RYS BIOGRAFICZNY KS. BPA JÓZEFA SEBASTIANA PELCZARA

RYS BIOGRAFICZNY KS. BPA JÓZEFA SEBASTIANA PELCZARA

IX 1841 — pielgrzym ka Marii P elczarow ej, matki przyszłego Józefa, do cudownego obra­

zu Matki Najśw. w Leżajsku i ofia ­ row anie nienarodzonego jeszcze dziec­

ka M atce Najśw. K

17 I 1842 — dzień urodzenia Józefa Sebastiana w Korczynie, syna W ojciecha i Marii z M ięsowiczów.

19 I 1842 — ochrzczony w K orczynie w w igilię św.

Sebastiana; otrzym ał im ię Józef i Se­

bastian.

1847 — rozpoczęcie nauki w szkole ludow ej

w Korczynie.

1849 — świadek przemarszu w ojsk rosyjskich

na W ęgry i z W ęgier w celu stłum ie­

nia rew olu cji w ęgierskiej 2.

1850— 1858 — pobyt w szkole głów nej, następnie w gim nazjum w Rzeszowie.

1854 — p rzyjęcie sakramentu bierzm owania

z rąk ks. bpa Franciszka Ksawerego W ierzchlejskiego.

1858— 1860 — w Seminarium Duchownym w Prze­

myślu, gdzie kończy V II i V IIl‘ klasę.

1860 — złożenie egzaminu d o jrza ło ści3.

1860— 1864 — rozpoczęcie studiów teologicznych w tymże Seminarium.

29 V III 1862 — w ygłoszenie pierw szego kazania na odpuście Najśw. M aryi Panny P ocie­

szenia w K o m b o rn i4.

3 V II 1864 — w yśw ięcony na subdiakona.

10 V II 1864 — w yśw ięcony na diakona.

1 „K rótk a kronika m ojego życia” , s. 2, rkps w AGSK.

3 „M ó j życiorys” , s. 4, rkps w AGSK.

3 Zob. „K atalogi m aturyczne przy gim nazjum przemyskim z 1860 r.”

(Maturiatattsprotokole un. 1860).

4 „M ój życiorys” , s. 20.

17 VII 1864 — przyjęcie św ięceń kapłańskich z rąk ks. bpa A ntoniego Józefa M onastyr - skiego 5.

24 VII 1864 — prym icje w rodzinnej parafii Korczy­

nie.

18 VIII 1864 — 4 XII 1865 — w ikariusz na pierwszej placów ce w Samborze.

4 X II 1865 — pożegnanie z parafią i wyjazd na stu ­ dia do Rzymu.

19

2 i 1866 — w Collegium Romanum.

5 VII 1866 — złożenie licencjatu z teologii.

24 III 1866 — otwarcie Kolegium Polskiego i prze­

n iesien ie się do tegoż.

29 X 1866 — prefekt alum nów w Kolegium P o l­

skim. Obowiązek ten pełnił aż do w y ­ jazdu z R zy m u 7.

6 X I 1866 — rozpoczęcie studiów praw niczych w L i­

ceum Papieskim Św. Apolinarego.

24 X I 1866 — złożenie licencjatu z prawa.

3 X II 1866 — złożenie egzam inu pisem nego doktor­

skiego z teologii.

10 X II 1866 — złożenie ustnego egzam inu doktorskie­

go z teologii.

31 III 1868 — audiencja pożegnalna u ojca św. P iu ­ sa IX.

1 IV 1868 — złożenie egzam inu pisem nego doktor -

• skiego z prawa kanonicznego.

2 IV 1868 — złożenie egzam inu ustnego doktorskie­

go z prawa kanonicznego.

3 IV 1868 — złożenie p ro fe ssio n e m fid e i na dokto­

rat z prawa kanonicznego 8.

12 IV 1868 — w kościele Mater Adm irabilis w ka­

plicy M adonny del Crocefisso składa dwa śluby: aż do śm ierci z w yjątkiem choroby i nieuniknionych przeszkód będzie pośw ięcał rozm yślaniu przynaj­

mniej pół godziny i codziennie będzie odm awiał cząstkę różań ca9.

6 Tamże, s. 23.

6 „Krótka kronika m ojego życia”, s. 9.

7 Tamże, s. 39; ks. P aw eł S m o l i k o w s k i CR, R o czn ik i K o leg iu m Polskiego. [W:] H istoria K o leg iu m P olskiego w R zy m ie podług źródeł r ę k o p iśm ie n n yc h , Kraków 1896, s. 145.

8 „Krótka kronika mego życia”, s. 72.

• Tamże, s. 144.

13 IV 1868 24 IV 1868

26 IV 1868 — 13 VII 1868

13 VII 1868 — 1 1869 I 1869 — X 1869 X 1869

IX 1870

w iosna 1872 1872 1873 1874

19 III 1877

12 IV 1877

21 X II 1877 15 VIII 1880

20 X I 1880

1880/81 1881/82 1882/83 26 V 1883

■ w yjazd do Rzymu.

■ powrót do kraju.

■ kapelan ks. bpa A ntoniego Józefa M o- nastyrskiego.

w ikary w Wojutyczach.

po raz drugi w ikarym w Samborze, prefekt w Sem inarium D uchow nym w Przem yślu 10.

w ykładow ca teologii pastoralnej w tym że Sem inarium,

pielgrzym ka do Ziem i Świętej.

• egzam inator prosynodalny.

w ykładow ca drugiego przedmiotu: pra­

w a kanonicznego.

referent i radca K onsystorza bisku­

piego.

nom inacja na prof. zw yczajnego h i­

storii Kościoła i prawa kanonicznego UJ.

przyjazd do Krakowa. Jest to okres początkowej jego kariery naukowej na UJ oraz działalności społecznej, którą w pełni rozw inie w okresie bi­

skupstwa.

śm ierć ojca, W ojciecha Pelczara, reorganizacja w ydziału teologicznego;

zrów nanie praw ne kanoników uniw er­

syteckich z kapitulnym i, przyw róce­

n ie praw a nadaw ania stopni doktor­

skich i pow iększenie katedr z czterech na siedem n .

kanonik krzeszowski; instytucja kano­

nicza 13 X II, instalacja 20 X II 1880 12.

prorektor UJ.

dziekan w ydziału teologicznego, rektor UJ.

p ośw ięcenie kam ienia w ęgieln ego pod budow ę przyszłego C ollegium N o-

4 am^e ’ Tadeusz G l e m m a , K s. J ó z e f S e b a stia n P el-

™ r, p ro fe so r historii K ościoła na U n iw e rsy tec ie Ja g ie llo ń sk im . li ”£°?f,nikl teologiczno-kanoniczne”. Lublin, t. IV: 1959, z. 1, s. 18.

„Krotka kronika m ojego życia”, s. 97.

*2 T a m - i o o m c 12 Tamże, s. 105. ~

15 Tamże, s. 118.

1884/85

4 I 1889 17 VII 1889

15 X II 1889

1890/91 3 V 1891

15 IV 1894

IV 1894

1883—1899

2 VII 1894

2 VII 1895

1895

30 I 1899

27

19 III 1899

14 Tamże, w AGSK.

15 „Krótka 16 Tamże, 17 Tamże, 18 Tamże.

19 Tamże.

80 Tamże,

— po raz drugi dziekanem w ydziału teo ­ logicznego.

— śm ierć m atki, Marii Pelczarow ej.

— jubileusz 25-lecia kapłaństw a obcho­

dzony w Św ięcanach u ks. Karola Krem entowskiego, ów czesnego dzieka­

na jasielskiego i proboszcza Sw ięcan 14.

— nom inacja rządowa na biskupa su fra- gana przem yskiego.

— prodziekan w ydziału teologicznego.

— założenie w K rakow ie Bractwa Najśw.

Maryi Panny K rólow ej Korony P ol­

skiej, w którym sam do roku 1899 p ełn ił funkcję podstarszego.

— pow ołanie do życia Zgromadzenia Sióstr Służebnic N ajśw. Serca Jezuso­

w ego w K rakow ie 15.

— złożenie profesji tercjarskiej na gro­

bie św. Franciszka w A sy ż u u .

— prezes Tow arzystw a O św iaty Ludowej w K r a k o w ie17.

— pierwsze obłóczyny Sióstr Służebnic N ajśw. Serca Jezusowego, dokonane przez ks. Józefa Sebastiana Pelczara 18.

— pierwsze śluby w ieczyste proste w no- wozałożonym zgromadzeniu odebrane przez ks. Józefa Sebastiana Pelczara, dyrektora zgrom adzenia lł.

— radca konsystorski, egzam inator pro- synodalny, prałat domowy Jego Ś w ią­

tobliw ości Leona X III, defenzor m ał­

żeństw a.

— instytucja i instalacja na dziekana kapituły przem yskiej.

— prekonizacja Stolicy A postolskiej na biskupa m iletopolitańskiego i sufra- gana p rzem ysk iego50.

— konsekracja z rąk ks. bpa Łukasza Soleckiego.

s. 130; „Kronika Zgromadzenia Sióstr Służ. N SJ”, rpks kronika m ojego życia”, s. 133.

3. 139.

s. 136.

s. 142.

21 V 1899 — założenie Stow arzyszenia Katolickich R obotników „Przyjaźń”.

8 IX 1899 — Koronacja cudownego obrazu Matki Bożej w Starejw si.

17 X II 1900 — prekonizacja na ordynariusza przem y­

skiego.

13 i 1901 — intronizacja 21.

19 V 1901 — konsekrator ks. Karola Fischera na sufragana przem yskiego.

VIII 1901 — p ośw ięcenie diecezji przem yskiej N ajśw. Sercu Jezusow em u podczas pielgrzym ki do P aray-le-M onial i Lour­

des.

19—22 VIII 1902 — synod d iecezjaln y22.

1 X I 1902 — p ośw ięcen ie now ow ybudow anego M a­

łego Sem inarium dla chłopców *s.

1903 — asysten t Tronu Papieskiego w raz z ty ­ tułem hrabiego rzym skiego; przez ce­

sarza Franciszka Józefa I odznaczo­

ny orderem Żelaznej K orony II k la­

sy sł.

23 X 1903 — założenie w diecezji Stow arzyszenia Opieki nad Terminatorami.

8 IX 1904 — koronacja cudownego obrazu Najśw.

Maryi Panny w Dzikowie.

13 XI 1904 — konsekracja odrestaurow anego kościo­

ła pojezuickiego N ajśw. Serca Jezu­

sow ego

1904 — urządzenie biblioteki diecezjalnej w do­

mu przyległym do kościoła N ajśw. Ser­

ca Jezusowego.

29 I 1906 — p ow ołanie do życia w diecezji Z w ią­

zku katolicko-społecznego 26.

— tajn y radca cesarski.

24 27 VIII 1908 — n synod diecezjalny w Przem yślu.

8 IX 1909 — koronacja cudownego obrazu N ajśw.

Maryi Panny N iepokalanej w T uli- głow ach.

1907

21 KDP, R. 1; 1901, z. 1.

82 Tamże, R. 3: 1903, z. 1.

28 Tamże.

24 Tamże.

25 Tamże, R. 4: 1904, z. 1.

w Tamże, R. 6: 1906, z. 1 1. 2 — N asza Przeszłość

17 X II 1909

17 X 1910

13 X I 1910 26—28 V III 1911

1913

6—9 V II 1914 17 V II 1914

24 IX 1914—2 VI 1915 21 X 1914

15 V III 1914

12 VI 1915 1916

17 II 1918 2 II I 1918

— przejście Zgrom adzenia Sióstr Służeb­

nic Najśw. Serca Jezusowego na p ra ­ wo p ap iesk ie27.

_ założenie w diecezji B ractw a Najśw.

M aryi P anny K rólow ej K orony P o l­

skiej, k tóre połączone zostało z Zw iąz­

kiem K atolicko-Społecznym 28.

— pośw ięcenie w Rzymie Hospicjum P ol­

skiego 2".

— K ongres M ariański w P rz e m y ślu 30.

— zakończenie rozpoczętej w 1901 roku resta u ra c ji katedry p rzem y sk iej31.

_ III synod diecezjalny w Chyrowie 12.

— jubileusz 50-lecia kapłaństw a.

— poza granicam i diecezji.

— oblężenie Przem yśla.

— pow ołanie do życia K om itetu B isku­

piego w celu niesienia pomocy ra n ­ nym, opuszczonym sierotom, kalekom i ofiarom w ojny. K om itet ten 9 VI 1915 r. p rzyjął nazw ę Delegacji Die­

cezjalnej Krakow skiego Książęco-Bi- skupiego K om itetu R atunkow ego dla ludności dotkniętej klęską w ojny; od­

tąd był jedną z filii tegoż K o m ite tu 33,

— pow rót do Przem yśla.

— pow ołanie do życia Związku M szal­

nego, którego fundusze przeznaczone były na odbudowę zniszczonych, względnie budowę nowych kościołów.

— mowa na Wiecu Narodowym : „Wobec nowego zam achu n a Polskę M.

_mowa n a posiedzeniu Izby Panów w A ustrii: protest przeciw oderw aniu od Polski Podlasia i Chełmszczyzny 3,>.

27 Zob. D ekret Pochw alny w AGSK.

28 KDP, R. 10: 1910, z. 7 i 8.

28 Tamże, z. 5.

30 Tamże, R. 11: 1911, z. 4.

11 Tamże, R. 13: 1913, z. 10 i 11.

82 Tamże, R. 14: 1914, z. 7 i 8.

33 Tamże, R. 15: 1915, z. 8—10.

m c z a s ” R 18: 1918, n r 103.

*» "P rzegląd Pow szechny”, R- 35: 1918, s. 1 ■

14 IV 1918 “ M em orandum do rządu Austro-W ęgier przeciw T raktatow i B rzeskiem u33.

15 V III 1919 — koronacja cudownego obrazu M atki Boskiej w Borku Starym pod Tyczy­

nem 37.

28 X 1919 — konsekrator nuncjusza apostolskiego Achillesa Rattiego w W arszawie na biskupa M.

2 VII 1921 — koronacja cudownego obrazu Najśw.

M aryi Panny w Rudkach.

1922 — pow ołanie w diecezji do życia Zw ią­

zku K apłanów M isjonarzy39.

1922 — utw orzenie w każdej p arafii Rad Do­

broczynnych 40.

12 X 1922 — zatw ierdzenie K onstytucji męskiego Zgrom adzenia Sw. Michała A rchanioła przez ordynariusza przemyskiego ks.

bpa Józefa Sebastiana P e lc z a ra 41.

30 I 1923 — ostateczne zatw ierdzenie przez Stolicę Apostolską K onstytucji Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najśw. Serca Jezuso­

wego 42.

11 X I 1923 — odznaczony orderem kom andorskim z gwiazdą Polonia R e s titu ta 43.

19 III 1924 — jubileusz 25-lecia sakry biskupiej M.

28 III 1924 — zgon ks. bpa Józefa Sebastiana Pel­

czara. Zm arł na zapalenie płuc.

1 IV 1924 — pogrzeb ks. bpa Józefa Sebastiana P el­

czara przy współudziale ks. prym asa kard. A. Rakowskiego, 4 arcybisku­

pów, 9 biskupów, przedstaw icieli b i­

skupów i kapituł, delegacji uniw ersy­

teckich z całej Polski, przedstaw icieli zakonów męskich i żeńskich, ducho­

wieństw a, przedstaw icieli władz pań-

i a ^ S- kPa J- S. Pelczara do ks. arcbpa Józefa Bilczewskiego

„ kw ietn ia 1918 w raz z M em orandum ; AMK.

37 KDP, R. 19: 1919, z. 3—4.

•» S 0*3’ a u t°biografia „Mój życiorys”, s. 208.

39 KDP, R. 22: 1922, z. 1—2.

40 Tamże.

. 4‘ Zob- D ekret zatw ierdzający K onstytucję tegoż zgromadzenia;

n r 180 ord.

48 K onstytucje Zgrom adzenia Sióstr Służebnic Najśw. Serca J e ­ zusowego, s. 14.

43 Autobiografia „Mój życiorys”, s. 223; AGŚK.

KDP, R. 24: 1924, z. 1—2.

stw ow ych: rządu, sejm u, w ojska, po­

licji, szkolnictw a, reprezentantów róż­

nych urzędów, instytucji, stow arzy­

szeń i niezliczonej ilości lu d n o śc i45.

Z w łoki ks. bpa Józefa Sebastiana Pelczara zgodnie z życzeniem zm arłego spoczęły w odrestaurow anym przez niego kościele pojezuic- kim N ajśw. Serca Jezusow ego w podziem iach kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej. Na bocznej ścianie nad grobem umieszczono tabiicę z napisem:

D. O. M.

JOSEPHUS SEBASTIANUS PELCZAR EPISCOPUS PREM ISILENSIS LATINORUM ANTECTUS PROFESSOR ET RECTOR UNIVERSITATIS

JAGIELLÓNICAE

PASTOR SECUNDUM SS. COR. JESU

CULTUS SS. SACRAMENTI ET B. V. MARIAE INDEFESSUS PROMOTOR

PAUPERUM PATER

CONGREGATIONIS SERVULARUM SS. CORDIS JESU FUNDATOR SYNODUS TRES CELEBRAVIT

PUERORUM SEMINARIUM EREXIT

ECCLESIAM CATHEDRALEM SPLENDIDE EXORNAVIT MULTOS EGREGIOSQUE LIBROS SCRIPSIT

NATUS IN KORCZYNA A. 1842, ORD. 1864, CON. 1899, PRAEC. 1900.

OBDORMIVIT IN DOMINO 28 MARTII 1924.

IN HOC ECCLESIAE SU IS CONAM INIBUS CULTUI DIVINO RESTITUTA SUB HOC SACELLO B. V. MARIAE REQUIESCIT

IN PACE.

— rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego,

— zakończenie procesu inform acyjnego na stopniu diecezjalnym .

28 VI 1954 19 X II 1957

** Tamże.

OBJAŚNIENIE SKRÓTÓW

A D P — Archiw um D iecezjalne w Przem yślu

AGSK — A rchiw um G eneralne Służ. Najśw. Serca Jezusow ego w Krakow ie

A PK r — A rchiw um A kt D aw nych m Krakowa i W ojewództw a K rakowskiego

AMK — Archiw um M etropolitalne w K rakow ie APW — Archiw um Prym asa P olsk i w W arszawie A U J — A rchiw um U niw ersytetu Jagiellońskiego AWK — Archiw um Sióstr W izytek w K rakow ie Bibl. Jag. — B iblioteka Jagiellońska

Ch. S. J. — Chwała Sercu Jezusowem u JMJ — Jezus, Maryja, Józef

KDP — „Kronika D iecezji P rzem yskiej”

K.p. — Kartka pocztowa LJX — Laudetur Jezus Christus

PA N — Polska Akadem ia Nauk w K rakowie

Służ. NSJ. — Służebnica N ajśw . Serca Jezusowego; skrót — sercanka.