WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Warszawa, 25 maja 2020 r.

WK-IV.431.3.1.2019 (WK-I.431.6.4.2019)

Pan

Stanisław Kracik Prezes

Polskiego Czerwonego Krzyża

Polski Czerwony Krzyż ul. Mokotowska 14 00-561 Warszawa

WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Na podstawie art. 29 ust. 3 pkt 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie¹ (dalej ustawa opp) kontrolerzy:

 Renata Gasik – zastępca kierownika Oddziału Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego² Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

 Katarzyna Możdżyńska – starszy inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego³ Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

 Rafał Słowiński – starszy inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego⁴ Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

1 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r., poz. 688 ze zm.).

2 Od dnia 12 listopada 2019 r., Zastępca Kierownika Oddziału Kontroli Jednostek Samorządu Terytorialnego Wydziału Kontroli.

3 Od dnia 12 listopada 2019 r., Oddział Kontroli Jednostek Samorządu Terytorialnego Wydziału Kontroli.

WOJEWODA MAZOWIECKI

2

 Hanna Lewczuk – ekspert w Oddziale Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego⁵ Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

 Anna Kołakowska – inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego⁶ Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

 Agnieszka Załęska – inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli Finansowej i Jednostek Samorządu Terytorialnego⁷ Wydziału Kontroli Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie,

przeprowadzili w okresie od 20 do 27 sierpnia, od 3 do 23 września oraz 2, 15, 22, 29 października i 13 listopada 2019 r. kontrolę problemową w Stowarzyszeniu pod nazwą „Polski Czerwony Krzyż”

z siedzibą w Warszawie przy ul. Mokotowskiej 14 (dalej Stowarzyszenie lub PCK).

Przedmiot kontroli obejmował prawidłowość korzystania przez organizację pożytku publicznego z uprawnień oraz wywiązywania się z obowiązków i wymogów określonych w ustawie opp, w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r.

W związku z ustaleniami kontroli zawartymi w protokole kontroli podpisanym bez zastrzeżeń w dniu 28 kwietnia 2020 r., przekazuję Panu Prezesowi wystąpienie pokontrolne.

I. Struktura organizacyjna Stowarzyszenia oraz zakres prowadzonej działalności pożytku publicznego

Polski Czerwony Krzyż, jako członek Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, jest częścią składową Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Od 1927 r. nosi nazwę „Polski Czerwony Krzyż” zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej o Stowarzyszeniu „Polski Czerwony Krzyż” i posługuje się skrótem „PCK”. Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy o Polskim Czerwonym Krzyżu⁸ (dalej ustawa o PCK), statutu zatwierdzonego rozporządzeniem Rady Ministrów⁹ oraz uchwał Międzynarodowych Konferencji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Nadzór nad działalnością PCK sprawuje Prezes Rady Ministrów.

4 Od dnia 12 listopada 2019 r., Oddział Kontroli Jednostek Samorządu Terytorialnego Wydziału Kontroli.

5 Od dnia 12 listopada 2019 r., Oddział Kontroli Finansowej Wydziału Kontroli.

6 Od dnia 12 listopada 2019 r., Oddział Kontroli Finansowej Wydziału Kontroli.

7 Od dnia 12 listopada 2019 r., Oddział Kontroli Finansowej Wydziału Kontroli.

8 Ustawa z dnia 16 listopada 1964 r. o Polskim Czerwonym Krzyżu (Dz. U. z 2019 r., poz. 179).

9 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 2011 r. w sprawie zatwierdzenia statutu Polskiego Czerwonego Krzyża (Dz. U. nr 217 poz. 1284).

3

Stowarzyszenie posiada osobowość prawną. Stowarzyszenie działa na zasadzie dobrowolności, wspomagając między innymi władze publiczne w działalności humanitarnej, zgodnie z Konwencjami genewskimi i ich Protokołami dodatkowymi, jako jedyne Stowarzyszenie krajowe Czerwonego Krzyża upoważnione do prowadzenia działalności w Polsce. W stosunkach z władzami publicznymi Stowarzyszenie zachowuje autonomię, która zapewnia mu w każdym czasie działalność zgodnie z Podstawowymi Zasadami Ruchu. Zgodnie z art. 6 ustawy o PCK, Stowarzyszenie jest uprawnione do świadczenia pomocy na obszarze kraju, a także poza jego granicami, w ramach działalności określonej w umowach międzynarodowych i w ramach innych akcji objętych działalnością Czerwonego Krzyża, jak również do przyjmowania takiej pomocy z zagranicy.

W Rocznym sprawozdaniu merytorycznym z działalności organizacji pożytku publicznego za 2018 rok (dalej sprawozdanie merytoryczne za rok 2018) w części II pkt 1 ppkt 1.2 dotyczącym zasięgu terytorialnego prowadzonej przez organizacje działalności pożytku publicznego wskazano jako zasięg terytorialny cały kraj oraz obszar poza granicami kraju. Czas istnienia Stowarzyszenia jest nieograniczony. Siedzibą naczelnych organów Stowarzyszenia jest miasto stołeczne Warszawa.

Zarząd Główny jest naczelnym organem PCK i odpowiada za działalność Stowarzyszenia w okresie pomiędzy Krajowymi Zjazdami.

Zgodnie z § 55 statutu do składania oświadczeń woli, podpisywania dokumentów dotyczących działalności Stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań lub rozporządzania mieniem wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu właściwego szczebla, w tym prezesa lub wiceprezesa zarządu. Do składania oświadczeń woli i podpisywania dokumentów, dotyczących działalności Stowarzyszenia, Zarząd Główny może upoważnić dyrektorów/ kierujących biurami i głównych księgowych odpowiedniego szczebla organizacyjnego.

Stosownie do zapisów zawartych w § 32 ust. 2 pkt 5 statutu do kompetencji Prezesa PCK należy reprezentowanie Stowarzyszenia w kraju i za granicą. Na podstawie § 33 ust. 2 pkt. 7 statutu Dyrektor Generalny reprezentuje Stowarzyszenie w ramach upoważnień udzielonych przez Zarząd Główny.

Powyższe potwierdza zapis w Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej KRS) gdzie w dziale 2 w rubryce 1 pkt 1 Organ uprawniony do reprezentacji podmiotu wpisano Zarząd Główny Polskiego Czerwonego Krzyża.

Zakres prowadzonej działalności odpłatnej i nieodpłatnej pożytku publicznego oraz działalności gospodarczej został ujęty w sprawozdaniu merytorycznym z działalności organizacji pożytku publicznego za rok 2018 oraz w innym akcie wewnętrznym, spełniając tym samym wymóg ustalony w art. 10 ust. 3 ustawy opp.

4

Działalność statutowa Stowarzyszenia należy do sfery zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3, 4, 5, 5a, 6, 7, 10, 14, 15, 16, 17, 19, 24, 27, 29, 29a, 31, 33 ustawy opp. Zgodnie z ustawą PCK ma na celu organizowanie i prowadzenie działalności humanitarnej i wychowawczej, zmierzającej do utrwalenia pokoju między narodami, poprzez szerzenie zasad humanitaryzmu, rozwijanie poszanowania czci i godności ludzkiej, ochronę zdrowia i życia ludzkiego oraz niesienie pomocy we wszystkich okolicznościach, gdy dobra te są zagrożone. Zgodnie z § 8 statutu celem PCK jest zapobieganie cierpieniom ludzkim i ich łagodzenie we wszelkich okolicznościach i w każdym czasie, przy zachowaniu bezstronności oraz bez jakiejkolwiek dyskryminacji, a zwłaszcza z powodu narodowości, przynależności do grupy etnicznej, pochodzenia społecznego, rasy, płci, religii, języka lub poglądów politycznych.

Zgodnie z § 9 statutu dla osiągnięcia tego celu PCK w szczególności:

 wspomaga w czasie konfliktu zbrojnego wojskową i cywilną służbę zdrowia, zgodnie z postanowieniami Konwencji genewskich z 1949 r., Protokołów dodatkowych z 1977 r. i 2005 r.

oraz prowadzi działalność humanitarną na rzecz ofiar konfliktów zbrojnych;

 upowszechnia znajomość międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych i współpracuje z władzami publicznymi w trosce o zapewnienie jego poszanowania;

 prowadzi — na zlecenie państwa — Krajowe Biuro Informacji określone przepisami Konwencji genewskich;

 upowszechnia zasady i ideały Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca;

 wykonuje zadania humanitarne wynikające z uchwał organów Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca;

 prowadzi działania na rzecz rozwoju krwiodawstwa i krwiolecznictwa oraz pozyskiwania honorowych dawców krwi;

 niesie pomoc ofiarom i poszkodowanym w klęskach żywiołowych i katastrofach w kraju, a także za granicą, oraz przygotowuje społeczeństwo do właściwych zachowań w przypadku ich wystąpienia;

 działa na rzecz ratownictwa i ochrony ludności, prowadzi szkolenia w tym zakresie oraz szkolenia z pierwszej pomocy;

 prowadzi działalność charytatywną, realizuje zadania z pomocy społecznej, w tym usługi opiekuńcze, prowadzi placówki interwencji kryzysowej oraz działa na rzecz osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej;

 prowadzi działalność na rzecz osób niepełnosprawnych;

5

 prowadzi działalność w dziedzinie ochrony i promocji zdrowia, przeciwdziałania uzależnieniom, patologiom społecznym oraz prowadzi działania w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego z uwzględnieniem pomocy i działań na rzecz osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych i upowszechniania zasad bezpiecznych zachowań;

 upowszechnia tradycje narodowe oraz działa na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych, prowadzi działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

 prowadzi działania na rzecz ochrony środowiska, dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

 działa na rzecz odtwarzania więzi rodzinnych zerwanych w wyniku konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych i migracji;

 prowadzi działalność wychowawczą i wypoczynkową na rzecz dzieci i młodzieży, wspiera i upowszechnia kulturę fizyczną, sport, turystykę, krajoznawstwo i rekreację;

 organizuje i prowadzi placówki edukacyjno-oświatowe, opiekuńcze i socjalne, wypoczynkowe, rehabilitacyjne, lecznicze oraz inne — dla dzieci, młodzieży i dorosłych;

 rozwija działalność wśród dzieci i młodzieży, uwzględniając przy tym realizację wszystkich zadań statutowych PCK;

 prowadzi szkolenia w zakresie aktywizacji zawodowej osób podlegających wykluczeniu społecznemu;

 pozyskuje, szkoli i organizuje personel i wolontariat niezbędny do realizacji zadań PCK;

 prowadzi działalność i współpracuje z organizacjami pozarządowymi w kraju i za granicą, wspomagając rozwój społeczności lokalnych;

 realizuje inne zadania zgodne z celem PCK, a w szczególności zlecone przez organy administracji publicznej.

W sprawozdaniu merytorycznym za 2018 r. w części II pkt 2 ppkt 2.1. Liczba odbiorców działań organizacji wykazano, że odbiorcami działań organizacji było 462 523 osoby fizyczne oraz 1154 osób prawnych. Powyższe nie jest zgodne z tabelą przedłożoną przez Dyrektora Generalnego PCK w dniu 23 sierpnia 2019 r. z której to tabeli wynika, że liczba odbiorców działań PCK wynosi: osoby fizyczne 667 824, osoby prawne 1516.

Biorąc pod uwagę odbiorców działań PCK stwierdza się, że Stowarzyszanie prowadzi działalność nie tylko na rzecz członków Stowarzyszenia, ale także na rzecz ogółu społeczności zgodnie z zapisami art. 20 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ustawy o opp.

6

II. Spełnienie wymogów dotyczących działalności organizacji pożytku publicznego

Spełnienie przez członków organu zarządzającego oraz członków organu kontroli wymogów dotyczących pełnionych funkcji.

Zgodnie z § 25 statutu organami Stowarzyszenia są:

 Krajowy Zjazd,

 Zarząd Główny i jego Prezydium,

a ponadto w ramach Stowarzyszenia działają:

 Główna Komisja Rewizyjna (dalej GKR),

 Sąd Organizacyjny,

 Kapituła Odznaki Honorowej PCK (dalej Kapituła).

Zgodnie z § 48 statutu kadencja organów statutowych PCK trwa 4 lata. Wybory do organów Stowarzyszenia odbywają się w głosowaniu tajnym, a sposób ich przeprowadzania określają zasady wyborcze uchwalone przez Krajowy Zjazd.

Zgodnie z § 49 statutu, uchwały organów statutowych PCK zapadają, jeżeli statut nie stanowi inaczej, zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy osób uprawnionych do głosowania i wchodzą w życie z dniem podjęcia, chyba że uchwała stanowi inaczej. W przypadku równej ilości głosów decyduje głos przewodniczącego obrad. Uchwały organów wyższego szczebla obowiązują organy PCK niższego szczebla. Kandydaci do organów statutowych PCK wszystkich szczebli organizacyjnych powinni spełniać wymogi zapisów § 6 uchwały Krajowego Zjazdu PCK z dnia 19 czerwca 2016 r. w sprawie zasad wyboru organów PCK. Na zadane przez kontrolerów pytanie, cyt.:

„W jaki sposób dokonywana jest weryfikacja spełnienia powinności określonych w § 6 (…)?” Dyrektor Generalny w dniu 2 września br. wyjaśniła, że cyt.: „Na podstawie oświadczeń złożonych przez kandydatów”. W trakcie kontroli ustalono, że wszyscy kandydaci do Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej przedstawili oświadczenia, o których mowa w § 6 pkt c uchwały Krajowego Zjazdu PCK nr 10/2016 z 19 czerwca 2016 r. w sprawie zasad wyboru organów PCK.

Ponadto w myśl zapisu § 21 statutu Jednostkami podstawowymi Stowarzyszenia są: koła, kluby lub grupy zrzeszające członków. Jednostki mogą być organizowane w każdym środowisku, a w szczególności: w miejscu zamieszkania lub pracy, w szkołach, na uczelniach, przy zarządach PCK.

Jednostka podstawowa nie może liczyć mniej niż 10 członków zwyczajnych. Jednostka podstawowa podlega temu zarządowi, który wyraził zgodę na jej utworzenie, i jest zarejestrowana na obszarze jego działania. Sposób organizowania i funkcjonowania jednostek podstawowych określa regulamin uchwalony przez Zarząd Główny. Kontrolerom przedstawiono uchwałę nr 140/2011 Zarządu Głównego PCK z dnia 25 października 2011 r. w sprawie ramowego regulaminu jednostki podstawowej PCK. Natomiast zgodnie z § 22 statutu Oddział rejonowy obejmuje swoim zasięgiem

7

obszar określony przez zarząd okręgowy i powinien zrzeszać, co najmniej 3 jednostki podstawowe skupiające pełnoletnich członków zwyczajnych. Sposób organizowania i funkcjonowania oddziałów rejonowych określa regulamin uchwalony przez Zarząd Główny. W trakcie trwania kontroli przedstawiono uchwałę Nr 163/2011 r. Zarządu Głównego PCK z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia „Regulaminu funkcjonowania oddziału rejonowego PCK oraz jego biura”. Odpowiednio z § 23 statutu Oddziały rejonowe wchodzą w skład oddziałów okręgowych. Oddziały okręgowe (dalej OO) obejmują swoim zasięgiem obszar województw, o ile Zarząd Główny nie postanowi inaczej.

Zgodnie z § 24 statutu wszystkie jednostki organizacyjne Stowarzyszenia wchodzą w skład struktury krajowej Polskiego Czerwonego Krzyża. Wszystkie jednostki organizacyjne mają obowiązek współfinansowania działalności wspólnej Stowarzyszenia i jego struktur organizacyjnych według zasad uchwalonych przez Krajowy Zjazd, a także prawo do korzystania z informacji, szkoleń, pomocy rzeczowej oraz finansowej w sposób określony przez Zarząd Główny.

Zgodnie z § 37 statutu dla realizacji zadań statutowych PCK tworzy na terenie całego kraju : 1. Oddziały okręgowe PCK, zwane dalej „okręgami”.

2. Oddziały rejonowe PCK, zwane dalej „rejonami”.

W myśl zapisów § 38 statutu okręgi są tworzone i likwidowane na mocy uchwały Zarządu Głównego określającej także teren ich działalności. Strukturę organizacyjną okręgu określają zapisy zawarte w § 39 – 47 statutu. Rejony są tworzone i likwidowane przez zarządy okręgowe, na mocy uchwały określającej także teren ich działalności. W uzasadnionych przypadkach, mając na uwadze konieczność bieżącej realizacji zadań statutowych PCK, Zarząd Główny bądź zarząd okręgowy może powołać na czas określony delegaturę, powierzając jej zadania, określając strukturę organizacyjną i obszar działania.

W dniu 23 października 2018 r., uchwałą nr 390/2018 powołano na terenie Dolnośląskiego Oddziału Okręgowego − Delegaturę Zarządu Głównego PCK. Bieżące kierowanie funkcjonowaniem Delegatury powierzono 3 osobowemu Zarządowi Delegatury w składzie: ………..

……… – Członek Zarządu. W ww. uchwale wskazano zadania oraz obszar działania, nie wskazano jednak struktury organizacyjnej powołanej Delegatury, co jest niezgodne z zapisami § 38 ust. 3 statutu. Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego PCK z dnia 22 października 2019 r., cyt.: „(…) Zarząd Główny PCK, przejmując bezpośredni zarząd w Dolnośląskim OO PCK. Powołał swą Delegaturę w tymże Oddziale.

W § 2 uchwały 390/2018 powołał 3 – osobowy zarząd delegatury i przydzielił funkcje poszczególnym jego członkom – a tym samym określił strukturę powołanego zespołu/zarządu”.

8

Zgodnie z § 48 ust. 1 pkt 8 statutu Funkcje prezesów, wiceprezesów na każdym szczeblu organizacyjnym nie mogą być łączone z pełnieniem tych funkcji w zarządzie niższego lub wyższego szczebla organizacyjnego.

W trakcie kontroli przedstawiono oświadczenia o nie łączeniu funkcji Prezesa i wiceprezesów PCK złożone przez panów: ………..

……….. Ponadto przedłożono oświadczenia za wyjątkiem Pomorskiego OO¹⁰ wszystkich Prezesów i wiceprezesów oddziałów okręgowych oraz delegatury Zarządu Głównego PCK w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym (dalej DOO) PCK. W toku czynności kontrolnych ustalono, że jeden z Wiceprezesów PCK oraz członek Prezydium Zarządu Głównego pełni równocześnie funkcję Prezesa Delegatury Zarządu Głównego PCK w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym¹¹, co stanowi naruszenie § 48 ust. 8 statutu, zgodnie, z którym cyt.: „Funkcje prezesów i wiceprezesów na każdym szczeblu organizacyjnym nie mogą być łączone z pełnieniem tych funkcji w zarządzie niższego lub wyższego szczebla organizacyjnego”.

Dolnośląski Oddział Okręgowy

W związku ze złożeniem przez połowę Członków Zarządu Dolnośląskiego Oddziału Okręgowego PCK rezygnacji z funkcji w Zarządzie Dolnośląskiego OO PCK oraz odwołaniem przez Zarząd Główny PCK uchwałą nr 280/2017 z dnia 31 października 2017 r., Pana ………..….

……… z funkcji Prezesa Dolnośląskiego − Zarząd Główny PCK powołał w dniu 31 października 2017 r. uchwałą nr 281/2017 Zarząd Komisaryczny w Dolnośląskim OO. Zarząd Komisaryczny powołano do czasu ustabilizowania się sytuacji organizacyjno-finansowej Oddziału i stworzenia warunków do wyboru władz statutowych. W ww. uchwale powołano dwuosobowy Zarząd Komisaryczny w składzie ……… – Przewodniczący Zarządu Komisarycznego oraz ……… – członek Zarządu Komisarycznego z zastrzeżeniem, że trzeci członek zostanie

10 Zgodnie z przedstawioną przez Kierownika Działu Organizacyjnego Biura Zarządu Głównego PCK informacją ws. sytuacji w Pomorskim Oddziale Okręgowym w roku 2018, cyt.: „(…) Zjazd Nadzwyczajny POO PCK w dniu 22 września 2018 r. podjął decyzję o odwołaniu prezesa i zarządu. Obecnie toczy się przed Sądem Organizacyjnym PCK postepowanie z odwołania Pani Prezes POO (…) od decyzji zjazdu, o której mowa wyżej.

Ze względów formalnych do jego zakończenia nie jest możliwe podjęcie decyzji ws ewentualnego wyboru nowych władz statutowych w Pomorskim OO PCK. Od chwili wniesienia odwołania (…) członkowie odwołanego zarządu i Pani Prezes nie kontaktują się z innymi organami PCK, ani ich biurami w związku z czym nie jesteśmy w stanie uzyskać i przekazać zespołowi kontrolującemu oświadczeń o których mowa (…) państwa pisma z dnia 13 września 2019 r.”.

11 Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego PCK z dnia 12 września 2019 r., cyt.: „ Pan ……… nie pełni funkcji prezesa Dolnośląskiego Oddziału Okręgowego PCK, a funkcje Prezesa Zarządu Delegatury Zarządu Głównego PCK w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym. Delegatura nie jest jednostką organizacyjną Polskiego Czerwonego Krzyża, a jej zarząd nie stanowi organu w rozumieniu Statutu PCK. Delegatura jest tymczasowo ustanowionym przez Zarząd Główny PCK zespołem do kierowania bieżącymi sprawami Dolnośląskiego OO PCK w czasie trwających formalnie przeszkód w dokonaniu wyboru władz statutowych. W związku z powyższym nie zachodzą okoliczności łączenia funkcji prezesa i wiceprezesa w zarządach różnego szczebla organizacyjnego”.

9

wskazany przez Przewodniczącego Zarządu Komisarycznego i po zatwierdzeniu jego kandydatury przez Zarząd Główny PCK włączony do składu Zarządu Komisarycznego. Uchwałą nr 287/2017 powołano Pana ……….. w skład Zarządu Komisarycznego. W uchwale z 31 października 2017 r., Zarząd Główny wyznaczył zadania do realizacji przez Zarząd Komisaryczny, a mianowicie:

 przygotowanie i wdrożenie przy współpracy z Dyrektorem Generalnym PCK programu naprawczego stabilizującego sytuację organizacyjno-finansową w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym PCK. Kontrolerom przedstawiono dokument pod nazwą ramowy „Program Naprawczy”, natomiast jak wynika z wyjaśnień Dyrektora Generalnego PCK z dnia 10 października 2019 r., cyt.: „Program naprawczy został przygotowany i przyjęty przez Zarząd Komisaryczny w dniu 13 marca 2018 r. opracowany został według możliwości organizacyjnych, umiejętności oraz wiedzy jaka była w naszym posiadaniu w tym czasie. Zarząd komisaryczny dokonał analizy dokumentu (…) i przyjął do zastosowania. Bardzo szybko okazało się, że dokument swoje a życie biegnie swoim torem. Okazało się, że wiedza na dzień przygotowania programu była niemiarodajna do sytuacji. Zarząd komisaryczny reagował na pojawiające się trudne sytuacje prowadząc spotkania i analizy poza posiedzeniami gdyż wszystkim nam zależało na wyprowadzeniu Oddziału z trudnej sytuacji. Niestety sytuacja nie poprawiała się, bo co rusz pojawiały się nowe problemy zajmujące czas. Sytuacje pogarszał dodatkowo stan środków i zadłużenie finansowe z którym trzeba było sobie radzić.

(…). Jak złożona i trudna jest sytuacja w DOO PCK świadczy fakt że mimo zatrudnienia doświadczonego dyrektora nadal nie możemy do końca uporządkować spraw (…)”;

 zwołanie Nadzwyczajnego Zjazdu Dolnośląskiego OO w celu wyboru nowego Prezesa i Zarządu Oddziału. Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego PCK z dnia 10 października 2019 r., cyt.: „§ 5 ust. 5 Uchwały nr 24/2012 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu PCK z dnia 15 grudnia 2012 r. stanowi iż: „Do czasu decyzji organu odwoławczego wstrzymuje się prowadzenie działań mających na celu wybór nowych osób lub nowych organów:.(…) Postępowanie z odwołania odwołanego Prezesa PCK Pana ……… toczące się przed sądem Organizacyjnym Polskiego Czerwonego Krzyża nie zostało zakończone do dnia dzisiejszego – powołany zapis uchwały 24/2012 ma więc pełne zastosowanie – stąd też zwołanie Nadzwyczajnego Zjazd DOO PCK nie było możliwe”. Ponadto jak wynika z wyjaśnień Dyrektora Generalnego z dnia 22 października br., cyt.: „ (…) Sąd Postanowieniem z dnia 26 września 2018 roku zawiesił to postępowanie”;

 składanie co miesiąc sprawozdania ze swojej działalności Zarządowi Głównemu PCK;

10

 złożenie sprawozdania ze swojej działalności Zjazdowi Dolnośląskiego OO PCK. Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego PCK z dnia 22 października 2019 r., cyt.: „Zarząd komisaryczny miał przedłożyć sprawozdanie Zjazdowi w momencie zwołania Zjazdu Nadzwyczajnego. Ponieważ z przyczyn obiektywnych nie odbył się taki Zjazd stąd brak było przedłożenia takiego sprawozdania (…)”.

Uchwałą nr 340/2018 Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża z dnia 24 kwietnia 2018 r. przedłużono o kolejne 6 miesięcy tj. do dnia 30 października 2018 r. okres funkcjonowania Zarządu Komisarycznego.

Jak wynika z przedstawionych wyjaśnień Zarząd Komisaryczny nie zrealizował powierzonych mu przez Zarząd Główny zadań i w dniu 23 października 2018 roku uchwałą Nr 390/2018 Zarząd Główny PCK powołał Delegaturę Zarządu Głównego PCK w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym w trzy osobowym składzie ………

……….. nadając mu kompetencje zarządu okręgowego określone w § 43 ust. 3 statutu PCK i zobowiązując go do przygotowania i przeprowadzenia w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym PCK kampanii wyborczej 2020-2024, w tym wypracowania warunków do przeprowadzenia wyboru władz statutowych w Dolnośląskim Oddziale Okręgowym PCK na kadencje 2020-2024. Zarząd Delegatury zobowiązany został do składania comiesięcznych sprawozdań z podjętych działań i osiągniętych rezultatów oraz przygotowania i złożenia pełnej informacji ze swej działalności Zjazdowi Sprawozdawczo -Wyborczemu Dolnośląskiego Oddziału Okręgowego PCK w roku 2020. Delegatura i jej Zarząd zostali powołani na czas określony do 30 kwietnia 2020 r.

Prezes PCK pełni najwyższą funkcję w Stowarzyszeniu. Prezesa PCK wybiera i odwołuje Krajowy Zjazd. Zgodnie z przedstawionym Protokołem Komisji Skrutacyjnej Krajowego Zjazdu PCK obradującego w dniach 18-19 czerwca 2016 r., Prezesem PCK na kadencję 2016-2020 został wybrany Pan Stanisław Kracik. Prezes PCK jest wobec Krajowego Zjazdu odpowiedzialny za to, aby pozostało ono wierne swojej misji i czuwa nad realizacją przez Stowarzyszenie celu i zadań statutowych.

Do kompetencji Prezesa PCK należy w szczególności:

1) zwoływanie i przewodniczenie obradom Zwyczajnego Krajowego Zjazdu, posiedzeniom Zarządu Głównego i jego Prezydium;

2) coroczne przedstawianie Krajowemu Zjazdowi sprawozdania ze stanu Stowarzyszenia;

3) organizowanie pracy Zarządu Głównego i jego Prezydium;

4) nadzorowanie i współpraca z prezesami zarządów okręgowych;.

5) reprezentowanie Stowarzyszenia w kraju i za granicą;

6) nadzorowanie kontroli wewnętrznej w Stowarzyszeniu;

11

Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego z dnia 28 listopada 2019 r., cyt.: „Poza współpracą z Główną Komisją Rewizyjną Polskiego Czerwonego Krzyża Prezes PCK podejmuje także inicjatywę i decyzję o zlecaniu kontroli jednostek organizacyjnych PCK przez zewnętrzne, niezależne podmioty, zalecając ich realizację Dyrektorowi Generalnemu i Głównemu Księgowemu. W styczniu 2019 r. w wyniku takich decyzji Prezesa zawarta została umowa z wyspecjalizowaną firmą ………….

ws badania ksiąg rachunkowych Dolnośląskiego OO PCK za lata 2012-2016 – później aneksem rozszerzono okres badany o rok 2017. W tym (i podobnych przypadkach) Prezes PCK udziela wytycznych do zakresu prowadzonego badania (kontroli), przyjmuje informację o jego/jej wynikach i płynących wnioskach. Odpowiednio do nich – jeśli zachodzi taka potrzeba – wydaje zalecenia lub inicjuje podjęcie stosownych decyzji (uchwał) przez Zarząd Główny PCK. Badanie ksiąg DOO PCK, o którym mowa wyżej, nie zostało zakończone z powodu braków w dokumentacji tegoż oddziału, a umowa za porozumieniem stron została rozwiązana 26 listopada 2019 roku – za wiedzą ZG PCK.

Prezes PCK, wykonując uchwałę Zjazdu PCK, zleca zawarcie umowy ze wskazaną w niej firmą (w roku 2018 była to firma ……….) na badanie rocznych sprawozdań finansowych wytypowanych oddziałów okręgowych i łącznego Sprawozdania Finansowego Polskiego Czerwonego Krzyża.

Zapoznaje się z ich wynikami i podejmuje decyzje ws. rekomendowania Zarządowi, a na podstawie jego decyzji Zjazdowi Krajowemu przyjęcia Sprawozdania. W przypadku współpracy z podobnymi podmiotami trudno jest mówić o nadzorze w dosłownym znaczeniu tego słowa – są one z mocy prawa niezależne”.

7) zatrudnianie i zwalnianie Dyrektora Generalnego, zgodnie z uchwałą Zarządu Głównego określoną w § 30 pkt 6 oraz zasadami i regulaminem zatrudniania i wynagradzania pracowników PCK;

8) wykonywanie innych zadań powierzonych przez Krajowy Zjazd i Zarząd Główny.

Zgodnie z zapisem § 32 ust. 3 i 4 statutu Prezes może upoważnić jednego z wiceprezesów do zastępowania go w sprawach, które pozostają w jego kompetencjach¹². Jeżeli Prezes nie pełni swoich obowiązków, Zarząd Główny powierza na czas określony wykonywanie jego kompetencji jednemu z wiceprezesów.

Dyrektor Generalny według zapisu § 33 statutu jest najwyższym rangą pracownikiem Stowarzyszenia. Dyrektora Generalnego zatrudnia i zwalnia Prezes PCK na podstawie uchwały Zarządu Głównego oraz regulaminu zatrudniania i wynagradzania pracowników PCK. Ponosi odpowiedzialność przed Zarządem Głównym i Prezesem PCK za prawidłowe kierowanie bieżącą

12 Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego z dnia 22 października 2019 r. cyt.: „(…) uprzejmie informujemy, że Prezes PCK powierzał kilkukrotnie prowadzenie części posiedzenia Zarządu Głównego jednemu z wiceprezesów.

Czynność ta – prośba o przejęcie prowadzenia obrad – nie wymaga formy pisemnej”.

12

działalnością Stowarzyszenia oraz tworzenie warunków organizacyjnych do funkcjonowania krajowych organów statutowych Stowarzyszenia. Dyrektor Generalny wykonuje następujące zadania:

1) realizuje uchwały Krajowego Zjazdu, Zarządu Głównego i jego Prezydium oraz zadania powierzone przez Prezesa PCK;

2) zapewnia prawidłowe funkcjonowanie biura Zarządu Głównego i odpowiada za wykonywanie jego zadań, zatrudnia i zwalnia pracowników oraz organizuje jednostki podległe, zgodnie z regulaminem organizacyjnym. Jak wynika to z § 33 ust. 3 statutu Dyrektor Generalny może wystąpić do właściwego zarządu z inicjatywą zatrudnienia lub zwolnienia pracowników zajmujących stanowiska kierownicze. Dokonuje czynności z zakresu prawa pracy w odniesieniu do podległych mu pracowników. Może upoważnić innych pracowników Stowarzyszenia do realizacji swoich zadań w zakresie spraw pracowniczych;

3) wyraża zgodę na zatrudnianie i zwalnianie dyrektorów okręgowych na wniosek zarządów okręgowych. W toku czynności kontrolnych ustalono, że Dyrektor Generalny wydał zgody na zatrudnienie dyrektorów w Lubuskim OO, Mazowieckim OO, Małopolskim OO, Podkarpackim OO, Śląskim OO, Warmińsko-Mazurskim OO oraz dwie zgody w Pomorskim OO. W dniu 20 września 2019 r. Dyrektor Generalny wyjaśnił, że cyt.: „Ponadto informuję, że Dyrektor Generalny PCK nie wyraził zgody na zatrudnienie przez Pełnomocnika ZG PCK w roku 2017 dyrektora Dolnośląskiego OO PCK – Pana ……….. Nie wyraził też zgody na przedłużenie z Panem ……….. umowy przez Zarząd Komisaryczny w Dolnośląskim OO PCK we wrześniu roku 2018”. Biorąc pod uwagę zapisy § 33 ust. 2 pkt 3 statutu stwierdzono, że w Dolnośląskim OO PCK przedłużono umowę z dyrektorem panem

………. bez zgody Dyrektora Generalnego PCK, co stanowi naruszenie ww. zapisów statutu, a także zapisów uchwały nr 208/2012 Zarządu Głównego PCK z dnia 24 kwietnia 2012 w sprawie przyjęcia procedury rekrutacji na stanowisko dyrektora oddziału okręgowego PCK.;

4) opracowuje i przedkłada Zarządowi Głównemu sprawozdania ze stanu finansów oraz projekt budżetu Stowarzyszenia;

5) inicjuje, organizuje i prowadzi akcje finansujące działalność PCK;

6) gospodaruje majątkiem i funduszami Stowarzyszenia w zakresie określonym przez Zarząd Główny;

7) reprezentuje Stowarzyszenie w ramach upoważnień udzielonych przez Zarząd Główny.

kieruje akcjami podejmowanymi przez Zarząd Główny, a w wyjątkowych okolicznościach lub sytuacjach pilnych potrzeb podejmuje wszelkie niezbędne działania;

13

8) przedstawia Zarządowi Głównemu sprawozdania z działalności Stowarzyszenia. Kontrolerom przedstawiono sprawozdanie z działalności PCK w 2018 r. sporządzone w czerwcu 2019 r., jednakże nie zostało ono podpisane. Na sprawozdaniu widnieje pieczątka „za zgodność z oryginałem” z pieczęcią i podpisem Dyrektora Generalnego oraz informacja, że zostało opracowane w Dziale Organizacyjnym Biura ZG PCK;

9) wykonuje wszelkie inne zadania przewidziane w Statucie lub powierzone przez Zarząd Główny i Prezesa PCK.

Dyrektor Generalny uczestniczy z głosem doradczym w posiedzeniach Krajowego Zjazdu, Zarządu Głównego i Prezydium i informuje na bieżąco Zarząd Główny i Prezesa PCK o wykonywaniu swoich zadań.

Zgodnie z § 26 ust. 1 statutu najwyższym organem Stowarzyszenia jest Krajowy Zjazd:

a) sprawozdawczo-wyborczy, obradujący co 4 lata;

b) zwyczajny, obradujący raz w roku;

c) nadzwyczajny, zwoływany stosownie do potrzeb.

Krajowy Zjazd jest zwoływany przez Zarząd Główny:

1) sprawozdawczo-wyborczy i zwyczajny — w terminach określonych w statucie;

2) nadzwyczajny — z własnej inicjatywy lub na wniosek Głównej Komisji Rewizyjnej bądź na podstawie uchwał 50% zarządów okręgowych, nie później niż 30 dni od daty otrzymania wniosku.

W Krajowym Zjeździe uczestniczą:

1) z głosem stanowiącym — delegaci wybrani przez zjazdy okręgowe proporcjonalnie do liczby członków w okręgu, Prezes PCK, a także prezesi oddziałów okręgowych;

2) z głosem doradczym — członkowie Zarządu Głównego, Głównej Komisji Rewizyjnej, Sądu Organizacyjnego i Kapituły Odznaki Honorowej PCK oraz Dyrektor Generalny i zaproszeni goście.

Delegaci na Zjazd, prezesi zarządów okręgowych oraz Prezes PCK sprawują swój mandat do czasu wyboru właściwych organów Stowarzyszenia nowej kadencji, przeprowadzonego zgodnie z zasadami wyborczymi.

Zgodnie z § 27 statutu do kompetencji Krajowego Zjazdu należy:

1) uchwalanie Statutu PCK i jego zmian;

2) określanie strategii i programów działania Stowarzyszenia;

3) rozpatrywanie sprawozdania: programowo-organizacyjnego z działalności Stowarzyszenia, finansowego z działalności Stowarzyszenia zaopiniowanego przez audytora zewnętrznego, z działalności Głównej Komisji Rewizyjnej, z działalności Sądu Organizacyjnego;

14

4) podejmowanie uchwały o udzieleniu absolutorium członkom Zarządu Głównego po wysłuchaniu opinii Głównej Komisji Rewizyjnej i na jej wniosek;

5) wybór i odwołanie: Prezesa PCK i członków Zarządu Głównego, członków Głównej Komisji Rewizyjnej, członków Sądu Organizacyjnego, członków Kapituły Odznaki Honorowej PCK;

6) nadawanie godności członka honorowego PCK;

7) uchwalanie zasad wyborczych, regulaminów Zarządu Głównego, Głównej Komisji Rewizyjnej, Sądu Organizacyjnego i Kapituły Odznaki Honorowej PCK oraz zasad używania znaku Czerwonego Krzyża w Stowarzyszeniu;

8) uchwalanie zasad gospodarowania zasobami majątkowymi i funduszami Stowarzyszenia;

9) uchylanie uchwał zjazdów okręgowych oraz Zarządu Głównego, niezgodnych ze statutem i obowiązującym prawem;

10) uchwalanie wysokości składki członkowskiej;

11) podejmowanie uchwały o rozwiązaniu Stowarzyszenia i likwidacji jego majątku.

W 2018 r. w dniu 30 czerwca miał miejsce zwyczajny Krajowy Zjazd Polskiego Czerwonego Krzyża na którym podjęto 5 uchwał.

W zjeździe uczestniczyło 27 delegatów (zgodnie z przedłożoną listą obecności), czyli co najmniej 50% osób uprawnionych do głosowania oraz zgodnie z § 3 pkt 1 uchwały nr 29/2013 z dnia 22 czerwca 2013 r. Krajowego Zjazdu PCK w sprawie Regulaminu Krajowego Zjazdu PCK oznacza, że zjazd był prawomocny.

W 2019 roku miały miejsce dwa Krajowe Zjazdy PCK: nadzwyczajny Krajowy Zjazd PCK w dniu 19 stycznia oraz zwyczajny Krajowy Zjazd PCK w dniu 29 czerwca.

W nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe PCK w dniu 19 stycznia udział wzięło 24 delegatów zgodnie z przedłożoną listą obecności¹³. W zwyczajnym Krajowym Zjeździe PCK w dniu 29 czerwca udział wzięło 26 delegatów co stanowiło co najmniej 50% osób uprawnionych do głosowania.

Krajowy Zjazd PCK w okresie kontrolowanym realizował swoje kompetencje poprzez: zatwierdzanie sprawozdań programowo-organizacyjnych i finansowych z działalności Stowarzyszenia, sprawozdań z działalności Głównej Komisji Rewizyjnej, Sądu Organizacyjnego, podejmowanie uchwał w sprawie

13 Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Generalnego PCK z dnia 22 października 2019 r., cyt.: „(...) – uprzejmie informujemy, że zgodnie z § 26 ust. 3 p. 1 Statutu PCK w Krajowym Zjeździe z głosem stanowiącym uczestniczą:

delegaci wybrani przez zjazdy okręgowe, Prezes PCK, a także prezesi oddziałów okręgowych. W bieżącej kadencji liczba uprawnionych do uczestnictwa w Krajowym Zjeździe PCK wynosi 41. § 49 ust. 1 Statutu PCK stanowi, że: „Uchwały organów statutowych PCK zapadają, jeżeli Statut nie stanowi inaczej, zwykła większością głosów przy obecności co najmniej połowy osób uprawnionych do głosowania” Obecność 24 delegatów stanowi 58,5% osób uprawnionych do udziału w Zjeździe z głosem decydującym. Stąd Zjazd ma prawo podejmować ważne decyzje – w tym przypadku miał prawo przeprowadzić ważne wybory Głównej Komisji Rewizyjnej”.

15

udzielenia absolutorium członkom Zarządu Głównego, wybory członków Głównej Komisji Rewizyjnej oraz nadawanie godności członka honorowego PCK. W zjazdach uczestniczyło, co najmniej 50% osób uprawnionych do głosowania, co zgodnie z § 3 pkt 1 uchwały nr 29/2013 Krajowego Zjazdu PCK w sprawie Regulaminu Krajowego Zjazdu PCK oznacza, że zjazdy były prawomocne.

Zgodnie z § 28 statutu Zarząd Główny jest naczelnym organem PCK i odpowiada za działalność Stowarzyszenia w okresie pomiędzy Krajowymi Zjazdami. W skład Zarządu Głównego wchodzi Prezes PCK oraz od 10 do 12 członków. Zgodnie z uchwałą nr 6/2016 Krajowego Zjazdu PCK z dnia 18 czerwca 2016 r. określającą liczbę osób do poszczególnych krajowych organów statutowych PCK ustalono, że Zarząd Główny PCK będzie liczył 11 osób, w tym Prezes PCK wybrany w oddzielnym głosowaniu. Na Krajowym Zjeździe Polskiego Czerwonego Krzyża obradującym w dniach 18-19 czerwca 2016 r. do Zarządu Głównego PCK na kadencję 2016-2020 zgodnie z protokołem Komisji Skrutacyjnej zostali wybrani: ………

………..

……….. Następnie uchwałą z dnia 19 czerwca 2016 r. Nr 12/2016 Krajowego Zjazdu PCK w sprawie składu Zarządu Głównego PCK, reprezentowania Stowarzyszenia oraz składania oświadczeń woli, Krajowy Zjazd PCK postanowił, że Zarząd Główny PCK stanowią i reprezentują Stowarzyszenie wobec organów administracji, sądów, osób fizycznych i prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych zarówno krajowych jak i zagranicznych następujące osoby:

Stanisław Kracik – Prezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

………. – Wiceprezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

……… – Wiceprezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

………..…

……….. – członkowie zarządu.

Na podstawie sprawozdania merytorycznego za rok 2018 ustalono, że w Części I pkt 7 Skład organu zarządzającego organizacji zawarta została informacja, że w skład organu zarządzającego organizacją wchodzą ww. osoby.

W trakcie kontroli ustalono, że zgodnie z wpisami nr 26, 31 i 38 stan na dzień 21 sierpnia 2019 r. do KRS, skład organu uprawnionego do reprezentacji podmiotu przedstawia się następująco:

Stanisław Kracik – Prezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

………. – Wiceprezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

……… – Wiceprezes Polskiego Czerwonego Krzyża,

………..

……….

16

W dniu 18 czerwca 2019 r. wpłynęła rezygnacja pani ……… z pełnienia funkcji członka Zarządu Głównego PCK. Uchwałą nr 460/2019 Zarządu Głównego z dnia 28 czerwca 2019 r.

uzupełniono skład Zarządu o pana ………... Do czasu zakończenia czynności kontrolnych wpis do Krajowego Rejestru Sądowego nie został zaktualizowany o nowy skład Zarządu.

Zgodnie z § 29 statutu posiedzenia Zarządu Głównego odbywają się stosownie do potrzeb, ale nie mniej niż 8 razy w roku. Zgodnie z przedłożonymi kontrolującym protokołami z posiedzeń Zarządu Głównego PCK spełniony został zapis powyższego przepisu. Z ustaleń kontroli wynika, że w okresie objętym kontrolą posiedzenia Zarządu Głównego PCK odbywały się z częstotliwością wskazaną w § 29 statutu – Zarząd Główny PCK odbył 9 posiedzeń.

Nadzwyczajne posiedzenie Zarządu Głównego może być zwołane z inicjatywy Prezesa PCK lub na żądanie jednej trzeciej członków Zarządu. Dyrektor Generalny może wnioskować do Prezesa o zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia Zarządu. W okresie kontrolowanym nie miało miejsca nadzwyczajne posiedzenie Zarządu Głównego.

Zgodnie z § 48 pkt 1 statutu członkowie zarządu wybierają spośród siebie osoby do pełnienia funkcji. Natomiast zgodnie z § 3 „Regulaminu Zarządu Głównego PCK”¹⁴ Zarząd na wniosek Prezesa wybiera w głosowaniu jawnym wiceprezesów i członków Prezydium. Zarząd Główny PCK ma prawo w czasie trwania kadencji – z inicjatywy Prezesa lub własnej – odwołać swoich członków z pełnienia określonych funkcji. W myśl § 4 pkt 1 i 2 regulaminu Zarządu Głównego PCK zebrania Zarządu zwołuje prezes lub wiceprezes. Obradom zebrania przewodniczy prezes lub wyznaczony przez prezesa członek Zarządu Głównego PCK. W zebraniach uczestniczy z głosem doradczym przewodniczący lub delegowany członek GKR PCK. Zgodnie z § 7 pkt 1 i 4 regulaminu Zarządu Głównego PCK uchwały Zarządu Głównego PCK podejmowane są zwykłą większością głosów, przy obecności, co najmniej połowy członków Zarządu, w tym prezesa lub wiceprezesa. Przy równej liczbie głosów rozstrzyga głos przewodniczącego zebrania. Dokumentami zebrania są protokół i uchwały. Protokoły i uchwały po ich zatwierdzeniu, podpisywane są w następujący sposób:

protokoły przez przewodniczącego obrad i protokolanta, uchwały przez przewodniczącego obrad i jednego z członków zarządu.

Zgodnie z § 30 statutu, do kompetencji Zarządu należy:

1) realizowanie uchwał Krajowego Zjazdu;

2) powoływanie i likwidacja jednostek organizacyjnych oraz tworzenie odpowiednich warunków, gwarantujących osiągnięcie wytyczonego celu Stowarzyszenia;

14 Regulamin Zarządu Głównego PCK zatwierdzony uchwałą nr 8/2016 Krajowego Zjazdu PCK z dnia 19 czerwca 2016 r.

17

3) wykonywanie uprawnień i obowiązków wynikających z posiadania przez Stowarzyszenie osobowości prawnej;

4) uchwalanie budżetu Stowarzyszenia;

5) pozyskiwanie środków na działalność Stowarzyszenia;

6) podejmowanie uchwały w sprawie zatrudniania i zwalniania Dyrektora Generalnego;

7) tworzenie i likwidacja biura Zarządu Głównego i zatwierdzanie regulaminu jego funkcjonowania oraz określanie warunków tworzenia i likwidacji biur terenowych jednostek organizacyjnych, a także zasad zatrudniania i wynagradzania pracowników PCK;

8) ustalanie zasad współpracy ze stowarzyszeniami i organizacjami krajowymi i zagranicznymi oraz innymi podmiotami;

9) opracowywanie, zatwierdzanie oraz wprowadzanie zmian w regulaminach oraz podejmowanie innych uchwał umożliwiających stosowanie statutu i niezastrzeżonych do kompetencji innych organów;

10) uchylanie uchwał niezgodnych z prawem, statutem bądź interesem Stowarzyszenia, podjętych przez zarządy okręgowe;

11) odwoływanie lub zawieszanie w czynnościach zarządów, ich prezesów lub poszczególnych członków, zgodnie z zasadami ustalonymi przez Krajowy Zjazd;

12) ustalanie zasad funkcjonowania ruchów: młodzieżowego, honorowego krwiodawstwa i innych tworzonych w celu realizacji zadań statutowych Stowarzyszenia;

13) powoływanie Komisji Finansowej oraz innych zespołów, rad i komisji problemowych, których działalność doradcza może wpłynąć na podniesienie jakości realizowanych zadań lub skuteczności funkcjonowania PCK.

Z ustaleń kontroli wynika, że Zarząd Główny PCK realizował swoje kompetencje w okresie kontrolowanym zgodnie z § 30 statutu.

W myśl § 31 statutu organem Zarządu Głównego jest jego Prezydium odpowiedzialne za czuwanie nad bieżącą działalnością Stowarzyszenia w okresie pomiędzy posiedzeniami Zarządu Głównego. W skład Prezydium wchodzą Prezes PCK oraz od 2 do 4 członków Zarządu Głównego wybranych przez Zarząd Główny. Posiedzenia Prezydium odbywają się w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz w miesiącu. Prezydium informuje Zarząd Główny na bieżąco o podjętych działaniach.

Uchwałą nr 1/2016 Zarządu Głównego PCK z dnia 19 czerwca 2016 r. w sprawie Wiceprezesów i Członków Prezydium Zarządu Głównego PCK − do Prezydium zostali wybrani: ………..

………., jako Wiceprezesi, ………., jako członkowie Prezydium.

18

Zgodnie natomiast z § 31 ust. 3 statutu oraz regulaminu Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża ustalonego uchwałą nr 17/2012 Zarządu Głównego z dnia 11 września 2012 r. do kompetencji Prezydium należy w szczególności:

1) decydowanie w sprawach pilnych, należących do kompetencji Zarządu Głównego, których brak terminowej realizacji naraziłby ważny interes Polskiego Czerwonego Krzyża, w tym wykonywanie uprawnień i obowiązków wynikających z posiadania przez Stowarzyszenie osobowości prawnej;

2) opiniowanie materiałów i projektów uchwał przygotowanych na posiedzeniach Zarządu Głównego;

3) egzekwowanie zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej wobec organów terenowych jednostek organizacyjnych i ich członków, którzy nie przestrzegają statutu i obowiązujących uchwał PCK, zgodnie z zasadami przyjętymi przez Krajowy Zjazd;

4) decydowanie w sprawach używania znaku Czerwonego Krzyża na podstawie zasad ustalonych przez Krajowy Zjazd;

5) wyrażanie zgody na używanie sztandarów i nadawanie imienia Polskiego Czerwonego Krzyża według obowiązujących regulaminów;

6) realizowanie innych zadań określonych przez Zarząd Główny, w tym:

a) dokonywanie oceny realizowanych zadań wynikających z uchwał Krajowego Zjazdu i Zarządu Głównego,

b) kierowanie krajowymi i międzynarodowymi kontaktami PCK.

Z ustaleń kontroli wynika, że Prezydium realizowało swoje kompetencje w okresie kontrolowanym zgodnie z § 31 statutu.

W myśl § 31 ust. 4 statutu posiedzenia Prezydium odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej niż raz w miesiącu. Kontrolerom przedłożone zostały protokoły z posiedzeń Prezydium w miesiącach 2/2018, 5/2018, 7/2018 i 10/2018 oraz lista obecności członków Prezydium Zarządu Głównego PCK na spotkaniu w dniu 23 kwietnia 2018 r. Zgodnie z wyjaśnieniem Dyrektora Generalnego PCK z dnia 29 października 2019 r., cyt.: „(…) Dynamika zdarzeń w Stowarzyszeniu decyduje często o tym, że nawet czas niezbędny do zwołania posiedzenia Prezydium w określonych przypadkach mógłby narazić ważny interes PCK. Stąd w regulaminie Zarządu Głównego PCK przewidziało możliwość podejmowania decyzji ( w tym uchwał) w trybie obiegowym. (…) Możliwa jest zatem praca tych organów bez potrzeby zbierania się w jednym miejscu czasie wszystkich ich członków, co daje niewątpliwie lepszy efekt organizacyjny. Stąd też znakomita większość uchwał podejmowana jest poza terminami wskazanymi w niniejszym pytaniu i organizowanie specjalnego posiedzenia nie jest konieczne.(…) Przyjęta praktyka bierze pod uwagę również fakt, że poza jedną osobą

19

w składzie Zarządu Głównego, a zatem i jego Prezydium, nie ma mieszkańców Warszawy.(…) Biorąc pod uwagę powyższe i inne okoliczności, Prezydium częściej pracuje „w miarę potrzeb”

niż dla wypełnienia formalnej statystyki”.

Z przedstawionych dokumentów i złożonych wyjaśnień wynika, iż Prezydium ZG nie spełniło zapisów § 31 ust. 4 statutu co do częstotliwości posiedzeń Prezydium.

Jak wynika z przedłożonych protokołów posiedzeń Krajowego Zjazdu, Zarządu Głównego i Prezydium − Dyrektor Generalny uczestniczył w posiedzeniach ww. organów.

Na podstawie § 34 statutu organem kontrolnym jest Główna Komisja Rewizyjna, która składa się z od 5 do 7 osób, wybieranych przez Krajowy Zjazd sprawozdawczo-wyborczy spośród członków Stowarzyszenia. Przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej lub upoważniony przez niego członek Komisji uczestniczy w posiedzeniach Zarządu Głównego. Szczegółowe zadania i zasady funkcjonowania Głównej Komisji Rewizyjnej, a także okręgowych i rejonowych komisji rewizyjnych, określa regulamin uchwalony przez Krajowy Zjazd.

Zgodnie z uchwałą nr 6/2016 Krajowego Zjazdu PCK z dnia 18 czerwca 2016 r. określającą liczbę osób do poszczególnych krajowych organów statutowych PCK Krajowy Zjazd działając na podstawie § 34 ust. 1 statutu PCK oraz § 19 ust. 2 zasad wyborczych¹⁵ ustalił, że Główna Komisja Rewizyjna PCK będzie liczyła 5 osób.

Zgodnie z § 48 ust. 6 statutu w przypadku rezygnacji, odwołania członka komisji rewizyjnej lub ustania członkostwa z innych przyczyn, organ ma prawo w drodze uchwały dokooptować do swego grona nowych członków w liczbie nieprzekraczającej 50% składu osobowego pochodzącego z wyboru zgodnie z przyjętymi zasadami wyborczymi. Z takiego prawa skorzystała Okręgowa Komisja Rewizyjna w Mazowieckim Oddziale Okręgowym, która uchwałą Nr 6/4/2018 z dnia 12 kwietnia 2018 r. dokooptowała pana Szymona Cichockiego do swojego składu.

Na Krajowym Zjeździe Polskiego Czerwonego Krzyża obradującym w dniach 18-19 czerwca 2016 r. do Głównej Komisji Rewizyjnej PCK na kadencję 2016-2020 zgodnie z protokołem Komisji Skrutacyjnej zostali wybrani: ………..

……… Następnie na pierwszym posiedzeniu w dniu 18 czerwca 2016 r. Główna Komisja Rewizyjna ukonstytuowała się w następujący sposób: pan ……….. został przewodniczącym, pan ………. wiceprzewodniczącym, pan ……….

sekretarzem, a panowie ……….. członkami Głównej Komisji Rewizyjnej.

15 Uchwała nr 10/2016 Krajowego Zjazdu Polskiego Czerwonego Krzyża z dnia 19 czerwca 2016 r. w sprawie zasad wyboru organów Polskiego Czerwonego Krzyża.

20

Wnioskiem z dnia 27 grudnia 2016 r. pan ……….. złożył rezygnację z funkcji wiceprzewodniczącego GKR oraz członkostwa w tejże Komisji. GKR uchwałą Nr 1/2017 z dnia 27 stycznia 2017 r. ustanowiła pana ……… wiceprzewodniczącym GRK – wybór został podjęty jednogłośnie przez wszystkich uprawnionych do głosowania.

Na nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe PCK obradującym w dniu 28 stycznia 2017 r.

w wyborach uzupełniających do GKR zgodnie z protokołem Komisji Skrutacyjnej wybrany został pan

………... W dniu 4 sierpnia 2018 r. pan ……… złożył rezygnację z funkcji sekretarza oraz z członkostwa w GRK¹⁶. Wnioskiem z dnia 8 grudnia 2018 r. rezygnację z funkcji przewodniczącego oraz z członkostwa w GKR złożył pan ……….. Następnie wnioskami z dnia 11 grudnia 2018 r. panowie ……….. zrezygnowali z członkostwa w GKR.

Z wybranego na krajowych zjazdach składu GKR na dzień 11 grudnia 2018 r., pozostał jedynie …………..

……….. a tym samym GKR utraciła zdolność wykonywania statutowych obowiązków.

Na nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Polskiego Czerwonego Krzyża obradującym w dniu 19 stycznia 2019 r. do Głównej Komisji Rewizyjnej PCK na kadencję zgodnie z protokołem Komisji Skrutacyjnej zostali wybrani: ………

………. Następnie na posiedzeniu w dniu 19 stycznia 2019 r. GKR ukonstytuowała się w następujący sposób: pani ……… została przewodniczącą GKR, pan ………. zastępcą przewodniczącej GKR, pan ……… sekretarzem GKR, panowie ………..

członkami GKR.

Na podstawie sprawozdania merytorycznego za rok 2018 ustalono, że w Części I pkt 8 Skład organu kontroli lub nadzoru organizacji zawarta została informacja, że w skład organu kontroli i nadzoru wchodzą: pan ……….. – przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej PCK, ……….

………… – wiceprzewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej PCK, ……… – sekretarz Głównej Komisji Rewizyjnej PCK, ……….. – członkowie Głównej Komisji Rewizyjnej.

W trakcie kontroli ustalono, że zgodnie z wpisem nr 46 stan na dzień 21 sierpnia 2019 r.

do KRS, skład organu nadzoru przedstawia się następująco: ……….. – członkowie Głównej Komisji Rewizyjnej, ……….. – zastępca przewodniczącej Głównej Komisji Rewizyjnej,

………. - przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej, ……… – sekretarz Głównej Komisji Rewizyjnej.

W wyniku kontroli ustalono, że skład GKR pod względem liczby członków w 2018 roku kształtował się następująco: od 1 do 27 stycznia 2018 r. skład czteroosobowy, od 27 stycznia

16 W dniu 10 września 2019 r. Wiceprzewodniczący GKR PCK pan Jerzy Orłowski wyjaśnił, cyt.: „Z dokumentacji wynika, że po złożeniu rezygnacji przez członka GKR ……… w dniu 4 sierpnia 2018 r. poprzednia GKR nie podjęła żadnych działań mających na celu dokooptowanie do składu brakującego członka GKR”.

21

do 4 sierpnia 2018 r. skład pięcioosobowy, od 4 sierpnia do 8 grudnia 2018r. skład czteroosobowy, od 8 do 11 grudnia 2018 r. skład trzyosobowy, a od 11 grudnia 2018 r. skład GKR stanowiła tylko jedna osoba¹⁷.

GKR po rezygnacji z członka komisji ………, a także w późniejszym czasie ……….

……… nie skorzystała z prawa do dokooptowania członka zgodnie z § 48 ust. 6 statutu, przez co nie zapobiegła utraty zdolności wykonywania jej statutowych obowiązków.

Kontroli poddano także skład Okręgowej Komisji Rewizyjnej (dalej OKR) w Mazowieckim Oddziale Okręgowym. Zgodnie z uchwałą nr 5/5/2017 Zjazdu Nadzwyczajnego Mazowieckiego Oddziału Okręgowego PCK z dnia 10 czerwca 2017 r. w sprawie określenia liczby osób wybieranych do Mazowieckiej Okręgowej Komisji Rewizyjnej PCK ustalono, że Komisja Rewizyjna Mazowieckiego Oddziału Okręgowego PCK w Warszawie będzie liczyła 3 osoby. Na ww. zjeździe do składu OKR wybrano panią ……….. oraz panów ……….

W dniu 11 kwietnia 2018 r. pan ……… zrezygnował z działalności w OKR. Na posiedzeniu w dniu 12 kwietnia 2018 r. OKR w dwuosobowym składzie podjęła uchwałę Nr 6/4/2018 o dokooptowaniu pana ……… do składu OKR, natomiast zgodnie z zapisami § 46 ust. 1 statutu „Okręgowa Komisja Rewizyjna (…) składa się z od 3 do 5 osób wybranych przez zjazd okręgowy sprawozdawczo-wyborczy (…)”, co świadczy o tym, że dwuosobowy skład OKR utracił zdolność wykonywania statutowych obowiązków, a tym samym ww. uchwała została podjęta niezgodnie z ww. zapisami statutu. Zauważyć należy, że statut daje możliwość zwołania przez Zarząd Okręgowy zgodnie z § 41 ust. 1 statutu stosownie do potrzeb − Nadzwyczajnego Zjazdu Okręgowego, o czym mowa w § 39 pkt 3 statutu.

W myśl zapisów rozdziału II pkt 4 i 5 Regulaminu komisji rewizyjnych Polskiego Czerwonego Krzyża (dalej regulamin komisji)¹⁸, komisje rewizyjne wyższego stopnia nadzorują działalność komisji rewizyjnych niższego stopnia. GKR wydaje instrukcje dla wszystkich komisji rewizyjnych.

W trakcie kontroli przedstawiono kontrolerom „Instrukcję dotyczącą działania oraz sposobu

17 W dniu 2 września 2019 r. Dyrektor Generalny PCK wyjaśniła, cyt.: „Zapisy statutu i odpowiednich uchwał stwierdzają możliwość dokooptowania do składu niektórych organów PCK – w tym Głównej Komisji Rewizyjnej – nowych członków w ilości nie przekraczającej 50% pierwotnie wybranego składu. Nie doprecyzowują jednak trybu postępowania po jego przekroczeniu np. w skutek rezygnacji. W 2017 roku rezygnację z GKR złożyło 4 jej członków – w tym przewodniczący. Oczywistym stało się, że należy przeprowadzić wybór nowych członków, bądź całej komisji.

Zjazd Nadzwyczajny PCK (jako najwyższy organ PCK) uznał, że Komisja utraciła zdolność do działania i tym samym uległa samorozwiązaniu, a tym samym Pan ……… przestał być jej członkiem – nie przyjęto w tej sprawie odrębnych dokumentów. Potwierdzeniem takiego toku postępowania stają się dokumenty komisji wyborczej i komisji skrutacyjnej Zjazdu Nadzwyczajnego, który dokonał wyboru Głównej Komisji Wyborczej PCK w nowym, pełnym składzie”.

18 Regulamin komisji rewizyjnych Polskiego Czerwonego Krzyża zatwierdzony uchwałą nr 9/2012 Krajowego Zjazdu PCK z dnia 17.06.2012 r.

22

dokonywania kontroli przez komisje rewizyjne Polskiego Czerwonego Krzyża” z dnia 7 sierpnia 1998 r.

podpisaną przez Przewodniczącą Głównej Komisji Rewizyjnej PCK.

Stosownie do zapisów w rozdziale III pkt 3 regulaminu komisji, działalność kontrolna komisji rewizyjnych opiera się na rocznych planach pracy, określających główne kierunki działań w danym roku oraz terminy i osoby za nie odpowiedzialne. W trakcie kontroli przedstawiono kontrolerom Plan Pracy GKR na rok 2018 oraz Plan Pracy Komisji Rewizyjnej Mazowieckiego OO na rok 2019. Zgodnie z pkt III ppkt 5,6,7,11,13 i 16 regulaminu komisji niezależnie od zaplanowanych, komisje rewizyjne mogą przeprowadzać kontrole określonych problemów, zagadnień lub spraw z własnej inicjatywy, na wniosek organów równorzędnych lub wyższego stopnia. Zakres, zasięg i sposób przeprowadzania kontroli ustalają komisje rewizyjne we własnym zakresie przy uwzględnieniu zasad wynikających z instrukcji. Członkowie komisji rewizyjnych przeprowadzają kontrole działalności poszczególnych organów i ogniw organizacyjnych, jednoosobowo lub w ekipach wieloosobowych, z których to czynności sporządza się dwustronnie podpisany protokół kontroli, a w uzasadnionych przypadkach sprawozdanie z kontroli. Ponadto komisje rewizyjne zobowiązane są przedstawić wyniki przeprowadzonych kontroli organom kontrolowanych jednostek. Zgodnie zapisami w rozdziale II pkt 3 ppkt a regulaminu komisji do kompetencji komisji rewizyjnych należy przedkładanie właściwym zarządom wniosków i zaleceń pokontrolnych. Komisje rewizyjne mogą zlecić komisjom rewizyjnym niższego stopnia zamieszczenie w ich planach pracy: zadań doraźnych, określonych problemów lub spraw w ustalonym przez siebie zakresie, zasięgu i terminie. Nadzór komisji rewizyjnej w zakresie działalności komisji niższego stopnia polega na bieżącym dopilnowaniu wykonywania przez nie obowiązków, w tym: opracowania i realizowania rocznych planów pracy, dokonywania analiz działalności merytorycznej i finansowej zarządów za rok ubiegły i przedstawienie ich wyników na posiedzeniach zarządów poświęconych temu problemowi i przekazanie jednego egzemplarza tej analizy do komisji rewizyjnej wyższego stopnia.

Zgodnie z § 34 ust. 2 statutu do kompetencji Głównej Komisji Rewizyjnej należy:

1) przeprowadzanie kontroli całokształtu działalności PCK pod względem celowości, rzetelności i gospodarności, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego, postanowieniami statutu oraz uchwałami Krajowego Zjazdu, we współpracy z okręgowymi i rejonowymi komisjami rewizyjnymi;

2) opiniowanie rocznego sprawozdania finansowego z działalności Stowarzyszenia oraz wnioskowanie o udzielenie absolutorium Zarządowi Głównemu i poszczególnym jego członkom;

3) koordynowanie działalności, nadzorowanie i egzekwowanie realizacji zadań oraz przestrzegania przez terenowe komisje rewizyjne regulaminu zatwierdzonego przez Krajowy Zjazd;

23

4) składanie sprawozdań ze swojej działalności na Krajowym Zjeździe.

Przewodniczący Głównej Komisji Rewizyjnej lub upoważniony przez niego członek Komisji uczestniczy w posiedzeniach Zarządu Głównego. Szczegółowe zadania i zasady funkcjonowania Głównej Komisji Rewizyjnej, a także okręgowych i rejonowych komisji rewizyjnych, określa regulamin uchwalony przez Krajowy Zjazd.

Kontrolującym przedłożony został Plan pracy GKR PCK na rok 2018 r. zgodnie, z którym zaplanowano 5 posiedzeń GKR. Ponadto zaplanowano: kontrole w OO PCK w Gdańsku, spotkanie z przedstawicielami Okręgowych Komisji Rewizyjnych PCK, kontrolę w BZG PCK, udział w Zjeździe zwyczajnym PCK, uczestniczenie w posiedzeniach ZG, kontrolowanie jednostek podległych wg potrzeb oraz bieżącą działalność.

W toku czynności kontrolnych ustalono na podstawie przedstawionych dokumentów, że Główna Komisja Rewizyjna w 2018 r. odbyła 2 posiedzenia. Nie przedstawiono kontrolującym innych protokołów z posiedzeń GKR w okresie kontrolowanym poza protokołami z dnia 3 marca oraz 14 kwietnia 2018 r. Wybrana na Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe PCK w dniu 19 stycznia 2019 r.

Główna Komisja Rewizyjna nie dokonała spisu materiałów z pracy poprzedniej GKR, co potwierdzają wyjaśnienia Przewodniczącej Głównej Komisji Rewizyjnej z dnia 24 września 2019 r., cyt.: „(…) informuję, że obecna GKR PCK nie dokonała spisu materiałów dokumentujących pracę GKR PCK działającej w 2018 r. Przyczyną niedokonania ww. czynności była nieobecność członków Komisji działającej w 2018 r. na wcześniej zaplanowanym i umówionym spotkaniu z obecnym wiceprzewodniczącym i członkami obecnej GKR w celu protokolarnego przekazania i przyjęcia materiałów dokumentujących pracę w 2018 r. Kolejnego terminu nie udało się ustalić”.

GKR realizowała plan pracy na 2018 rok, poprzez następujące zadania:

 odbyła dwa posiedzenia w 2018 r.,

 zorganizowała spotkanie szkoleniowe z przewodniczącymi okręgowych komisji rewizyjnych w dniu 14 kwietnia 2018 r.,

 przeprowadziła w dniach 26-27 kwietnia 2018 roku kontrolę w Pomorskim OO PCK¹⁹,

 sporządziła i przedstawiła sprawozdanie z działalności Głównej Komisji Rewizyjnej PCK za rok 2017²⁰ w dniu 30 czerwca 2018 roku,

 wydała opinię z dnia 30 czerwca 2018 r. do sprawozdania finansowego PCK za rok obrotowy 2017²¹,

19 W trakcie trwania czynności kontrolnych przedłożone zostało oświadczeniem Przewodniczącego GKR PCK z dnia 30 czerwca 2018 r. dotyczące kontroli w Pomorskim Oddziale Okręgowym PCK.

20 W trakcie trwania czynności kontrolnych przedłożono sprawozdanie z działalności GKR PCK za rok 2017.

21 W trakcie trwania czynności kontrolnych przedłożono opinię GKR PCK do sprawozdania finansowego PCK za rok obrotowy 2017.