Widok Wpływ wzornictwa biżuterii na rozwój lokalny na Pomorzu Gdańskim

JanȱKruszewskiȱ

IVȱrokȱgrodowiskowychȱStudiówȱDoktoranckichȱ WydziaÙȱOceanografiiȱiȱGeografiiȱUGȱ

WpÙywȱwzornictwaȱbiČuteriiȱȱ naȱrozwójȱlokalnyȱnaȱPomorzuȱGdaÚskimȱ

Wst¿pȱ

BaÙtyckiȱ bursztynȱ jestȱ cenn­ȱ kopalin­,ȱ którejȱ poszukiwanieȱ iȱ wydobywanieȱ si¿gaȱ dziejówȱ bardzoȱ dawnych.ȱ Odȱ staroČytnoïciȱ zainteresowanieȱ wydobyciemȱ iȱobrotemȱhandlowymȱbursztynuȱsprzyjaÙoȱspontanicznemuȱrozwojowiȱkopalnicȬ twaȱ gÙównieȱ naȱ wybrzeČuȱ BaÙtykuȱ orazȱ wȱ rejonachȱ dzisiejszejȱ póÙnocnoȬ wschodniejȱPolski¹.ȱPowodemȱpozyskiwaniaȱbursztynuȱbyÙoȱzafascynowanieȱjegoȱ róČnorodnoïci­ȱprzezroczystoïci,ȱbarwyȱodȱbiaÙejȱdoȱrubinowej,ȱinkluzjami,ȱspeȬ cjalnymiȱwÙasnoïciamiȱelektrycznymiȱiȱcharakterystycznymȱzapachemȱwydzielaȬ j­cymȱ si¿ȱ podczasȱ tarcia.ȱ Bursztynȱ jestȱ Čywic­ȱ kopaln­ȱ pochodzeniaȱ roïlinnego,ȱ skÙadaj­c­ȱsi¿ȱzȱwieluȱzwi­zkówȱorganicznych.ȱWytworzonaȱzostaÙaȱprzezȱdrzeȬ waȱ sosnoweȱ zȱ okresuȱ trzeciorz¿du,ȱ rosn­ceȱ prawdopodobnieȱ naȱ obszarachȱ dziȬ siejszejȱSkandynawii,ȱpóÙnocnejȱEurazjiȱorazȱnaȱpoÙudniowychȱterenachȱUkrainy.ȱ UlegaÙaȱwȱci­guȱwiekówȱprocesomȱparowania,ȱutleniania,ȱizomeryzacjiȱorazȱferȬ mentacji,ȱaȱostatecznieȱprzeksztaÙciÙaȱsi¿ȱwȱmineraÙ².ȱ

FenomenȱbaÙtyckiegoȱbursztynu,ȱaȱszczególnieȱwzornictwoȱbiČuteriiȱzȱburszȬ tynem,ȱwspóÙczeïnieȱjestȱjedn­ȱzȱprzyczynȱrozwojuȱlokalnegoȱnaȱPomorzuȱGdaÚȬ skimȱ naȱ skutekȱ dziaÙalnoïciȱ wieluȱ przedsi¿biorstwȱ zajmuj­cychȱ si¿ȱ produkcj­ȱ wyrobówȱ jubilerskich.ȱ Popularnoï°ȱ cennegoȱ kamieniaȱ jestȱ takČeȱ powodemȱ poȬ wstaniaȱinstytucji,ȱwystawȱmuzealnychȱiȱartystycznych,ȱlicznychȱodwiedzinȱturyȬ stów,ȱ organizacjiȱ targówȱ dwukrotnieȱ wȱ ci­guȱ roku,ȱ aȱ takČeȱ innychȱ regularnychȱ b­dĊȱokazjonalnychȱwydarzeÚ.ȱZakÙadyȱjubilerskie,ȱichȱotoczenieȱinstytucjonalneȱ iȱ gospodarczeȱ pojmowaneȱ s­ȱ wȱ caÙoïciȱ jakoȱ inicjatywaȱ klastrowaȱ oȱ nazwieȱ

„GdaÚskaȱDeltaȱBursztynu”,ȱktórejȱcelemȱjestȱrozwójȱregionuȱiȱbranČyȱbursztynȬ niczejȱdzi¿kiȱzwi¿kszeniuȱwspóÙpracyȱpomi¿dzyȱpodmiotamiȱwȱobszarachȱbizneȬ



1ȱȱ R.ȱSaÙaciÚski,ȱL.ȱLazowski,ȱGeologicznoȬzÙoČoweȱprzesÙankiȱwyst¿powaniaȱbursztynuȱwȱPolsceȱiȱrozpoznaȬ nieȱ geologicznychȱ warunkówȱ jegoȱ koncentracji,ȱ „Gospodarkaȱ Surowcamiȱ Mineralnymi”,ȱ t.ȱ 24,ȱ z.ȱ 4/4,ȱ WydawnictwoȱInstytutuȱGospodarkiȱSurowcamiȱMineralnymiȱiȱEnergi­,ȱKrakówȱ2008,ȱs.ȱ325.ȱ

2ȱȱ L.ȱKoziorowska,ȱBadaniaȱnieorganicznegoȱskÙaduȱchemicznegoȱbursztynu,ȱ„ArcheologiaȱPolski”,ȱt.ȱXXIX,ȱ z.ȱ 2,ȱ Wydawnictwoȱ Instytutuȱ Archeologiiȱ iȱ Etnologiiȱ Polskiejȱ Akademiiȱ Nauk,ȱ Warszawaȱ 1984,ȱ s.207–208.ȱ



su,ȱadministracji,ȱedukacji,ȱbadaÚȱorazȱkultury³.ȱMiastoȱiȱregionȱs­ȱbeneficjentamiȱ korzyïciȱ wynikaj­cymiȱ zȱ fenomenuȱ bursztynu,ȱ poniewaČȱ surowiecȱ iȱ wyrobyȱ jubilerskieȱ s­ȱ znakomitymȱ materiaÙemȱ wykorzystywanymȱ doȱ promocjiȱ miejsca.ȱ MiastoȱGdaÚskȱreklamowaneȱjestȱjakoȱïwiatowaȱstolicaȱbursztynu.ȱ

ZauwaČalneȱ s­ȱ efektyȱ mnoČnikoweȱ powstaÙeȱ naȱ skutekȱ funkcjonowaniaȱȱ zakÙadówȱ jubilerskich.ȱ Wȱ artykuleȱ zaprezentowanoȱ wȱ przybliČeniuȱ otoczenieȱ biznesoweȱ okreïloneȱ naȱ przykÙadzieȱ wspóÙpracyȱ maÙegoȱ przedsi¿biorstwaȱ speȬ cjalizuj­cegoȱ si¿ȱ wȱ wyrobieȱ iȱ handluȱ biČuteri­ȱ srebrn­ȱ zȱ bursztynem,ȱ zlokalizoȬ wanegoȱ wȱ Gdyni.ȱ Efektemȱ mnoČnikowymȱ nazywaȱ si¿ȱ wzrostȱ dochodówȱ iȱ zaȬ trudnieniaȱ wȱ przedsi¿biorstwachȱ orazȱ zwi¿kszanieȱ wpÙywówȱ podatkowychȱ wÙadzȱlokalnych,ȱnaȱskutekȱpowstawaniaȱlubȱrozwojuȱdziaÙalnoïciȱgospodarczejȱ naȱdanymȱobszarze.ȱJegoȱwielkoï°ȱpozwalaȱoceni°ȱwpÙywȱdziaÙalnoïciȱprzedsi¿Ȭ biorstwaȱnaȱfunkcjonowanieȱfirmȱwȱjegoȱotoczeniu⁴.ȱ

Liczbaȱ podmiotówȱ gospodarczychȱ wyst¿puj­cychȱ naȱ Pomorzu,ȱ zȱ profilemȱ dziaÙalnoïciȱopieraj­cejȱsi¿ȱnaȱhandluȱbiČuteri­ȱzȱbursztynem,ȱzostaÙaȱprzybliČonaȱ zaȱpomoc­ȱinformacjiȱuzyskanychȱodȱorganizatorówȱTargówȱAmberif.ȱObecnoï°ȱ naȱ targachȱ wystawcówȱ zȱ innychȱ województwȱ udowadniaȱ wpÙywȱ wydarzeÚ,ȱ regularnieȱorganizowanychȱwȱGdaÚsku,ȱnaȱrozwójȱlokalnyȱwȱgminachȱpozaȱwoȬ jewództwemȱ pomorskim,ȱ aȱ takČeȱ zagranic­.ȱ Rozwojemȱ lokalnymȱ nazywaȱ si¿ȱ tworzenieȱ miejscȱ pracyȱ wȱ gminachȱ orazȱ kompleksoweȱ ksztaÙtowanieȱ moČliwieȱ najlepszychȱ warunkówȱ Čyciaȱ wȱ lokalnymȱ ïrodowiskuȱ gÙównieȱ poprzezȱ wykoȬ rzystanieȱmiejscowychȱzasobówȱrozwoju⁵.ȱ

CelemȱartykuÙuȱjestȱuzasadnienieȱwaČnejȱroliȱlicznych,ȱdrobnychȱiȱrozproszoȬ nychȱprzedsi¿biorstwȱbranČyȱjubilerskiejȱwȱrozwojuȱlokalnymȱwȱgminachȱwojeȬ wództwaȱ pomorskiegoȱ naȱ skutekȱ udoskonaleniaȱ sztukiȱ wzornictwaȱ biČuteriiȱ zȱbursztynem.ȱPrzeprowadzoneȱbadaniaȱsÙuČ­ȱrozpoznaniuȱwpÙywuȱdziaÙalnoïciȱ zakÙadówȱ jubilerskich,ȱ produkuj­cychȱ wyrobyȱ zȱ bursztynem,ȱ naȱ ichȱ otoczenieȱ spoÙecznoȬgospodarczeȱ orazȱ zakresuȱ tegoȱ oddziaÙywania.ȱ Podkreïlaȱ si¿ȱ takČeȱ znaczenieȱtargówȱbranČyȱbursztynniczejȱwȱrozwojuȱgospodarczymȱPomorza.ȱ

1.ȱWzornictwoȱbiČuteriiȱprzyczyn­ȱrozwojuȱlokalnegoȱ

WedÙugȱprof.ȱSÙawomiraȱFijaÙkowskiegoȱpolsk­ȱspecjalnoïci­ȱjestȱwzornictwoȱ biČuteriiȱzȱbursztynem.ȱUwaČaȱsi¿,ȱČeȱPolskaȱjestȱïwiatowymȱlideremȱwȱtejȱdzieȬ



3ȱȱ ZespóÙȱIBnGR,ȱSpotkaniaȱGdaÚskiejȱDeltyȱBursztynu,ȱ„Bursztynisko”ȱnrȱ29,ȱWydawnictwoȱMi¿dzynaȬ rodoweȱStowarzyszenieȱBursztynników,ȱGdaÚskȱ2007,ȱs.ȱ8.ȱ

4ȱȱ K.ȱ Wiedermann,ȱ Koncepcjaȱ efektówȱ mnoČnikowychȱ wȱ wyznaczaniuȱ wpÙywuȱ przedsi¿biorstwȱ naȱ otoczenieȱ spoÙecznoȬgospodarcze,ȱ„PraceȱKomisjiȱGeografiiȱPrzemysÙu”,ȱnrȱ11,ȱWydawnictwoȱUniwersytetuȱPeȬ dagogicznegoȱwȱKrakowie,ȱKrakówȱ2008.ȱ

5ȱȱ J.ȱParysek,ȱPodstawyȱgospodarkiȱlokalnej,ȱWydawnictwoȱNaukoweȱUAM,ȱPoznaÚȱ2001.ȱ

dzinie,ȱaȱwyrobyȱs­ȱnajwyČszejȱjakoïci.ȱBursztynȱbaÙtyckiȱjestȱbardziejȱdocenianyȱ iȱpoČ­danyȱ naȱ ïwiecieȱ niČȱ naȱ rynkuȱ wewn¿trznym.ȱ Trójmiejskieȱ ïrodowiskoȱ bursztynnikówȱrozpoznaÙoȱpopytȱzewn¿trzny,ȱaȱwȱrezultacieȱdoszÙoȱdoȱpost¿puȬ j­cegoȱeksportuȱwyrobów,ȱodȱpocz­tkuȱlatȱ90.ȱXXȱw.,ȱdoȱkrajówȱEuropyȱZachodȬ niej,ȱ przedeȱ wszystkimȱ doȱ Niemiecȱ iȱ doȱ krajówȱ skandynawskich,ȱ aȱ wȱ mniejszejȱ iloïciȱ doȱ krajówȱ arabskichȱ iȱ doȱ Stanówȱ Zjednoczonych.ȱ Wzrastaj­cyȱ popytȱ naȱ biČuteri¿ȱspowodowaÙȱrozwójȱmaÙychȱpracowniȱjubilerskich,ȱktóreȱzmieniaÙyȱsi¿ȱ wȱ duČeȱ przedsi¿biorstwa,ȱ zatrudniaj­ceȱ nawetȱ 200ȱ osób.ȱ Wȱ latachȱ 2010–2015ȱ nast­piÙaȱreorientacjaȱkierunkuȱeksportu,ȱponiewaČȱnajwi¿kszymȱodbiorc­ȱwyroȬ bówȱstaÙȱsi¿ȱrynekȱchiÚski.ȱBursztynȱjestȱwȱChinachȱbardzoȱcenionymȱkamieniemȱ zeȱwzgl¿duȱnaȱwaloryȱestetyczne,ȱbywaȱutoČsamianyȱzȱbuddyzmemȱiȱspeÙniaȱrol¿ȱ talizmanu⁶.ȱ Nadzwyczajnyȱ popytȱ naȱ wysokogatunkow­ȱ biČuteri¿ȱ zȱ bursztynemȱ spowodowanyȱprzezȱpopularnoï°ȱnaȱrynkuȱchiÚskimȱprzyczyniÙȱsi¿ȱdoȱwzrostuȱ cenȱautorskichȱkolekcji,ȱaȱtakČeȱwartoïciȱsurowca.ȱ

Trudnoïciȱ wydobyciaȱ bursztynuȱ wȱ Polsceȱ doprowadziÙyȱ doȱ koniecznoïciȱ sprowadzaniaȱ surowcaȱ zȱ Rosji,ȱ zȱ Ukrainyȱ orazȱ zȱ Litwy.ȱ Wartoï°ȱ materiaÙuȱ poȬ trzebnegoȱ doȱ produkcjiȱ jestȱ wysoka,ȱ coȱ powodujeȱ starann­ȱ selekcj¿ȱ iȱ obróbk¿ȱ kamieni,ȱ któreȱ oprawianeȱ s­ȱ wȱ metaleȱ szlachetne.ȱ Sprowadzanieȱ surowcaȱ zȱ zaȬ granicyȱ powoduje,ȱ Čeȱ istotnymȱ produktemȱ Pomorzaȱ GdaÚskiegoȱ nieȱ jestȱ burszȬ tyn,ȱaleȱbiČuteriaȱzȱbursztynem.ȱOdniesionyȱsukcesȱjestȱskutkiemȱpracyȱartystów,ȱ którychȱpomysÙyȱkoncentruj­ȱsi¿ȱnaȱsposobachȱoprawieniaȱcennychȱkamieni.ȱ

2.ȱAktywnoï°ȱzakÙadówȱjubilerskichȱ

Mi¿dzynarodoweȱTargiȱGdaÚskieȱS.A.ȱtoȱorganizatorȱnajwi¿kszychȱnaȱïwieȬ cie,ȱ corocznychȱ targówȱ bursztynu.ȱ Podczasȱ Targówȱ Amberifȱ 2016,ȱ któreȱ odbyÙyȱ si¿ȱ wȱ GdaÚskuȱ wȱ dniachȱ 16–19ȱ marcaȱ 2016ȱ r.,ȱ zostaÙaȱ przeprowadzonaȱ próbaȱ wykazaniaȱ liczbyȱ przedsi¿biorstwȱ tworz­cychȱ pomorskieȱ ïrodowiskoȱ bursztynȬ ników.ȱIchȱudziaÙȱwȱTargachȱAmberifȱjestȱbardzoȱistotnyȱwȱceluȱpozyskaniaȱklienȬ tów,ȱreklamyȱproduktówȱorazȱhandluȱnimi.ȱUzyskanoȱodȱorganizatorówȱTargówȱ informacjeȱnaȱtematȱwystawców.ȱNaȱ tejȱpodstawieȱustalonoȱzasi¿gȱoddziaÙywaȬ niaȱwydarzeniaȱwïródȱproducentówȱbiČuteriiȱzȱbursztynemȱwȱPolsceȱiȱzagranic­.ȱ Wȱ tabeliȱ 1ȱ zamieszczonoȱ liczbyȱ wystawcówȱ zȱ poszczególnychȱ paÚstw.ȱ OkoÙoȱ 80%ȱwystawcówȱtoȱprzedsi¿biorstwaȱpolskie.ȱNajwi¿kszyȱudziaÙȱspoïródȱzagraȬ nicznychȱwystawcówȱstanowiliȱproducenciȱbiČuteriiȱzȱLitwy,ȱktóraȱjestȱwyróČniaȬ j­cymȱ si¿ȱ wȱ Europieȱ krajemȱ podȱ wzgl¿demȱ produkcjiȱ bursztynu.ȱ Symboliczn­ȱ reprezentacj¿ȱ przedsi¿biorcówȱ pochodz­cychȱ zȱ Rosji,ȱ posiadaj­cejȱ najwi¿kszeȱ zasobyȱ bursztynuȱ baÙtyckiego,ȱ utworzyÙȱ tylkoȱ jedenȱ zakÙadȱ zȱ Kaliningradu.ȱ PoȬ



6ȱȱ S.ȱFijaÙkowski,ȱBursztynȱbaÙtycki,ȱInstytutȱWzornictwaȱPrzemysÙowego,ȱWarszawaȱ2016.ȱ



tencjaln­ȱprzyczyn­ȱmaÙegoȱudziaÙuȱgoïciȱzȱRosjiȱs­ȱbarieryȱprawneȱutrudniaj­ceȱ eksportȱ bursztynu.ȱ Targiȱ Amberifȱ wywoÙuj­ȱ popularnoï°ȱ wïródȱ wystawcówȱ zȱWÙochȱiȱNiemiec.ȱWȱwydarzeniuȱwzi¿liȱudziaÙȱtakČeȱproducenciȱzȱkrajówȱspozaȱ Europy,ȱ np.ȱ zȱ Indii,ȱ Turcji,ȱ USAȱ iȱ Etiopii.ȱ Targiȱ Amberifȱ s­ȱ ch¿tnieȱ odwiedzaneȱ przezȱ goïciȱ pochodz­cychȱ zȱ wieluȱ krajówȱ ïwiata.ȱ Szczególnieȱ wysokiȱ popytȱ naȱ wyrobyȱjubilerskieȱzauwaČaȱsi¿ȱwïródȱlicznieȱprzybywaj­cychȱnaȱTargiȱklientówȱ zȱChin.ȱ

Tabelaȱ1.ȱLiczbaȱwystawcówȱzȱposzczególnychȱkrajówȱȱ naȱTargachȱAmberifȱ2016ȱ

PaÚstwoȱ Liczbaȱwystawcówȱ

Polskaȱ 385ȱ

Litwaȱ ȱȱ55ȱ

WÙochyȱ ȱȱ17ȱ

Niemcyȱ ȱȱ10ȱ

Indieȱ ȱȱȱȱ4ȱ

Turcjaȱ ȱȱȱȱ3ȱ

Wlk.ȱBrytaniaȱ ȱȱȱȱ2ȱ

Austriaȱ ȱȱȱȱ1ȱ

Rosjaȱ ȱȱȱȱ1ȱ

Belgiaȱ ȱȱȱȱ1ȱ

Rotwaȱ ȱȱȱȱ1ȱ

Etiopiaȱ ȱȱȱȱ1ȱ

USAȱ ȱȱȱȱ1ȱ

RAZEMȱ 482ȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasneȱnaȱpodstawieȱwypisówȱMTGȱS.A.ȱ

PrawieȱpoÙowaȱpolskichȱwystawcówȱnaȱTargachȱAmberifȱmaȱsiedzib¿ȱwȱwoȬ jewództwieȱ pomorskim.ȱ Zȱ województwaȱ mazowieckiegoȱ przybyliȱ naȱ Targiȱ przedstawicieleȱ93ȱjednostekȱgospodarczych,ȱzȱczegoȱ72ȱposiadaȱsiedzib¿ȱwȱWarȬ szawie,ȱ aȱ 21ȱ wȱ pozostaÙejȱ cz¿ïciȱ regionu.ȱ Wȱ wydarzeniuȱ uczestniczyliȱ przedsi¿Ȭ biorcyȱzeȱwszystkichȱwojewództwȱwȱPolsce,ȱcoȱuzasadnia,ȱČeȱTargiȱmaj­ȱwpÙywȱ naȱrozwójȱlokalnyȱwȱwieluȱmiejscachȱnaȱterenieȱcaÙegoȱkraju,ȱponiewaČȱwpÙywaj­ȱ naȱ rozwójȱ zakÙadówȱ jubilerskich.ȱ Targiȱ pobudzaj­ȱ handelȱ detalicznyȱ biČuteri­,ȱ aȱtakČeȱ sprzyjaj­ȱ zawieraniuȱ kontaktówȱ zȱ klientamiȱ doȱ zakÙadaniaȱ staÙejȱ wspóÙȬ pracy.ȱ Wȱ rezultacieȱ wystawcyȱ maj­ȱ moČliwoï°ȱ pozyskaniaȱ korzyïciȱ wi¿kszychȱ niČȱwartoï°ȱsprzedanychȱtowarówȱpodczasȱczterodniowegoȱwyst¿pu.ȱ

PrzyjazdȱokoÙoȱ300ȱwystawcówȱposiadaj­cychȱsiedzib¿ȱpozaȱwojewództwemȱ pomorskimȱ orazȱ przybycieȱ odwiedzaj­cychȱ Targiȱ 7700ȱ goïciȱ branČowychȱ zȱ 55ȱ

krajów⁷,ȱkorzystnieȱwpÙywaj­ȱnaȱutrzymanie,ȱpozaȱwysokimȱsezonemȱturystyczȬ nym,ȱ podmiotówȱ ïwiadcz­cychȱ usÙugiȱ noclegoweȱ iȱ gastronomiczneȱ wȱ TrójmieȬ ïcieȱ alboȱ wȱ najbliČszychȱ okolicach.ȱ Organizowaneȱ wȱ GdaÚskuȱ targiȱ bursztynu,ȱ przyjazdyȱ turystówȱ biznesowychȱ wȱ celuȱ handluȱ surowcemȱ alboȱ zakupuȱ wyroȬ bówȱjubilerskichȱzȱbursztynem,ȱwpÙywaj­ȱpozytywnieȱnaȱdziaÙalnoï°ȱpodmiotówȱ oferuj­cychȱusÙugiȱwymaganeȱdlaȱzaspokojeniaȱpotrzebȱturystykiȱbiznesowej.ȱȱ

WyraĊnymȱ czynnikiemȱ lokalizacjiȱ Targówȱ jestȱ duČaȱ liczbaȱ powi­zanychȱ zȱbranČ­ȱjubilersk­ȱprzedsi¿biorstw,ȱktóreȱmaj­ȱsiedzib¿ȱwȱTrójmieïcie.ȱWyst­piliȱ przedstawicieleȱ 103ȱ podmiotówȱ gospodarczychȱ zȱ GdaÚska,ȱ 22ȱ zȱ Gdyniȱ orazȱ 12ȱ zȱSopotu.ȱPozostaÙychȱwystawcówȱzȱwojewództwaȱpomorskiegoȱwyszczególnioȬ noȱ wȱ tabeliȱ 2.ȱ Wȱ Targachȱ uczestniczyÙyȱ 44ȱ przedsi¿biorstwaȱ zȱ 27ȱ miejscowoïciȱ poÙoČonychȱ pozaȱ Trójmiastem.ȱ Ichȱ dziaÙalnoï°ȱ wpÙywaȱ naȱ rozwójȱ lokalnyȱ wȱgminachȱpoÙoČonychȱprzedeȱwszystkimȱwȱpóÙnocnejȱcz¿ïciȱwojewództwa.ȱNaȱ przykÙadzieȱ uczestnictwaȱ wȱ Targachȱ moČnaȱ ustali°ȱ zaledwieȱ przybliČon­ȱ liczb¿ȱ producentówȱ biČuteriiȱ zȱ bursztynemȱ dziaÙaj­cychȱ naȱ Pomorzuȱ GdaÚskim,ȱ poȬ niewaČȱ nieȱ s­ȱ dost¿pneȱ informacjeȱ oȱ wszystkichȱ istniej­cychȱ naȱ terenieȱ wojeȬ wództwaȱ pomorskiego.ȱ UdziaÙȱ wȱ prestiČowychȱ Targachȱ Amberifȱ jestȱ bardzoȱ istotnyȱ dlaȱ producentówȱ biČuteriiȱ zȱ bursztynemȱ zȱ powoduȱ lokalizacjiȱ bliskoȱ ichȱ siedziby,ȱstaraÚȱoȱpozyskanieȱstaÙychȱklientów,ȱwyst¿puȱwïródȱinnychȱwystawcówȱ tworz­cychȱpowaČn­ȱkonkurencj¿,ȱpróbyȱzaprezentowaniaȱwyrobówȱorazȱreklamyȱ produktówȱiȱzakÙadu.ȱNaȱpodstawieȱ podj¿tychȱ obserwacjiȱstwierdzaȱsi¿,ȱČeȱTargiȱ Amberifȱ powoduj­ȱ spotkanieȱ naȱ jednymȱ wydarzeniuȱ zdecydowanejȱ wi¿kszoïci,ȱ pochodz­cychȱzȱwojewództwaȱpomorskiego,ȱproducentówȱbiČuteriiȱzȱbursztynem.ȱ

Tabelaȱ2.ȱLiczbaȱwystawcówȱzȱwojewództwaȱpomorskiegoȱzȱposzczególnychȱmiejscowoȬ ïciȱnaȱTargachȱAmberifȱ2016ȱ

Miejscowoï°ȱ Gminaȱ Liczbaȱwystawcówȱ

GdaÚskȱ MiastoȱGdaÚskȱ 103ȱȱȱ

Gdyniaȱ MiastoȱGdyniaȱ 22ȱ

Sopotȱ MiastoȱSopotȱ 12ȱ

Malborkȱ MiastoȱMalborkȱ ȱȱ5ȱ

PruszczȱGdaÚskiȱ MiastoȱPruszczȱGdaÚskiȱ ȱȱ4ȱ

Straszynȱ PruszczȱGdaÚskiȱ ȱȱ4ȱ

Sztutowoȱ Sztutowoȱ ȱȱ3ȱ

Tczewȱ MiastoȱTczewȱ ȱȱ2ȱ

Rebaȱ MiastoȱRebaȱ ȱȱ2ȱ

Gor¿czynoȱ Somoninoȱ ȱȱ2ȱ

Rumiaȱ MiastoȱRumiaȱ 2ȱ

PrzyjaĊÚȱ …ukowoȱ ȱȱ2ȱ

Dobrzewinoȱ Szemudȱ ȱȱ1ȱ



7ȱȱ StronaȱinternetowaȱMTGȱS.A.ȱoȱTargachȱAmberif,ȱwww.amberif.amberexpo.plȱ[dost¿p:ȱ28.03.2016].ȱ



NowaȱWieïȱL¿borskaȱ NowaȱWieïȱL¿borskaȱ ȱȱ1ȱ

Juszkowoȱ PruszczȱGdaÚskiȱ ȱȱ1ȱ

Kartuzyȱ Kartuzyȱ ȱȱ1ȱ

SÙuszewoȱ Gniewinoȱ ȱȱ1ȱ

Chwaszczynoȱ …ukowoȱ ȱȱ1ȱ

Stegnaȱ Stegnaȱ ȱȱ1ȱ

SuchyȱD­bȱ SuchyȱD­bȱ ȱȱ1ȱ

Wiïlinkaȱ PruszczȱGdaÚskiȱ ȱȱ1ȱ

Bielkowoȱ Kolbudyȱ ȱȱ1ȱ

K­tyȱRybackieȱ Sztutowoȱ ȱȱ1ȱ

Junoszynoȱ Stegnaȱ ȱȱ1ȱ

Redaȱ MiastoȱRedaȱ ȱȱ1ȱ

Rokitnicaȱ PruszczȱGdaÚskiȱ ȱȱ1ȱ

…ukowoȱ …ukowoȱ ȱȱ1ȱ

LeĊnoȱ …ukowoȱ ȱȱ1ȱ

Jantarȱ Stegnaȱ ȱȱ1ȱ

Mikoszewoȱ Stegnaȱ ȱȱ1ȱ

SUMAȱ 181ȱȱȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasneȱnaȱpodstawieȱwypisówȱMTGȱS.A.ȱ

3.ȱWpÙywȱdziaÙalnoïciȱzakÙadówȱjubilerskichȱnaȱgospodark¿ȱlokaln­ȱ

Naȱpodstawieȱuzyskanychȱwypisówȱiȱwywiadówȱudzielonych,ȱpodczasȱTarȬ gówȱAmberifȱ2016,ȱprzezȱprzedstawicieliȱfirmyȱArtȱJewellersȱStudio,ȱposiadaj­cejȱ siedzib¿ȱ wȱ Gdyni,ȱ zbadanoȱ dziaÙalnoï°ȱ przykÙadowejȱ jednostkiȱ gospodarczejȱ produkuj­cejȱbiČuteri¿ȱsrebrn­ȱzȱbursztynem.ȱStaliȱklienciȱzakÙaduȱtoȱ60ȱpodmioȬ tówȱ gospodarczych,ȱ przewaČnieȱ zagranicznych.ȱ Spoïródȱ nichȱ najwi¿kszyȱ przyȬ chódȱ generuj­ȱ kontrahenciȱ zeȱ Stanówȱ Zjednoczonych,ȱ którzyȱ rocznieȱ nabywaj­ȱ okoÙoȱ 28%ȱ produkowanejȱ rocznieȱ biČuterii.ȱ OkoÙoȱ 22%ȱ rocznejȱ produkcjiȱ kieroȬ waneȱ jestȱ doȱ klientówȱ zȱ Niemiec,ȱ aȱ okoÙoȱ 20%ȱ doȱ klientówȱ zȱ Wielkiejȱ Brytanii.ȱ Staliȱ partnerzyȱ zȱ Polskiȱ toȱ 23ȱ przedsi¿biorstwaȱ nabywaj­ceȱ okoÙoȱ 18%ȱ rocznejȱ produkcjiȱzakÙadu.ȱNieȱudost¿pnionoȱinformacjiȱdotycz­cejȱsprzedaČyȱwyrobówȱ jubilerskichȱklientomȱpochodz­cymȱzȱChin,ȱponiewaČȱnieȱwyst¿pujeȱstaÙaȱwspóÙȬ pracaȱ zȱ jakimkolwiekȱ przedsi¿biorc­ȱ zȱ tegoȱ kraju.ȱ Goïcieȱ zȱ Chinȱ nabywaj­ȱ proȬ duktyȱ badanegoȱ zakÙaduȱ przewaČnieȱ podczasȱ Targówȱ Amberifȱ orazȱ Targówȱ Ambermart,ȱktóreȱodbywaj­ȱsi¿ȱcorocznieȱwȱGdaÚsku.ȱ

NaȱprzykÙadzieȱdziaÙalnoïciȱfirmyȱArtȱJewellersȱStudioȱustalonoȱwspóÙprac¿ȱ przykÙadowegoȱproducentaȱbiČuteriiȱzȱbursztynemȱzȱinnymiȱprzedsi¿biorstwami.ȱ MoČliwieȱ dokÙadnieȱ podanoȱ rodzajȱ orazȱ liczb¿ȱ partnerów,ȱ zȱ którymiȱ Artȱ JewelȬ lersȱ Studioȱ wspóÙpracujeȱ wȱ ramachȱ prowadzeniaȱ dziaÙalnoïci.ȱ Staliȱ partnerzyȱ

maj­ȱsiedzib¿ȱwȱGdaÚsku,ȱSopocie,ȱGdyniȱorazȱwȱinnychȱmiejscowoïciachȱs­siaȬ duj­cychȱ zȱ Trójmiastem.ȱ Uzyskaneȱ informacjeȱ zaprezentowanoȱ wȱ postaciȱ scheȬ matuȱ(rys.ȱ1).ȱProcesȱwytwarzaniaȱbiČuteriiȱsrebrnejȱzȱbursztynemȱwymagaȱzaoȬ patrzeniaȱ dziaÙuȱ produkcji,ȱ biuraȱ iȱ dziaÙuȱ handlowegoȱ iȱ warsztatu.ȱ ZakÙadȱ potrzebujeȱdostawȱmediów,ȱwymagaȱutrzymaniaȱbudynkuȱiȱposesji,ȱaȱtakČeȱzorȬ ganizowaniaȱ stanowiskȱ naȱ trzechȱ targachȱ wȱ ci­guȱ roku.ȱ Wykazujeȱ si¿ȱ staÙ­ȱ wspóÙprac¿ȱzȱ55ȱjednostkamiȱgospodarczymi.ȱTrzyȱrodzajeȱusÙugȱs­ȱwykonywaneȱ nieregularnie,ȱ aȱ zakupȱ wybranychȱ towarów:ȱ chemiiȱ gospodarczej,ȱ artykuÙówȱ spoČywczychȱorazȱurz­dzeÚȱjubilerskichȱdokonujeȱsi¿ȱzȱróČnych,ȱnieokreïlonychȱ ĊródeÙ.ȱȱ

ȱ Rysunekȱ1.ȱWpÙywȱdziaÙalnoïciȱfirmyȱArtȱJewellersȱStudioȱnaȱrozwójȱpartnerówȱ biznesowychȱ

ƒródÙo:ȱ Opracowanieȱ wÙasneȱ naȱ podstawieȱ wypisówȱ uzyskanychȱ odȱ firmyȱ Artȱ Jewellersȱ Studioȱ orazȱprzeprowadzonychȱwywiadów.ȱ

SkÙadaneȱzamówieniaȱbiČuteriiȱprzezȱstaÙychȱklientówȱkrajowychȱiȱzagraniczȬ nychȱ spowodowaÙyȱ powstanieȱ ci­gÙegoȱ procesuȱ zwanegoȱ efektemȱ mnoČnikoȬ wym.ȱ Artȱ Jewellersȱ Studioȱ posiadaȱ okoÙoȱ 80%ȱ przychodówȱ pochodz­cychȱ odȱ klientówȱ zagranicznych.ȱ Wieleȱ podobnieȱ dziaÙaj­cychȱ jednostekȱ gospodarczychȱ branČyȱ jubilerskiejȱ naȱ Pomorzuȱ wywieraȱ bardzoȱ korzystnyȱ wpÙywȱ naȱ rozwójȱ lokalny,ȱ poniewaČȱ przyczyniaj­ȱ si¿ȱ doȱ utrzymaniaȱ wieluȱ miejscȱ pracyȱ wȱ zakÙaȬ



dachȱwspóÙpracuj­cych,ȱaȱtakČeȱsprawiaj­ȱwysokieȱwpÙywyȱdoȱbudČetuȱlokalneȬ goȱ gÙównieȱ zeȱ ĊródeÙȱ zagranicznych.ȱ Naȱ przedstawionymȱ schemacieȱ widocznyȱ jestȱzarysȱwspóÙpracyȱzȱprzedsi¿biorstwamiȱdostarczaj­cymiȱmateriaÙy,ȱproduktyȱ iȱusÙugi.ȱTeȱrelacjeȱpowoduj­ȱefektyȱzaopatrzenioweȱdziaÙalnoïciȱfirmyȱArtȱJewelȬ lersȱ Studio,ȱ któreȱ wpÙywaj­ȱ naȱ rozwójȱ innychȱ jednostekȱ gospodarczychȱ ïwiadȬ cz­cychȱ usÙugi.ȱ KaČdyȱ zeȱ wspóÙpracuj­cychȱ podmiotówȱ wymagaȱ zaopatrzeniaȱ wȱmateriaÙyȱiȱusÙugi,ȱponosiȱpewneȱkosztyȱzwi­zaneȱzȱprowadzeniemȱdziaÙalnoȬ ïci,ȱ pokrywaȱ staÙeȱ opÙatyȱ orazȱ opÙacaȱ pensjeȱ pracowników.ȱ Wynagrodzeniaȱ dlaȱ osóbȱzatrudnionychȱpowoduj­ȱefektyȱdochodoweȱdziaÙalnoïci,ȱponiewaČȱwydatȬ kiȱpracownikówȱwpÙywaj­ȱnaȱrozwójȱhandluȱiȱusÙugȱdlaȱludnoïci.ȱPracaȱkaČdegoȱ podmiotuȱgospodarczegoȱsprawiaȱefektyȱmnoČnikoweȱiȱdochodowe.ȱWȱrezultaȬ cieȱnast¿pujeȱrozwójȱinfrastrukturyȱspoÙecznejȱiȱtechnicznej,ȱpowstaj­ȱnoweȱdziaȬ Ùalnoïciȱ produkcyjneȱ iȱ usÙugowe,ȱ gminyȱ otrzymuj­ȱ wyČszeȱ przychodyȱ zȱ podatȬ ków,ȱaȱostatecznieȱzauwaČaȱsi¿ȱwzrostȱgospodarczyȱregionu⁸.ȱ

InformacjeȱuzyskaneȱodȱArtȱJewellersȱStudioȱumoČliwiaj­ȱustalenieȱzaledwieȱ pocz­tkuȱ efektuȱmnoČnikowego,ȱ któryȱpowstaÙȱnaȱskutekȱdziaÙalnoïciȱ przedsi¿Ȭ biorstwa.ȱ Okreïlenieȱ rzeczywistejȱ wielkoïciȱ wpÙywuȱ producentówȱ biČuteriiȱ zȱbursztynemȱnaȱrozwójȱlokalnyȱnaȱPomorzuȱGdaÚskimȱwymagaÙobyȱpozyskaniaȱ informacjiȱoȱwspóÙpracuj­cychȱpodmiotachȱgospodarczychȱopisanychȱwȱschemaȬ cieȱzȱkolejnymiȱprzedsi¿biorstwami,ȱaȱtakČeȱzȱnast¿pnymi.ȱWyst¿powanieȱzjawiȬ skaȱefektuȱmnoČnikowegoȱuzasadniaȱistotn­ȱrol¿ȱzakÙadówȱjubilerskichȱwȱrozwoȬ juȱ lokalnym.ȱ Naȱ skutekȱ wysokiegoȱ popytuȱ naȱ biČuteri¿ȱ zȱ bursztynemȱ naȱ rynkuȱ wyst¿puj­ȱ liczniȱ producenciȱ wyrobówȱ jubilerskich,ȱ podmiotyȱ gospodarczeȱ zaoȬ patruj­ceȱ teȱ zakÙadyȱ orazȱ ïwiadcz­ceȱ usÙugi.ȱ DuČaȱ liczbaȱ zatrudnionychȱ osóbȱ wȱbranČyȱiȱwȱjejȱotoczeniuȱpozytywnieȱwpÙywaȱnaȱrozwójȱlokalny.ȱBeneficjentemȱ korzyïciȱ wynikaj­cychȱ zȱ dziaÙalnoïciȱ podmiotówȱ gospodarczychȱ zwi­zanychȱ zȱbranČ­ȱjubilersk­ȱs­ȱgminy,ȱwȱktórychȱtakieȱprzedsi¿biorstwaȱwyst¿puj­.ȱPrzyȬ chodyȱ zȱ podatkówȱ iȱ opÙatȱ wnoszonychȱ przezȱ przedsi¿biorcówȱ s­ȱ jedn­ȱ zȱ przyȬ czynȱwzrostuȱjakoïciȱČyciaȱwȱgminach.ȱ

Podsumowanieȱ

Wyst¿powanieȱduČejȱliczbyȱzakÙadówȱjubilerskichȱnaȱPomorzuȱGdaÚskimȱjestȱ efektemȱwieloletniegoȱrozwojuȱsztukiȱwzornictwa,ȱpromocjiȱbursztynuȱiȱregularȬ negoȱ organizowaniaȱ targów,ȱ któreȱ korzystnieȱ wpÙywaj­ȱ naȱ rozwójȱ regionu.ȱ PoȬ pularnoï°ȱbursztynuȱbaÙtyckiegoȱwȱwieluȱkrajachȱïwiataȱiȱrosn­cyȱpopytȱnaȱwyȬ robyȱ jubilerskieȱ zȱ oryginalnymiȱ kamieniamiȱ spowodowaÙyȱ wzrostȱ liczbyȱ



8ȱȱ K.ȱ Wiedermann,ȱ Koncepcjaȱ efektówȱ mnoČnikowychȱ wȱ wyznaczaniuȱ wpÙywuȱ przedsi¿biorstwȱ naȱ otoczenieȱ spoÙecznoȬgospodarcze,ȱ„PraceȱKomisjiȱGeografiiȱPrzemysÙu”,ȱnrȱ11,ȱWydawnictwoȱUniwersytetuȱPeȬ dagogicznegoȱwȱKrakowie,ȱKrakówȱ2008.ȱ

producentówȱ wysokiejȱ jakoïciȱ biČuterii.ȱ Sprowadzanieȱ surowcaȱ doȱ produkcjiȱ wȱ wi¿kszoïciȱzȱLitwy,ȱRosjiȱiȱUkrainyȱnieȱsprzyjaȱokreïleniuȱPomorzaȱjakoȱwiod­Ȭ cegoȱproducentaȱbursztynu,ȱnatomiastȱwzornictwoȱbiČuteriiȱstaÙoȱsi¿ȱmark­ȱrozȬ poznawaln­ȱnaȱïwiecie.ȱ

Wȱ artykuleȱ zaprezentowanoȱ wpÙywȱ przedsi¿biorstwȱ branČyȱ jubilerskiejȱ naȱ rozwójȱ gospodarczyȱ poprzezȱ efektyȱ mnoČnikowe,ȱ powstaj­ceȱ naȱ skutekȱ wspóÙȬ pracyȱ zȱ partneramiȱ biznesowymi.ȱ Wynikiȱ dziaÙalnoïciȱ ujawnioneȱ przezȱ jedenȱ podmiotȱgospodarczyȱstanowi­ȱprzykÙad,ȱktóryȱwyraĊnieȱuzasadniaȱwpÙywȱwieȬ luȱpodobnychȱprzedsi¿biorcówȱnaȱgospodark¿ȱlokaln­ȱwȱgminachȱwojewództwaȱ pomorskiegoȱ naȱ skutekȱ wyst¿powaniaȱ zaopatrzeniowychȱ iȱ dochodowychȱ efekȬ tówȱ mnoČnikowych.ȱ Trudnoïciȱ wȱ pozyskaniuȱ informacjiȱ oȱ funkcjonowaniuȱ poȬ zostaÙychȱzakÙadówȱspowodowaÙy,ȱČeȱpodj¿taȱzostaÙaȱzaledwieȱpróbaȱwyraČeniaȱ istotnejȱ roliȱ wieluȱ mikroȬȱ orazȱ maÙychȱ przedsi¿biorstwȱ jubilerskichȱ wȱ rozwojuȱ gospodarczymȱregionu.ȱNaȱpodstawieȱwykazuȱwystawcówȱnaȱTargachȱAmberifȱ 2016ȱ wskazanoȱ naȱ Pomorzuȱ jednostkiȱ terytorialne,ȱ któreȱ posiadaj­ȱ korzyïciȱ zȱpowoduȱlokalizacjiȱzakÙadówȱjubilerskich.ȱȱ

Bibliografiaȱ

FijaÙkowskiȱS.,ȱBursztynȱbaÙtycki,ȱInstytutȱWzornictwaȱPrzemysÙowego,ȱWarszawaȱ2016.ȱ Koziorowskaȱ L.,ȱ Badaniaȱ nieorganicznegoȱ skÙaduȱ chemicznegoȱ bursztynu,ȱ Archeologiaȱ Polski,ȱȱ

t.ȱ XXIX,ȱ z.ȱ 2,ȱ Wydawnictwoȱ Instytutuȱ Archeologiiȱ iȱ Etnologiiȱ Polskiejȱ Akademiiȱ Nauk,ȱWarszawaȱ1984.ȱ

ParysekȱJ.,ȱPodstawyȱgospodarkiȱlokalnej,ȱWydawnictwoȱNaukoweȱUAM,ȱPoznaÚȱ2001.ȱ SaÙaciÚskiȱR.,ȱLazowskiȱL.,ȱGeologicznoȬzÙoČoweȱprzesÙankiȱwyst¿powaniaȱbursztynuȱwȱPolsceȱ

iȱrozpoznanieȱgeologicznychȱwarunkówȱjegoȱkoncentracji,ȱ„GospodarkaȱSurowcamiȱMiȬ neralnymi”,ȱt.ȱ24,ȱz.ȱ4/4,ȱWydawnictwoȱInstytutuȱGospodarkiȱSurowcamiȱMineralȬ nymiȱiȱEnergi­,ȱKrakówȱ2008.ȱ

WiedermannȱK.,ȱKoncepcjaȱefektówȱmnoČnikowychȱwȱwyznaczaniuȱwpÙywuȱprzedsi¿biorstwȱnaȱ otoczenieȱ spoÙecznoȬgospodarcze,ȱ „Praceȱ Komisjiȱ Geografiiȱ PrzemysÙu”,ȱ nrȱ 11,ȱ WyȬ dawnictwoȱUniwersytetuȱPedagogicznegoȱwȱKrakowie,ȱKrakówȱ2008.ȱ

ZespóÙȱIBnGR,ȱSpotkaniaȱGdaÚskiejȱDeltyȱBursztynu,ȱ„Bursztynisko”ȱnrȱ29,ȱWydawnictwoȱ Mi¿dzynarodoweȱStowarzyszenieȱBursztynników,ȱGdaÚskȱ2007.ȱ

± www.amberif.amberexpo.pl.ȱ

Streszczenieȱ

Wȱwojewództwieȱpomorskimȱznajdujeȱsi¿ȱwieleȱzakÙadówȱjubilerskichȱwytwarzaj­cychȱ biČuteri¿ȱ zȱ bursztynem,ȱ któraȱ jestȱ wyróČniaj­cymȱ si¿ȱ produktemȱ regionu.ȱ Naȱ Pomorzuȱ GdaÚskimȱ produkowaneȱ s­ȱ bardzoȱ popularneȱ wïródȱ klientówȱ zagranicznychȱ wysokiejȱ jakoïciȱwyrobyȱjubilerskie.ȱSzczególn­ȱcech­ȱwyróČniaj­c­ȱproducentówȱjestȱoryginalneȱ wzornictwoȱbiČuterii,ȱcoȱspowodowaÙoȱrozwójȱbranČyȱwȱregionie.ȱPowstaÙoȱwieleȱprzedȬ



si¿biorstw,ȱaȱnast¿pnieȱrozwin¿Ùoȱsi¿ȱichȱotoczenieȱbiznesoweȱiȱinstytucjonalne.ȱRegularȬ nieȱorganizowaneȱs­ȱtargiȱbursztynu,ȱnaȱktóreȱprzybywaj­ȱliczniȱgoïcieȱzagraniczniȱorazȱ wystawcy.ȱ Wȱ artykuleȱ przedstawionoȱ sposób,ȱ wȱ jakiȱ przykÙadowyȱ zakÙadȱ jubilerski,ȱ targiȱbursztynniczeȱiȱpowszechneȱzafascynowanieȱbiČuteri­ȱzȱbursztynemȱwpÙywaj­ȱnaȱ rozwójȱ gospodarczyȱ regionu.ȱ Rozpoznanieȱ zaopatrzeniowychȱ iȱ dochodowychȱ efektówȱ mnoČnikowychȱprzedsi¿biorstwȱbranČyȱjubilerskiejȱumoČliwiaȱuzasadnienieȱichȱistotnejȱ roliȱwȱrozwojuȱlokalnym,ȱwȱgminachȱwojewództwaȱpomorskiego.ȱ

SÙowaȱ kluczowe:ȱ bursztyn,ȱ jubilerstwo,ȱ rozwójȱ lokalny,ȱ efektȱ mnoČnikowy,ȱ otoczenieȱ spoÙecznoȬgospodarczeȱ

THEȱINFLUENCEȱOFȱJEWELRYȱDESIGNȱONȱLOCALȱECONOMICȱ DEVELOPMENTȱINȱPOMERANIAȱ

Summaryȱ

ThereȱareȱaȱlotȱofȱjewellersȱproducingȱamberȱjewelryȱinȱPomerania.ȱAmberȱjewelryȱisȱanȱ outstandingȱproductȱofȱtheȱregion,ȱveryȱpopularȱwithȱforeignȱclientsȱandȱfamousȱforȱitsȱ highȱ qualityȱ andȱ uniqueness.ȱ Locallyȱ manufacturedȱ jewelryȱ hasȱ originalȱ design.ȱ Theseȱ factorsȱmakeȱtheȱamberȱjewelryȱindustryȱdevelopȱdynamicallyȱinȱtheȱregion.ȱAȱlotȱofȱnewȱ jewelryȱ producersȱ haveȱ emerged,ȱ supportedȱ byȱ theirȱ businessȱ andȱ institutionalȱ enviȬ ronment.ȱAmberȱfairsȱareȱorganizedȱinȱGdanskȱtwiceȱaȱyear.ȱAmberifȱisȱtheȱeventȱwhichȱ attractsȱhundredsȱofȱexhibitorsȱfromȱmanyȱcountriesȱandȱthousandsȱofȱvisitors.ȱTheȱartiȬ cleȱ presentsȱ theȱ influenceȱ ofȱ jewelryȱ industryȱ onȱ theȱ economicȱ developmentȱ ofȱ theȱ reȬ gion.ȱTheȱidentificationȱofȱmultiplierȱeffectsȱwhichȱaffectȱanȱexemplaryȱjewelryȱmanufacȬ turerȱ provesȱ thatȱ theȱ jewelryȱ industryȱ playsȱ anȱ importantȱ roleȱ inȱ theȱ developmentȱ ofȱ economyȱinȱPomerania.ȱ