• Nie Znaleziono Wyników

Temat: Jak dobrze zaplanować wypowiedź?Treści kształcenia:

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Temat: Jak dobrze zaplanować wypowiedź?Treści kształcenia:"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny, język polski

Temat: Jak dobrze zaplanować wypowiedź?

Treści kształcenia:

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Mówienie i pisanie. Uczeń:

7) sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy i szczegółowy).

Cele operacyjne:

Uczeń:

● Słucha ze zrozumieniem,

● Pozyskuje informacje z wysłuchanego i obejrzanego materiału,

● Tworzy i odtwarza przebieg wydarzeń, posługując się myśleniem przyczynowo- skutkowym,

● Potrafi dokonać dekompozycji wypowiedzi,

● Dokonuje analizy tekstu mówionego i pisanego,

● Rozróżnia podstawowe części składowe wypowiedzi: wstęp, rozwinięcie i zakończenie,

● Tworzy samodzielne, wielozdaniowe wypowiedzi na określony temat.

Nabywane umiejętności:

● Komponowania wypowiedzi,

● Przedstawiania zasad kompozycji tekstu pisanego i mówionego,

● Pisania planu wydarzeń,

● Tworzenia krótszych i dłuższych form wypowiedzi pisemnych,

● Planowania i budowania wypowiedzi,

● Tworzenia wypowiedzi sugestywnych.

Kompetencje kluczowe:

● Porozumiewanie się w języku ojczystym,

● Świadomość i ekspresja kulturalna,

● Umiejętność uczenia się.

Środki dydaktyczne:

● Zasób multimedialny: film „Jak mówić, żeby nas słuchano?”,

● Sprzęt multimedialny: komputer, projektor multimedialny, tablica interaktywna,

● Słownik języka polskiego1,

● Przygotowane przez nauczyciela kartki z tekstem „Bajki” Henryka Sienkiewicza2. 1 Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, inne wydania.

2 Proponowane źródło: Henryk Sienkiewicz, Bajka, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2000.

1

(2)

Metody nauczania:

● Aktywizujące: metoda sytuacyjna, dyskusja dydaktyczna,

● Eksponująca: film,

● Podające: pogadanka, objaśnienia, wyjaśnienia,

● Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.

Formy pracy:

● Zbiorowa,

● Indywidualna jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita się z uczniami, następnie wprowadza ich w tematykę zajęć poprzez przedstawienie konkretnej sytuacji do rozpatrzenia: „Mam wam dzisiaj kilka istotnych spraw do przekazania. Bardzo zależy mi na tym, aby o niczym nie zapomnieć, aby wszystko, co chciałbym/chciałabym wam przekazać, zostało tutaj dzisiaj powiedziane. Spróbujcie znaleźć na to radę: co powinienem/powinnam zrobić przed zajęciami?”. Uczniowie, rozpatrując przedstawioną im sytuację, wspominają np. o zapisaniu wszystkiego na kartce, w notesie, ustaleniu porządku tego, co się chce powiedzieć, stworzeniu planu, harmonogramu.

Nauczyciel, omawiając odpowiedzi, podaje temat lekcji i informuje o jej celu: pracy nad stworzeniem dobrego planu działania w różnych formach wypowiedzi.

Etap realizacji

Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że za chwilę obejrzą film, który wskaże im, jak ustalać kolejność wypowiedzi. Prosi ich, aby podczas emisji zwrócili uwagę szczególnie na porządek zagadnień, które będą poruszane w materiale, i zanotowali je. Zanim uruchomi projekcję, powinien upewnić się, czy uczniowie znają i rozumieją pojęcie „oratorski” (w przypadku nieznajomości tego określenia jeden z uczniów wyszukuje to hasło w słowniku i odczytuje je).

Prowadzący zajęcia odtwarza film z zasobu multimedialnego; po projekcji inicjuje dyskusję, wymianę doświadczeń uczniów na podstawie ich zapisków. Dzieci starają się wyłonić, nazwać, zatytułować elementy składowe wykładu językoznawcy. Podsumowując materiał filmowy, nauczyciel zwraca uwagę uczniów na układ wypowiedzi, którą obejrzeli: ma ona wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Dzieci próbują stworzyć plan dekompozycyjny obejrzanego materiału, starając się ustalić:

● Które elementy wypowiedzi można zaliczyć do jej wstępu?

● Które stanowiły rozwinięcie?

● Jakie treści pojawiły się w zakończeniu?

Kończąc omawianie materiału z zasobu multimedialnego, nauczyciel prosi uczniów, aby wyłonili najistotniejsze kwestie, które zostały dotychczas poruszone podczas zajęć, i wypunktowali je sobie w zeszytach. Proponowana treść takiej notatki (podsumowania):

1. W tworzeniu wypowiedzi bardzo ważny jest jej plan: każda wypowiedź powinna być starannie przemyślana, zaplanowana i zorganizowana.

2

(3)

2. Plan wypowiedzi powinien być podporządkowany nadrzędnemu schematowi każdej wypowiedzi: musi uwzględniać jej wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

(Kolejny punkt powinien wyjaśnić dodatkowo nauczyciel).

3. Tworząc plan wypowiedzi, używamy konsekwentnie formy: albo mają go stanowić same zdania, albo same równoważniki zdań.

Następnie nauczyciel proponuje uczniom zadanie: „Wyobraź sobie, że planujesz wyprawę w nieznane. Spróbuj stworzyć jej plan. Uwzględnij w nim wszystkie czynności przygotowawcze, zapisz je według kolejności, w jakiej chcesz, aby one się odbywały.

Postaraj się, by Twoja wyprawa była szczególnie atrakcyjna! I pamiętaj, aby Twój plan był konsekwentnie zapisany: albo tylko równoważnikami zdania, albo zdaniami”.

Dzieci tworzą indywidualne plany. Po zakończeniu prac wybrani chętni do odpowiedzi uczniowie odczytują swoje zapiski. Nauczyciel wraz z pozostałymi uczniami oceniają zasadność kolejności planowanych działań, dyskutują, składają propozycje, weryfikują.

Etap końcowy

Nauczyciel rozdaje uczniom kartki z tekstem „Bajki” Henryka Sienkiewicza:

Za górami, za morzami, w dalekiej krainie czarów, przy kolebce małej księżniczki zebrały się dobre wróżki ze swą królewną na czele. I gdy, otoczywszy księżniczkę, patrzyły na uśpioną twarzyczkę dzieciny, królowa ich rzekła:

– Niechaj każda z was obdarzy ją jakim cennym darem wedle swej możności i chęci! Na to pierwsza wróżka, pochylając się nad uśpioną, wypowiedziała następujące słowa:

– Ja daję ci czar piękności i mocą moją sprawię, że kto ujrzy twarz twoją, pomyśli, iż ujrzał cudny kwiat wiosenny.

– Ja – rzekła druga – dam ci oczy przezrocze i głębokie jak toń wodna.

– Ja dam ci powiewną i wysmukłą postać młodej palmy – ozwała się trzecia.

– A ja – mówiła czwarta – dam ci wielki skarb złoty, dotychczas w ziemi ukryty.

Królowa zamyśliła się przez chwilę, po czym, zwróciwszy się do wróżek, tak zaczęła mówić:

– Piękność ludzi i kwiatów więdnie. Urocze oczy gasną wraz z młodością, a i w młodości często zaćmiewają się łzami. Wicher łamie palmy, a wiatr pochyla wysmukłe postaci. Złota kto nie rozdziela między ludźmi, ten budzi ich nienawiść, a kto je rozdzieli, temu pustka zostaje w skrzyni. Przeto nietrwale są wasze dary.

– Cóż jest trwałego w człowieku? i czymże ty ją obdarzysz, o królowo nasza? – pytały wróżki.

A na to królowa:

– Ja jej dam dobroć. Słońce jest wspaniałe i jasne, ale gdyby nie ogrzewało ziemi, byłoby tylko martwo świecącą bryłą. Dobroć serca jest tym, czym ciepło słońca: ona daje życie. Piękność bez dobroci jest jako kwiat bez woni albo jak świątynia bez bóstwa. Oczy mogą podziwiać taką świątynie, ale dusza nie znajdzie w niej ukojenia. Bogactwo bez dobroci jest piastunką samolubstwa. Nawet miłość bez dobroci jest tylko ogniem, który pali, niszczy. Wiedzcie, że wasze dary mijają, a dobroć trwa; jest ona jak źródło, z którego im więcej wody wyczerpiesz, tym więcej ci jej napłynie. Więc dobroć – to jedyny skarb niewyczerpany.

To rzekłszy, królowa wróżek pochyliła się nad śpiącą dzieciną i dotknąwszy rękami jej serca, rzekła:

– Bądź dobrą!

Uczniowie mają przyjrzeć się uważnie temu tekstowi, odczytać go, zwracając uwagę na przebieg wydarzeń w bajce. Ich zadaniem będzie wypunktowanie zdarzeń według kolejności.

Wybrana osoba głośno czyta tekst. Pozostali uczniowie go śledzą.

3

(4)

Po przeczytaniu dzieci wypisują kolejno na tablicy przebieg najważniejszych wydarzeń z bajki.

Sugerowane odpowiedzi uczniów:

1. Zebranie się wróżek przy kolebce małej księżniczki.

2. Prośba królowej wróżek o dary dla dziecka.

3. Dar pierwszej wróżki – czar piękności.

4. Dar drugiej wróżki – piękne oczy.

5. Dar trzeciej wróżki – wysmukła postać.

6. Dar czwartej wróżki – złoty skarb.

7. Słowa królowej wróżek i jej dar – dobroć.

Na zakończenie zajęć uczniowie odpowiadają na pytania:

● Dlaczego ważne jest planowanie wypowiedzi?

● Co trzeba uwzględnić, planując swoją wypowiedź?

Nauczyciel zadaje zadanie domowe:

Opisz swoją wyprawę w nieznane, zgodnie z planem, który stworzyłeś podczas zajęć. Zwróć uwagę, czy wszystko, co zaplanowałeś, jest logiczne i czy ma sens. Czy Twój plan był dobry?

4

Cytaty

Powiązane dokumenty

Podczas omawiania ćwiczenia nauczyciel zadaje pytania zachęcające uczniów do podzielenia się ich spostrzeżeniami poczynionymi podczas pracy:.. ● Czy trudno

Moja dolna szczęka lekko opada, moja szyja trochę się wydłuża… Rozluźniam kark i barki… powoli… Rozluźniam mięśnie prawej ręki… Prawa ręka jest

Uczniowie otrzymują karty pracy Jakim jestem zwierzęciem?, na których znajduje się tekst wiersza Ignacego Krasickiego.. Każda z wersji karty ma wydrukowaną ilustrację

Kwoka, do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją!. Jan Brzechwa Kwoka Proszę

Dalsza część zajęć odbywa się w bibliotece, gdzie dzieci, z pomocą bibliotekarza, nauczyciela i uczniów dobrze czytających oraz piszących,

Na podstawie karty pracy dzieci zastanawiają się, które z przedstawionych cech są pozytywne, a które

Pewne rzeczy po prostu muszą zostać zrobione, więc lepiej wziąć się z optymizmem do roboty, niż trząść się ze strachu przed nimi.. Rada numer

Każde dziecko otrzymuje kartę pracy Droga do celu część 1, a każdy zespół po dwie karty pomocy do zadania Droga do celu lub dwa arkusze brystolu.. W dalszej części ćwiczenia