• Nie Znaleziono Wyników

Regionalny port lotniczy w Gdańsku - element systemu transportowego regionu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Regionalny port lotniczy w Gdańsku - element systemu transportowego regionu"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

Dariusz TŁOCZYŃSKI1

REG IO NA LNY PO RT LO TN ICZY W G DAŃSK U - ELEM ENT SYSTEM U TR A N SPO R TO W EG O REGIONU

Streszczenie.

Polskie regionalne porty lotnicze stanowią część systemu transportowego kraju. W związku z liberalizacją rynku usług lotniczych oraz z prognozą wzrostu obsłużonych pasażerów przez lotniska regionalne staje się niezbędne dostosowanie systemu dowozowo- odwozow ego do rosnących potrzeb portów lotniczych. Na przykładzie Portu Lotniczego Gdańsk ukazano stan obecny i perspektywy rozwoju sieci komunikacyjnej w aglomeracji gdańskiej.

REGIONA L GD AN SK A IRPO RT - PART OF TR A NSPORTATIO N REGION SYSTEM

Summary.

Polish regional airports are the part o f polish transportation system. Because o f the open sky policy and expected growth o f number o f served passenger by regional airports, it is necessary to adapt the transportation system to the growing needs o f the airports.

The present situation and the prospective development o f communication network in Gdansk agglomeration is presented in this work, based on the example o f Airport o f Gdansk.

Regionalny transport lotniczy stanowi dynamiczny element systemu transportowego.

Funkcjonalnie, organizacyjnie i technologicznie wkomponowany jest w obsługę wielokierunkowo zróżnicowanego rynku przewozów pasażerów, ładunków i poczty.

W Polsce, w wyniku wprowadzenia polityki „otwartego nieba”, rynek usług transportu lotniczego stał się najbardziej rozwijającym elementem systemu transportowego w ciągu ostatnich lat. N a rynku pojawili się przewoźnicy niskokosztowi, a ich funkcjonowanie wraz z konkurencyjnymi, tradycyjnymi liniami lotniczymi opiera się na kształtowaniu warunków konkurencyjności portów lotniczych i regionów.

Dyrektywa Unii Europejskiej klasyfikuje porty w zależności od: wielkości obsłużonych pasażerów, ruchu cargo, liczby wykonywanych operacji, odległości od innych portów lotniczych na centralne i regionalne (m.in. porty w Gdańsku, Krakowie, Katowicach czy Poznaniu). Niektóre z polskich lotnisk (m.in. Szczecin, Bydgoszcz, Szczytno) zostały także zakwalifikowane do grupy portów regionalnych na podstawie aneksu do Dyrektywy, m ówiącego o oddaleniu minimum 100 km od innego lotniska2.

Regionalne porty lotnicze w e współpracy z władzami samorządowymi miast i regionów prowadzą elastyczną politykę w zakresie przyciągnięcia nowych przewoźników

1 Katedra R ynku T ransp ortow ego, U n iw ersy tet G dański, 8 1 -8 2 4 Sop ot, ul. Arm ii K rajowej 119 /1 2 1 , tel./fax + 5 8 55 15 6 4 5 , e-m ail: darekt@ ek.univ.gda.pl

2 D e c y z ja nr 169 2 /9 6 /E C Parlam entu E u rop ejskiego i Rady U E z 2 3 czerw ca 1996 r. o w y ty c z n y c h W spólnoty d o ty czą cy ch rozw oju transeuropejskiej siec i transportu (OJ nr L 2 2 8 /9 ) oraz P r o g r a m r o z w o j u l o t n i c t w a c y w i l n e g o d o 2 0 1 0 r . M inisterstw o Infrastruktury, W arszaw a 2 0 0 3 , s. 6.

(2)

510 D. Tłoczyński

oraz w zakresie rozszerzenia siatki połączeń lotniczych (por. rys.l). Dynamika rozwoju siatki połączeń dla portu lotniczego w Gdańsku została przedstawiona w tablicy 1.

Rys. 1. Siatka połączeń lotniczych w porcie lotniczym w Gdańsku w czerwcu 2006 r.

Fig. 1. Flight network from Gdansk Airport in June 2006 Źródło: materiały wewnętrzne portu lotniczego w Gdańsku

Tablica 1 Rozwój siatki połączeń w porcie lotniczym w Gdańsku w latach 2002-2006

L iczb a dystynacji L iczb a p o łą czeń w ty god n iu L iczb a operujących p rzew o źn ik ó w

CN Tf tn so CN V) SO </D SO

O O O o o o O O o o O O

CN <N <N CN CN CN CN CN CN CN CN CS

Port

L otniczy 5 7 9 19 103 126 135 185 3 5 5 9

Gdańsk

Źródło: materiały wewnętrzne portu lotniczego w Gdańsku

W wyniku liberalizacji rynku usług lotniczych następuje dynamiczny rozwój siatki połączeń oraz zwiększona aktywność przewoźników, w szczególności niskokosztowych. W porcie lotniczym w Gdańsku od 2005 roku funkcjonuje 5 przewoźników typu „Iow cost”, podczas gdy w roku 2004 operowało ich tylko 2. Przewoźnicy ci z roku na rok przewożą coraz więcej pasażerów, zwiększa się także ich udział w obsłudze pasażerów, (por. tablica 2 ).

(3)

Tablica 2 Ruch pasażerów i udział wybranych przewoźników w porcie lotniczym w Gdańsku w latach

2002-2006

rok p a s a ż e r s k ir u c h

u d z i a ł w y b r a n y c h p r z e w o ź n i k ó w w %

L O T S A S L u f t h a n s a AirPolonia W i z z a i r R y a n a ir C e n tr a l w in g s

G e r m a n w in g s

N o r w e g i a n A ir

2002 320 035 58 36 - - - - - - -

2003 367 039 62 30 - 1 - - - - -

2004 468 695 52 25 3 4 7 - - - -

2005 674 191 41 18 4 - 26 3 - - 0,4

2006* 206 372 29 13 2 - 32 17 4 0,1 3

*dane d o ty czą ok resu styczeń - m arzec 2006 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych portu lotniczego w Gdańsku

Wzrost ruchu lotniczego w porcie lotniczym w Gdańsku o 69 % (2005 r.) w stosunku do roku 2004 świadczy o dynamicznym rozwoju regionalnego transportu lotniczego. Istotny wpływ na dalszy wzrost ruchu ma zaangażowanie władz regionu gdańskiego. Władze samorządowe miast Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz regionu, będące udziałowcami portu w Gdańsku, prowadzą działania zmierzające do dalszego rozwoju portu lotniczego. Podobne działania prowadzą inne porty w e współpracy z władzami regionów. Przykładowo, niektóre miasta i regiony dopłacają irlandzkiemu przewoźnikowi Ryanair do pasażera (1-5 EUR) lub też dokonują opłat za promocję regionu na stronie internetowej przewoźnika, np. w Krakowie (300 tys. PLN) czy Bydgoszczy (1,5 min PLN rocznie)3. W wyniku rosnącego znaczenia regionalnego transportu lotniczego gminy położone w pobliżu lotnisk lokalnych będą się rozwijać w szybszym tempie. Zwiększy się atrakcyjność regionów, miast, nastąpi napływ kapitału inwestycyjnego, a to z kolei przyczyni się do wzrostu ilości odprawianych pasażerów w regionalnych portach lotniczych.

W oparciu o przewidywany wzrost ruchu lotniczego dla Polski4 Katedra Rynku Transportowego UG przygotowała prognozę w ielkości obsłużonych pasażerów w porcie lotniczym w Gdańsku do roku 2020. Prognoza ta została sporządzona metodą szacunkową, zakładającą wzrastającą rolę regionalnych portów lotniczych, uwzględniającą przewidywany wzrost realnego PKB oraz przy uwzględnieniu współczynnika m obilności5 w krajach Unii Europejskiej (por. rys.2).

3 J. H aw lena: W ptyw dzia ła ln o ści p ortów lo tn iczy ch na proces rozw oju gosp o d a rczeg o reg io n ó w , [w:]

M ech a n izm y adaptacji p o d m io tó w sektora T S L w zin tegrow an ym europejskim sy stem ie transportow ym . A k ad em ia E k o n o m iczn a w K atow icach, S zczy rk 14-15 listopad a 2 0 0 5 r., s. 119, m ateriały konferencyjne.

4 P rogn oza w zrostu ruchu lo tn ic ze g o d la p o lsk ich portów lo tn ic zy c h do roku 2 0 3 0 , p rzygotow ana przez U rząd L otn ictw a C y w iln e g o , luty 2 0 0 6 .

5 R elacja liczb y pasażerów korzystających z transportu lo tn ic ze g o do w ie lk o ści populacji

(4)

512 D. Tłoczyński

6 0 0 0 -

£ • 5 0 0 0 J --- i

i 4 0 0 0 4 0e

■NCO

8 2000

4

CL.a

□ ru c h p a s a ż e rs k i w p o rc ie lo tn ic z y m w G d a ń s k u

Rys. 2. Prognoza ruchu pasażerskiego dla Portu Lotniczego Gdańsk do roku 2020 Fig. 2. Forecast o f passenger traffic for Gdańsk Airport to year 2020

Źródło: opracowanie własne

Przewiduje się, iż już w roku 2006 gdański port obsłuży ponad 1 min pasażerów.

Oznacza to konieczność realizacji w najbliższych latach inwestycji w zakresie budowy Terminalu nr 2, a następnie Terminalu nr 3. Powyższa prognoza zakładająca wzrost ruchu w 2020 roku do ponad 5 min pasażerów powoduje konieczność budowy Pomorskiego Węzła Lotniczego, obejmującego lotnisko w Gdańsku - Rębiechowie, Gdyni - Babich Dołach oraz w Pruszczu Gdańskim. Obecnie Marynarka Wojenna, która użytkuje lotnisko w Gdyni, przystosowuje je do lotnictwa cywilnego. Taki układ przestrzenny lotnisk byłby jedyny w Polsce, gdzie wokół jednej aglomeracji zlokalizowane byłyby 3 lotniska, zarządzane przez jednego operatora Port Lotniczy Gdańsk.

Ważną sprawą jest dostępność transportowa regionu do portu lotniczego (zasięg oddziaływania, odległość od centrum, czas dojazdu na lotnisko, m ożliwość szybkiego transferu). W przypadku Pomorskiego W ęzła Lotniczego elementem łączącym omawiane lotniska jest obwodnica trójmiejska, wraz z dogodnymi dojazdami do tych lotnisk6. Średnie odległości pomiędzy tymi lotniskami przedstawiają się następująco:

S Rębiechowo - Babie Doły (33 km);

S Rębiechowo - Pruszcz Gdański (27 km);

S Babie D oły - Pruszcz Gdański (58 km).

Większość polskich regionalnych portów lotniczych jest zlokalizowana w niewielkiej odległości od miasta (poza Katowicami, Szczecinem i Zielona Górą). Port lotniczy w Gdańsku jest położony w odległości 10 km od centrum Gdańska i Sopotu oraz 23 km od centrum Gdyni, a w najbliższym, 100-kilometrowym, obszarze ciążenia mieszka ponad 2 min mieszkańców. Wobec zakładanej prognozy konieczne jest stworzenie nowoczesnego systemu komunikacyjnego do portu lotniczego. Obecnie, podobnie jak w innych polskich regionalnych portach lotniczych, dojazd do lotniska odbywa się samochodem, taksi lub komunikacją miejską. Ważne jest, aby rozkład jazdy komunikacji zbiorowej był skorelowany z rozkładem lotów lub organizatorzy przewozów miejskich zapewnili odpowiednią częstotliwość połączeń, tak by pasażerowie chętnie korzystali z tego rodzaju połączeń. W czerwcu 2006 roku istniały tylko 3 linie autobusowe łączące port z centrum Gdańska i Gdyni (por. tablica 3).

6 W przypadku G dyni B abich D o łó w realizow an a je s t in w esty cja łą czą ca o b w o d n ic ę trójm iejską z E stakadą K w ia tk o w sk ieg o w kierunku lotniska.

(5)

Tablica 3 Linie autobusowe łączące port lotniczy z Gdańskiem i Gdynią

N r linii P rzew oźn ik C zas przejazdu

(m in) C zęsto tliw o ść C ena biletu P L N

5 1 0 Z K M G dynia 39 1 x dzień 3,5 0

110 Z K M G dańsk 2 5 *

c o 2 0 m in. w sz c z y c ie c o 3 0 m in. p o za

szczytem

2 ,8 0

B Z K M G dańsk 37 średnio co o k o ło

2 5 -3 5 min. 4 ,2 0

* autobus k u rsuje do G dańsk W rzeszcz P K P

Źródło: opracowanie własne na podstawie stron internetowych: www.zkmgdynia.pl i www.zkm.pl z dnia 30 czerwca 2006 r.

Jednym z istotnych czynników rozwoju lotnisk w obsłudze ruchu pasażerskiego jest integracja transportu lotniczego z innymi gałęziami transportu, spełniającymi rolę dowozowo - odwozową. Transport kolejowy może pełnić rolę dowozowo - odw ozow ą dla pasażerów linii lotniczych. M oże on także być alternatywą dla transportu drogowego w obsłudze lotnisk, gdyż większość polskich regionalnych lotnisk posiada niewykorzystywane linie kolejowe lub ich bocznice.

Położenie gdańskiego lotniska poza centrum aglomeracji trójmiejskiej i perspektywa rozwoju portu lotniczego wymuszają konieczność przeprowadzenia studiów nad m ożliwością dystrybucji pasażerów do i z portu lotniczego.

W ramach prac studyjnych nad koncepcją Kolei Metropolitalnej dokonano analizy linii kolejowej łączącej Gdańsk z portem lotniczym oraz Gdynią. Według tej koncepcji założono następujący przebieg trasy kolei: Gdańsk Wrzeszcz-Gdańsk Niedźwiednik-Gdańsk Kiełpinek -Port Lotniczy Gdańsk (Gdańsk Rebiechowoj-Gdańsk Klukowo-Gdańsk Osowa- Gdynia Wielki Kack-Gdynia Główna Osobowa-Gdynia Obuże-Gdynia Babie Doły (por.

rys. 3).

kierunek G dańsk Gł.

.. ■ ♦

G d a ń s k W rż e s z c z

G d y n ia P o rt O k s y w ie

9 .

G d y n ia / B a b ie D o ły /

\ /

V /

i Gdynia Chylonia

1 7

S o p o t G ł. . (linia SK M ) O ' '

G d y n ia Gł.

d ^

y G d ÿ n i^ /V J k K a c k

ív

\

PORT LOTNICZY

JJ

kierunek Kartuzy, Żukowo

'O i

G d a ń s k O s o w a ' • ..

kierunek Rumia, W ejherowo, Lębork

kierunek Kościerzyna, K artuzy

Rys. 3. Schemat przebiegu Kolei Metropolitalnej Fig. 3. System o f course o f Metropolitan Railroad

Źródło: B. Bogdaniuk, S. Miecznikowski, A. Massel, M. Wołek: Kolej metropolitalna: brakujący element w systemie transportu kolejowego Pomorza. Transport i Komunikacja 2006, nr 1, s. 4.

(6)

514 D. Tłoczyński

Zrealizowanie powyższej koncepcji jest mało realne z uwagi na zbyt wysokie koszty zarówno dla portu lotniczego, jak również dla udziałowców (Gdańska, Sopotu, Gdyni oraz województwa pomorskiego) oraz dla operatorów kolejowych, nawet pomimo pozyskania środków finansowych z funduszy europejskich. Wysoki koszt modernizacji obecnej linii kolejowej, a następnie jej utrzymania oraz wybudowania nowych odcinków, np. łączących Gdańsk Kiełpinek z portem, a także istnienie jednotorowej linii kolejowej, sprawia, iż alternatywą dla tej koncepcji może być rozwój systemu tramwajowego realizowany przez miasto Gdańsk (por. rys. 4).

Rys. 4. Perspektywy rozwoju sieci tramwajowej w Gdańsku Fig. 4. Prospects o f development of tram networks in Gdansk

Źródło: A. Szczyt, M. Uziębło: Perspektywy rozwoju systemu tramwajowego na obszarze miasta Gdańska. Biuletyn Komunikacji Miejskiej 2006, nr 88, Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, s. 9

W ramach tego systemu rozważana jest budowa trasy tramwajowej łączącej Gdańsk Chełm z portem lotniczym. Połączenie to w przyszłości pozwoliłoby na integrację w Kokoszkach tramwaju z koleją regionalną w kierunku Kaszub oraz w Rębiechowie z transportem lotniczym i koleją regionalną do Osowy i Gdyni. Taki system funkcjonuje między innymi w Karlsruhe, Kassel, gdzie zastosowano specjalny tabor tramwajowy operujący po torach kolejowych. Z pewnością, koncepcja ta jest bardziej realna, gdyż powoduje w iększą dostępność komunikacyjną obsługiwanych dzielnic Gdańska, większa jest także elastyczność w zakresie projektowania przebiegu nowych tras oraz niższe są też koszty budowy infrastruktury.

Podsumowując, w związku z dynamicznym wzrostem ruchu lotniczego oraz perspektywami powstania Pomorskiego W ęzła Lotniczego, wzorem innych miast europejskich należy dążyć do powstania sytemu transportowego, który łączyłby południowe dzielnice Gdańska, Gdyni z lotniskiem w Gdańsku Rębiechowie, a w dalszej perspektywie z lotniskiem w Babich Dołach.

Tram

PORT LOTNICZY

naîf \

KOŁEJ

; RSGłONALKAf.

RERKVTRMS XI

L E G E N D A mmmm

et*;; "CłH*»'"

swa*» tsiupoVnmste mmmm «ts»

mmmm Ogomu*

«* **■ sraowwj «wçîwRainy

U

Cytaty

Powiązane dokumenty

Rozbudowa portu lotniczego Warszawa Okęcie (od stycznia 2010 roku funkcjonującego pod nazwą Lotnisko Chopina). Budowa Centralnego Portu Lotniczego. We wnioskach konsorcjum

Current works anticipated restoration and conservation of the western wall of the Bark Room, including the entrance to the main sanctuary, the westernmost scene of the southern wall,

5    K.  Misztal,  Rozwój  portów  morskich  jako  centrów  logistycznych,  Rozwój  portów  morskich  jako  centrów  informacyjnych  [w:]  Organizacja 

Piotr Gondek: Znaczenie kolei w rozwiązaniu problemów transportu aglomeracyjnego Artykuł przedstawia podstawowe problemy dotykające dzisiejszego transportu zbiorowego oraz

Aby dostosować ofertę usług handlingowych do potrzeb przewoźników lotniczych, przedsiębiorstwa zajmujące się obsługą pasażerów, samolotów oraz bagażu, a

Dzięki uzyskanym wynikom badań mogą powstać obiektywne przesłanki budowy Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ – Południe (CETC ROUTE 65) oraz

Olbrzymim walorem lotniska jest jego położenie w niewielkiej odległości (5-7 km) od północnej części Gdyni, co czyni z niego znakomity potencjalny port lotniczy

za pojawiły się kilka lat temu, a w zeszłym roku w miejscu wystąpienia murszu wyrosło skupienie owocników owego wachlarzowca, gatunku umieszczonego na liście grzybów