www.dk.viamedica.pl
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2012
Przedmowa
Od 2005 roku Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) corocznie przygotowuje i publikuje zalecenia dotyczące postępo- wania z chorymi na cukrzycę. Pomysłodawcą i inicjatorem tworzenia zbioru wytycznych był w 2004 roku profesor Jacek Sieradzki, ówczesny prezes PTD. Pierwszym przewodniczącym Zespołu PTD ds. Zaleceń został profesor Władysław Grzeszczak, który pełnił tę funkcję w latach 2005–2011. Jego ogromną zasługą było stworzenie modelu pracy Zespołu, opracowanie struktury Zaleceń i coroczna, żmudna praca nad ich aktualizacją; pod kierunkiem profesora Grzeszczaka opublikowano aż 7 edycji wytycznych.
W połowie 2011 roku nowo wybrany Zarząd Główny PTD podjął decyzję, że przewodniczącym Zespołu będzie urzędujący prezes Towarzystwa — w ten sposób odpowiedzialność za pracę Zespołu spoczęła na moich barkach. Mam nadzieję, że uda mi się godnie kontynuować dzieło rozpoczęte przez moich zacnych Poprzedników.
Zalecenia to jednak przede wszystkim praca kilkudziesięcioosobowej już obecnie grupy wybitnych specjalistów ze wszystkich tych dziedzin, z którymi ma kontakt chory na cukrzycę. W bieżącym roku Zespół ds. Zaleceń uległ istotnemu powiększeniu — z 21 do 32 osób. W tym gronie znajdą Państwo — oprócz szerokiej reprezentacji diabetologów, internistów i pediatrów — także kardiolo- gów, okulistów, nefrologów, neurologów, psychiatrów i specjalistów dietetyki. W tym roku powołaliśmy także Kolegium Redakcyj- ne, które czuwa nad ostatecznym kształtem treści rekomendacji. Sądzimy, że takie rozbudowanie Zespołu ds. Zaleceń pomoże nam jeszcze lepiej przygotować wytyczne dobrze służące Państwu.
Mają Państwo przed sobą już VIII edycję najcenniejszego owocu pracy naszego Towarzystwa. Przez kilka minionych lat przekonaliśmy się, że Zalecenia odgrywają bardzo ważną rolę w codziennej pracy lekarzy w Polsce. Stanowią pomoc w podejmowaniu decyzji diagnostycznych i terapeutycznych zarówno dla doświadczonych lekarzy, jak i naszych kolegów stawiają- cych pierwsze kroki w medycynie lub specjalizujący się w diabetologii. Oprócz lekarzy do Zaleceń sięgają również pracownicy ZUS, biegli sądowi, rzecznicy odpowiedzialności zawodowej, sędziowie sądu lekarskiego, a także — a może przede wszystkim
— pracownicy Narodowego Funduszu Zdrowia, którzy opracowują zasady funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w naszym kraju. Przygotowując Zalecenia, mamy pełną świadomość ich obecnej wysokiej rangi i roli, która także jednocześnie bardzo nas cieszy. Warto podkreślić, że oprócz Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego jesteśmy jedynym na świecie towarzystwem diabetologicznym opracowującym corocznie kompleksowe zalecenia kliniczne.
Podstawową zasadą przygotowywania Zaleceń jest przekształcanie najnowszych danych i wniosków wynikających z medycy- ny opartej na dowodach (EBM, evidence-based medicine) na język praktyki klinicznej. Dodatkowo, tworząc szczegółowe reko- mendacje, staramy się być jednocześnie tak mało rewolucyjni, jak tylko możemy, i na tyle reformatorscy, na ile jest to konieczne.
Zachowując tę konserwatywno-progresywną postawę, w tekście Zaleceń PTD na rok 2012 wprowadziliśmy wiele zmian, nieustan- nie dążąc do poprawy jego przejrzystości. Oto niektóre z istotnych modyfikacji Zaleceń PTD 2012:
— uwzględniono fakt częstego występowania cukrzycy u chorych z mukowiscydozą (rozdział 1);
— podkreślono rolę metforminy w prewencji farmakologicznej cukrzycy typu 2 u osób, u których stwierdzono stan przedcukrzy- cowy (rozdział 2);
— zmodyfikowano zasady samokontroli glikemii (rozdział 3);
— podano docelowe wartości glikemii dla chorych na cukrzycę typu 1 (rozdział 4);
— zmodyfikowano treść zaleceń dotyczących terapii behawioralnej (rozdział 6), leczenia nadciśnienia tętniczego (rozdział 12), choroby wieńcowej (rozdział 16) oraz nefropatii (rozdział 18);
— uwzględniono coraz większe wskazania do stosowania inhibitorów DPP-4 (rozdziały 10, 11 i 24);
— podano zasady stosowania metforminy u osób z niewydolnością nerek (rozdział 18);
— uzupełniono zalecenia dotyczące leczenia zespołu stopy cukrzycowej (rozdział 21);
— uściślono algorytm diagnostyczny cukrzycy ciążowej (rozdział 23);
— przedstawiono specyfikację przetargową osobistych pomp insulinowych (aneks).
Ponadto nie wprowadzono hemoglobiny glikowanej HbA1c jako kryterium diagnostycznego cukrzycy (powody przedstawiono w rozdziale 1).
Pod koniec 2012 roku Zespół ds. Zaleceń ponownie zasiądzie do opracowania rekomendacji PTD na następny rok. Będziemy wdzięczni za wszelkie Państwa uwagi, sugestie i komentarze. Wiele spośród nich zostało uwzględnionych w tegorocznej edycji Zaleceń i mamy nadzieję, że pomogą nam Państwo również w przyszłym roku opracować takie rekomendacje dotyczące leczenia chorych na cukrzycę, które będą w możliwie najlepszy sposób odzwierciedlały aktualny stan wiedzy medycznej.
Przewodniczący Zespołu ds. Zaleceń Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Prof. nadzw. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Łódź, 15 grudnia 2011 roku
