D o r o t a S t a d n i c k a

D o r o t a S t a d n i c k a

Politechnika Rzeszowska

Z ^ARZĄDZANIE J ^AKOŚCIĄ

I B EZPIECZEŃSTWEM

KOSZTY JAKOŚCI

WYKŁAD 4

Dorota Stadnicka

DEFINICJA KOSZTÓW JAKOŚCI

Koszty jakości to wszystkie wydatki poniesione w celu zapewnienia odpowiedniego

poziomu jakości

GÓRA LODOWA

KOSZTÓW JAKOŚCI

ROZWÓJ KOSZTÓW

ZWIĄZANYCH Z JAKOŚCIĄ

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI wg A.V. Feigenbauma

KOSZTY JAKOŚCI

KOSZTY STEROWANIA JAKOŚCIĄ

KOSZTY BŁĘDÓW

Koszty niezgodności wewnętrznych

Koszty niezgodności zewnętrznych Koszty

oceny

Koszty zapobiegania

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI OPRACOWANY PRZEZ ASQC

KOSZTY JAKOŚCI

Koszty niskiej jakości (wewnętrzne) Koszty oceny

jakości

Koszty działalności zapobiegawczej

Koszty niskiej jakości (zewnętrzne)

Amerykańskie Stowarzyszenie Sterowania Jakością

(American Society for Quality Control - ASQC)

- - KOSZTY JAKOŚCI

Koszty błędów (wewnętrzne) Koszty

prewencji

Koszty oceny

Koszty błędów (zewnętrzne)

BS 6143 - „Guide to the Determination and Use of Quality Related Costs”

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI

ZAWARTY W NORMIE BS 6143

- -

KOSZTY JAKOŚCI

KOSZTY ZGODNOŚCI

KOSZTY NIEZGODNOŚCI

Koszty niezgodności wewnętrznych

Koszty niezgodności zewnętrznych Koszty

oceny Koszty

profilaktyki

KOSZTY STRACONYCH

KORZYŚCI

Koszt przekroczenia

wymagań

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI

OPRACOWANY PRZEZ J. BANKA

- -

KOSZTY JAKOŚCI

Koszty błędów

Straty jakości wewnętrzne Koszty oceny (badań

i kontroli) Koszty

zapobiegania (prewencji)

Straty jakości zewnętrzne

Koszty błędów zewnętrzne

Koszty błędów wewnętrzne

KOSZTY PROCESU

KOSZTY NIEZGODNOŚCI

KOSZTY ZGODNOŚCI

STARTY JAKOŚCI

Wymierne

Niewymierne SYSTEM

JAKOŚCI

Wymierne

Niewymierne I.

III.

II.

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI W

ISO 9004-1:1994

oraz PN-EN-ISO 9004-1:1996

- -

KOSZTY JAKOŚCI

KOSZTY ZEWNĘTRZNE KOSZTY

WEWNĘTRZNE

KOSZTY ZGODNOŚCI

KOSZTY NIEZGODNOŚCI

Koszty niezgodności wewnętrznych

Koszty niezgodności zewnętrznych

Koszty certyfikacji

Koszty oceny

Koszty zapobiegania

Koszty badań zewnętrznych

MODEL KOSZTÓW JAKOŚCI W

PN-EN-ISO 9004-3:1994

oraz PN-EN-ISO 9004-3:1996

15.10.09

Koszty zapobiegania (prewencji, profilaktyki)

A.V. Fiegenbaum ASQO BS 6143

• kontrola procesu,

• projektowanie wyposażenia

informującego o jakości produktu i procesu,

• planowanie jakości,

• szkolenia w zakresie jakości,

• weryfikacja projektów, produktu,

• zarządzanie i rozwój systemu jakości,

• inne koszty zapobiegania błędom.

• prace związane z planowaniem jakości mające charakter

techniczny,

• planowanie jakości produktu i sterowanie jakością produkcji,

• projektowanie metod pomiarów i urządzeń pomiarowo-kontrolnych,

• prace wdrożeniowe związane z planowaniem jakości

i procedurami dotyczącymi sterowania jakością,

• planowanie jakości przez inne komórki funkcjonalne (poza działem sterowania jakością),

• szkolenia pracowników w zakresie jakości,

• pozostałe koszty związane z działalnością zapobiegawczą.

• opracowanie ogólnego planu jakości, planu kontroli, planu niezawodności itp.,

• planowanie jakości,

• przegląd jakości i weryfikacja projektu,

• opracowanie procedur i instrukcji dotyczących realizacji planów,

• opracowanie programów doskonalenia jakości,

• projektowanie i rozwój sprzętu kontrolno- pomiarowego,

• wzorcowanie i utrzymanie wyposażenia kontrolno- pomiarowego,

• wzorcowanie i utrzymanie wyposażenia produkcyjnego używanego do oceny jakości,

• ocena dostawców,

• szkolenia w zakresie jakości,

• ocena systemu jakości,

• analiza i przetwarzanie danych.

ISO 9004-3:1996 J. Blank

• koszty zapobiegające powstaniu uszkodzeń w zakresie jakości.

• opracowanie programów jakości uświadamiających rolę jakości w przedsiębiorstwie,

• szkolenie pracowników,

•

15.10.09

A.V. Fiegenbaum ASQO BS 6143

• badanie laboratoryjne materiałów wejściowych,

•czynności kontrolne i badawcze (czas),

•badanie i kontrola zakupionych materiałów,

•kontrola sprawności wyposażenia do badania i pomiarów,

•ocena spełnienia wymagań technicznych wyrobu (czas),

•sortowanie partii wyrobów na zgodne i niezgodne z wymaganiami,

•samokontrola (czas),

•przygotowanie sprzętu pomiarowo- kontrolnego (czas),

•materiały do badań i kontroli

•audity jakości (czas),

•ocena prowadzona przez zewnętrzne jednostki badawcze i kontrolne,

•eksploatacja wyposażenia informującego o jakości produktu i procesu,

•czynności, których wynikiem jest dopuszczenie produktu do eksploatacji,

•badania próbne produktu w eksploatacji,

•badania laboratoryjne materiałów wejściowych,

•próby i kontrola materiałów wejściowych,

•próby i kontrola wyrobów

•ocena jakości materiałów i części w magazynach,

•prace pomocnicze związane z próbami,

•prace związane z badaniami wyrobów we własnym zakresie i dopuszczeniem ich do produkcji,

•okresowe komisyjne kontrole jakości,

•atestowanie produktów przez zewnętrzne instytucje,

•organizacja prób i kontroli,

•konserwacja i kalibrowanie przyrządów do prób i kontroli,

•analizowanie wyników prób i kontroli.

•próby eksploatacyjne,

•zatwierdzanie produktów przez specjalistów,

•weryfikacja produkcji próbnej,

•kontrola materiałów wejściowych,

•badania laboratoryjne,

•badania i kontrola produkcji,

•koszty ustawienia, utrzymania i zużycia (amortyzacja) sprzętu oceniającego,

•materiały niezbędne do oceny,

•przechowywanie dokumentacji związanej z oceną jakości.

•ocena zapasów.

J. Blank ISO 9004-3:1996

•kontrole,

•inspekcje,

•przeglądy dokumentów.

•kontrola,

•badania i sprawdzenia.

Koszty badania i oceny

15.10.09

A.V. Fiegenbaum ASQO BS 6143

•zaangażowanie pracowników

w rozwiązywanie problemów jakości (czas),

•poprawki,

•materiały do poprawek,

•odpady.

• prace dodatkowe w celu przystosowania materiałów do wymagań jakościowych,

•przeróbki i naprawy,

•braki nienaprawialne

•identyfikowanie przyczyn zakłóceń procesu wytwórczego,

•powtórna kontrola i próby,

•ponowne sortowanie odrzutów,

• przekwalifikowanie wyrobów do niższych klas jakości.

•czas przestoju maszyn i pracowników,

•działania związane z wykrywaniem i usuwaniem braków,

•braki naprawialne,

•braki nienaprawialne,

•ponowna kontrola,

•obniżka cen z powodu zaniżonej jakości.

J. Blank ISO 9004-3:1996

•poprawki,

•odrzuty.

•koszty niespełnionych wymagań stwierdzone przed dostawą do klienta, w tym:

- złomowanie, - przeróbki,

- powtórna produkcja lub działanie usługowe, - koszty zbyt niskiej wydajności.

Koszty błędów wewnętrznych

15.10.09

A.V. Fiegenbaum ASQO BS 6143

•odpowiedzialność przedsiębiorstwa za produkt.

•reklamacje gwarancyjne

•reklamacje pozagwarancyjne,

•wycofanie produktu z eksploatacji.

•reklamacje od klientów,

•wymiana wyrobów w ramach gwarancji,

•naprawy zwróconych wyrobów,

•przeróbki zwróconych wyrobów,

•serwis posprzedażny,

•błędy związane z instalowaniem wyrobów,

• błędy techniczne.

•reklamacje gwarancyjne,

•działania związane ze skargami i zażaleniami,

•opusty (rabaty),

•skutki zwrotów i wymiany wadliwych produktów (utrata zaufania),

•utrata sprzedaży (rynku),

•wycofanie produktu,

•odpowiedzialność za produkt.

J. Blank ISO 9004-3:1996

•poprawki w produktach,

•korygowanie błędnych faktur,

•koszty gwarancji,

•nieplanowane koszty związane z obsługą.

•koszty niespełnionych wymagań stwierdzone po dostawie do klienta, w tym koszty:

- gwarancyjne, - serwisowanie, - udzielone upusty, - koszty zwrotów,

- odpowiedzialność prawna.

Koszty błędów zewnętrznych

15.10.09

•planowanie jakości

•koszty jakości na etapie projektowania wyrobów,

•projektowanie metod pomiaru i rozwój sprzętu kontrolno- pomiarowego,

•utrzymanie certyfikowanego SZJ

•opracowanie programów/

projektów doskonalenia jakości,

•szkolenia pracowników w zakresie jakości,

•ocena i wybór dostawców,

•analiza i przetwarzanie danych jakościowych,

•Narzędzia ACE związane z działaniami zapobiegawczymi

•inne koszty związane z działalnością zapobiegawczą.

•weryfikacja produkcji próbnej,

•próby eksploatacyjne,

•badanie i kontrola zakupionych materiałów, półfabrykatów i wyrobów,

•Statystyczna kontrola procesu (PROCERT),

•kontrola produkcyjna

•kontrola ostateczna wyrobów gotowych,

•certyfikacja i atestowanie produktów przez zewnętrzne jednostki,

•audity wewnętrzne systemu jakości,

•okresowa kontrola i utrzymanie sprawności wyposażenia do badań i pomiarów,

•koszty badań zewnętrznych,

•inne koszty związane z oceną.

•braki (scrap),

•naprawy (repair),

•poprawy (rework),

•usuwanie braków nienaprawialnych

•analiza przyczyn i skutków wad wewnętrznych (RCCA),

•działania korygujące po-auditowe,

•ponowna kontroli po naprawach,

•ponowne szkolenia,

•nieefektywne wykorzystanie maszyn i urządzeń (OEE),

•inne koszty dotyczące niezgodności wewnętrznych.

•umknięcia (escapes) i działania z nimi związane,

•obniżka cen z powodu zaniżonej jakości,

•analiza przyczyn i skutków wad zewnętrznych (RCCA),

•naprawy przedsprzedażowe,

•naprawy gwarancyjne,

•nieterminowe dostawy,

•odszkodowania i kary,

•odpowiedzialność za produkt,

•działania związane ze skargami i zażaleniami,

•przeceny,

•zerwane kontrakty,

•inne koszty dotyczące niezgodności zewnętrznych.

KOSZTY JAKOŚCI

Koszty niezgodności Wewnętrznych Koszty Badań

i oceny jakości Koszty Działań

zapobiegawczych

Koszty niezgodności Zewnętrznych

Struktura koszów jakości przykładowej firmy

16

Dziękuję za uwagę

Dr hab. inż. Dorota Stadnicka, Prof. PRz Politechnika Rzeszowska

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa tel. +48 17 865 1452

e-mail: dorota.stadnicka@prz.edu.pl