Nowe czasopismo z filozofii biologii

Szczepan W. Ślaga

Nowe czasopismo z filozofii biologii

Studia Philosophiae Christianae 28/2, 268-269

NOW E C ZA SO PISM O Z FILO ZO FII B IO LO G II

J esien ią 1991 roku ukazało się n o w e czasopism o pod n a zw ą TJroboros.

R e v i s t a In tern acion al de Filosofia de la B io log ia /In ter n a tia n a l Jou rn al of th e P h il o s o p h y of Bio logy. W ydano je w fo rm a cie A5, o ob jętości

216 stron. Jest to p ółroczn ik p u b lik o w a n y przez C entro de E ustudios F itasóficos, P o litico s y S o cia les „Viicente L om bardo T oled an o” w M e­ ksyku. R ed ak torem n a czeln y m jest dr W łodzim ierz Ł u g o w sk i z In s ty tu ­ tu F ilo zo fii i S cjo lo g ii P A N (i o k reso w o z C entro de Estiudios FŁlosófi- cos...) a zastępcą redaktora n aczeln ego R a ù l G utiérrez-L om bardo z t e ­ goż C entrum . W sk ład zie 24-osobow ego K om itetu R ed ak cyjn ego zn a j­ dujem y n azw isk a zn ak om itych p rzy ro d n ik ó w i filo zo fó w , m .in. B-O . K ü p - persa (G ottingen), К . M atsuno (N agadka), G. V ollm era (G iessen), R. S a ł- tlera (M ontreal), I. S ten g ers (B ru xelles). N ie braik te ż (obok nazw isk a R edaktora) a k cen tó w polskich: w zesp ole red ak cyjn ym w id n ieje n a ­ zw isk o K. Ł astow sk iago, w ad m in istracji — E w a Ługowiska, w śród autorów : M. T em pczyk i Cz. N ow iń sk i.

N ota n a stron ie 3 o k ła d k i in form u je, że p ółroczn ik U roboros p o ś w ię ­ cony jest p rob lem atyce on to lo g iczn ej i m etod ologicznej na.uk b io lo g icz­ n y ch z p o zy cji n ie-p ozytyw istyezn ycih i nde-raduikcjom stycznych, ze szczególn ym u w zg lęd n ien iem p o d sta w filo zo ficzn y ch w sp ó łczesn y ch teo rii e w o lu c ji p reb iotyczn ej i b io lo g iczn ej. C zasopism o za in tereso w a n e jest ta k ż e ideą e w o lu c ji w fizyce, k o sm o lo g ii i in n y ch n au k ach p r z y ­ rodniczych, filo zo ficzn y m rod ow od em m y ślen ia p rocasu aln ego w nauce o raz .sytuacją n ie -p o z y ty w isty c z n e j filo zo fii b io lo g ii w różnych krajach. P race p u b lik o w a n e są w język u h iszp ań sk im , p ortu galsk im , fran cu sk im , a n g ielsk im , n iem ieck im , ze streszczen iam i w jed n ym z ty c h językórw.

W a rty k u le od red ak cyjn ym In v e n e n o so D racone s u m m a m m e d i c i ­

n a m in es se c z y l i o m i to lo g ii i filo zofii biologii (s. 5— 28) A utor (w do­

m y śle — W. Ł u gow sk i), zm ien iając p rzek orn ie m od n e w ty tu ła ch p ra c słow o „m etod ologia” na „m itologia”, fo rm u łu je siedem m itó w „b iofilo- zo ficzn y ch ”. Oto o n e bez rozw in ięcia: 1. b ad acze dokonują .saimorefleksji (filozoficzn ej); 2. istn ie je jedna n au k a (praw dziw a) i jedna m etoda n a u ­ k ow a; 3. duch w sp ó łczesn ej b iologii w yraża się poprzez b iologię m o le ­ k ularną; 4. isto ty ży w e n ie istn ieją lub p rzy n a jm n iej n ie p ow in n y istn ieć; 5. g łó w n y m i rzeczn ik am i b io lo g ii są biolodzy; 6. g łó w n y m i f i ­ lozofam i (biologii) są filo zo fo w ie ; 7. istn e je jedna filo zo fia (biologii). W trak cie om a w ia n ia i uzasad n ian ia tych m itó w A utor od słan ia, choć n ie zaw sze w yraźn ie, w ła sn e stan ow isk o filozoficzn e, które — być m o ­ że — dałoby się w y ra zić w p o sta ci jeszcze jed n ego m itu.

N ie p rezen tu ją c w tej krótk iej n o cie treści w szy stk ich a rty k u łó w za­ m ieszczo n y ch w U roboros vol. 1 nr 1, m ożem y jed y n ie w sk azać, iż w ię ­ k szość z .nich k on cen tru je się w ok ół h istoryczn o-m etod ologiczn ych i o n ­ tolo g iczn y ch a sp ek tó w ab iogen ezy. N ależą tu prace: K. M atsuno, Zasada

n ieoz n aczon ości i p o c z ą t k i życia: n ie d o b r a n a p a r a (s. 29— 43); S. N. S a l-

the, F o rm a ln e r o z w a ż a n ia na d g e n e z ą ż y c i a (s. 45— 65); H. K am m in ga,

P o w s t a n i e ż y c i a na Zie m i: teoria , his to ria i m e t o d a (s. 95— 10). W. Ł u ­

g o w sk i i R. G utiérrez-L om bardo w a rty k u le P o d s t a w y filo zo ficzn e te orii

sa m o o rg a n iz a c ji m a k r o m o l e k u ł p r e b i o t y c z n y c h (s. 111—.133) an alizu ją

m aterii godzi op arte n a fiz y c e w y ja śn ia n ie redukcjonistyczm e w b iologii fu n k c jo n a ln e j z w y ja śn ia n iem a n ty red u k ejo n isty czn y m (historycznym ) w b io lo g ii ew o lu cy jn ej. W n a stęp n y m artyk u le Proto b io lo g ia v e r s u s

za s a d a je d n o r o d n o śc i (jednostajności) p r z y r o d y (s. 135— 153) G u tiérrez-

-Lomlbardo i W. Ł u g o w sk i dow odzą, iż ak tu a ln y stan badań afoioganezy (iprotobiologii) n ie u ja w n ia znam ion zastoju, jak sądzą n iek tórzy, co n a j­ w y żej w sk a zu je na p ew ien k ryzys w sp o so b ie p a trzen ia na przyrodę. P od w p ły w e m n arastających badań m u siał zm ien ić się k la sy czn y sc e ­ n ariu sz g en ezy życia, lecz to n ie m oże sta n o w ić argu m en tu p rzeciw c a ­ łej protobiologii. P o łą czen ie w y n ik ó w badań ew o lu cji ch em iczn ej w k o ­ sm osie i na Z iem i staje się p od staw ą n ow ego scen ariu sza (m odelu) ab iogen ezy, w m y ś l którego m o żliw e jest tw o rzen ie się porządku z ch a ­ osu . Z asadę jednorodności przyrody w raz z zasadą n iezm ien n o ści p ra w p rzyrody A u torzy u w ażają za p o zy ty w isty czn ą i m ech an istyczn ą.

In n e p race o m aw ian ego num eru dotyczą w y b ra n y ch p rob lem ów z f i ­ lozofii b iologii. S. Sarkar w a rty k u le R e d u k c j o n i z m i w y j a ś n i a n i e w b io ­

logii m o l e k u la r n e j (s. 67— 94) p ośred n io tak że n a w ią zu je do g en ezy ż y ­

cia, gdy dow odzi, że w y ja śn ia n ie fu n k cjo n a ln e p o ja w ia się w b iologii m olek u larn ej jed y n ie tam , gd zie p od ejm u je się p y ta n ie o początki, np. kodu g en ety czn eg o . A. F igu eroa p o św ięca sw ój arty k u ł P o s z u k i w a n i u

n i e - p o z y t y w i s t y c z n e j filo zofii biologii w A m e r y c e Ł a c iń s k i e j (s. 169—■

—186). M. T em pezyk w p racy N a d r o d z e k u p r o c e s u a lis ty c z n e j filo zofii

p r z y r o d y c z y l i filozofa f i z y k i k ilk a s łó w z a c h ę t y dla bio lo g ó w n ie - r e - d u k c j o n i s t ó w (s. 155— 168) dow dzi, iż d zięk i ro zw o jo w i o góln ej teorii

sy stem ó w i cy b ern ety k i a tak że term od yn am ik i n ieró w n o w a g o w ej b io ­ logia zaczyn a w y zw a la ć się spod przem ożn ego w zorca fiz y k i i w ła ś c i­ w eg o jej red u k cjon istyczn ego sposobu w y ja śn ia n ia . B adając system y d yn am iczn e od strony ich złożności, sam orozw oju i całościow ości, now a fizy k a a w ślad za tym i filo zo fia fizyk i, u k azu je biologom p ro cesu a - listy czn ą w izję św iata, a przez to n iejak o zachęca do rozw ijan ia p o ­ sta w y n ie-red u k cja n isty czn ej.

W yd zielon y w k oń cu n u m eru dział A r c h i w u m w y p e łn ia praca Cz. N o­ w iń sk ieg o Biologia, teo r ie r o z w o j u i d i a l e k t y k a (s. 189—213).

W su m ie om ów ion y nu m er 1 U ro boros p rezen tu je szeroką gam ę in te ­ resu ją cy ch poznaw czo i żyw o dziś d y sk u to w a n y ch p rob lem ów z filo zo fii b iologii. Z apow iadany n u m er 2 m a zaw ierać m a teria ły z X M ięd zyn a­ rod ow ego Sem in ariu m Badań F ilo zo ficzn y ch nt. B io logia m i ę d z y m i t o ­

lo gią i filozo fią , jak ie odbyło się w M eksyku w dniach od 28— 31.10.1991 r.

K o lejn e n u m ery u k ażą ząp ew n e w y ra ziściej p rofil id e o w y teigo tak p o trzeb n eg o i ciek a w eg o czasopism a.

SZ C Z E PA N W. SL A G A

PO ST Ę PY I PR ZYSZŁE K IER U N K I B A D A N IA A BIO G EN EZY W spółczesne badania nad p oczątk am i życia na Ziem i, u p od sta w k tó ­ rych leży dobrze u gru n tow an a idea e w o lu c ji chem iczn ej, rozw ijają się n ie z w y k le in te n sy w n ie i w ielo k ieru n k o w o stając się dziedziną n a w sk ro ś in terd yscyp lin arn ą. O bejm uje ona zarów no badania lab oratoryjn e, jak i „ teren o w e” k osm o- i g eoch em iczn e, stąd n ie d ziw i nikogo, że g en ezą