JÓZEF GRABOWSKI
ur. 1925; Meszno, pow. Lubartów
Miejsce i czas wydarzeń Baranów, II wojna światowa
Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W
poszukiwaniu Lubliniaków. USA 2010, okupacja niemiecka, Żydzi, wysiedlenie Żydów z Baranowa, transporty Żydów
Wysiedlenie Żydów z Baranowa
Tatuś mój wywoził Żydów do getta. Płacili odszkodowanie, dawali łapówki, żeby jeszcze dłużej. A później, kto miał konia czy wóz, musiał jechać. I przyszło pięciu Niemców i siedmiu granatowych policjantów. Nie, pięciu policjantów, a siedmiu Niemców. Bo granatowych policji z Żyrzyna przyszło trzech i dwóch policjantów było miejscowych z Baranowa. Jeden nie mógł się podnieść z łóżka, leżał, to go jeszcze zastrzelił. Przy wywózce, zastrzelił go. Pogrzeb zrobiono. Na kerkut wyprowadzono.
A później wrócili i wszystkich na wóz. Starce i kobiety na wóz. A młodzież, takich wyrostków, to pieszo. I poszli właśnie przez Baranów, Żyrzyn, później Osiny i na Wronów nie szli, tylko bezpośrednio od Osin do Puław, prosto. I tam, jak stacja Puławy, tam właśnie przez las. To sporo osób uciekło. Ale przecież Żydzi mieli też swoją policję. No i jak pojechali, jak tatuś opowiadał, więc zajechali i tam była jakaś tam burta kolejowa. To wagony stały z boku przygotowane, i wozy i wszystko. Trzeba było jechać. Wszystko z wozów zejść. I najpierw wsadzili policję do wagonu. Policję. I tam Ukraińcy pomagali. Wojsko przecież ukraińskie pomagało. I wszyscy resztę do wagonów i później wozy poszły do przodu. Trzeba było wszystko zrzucić i jechać dalej, wracać do domu. No, takie było wysiedlenie.
Jak wyjechali to przecież skończyło się. No, skończyło się. Nie ma Żydów. Ukrywali się jeszcze niektórzy, tego. Później jeszcze tego, przeżywali. To było bardzo tajemnicze. Nikt nie wiedział, gdzie kto siedzi, gdzie kogo ukrywa. To był lęk przed śmiercią. Tak dla Polaków, jak i dla Żydów.
Jak zlikwidowano Żydów, tych co mieszkali w Polsce, to przysłano ludzi z poznańskiego. Te miejsca zasiedlano przybyłymi wygnańcami stamtąd.
Data i miejsce nagrania 2010-11-28, Nowy Jork
Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski
Transkrypcja Marta Tylus
Redakcja Maria Radek
Prawa Copyright © Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN"