• Nie Znaleziono Wyników

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży"

Copied!
9
0
0

Pełen tekst

(1)

Zmysły i literatura

dla dzieci i młodzieży

(2)
(3)

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży

pod redakcją

Bernadety Niesporek-Szamburskiej Małgorzaty Wójcik-Dudek

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2020

(4)

Redaktor serii: Dydaktyka Języka i Literatury Polskiej

Ewa Jaskółowa

Recenzent

Elżbieta Kruszyńska

(5)

Wprowadzenie (Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik- -Dudek)

Zmysłowe czytanie

Bernadeta Niesporek-Szamburska: Przed lekturą. Dotyk i jego rola w komunikacji oraz w dziecięcej metaforze synestezyjnej

Kamila Rogowicz: Sztuka przewracania kartek. Różne formy interaktywno- ści w książkach dla dzieci i młodzieży

Alicja Baluch: Zmysł dotyku współuczestniczy w doświadczaniu lektury Krystyna Zabawa: Zapachy dzieciństwa — zmysł powonienia w wybranych

utworach dla dzieci

Alicja Ungeheuer-Gołąb: O istocie żywych bytów w literaturze dla dzieci (na przykładzie prozy Justyny Bednarek)

Literatura i zmysły

Krystyna Heska-Kwaśniewicz: Opowieść o barwie, zapachu i dźwięku, czyli Zofii Kossak Kłopoty Kacperka, góreckiego skrzata

Zofia Budrewicz: Człowiek nienasycony. Projekcje zmysłowego doświad- czania świata gór w prozie dla młodzieży (Jerzy i Helena Rytardowie, Józef Bieniasz)

Katarzyna Wądolny-Tatar: Poezja dla najmłodszych jako projekt sensualny (na przykładzie zbioru Dębowa kołyska Anny Kamieńskiej)

Zofia Adamczykowa: O walorach audialnych poezji dziecięcej (impresje)

Spis treści

7

11 27 39 49 63

75

89 109 125

(6)

6 Spis treści

Małgorzata Chrobak: „Myślenie wzrokowe” w prozie Ireny Jurgielewi- czowej

Dorota Michułka, Kimberly McFall: Muzyczne inspiracje, eksplikacje, interpretacje i impresje w literaturze dla młodego czytelnika (na przy- kładzie utworów polskich i amerykańskich)

Katarzyna Tałuć: Lektura krajobrazu. Czasopisma krajoznawczo-turys- tyczne jako narzędzie edukacji w dwudziestoleciu międzywojennym Małgorzata Wójcik-Dudek: Antyceremonie. Od „potęgi smaku” do rewo-

lucji (Niesmacznik Natalii Usenko)

143

173 153

193

(7)

Wprowadzenie

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży to szósta publikacja składa- jąca się na cykl poświęcony literaturze osobnej, którego tomy ukazywały się w ostatniej dekadzie. Pierwsza książka z tego cyklu była nie tylko pokło- siem konferencji Dziecko — język — tekst, która zainaugurowała organizo- wane co dwa lata na Uniwersytecie Śląskim spotkania badaczy z całego kraju zajmujących się literaturą czwartą, ale również skromnym zwieńcze- niem pięćdziesięciu lat istnienia Katedry Dydaktyki Języka i Literatury Pol- skiej. Publikację, którą mają Państwo w rękach, można uznać za pewnego rodzaju domknięcie bardzo owocnego w zakresie badań nad literaturą dla dzieci i młodzieży okresu w historii aktywności katowickiego ośrodka.

W ciągu dziesięciu lat miałyśmy wszak szczęście i zaszczyt uczestniczyć w naukowej przygodzie, stanowiącej okazję nie tylko do wspólnej refleksji nad zagadnieniami badawczymi, ale przede wszystkim do spotkań, wza- jemnych inspiracji, a czasem po prostu — przyjaźni.

Tym samym „zmysłowe doświadczanie lektury” stało się z jednej strony spotkaniem z refleksją reprezentowaną przez konkretnych bada- czy, szkoły metodologiczne czy tradycje ośrodków naukowych, z drugiej

— zetknięciem z wrażliwością nieprzeciętnego czytelnika, którego profe- sjonalizm nie zdołał jednak umniejszyć radości z obcowania z lekturą.

Uczucie to można porównać jedynie z entuzjazmem dziecka, który towa- rzyszy mu podczas lektury. Podejrzane są te powody dziecięcej radości…

Nie wynikają one wszak z szerokiego, pogłębionego kontekstu, którego niedoświadczony czytelnik nie może przecież przywołać, ale biorą się być może ze zmysłowej bliskości czytelnika i książki. Smak magdalenki ma różne odsłony…

Dlatego też najnowszy tom katowickiego cyklu jest poświęcony przede wszystkim dwóm obszarom badawczym: rozpoznaniu i opisowi roli zmy-

(8)

8 Wprowadzenie

słów w kontakcie małego/młodego czytelnika z książką, a także ich obec- ności w tekstach dla dzieci. Reprezentacje zmysłów ludzkich w słowie wiodą ku nasyceniu muzycznością, wizualnością, sensualnością, układają się w funkcje pełnione w literaturze czwartej oraz wobec odbiorcy. Dzię- kując Autorom za inspirujące teksty i zaufanie, jakim po raz kolejny zosta- łyśmy obdarzone podczas pracy nad wspólną publikacją, zapraszamy do jej „zmysłowej” lektury.

Jeśli literatura jest pięknym zmyśleniem, to poddajmy się jej omamom i przyzwyczajajmy do nich zmysły. Ćwiczmy się w tym od najmłodszych lat.

Bernadeta Niesporek-Szamburska Małgorzata Wójcik--Dudek

(9)

Redaktor Małgorzata Pogłódek

Projektant okładki Natalia Łukomska

Projekt stron działowych i przygotowanie okładki do druku Magdalena Pache

Redaktor techniczny Barbara Arenhövel

Korektor Wiesława Piskor

Łamanie Marek Zagniński

Copyright © 2020 by

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208‑6336 ISBN 978‑83‑226‑3759‑3

(wersja drukowana) ISBN 978‑83‑226‑3760‑9

(wersja elektroniczna)

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40 ‑007 Katowice

www.wydawnictwo.us.edu.pl e -mail: wydawus@us.edu.pl

Wydanie I. Ark. druk. 13,0. Ark. wyd. 14,0.

Papier offset. kl. III, 90 g Cena 34,90 zł (w tym VAT) Druk i oprawa: Volumina.pl Daniel Krzanowski

ul. Księcia Witolda 7–9, 71-063 Szczecin

Cytaty

Powiązane dokumenty

z myślą o dorosłej osobie – kliencie, który nabywa daną pozycję 13 Zamieszczono więc na niej przede wszystkim treści reklamujące ofertę zbudowaną z krótkich

Osoby współpracujące przy tworzeniu kolejnych tomów od początku, ale też nowi pasjonaci, znawcy książki dziecięcej reprezentujący różne dyscypliny, postanowili

Zmysły i literatura dla dzieci i młodzieży to szósta publikacja składa- jąca się na cykl poświęcony literaturze osobnej, którego tomy ukazywały się w

W arto jeszcze raz przypomnieć, że pierwsze teksty przeznaczone dla dzieci i młodzieży podporządkow ane były pedagogice, a dydaktyzm przybierał w nich form ę

Na obszarze objętym transgresją, nazwijmy go pograniczem czy wręcz „ziemią niczyją”, konstytuują się, a może lepiej: ważą się, nie tylko losy, lecz tworzy się przede

czy (już w 1947 roku liczba wydanych książek dla dzieci była bliska czasom przedwojennym!), przysłoniła nieco rozważania o kształtowaniu się nowego modelu literatury

Trzeba pamiętać, że fantastyka zawsze powstaje w jakimś kontekście społecz- nym i politycznym. W czasach PRL-u science fiction jako gatunek literacki do- skonale wpisywał się

Drugi tom skryptu, poświęconego literaturze dla małego i młodego odbiorcy po roku 1980, koncentruje się wokół problemów ściśle towarzyszących literaturze dla dzieci