http://isap.sejm.gov.pl/
Dz.U. 2012 poz. 1059
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 czerwca 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo energetyczne
Dz.U. 2013 nr 0 poz. 492
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych
2. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa
Podstawowe wiadomości w zakresie bhp
2.1.Jaki przepis ustala obowiązki pracowników i pracodawcy w zakresie bhp?
Obowiązki pracowników i pracodawcy w zakresie bhp ustalone zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. (z późniejszymi zmianami) zwanej Kodeksem pracy. (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141 z późn.
zmianami)
2.2.Jakie są podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp?
Podstawowymi obowiązkami pracodawcy w zakresie bhp są:
• organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
• zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń,
• zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
• zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.
2.3.Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp?
Do podstawowych obowiązków pracownika w zakresie bhp należy:
uczestniczenie w szkoleniach w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmujących szkolenie wstępne (ogólne, na stanowisku pracy i podstawowe) i szkolenia okresowe oraz poddawanie się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
ścisłe przestrzeganie przepisów i instrukcji dotyczących bezpieczeństwa pracy na danym stanowisku,
poddawanie się badaniom lekarskim (wstępne, okresowe, kontrolne i specjalistyczne),
dbałość o należyty stan przydzielonych maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o ład i porządek w miejscu pracy,
stosowanie środków ochrony zbiorowej, a także używanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem,
niezwłoczne zawiadomienie przełożonego o zauważonym wypadku bądź zagrożeniu dla zdrowia lub życia ludzkiego,
współdziałanie z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp.
Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może stosować kary upomnienia, nagany i kary pieniężne.
Zarówno szkolenia, jak i badania lekarskie odbywają się kosztem i staraniem pracodawcy.
2.4. Kto z racji funkcji służbowych jest zobowiązany do dbałości o warunki pracy i kontroli tych warunków?
Do troski o warunki pracy i do kontroli tych warunków z racji funkcji służbowych zobowiązane są osoby zatrudnione na stanowiskach dozoru i kierownictwa oraz zakładowa służba bhp.
2.5. Jakie instytucje zewnętrzne sprawują nadzór nad warunkami pracy w zakładzie?
Nadzór nad warunkami pracy, oprócz odpowiednich służb w zakładzie, sprawują następujące instytucje:
• Państwowa Inspekcja Pracy,
• Państwowa Inspekcja Sanitarna,
• Urząd Dozoru Technicznego,
• inne organy państwowe, takie jak: Urząd Regulacji Energetyki, Urzędy Górnicze, Urzędy Morskie, Prokuratura,
• związki zawodowe,
• społeczna inspekcja pracy,
2.6. Co nazywamy wypadkiem w pracy?
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
2.7. Kiedy zdarzenie może być uznane za wypadek w pracy?
Uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy jest możliwe tylko wtedy, gdy wszystkie elementy definiujące wypadek (nagłość, przyczyna zewnętrzna, związek z wykonywaną pracą) wystąpiły jedno- cześnie. Brak skutku wypadku (uszczerbek na zdrowiu, choroba) nie wyklucza możliwości uznania zdarzenia za wypadek.
2.8. Kto bada przyczyny i okoliczności wypadku?
Przyczyny i okoliczności wypadku bada zespół powypadkowy powoływany przez pracodawcę.
2.9. Czy pracownikowi przysługuje prawo odwołania się od ustaleń zespołu powypadkowego?
Od ustaleń zespołu powypadkowego pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy.
2.10.Jakie szkolenia w zakresie bhp są dla pracowników obowiązkowe?
Każdy pracownik jest zobowiązany do ukończenia dwóch rodzajów szkolenia w zakresie bhp, a mianowicie:
• szkolenie wstępne, obejmujące:
- instruktaż ogólny, - instruktaż stanowiskowy, - szkolenie podstawowe,
• szkolenie okresowe.
2.11. Na kim ciąży obowiązek organizowania szkoleń z zakresu bhp i ponoszenia kosztów tych szkoleń?
Obowiązek organizowania szkoleń z zakresu bhp i ponoszenia ich kosztów ciąży na pracodawcy.
2.12.
Jakie prace przy urządzeniach i instalacjach energetycznych stanowią szczególne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego?
Są to prace wyszczególnione w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.
Prace te powinny być ujęte w regulaminie pracy danego zakładu.
2.13. Jakie wymagania należy spełnić przed podjęciem prac w warunkach szczególnego zagrożenia?
Podjęcie prac w warunkach szczególnego zagrożenia może nastąpić:
• po odpowiednim przygotowaniu organizacyjnym i technicznym,
• przez co najmniej dwie osoby,
• tylko na polecenie pisemne.
2.14.
Jakie napięcie prądu elektrycznego uznawane jest za bezpieczne?
Bezpiecznym napięciem prądu elektrycznego jest napięcie 24 V. Napięcie wyższe od tej wartości, w pewnych warunkach, stanowi zagrożenie dla życia ludzkiego.
2.15.
Wymień najważniejsze niebezpieczne czynniki związane z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych.
Do czynników niebezpiecznych zalicza się:
• prąd elektryczny o napięciu wyższym od 25 V. W przypadku niewłaściwego stanu technicznego instalacji bądź niewłaściwego sposobu korzystania z niej grozi porażeniem,
• gorące elementy kotła i innych urządzeń cieplnych, gorący żużel, para lub gorąca woda grożą poparzeniami,
• ulatniające się przez nieszczelności gazy palne albo opary cieczy palnych grożą wybuchem,
• tlenek węgla (czad) wydobywający się z paleniska kotła do pomieszczenia kotłowni grozi zatruciem ludzi,
• miejsce wykonywania prac: na wysokościach, w kanałach, w wykopach, wewnątrz zbiorników, w komorach paleniskowych, w zasobnikach węgla itp.
2.16. Czy pracownikowi wolno przystąpić do pracy bez środków ochrony indywidualnej,\ odzieży i obuwia roboczego?
Pracownik nie może przystąpić do pracy bez środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.
2.17. Jakie obowiązki ciąża na pracodawcy, a jakie na pracowniku, w zakresie stosowania środków ochrony indywidualnej odzieży i obuwia roboczego?
Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, odzież roboczą i obuwie spełniające wymagania ustalone w Polskich Normach oraz ponosić koszty prania, konserwacji i naprawy.
Pracownik natomiast jest zobowiązany do stosowania i używania środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy, oraz do dbałości o ich stan użytkowy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy urządzeniach i instalacjach ener getycznych (powtórzenie)
Sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych zostały uregulowane Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, ogłoszonym w Dz. U. Nr 80 poz. 912.
Znaczna część Rozporządzenia adresowana jest do osób pełniących funkcje nadzoru i dozoru (kategoria uprawnień D), jednak osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych (kategoria uprawnień E) muszą w pewnym zakresie również przyswoić sobie postanowienia tego ważnego przepisu.
Dla ułatwienia w przyswajaniu treści odpowiednich tekstów Rozporządzenia, poniżej podane zostaną pytania, jakie mogą być zadawane w trakcie egzaminu na uprawnienia kategorii E.
2.18. Co nazywamy urządzeniem energetycznym?
Urządzenie energetyczne jest to urządzenie techniczne służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania i dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw i energii.
2.19. Co nazywamy instalacją energetyczną?
Instalacja energetyczna jest to urządzenie energetyczne wraz z układami połączeń między nimi (np.
kocioł, rozdzielacze pary i rurociągi łączące odbiorniki pary).
2.20. Co to jest sieć cieplna?
Sieć cieplna - są to urządzenia i instalacje służące do przesyłania i dystrybucji ciepła.
2.21. Co nazywamy miejscem pracy?
Miejscem pracy nazywamy odpowiednio przygotowane stanowisko pracy lub wyznaczoną strefę pracy w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych.
2.22. Co powinna zawierać instrukcja eksploatacji?
Instrukcja eksploatacji powinna zawierać ustalone sposoby i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych. Instrukcja powinna być zatwierdzona przez pracodawcę.
2.23. Co należy rozumieć przez określenie pracownik uprawniony?
Pracownik uprawniony jest to pracownik posiadający sprawdzone, właściwe kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym.
2.24. Co należy rozumieć przez określenie pracownik upoważniony?
Pracownik upoważniony jest to pracownik wykonujący w ramach swoich obowiązków służbowych lub na podstawie polecenia służbowego określone prace.
2.25. Co to są urządzenia i instalacje energetyczne nieczynne?
Są to takie urządzenia i instalacje energetyczne, do których za pomocą istniejących łączników i armatury nie ma możliwości podania czynników stwarzających zagrożenia.
2.26. Kto to jest poleceniodawca?
Poleceniodawca jest to pracownik upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadający świadectwo kwalifikacyjne na stanowisko dozoru.
2.27. Kogo nazywamy koordynującym?
Koordynującym jest wyznaczany przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykony- wana praca, posiadający świadectwo kwalifikacyjne na stanowisko dozoru.
2.28. Kto może być kierującym zespołem?
Kierującym zespołem pracowników może być pracownik wyznaczony przez poleceniodawcę, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne.
2.29. Kto może mieć dostęp do pomieszczeń ruchu energetycznego?
Pomieszczenia lub teren ruchu energetycznego powinny być dostępne tylko dla osób upoważnionych, a urządzenia i instalacje energetyczne stwarzające zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego należy zabezpieczyć przed dostępem osób nieupoważnionych.
2.30. Kto może zajmować się eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych?
Urządzenia i instalacje energetyczne mogą być eksploatowane tylko przez upoważnionych pracowników, według zatwierdzonych instrukcji eksploatacji.
2.31. Czy wolno eksploatować urządzenia i instalacje energetyczne bez przewidzianych dla nich zabezpieczeń?
Zabronione jest eksploatowanie urządzeń i instalacji energetycznych bez przewidzianych dla nich środków ochrony i zabezpieczeń. Zabronione jest też dokonywanie zmian środków ochrony i zabezpieczeń przez osoby nieupoważnione.
2.32. W jakiej najwyższej temperaturze mogą być wykonywane prace w kotłach oraz w komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych?
Prace w kotłach oraz w komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych nie powinny być wykonywane w temperaturze powyżej 40°C.
2.33. W jakim przypadku dopuszcza się wykonywanie pracy w temperaturze powyżej 40'C i jakie wówczas muszą być spełnione warunki?
W przypadku usuwania awarii przy urządzeniach i instalacjach energetycznych dopuszcza się wykonywanie pracy w temperaturze powyżej 40°C, z tym że pracodawca ma obowiązek zapewnić pra- cownikom:
• napoje chłodzące i środki obniżające temperaturę powietrza bezpośrednio otaczającego pracownika,
• środki ochrony indywidualnej,
• przerwy w pracy i miejsca odpoczynku na zewnątrz pomieszczenia, ustalane w zależności od warunków i specyfik pracy.
2.34. Jakie prace muszą być wykonywane przez co najmniej dwie osoby?
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego muszą być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.
2.35. Które prace wykonywane przy urządzeniach i instalacjach energetycznych zalicza się do
zagrażających zdrowiu i życiu ludzkiemu?
Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego zalicza się w szczególności prace:
1) wewnątrz komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, walczaków kotła, zasobników, kanałów i lejów zsypowych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych;
2) wewnątrz zasobników węgla, pyłu węglowego, żużla i popiołu oraz innych zbiorników i pomieszczeń, w których mogą znajdować się gazy lub ciecze trujące, żrące, duszące, palne lub wybuchowe;
3) w obiegach przygotowania pyłu węglowego, wewnątrz młynów węglowych, przy wentylatorach młynowych, cyklonach i separatorach;
4) wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania wirników turbiny i generatora oraz naprawy i wyważania tych wirników,
5) w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody;
6) konserwacyjne i remontowe przy urządzeniach rozładowczych paliw płynnych i gazowych, jak rurociągi spustowe i pompy rozładowcze wraz z ich instalacjami,
7) przy remontach lub wymianie pomp głębinowych, zaworów, rurociągach i zbiornikach niebezpiecznych środków chemicznych i ścieków poregeneracyjnych,
8) wymagające stosowania chemicznych środków służących do czyszczenia kotłów, rurociągów, zbiorników ciśnieniowych, odwadniaczy, odolejaczy i zasobników ciśnieniowych,
9) wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub może być doprowadzone sprężone powietrze, na rurociągach sprężonego powietrza o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu elementów sprężarki;
10) na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonego powietrza, oleju, mazu tu, instalacjach gaśniczych o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kPa, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów.
2.36. Gdzie i jak należy przechowywać urządzenia i sprzęt ochronny?
Narzędzia pracy i sprzęt ochronny należy przechowywać w miejscach wyznaczonych, w warunkach zapewniających utrzymanie ich w pełnej sprawności. Narzędzia pracy i sprzęt ochronny powinny być poddawane okresowym próbom. Sprzęt ochronny, o którym mowa wyżej, powinien być oznakowany w sposób trwały przez podanie numeru ewidencyjnego, daty następnej próby okresowej oraz cechy przeznaczenia. Zabronione jest używanie narzędzi i sprzętu, które nie są oznakowane.
2.37. Czy wolno używać uszkodzonych lub niesprawnych narzędzi pracy i sprzętu ochron- nego?
Używanie uszkodzonych lub niesprawnych narzędzi i sprzętu ochronnego jest zabronione.
Narzędzia pracy i sprzęt ochronny niesprawne lub takie, które utraciły możność próby okresowej, powinny być niezwłocznie wycofane z użycia.
2.38. Czy wolno wchodzić i przechodzić przez urządzenia przeładunkowe (wywrotnice wagonowe, przenośniki taśmowe, ładowarki itp.) w czasie ruchu lub chwilowego postoju?
Zabronione jest wchodzenie i przechodzenie przez urządzenia przeładunkowe w czasie ich ruchu lub chwilowego postoju. Zakaz ten nie dotyczy stałych pomostów i innych wyznaczonych przejść nad i pod urządzeniami przeładunkowymi.
2.39. Kiedy można przystąpić do pracy wewnątrz zasobników węgla, młynów, wentylatorów, separatorów oraz innych urządzeń służących do nawęglania?
Do prac wewnątrz urządzeń służących do nawęglania można przystąpić po:
• opróżnieniu ich z paliwa,
• oczyszczeniu z pyłu węgłowego i przewietrzeniu,
• wyłączeniu z ruchu przenośników oraz innych urządzeń podających i odbierających paliwo,
• trwałym odcięciu od współpracujących urządzeń, z których mogłyby się przedostać spaliny, gorące powietrze lub para wodna.
2.40.Co należy zrobić przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zasobników węgla pod czas pracy kotła?
Wykonywanie prac wewnątrz zasobników węgla podczas pracy kotła jest dozwolone po całkowitym i pewnym odcięciu dopływu węgla i jego odpływu oraz po zastosowaniu środków
zabezpieczających opisanych w instrukcjach eksploatacji tych urządzeń. Prace wewnątrz zasobników węgla, na których zainstalowano izotopowe sygnalizatory poziomu paliwa, powinny być wykonywane po uprzednim zabezpieczeniu przed promieniowaniem osób wykonujących te prace.
2.41.Co należy zrobić przed każdym wejściem do komory paleniskowej kotła lub przestrzeni zamkniętych?
Przed każdym wejściem do komory paleniskowej kotła lub przestrzeni zamkniętych należy sprawdzić czy stężenie par lub gazów nie przekracza dopuszczalnych norm.
2.42.Kiedy można przystąpić do prac wewnątrz kotłów, a w szczególności w komorach paleniskowych i ciągach konwekcyjnych?
Prace wewnątrz kotłów, a w szczególności w komorach paleniskowych i w ciągach konwekcyjnych mogą być wykonywane po:
• wygaszeniu, rozprężeniu, wychłodzeniu, przewietrzeniu i zastosowaniu zabezpieczenia w miejscach połączenia kotła z instalacjami lub urządzeniami, które mogą być źródłem zagrożenia dla pracowników,
• usunięciu nawisów żużla, cegieł wypadających ze ścian i sklepienia oraz popiołu z lejów, przewodów i zsypów.
Włazy do walczaka kotła mogą być otwarte dopiero po sprawdzeniu, że w walczaku nie ma wody lub pary pod ciśnieniem. Wejście do walczaka kotła może nastąpić po jego odłączeniu technologicznym, skutecznym przewietrzeniu oraz zabezpieczeniu przed wystąpieniem czynnika stwarzającego zagrożenia w sposób określony w instrukcji.
2.43. Gdzie należy gasić żużel i popiół?
Żużel i popiół należy gasić w specjalnie do tego celu przeznaczonych miejscach lub pomieszczeniach przy użyciu urządzeń lub instalacji według instrukcji eksploatacji.
2.44. Jakie czynności należy wykonać przed przystąpieniem do prac remontowych przy rurociągach i węzłach cieplnych?
Do prac remontowych przy rurociągach i węzłach cieplnych można przystąpić po wykonaniu następujących czynności:
1) odłączeniu odcinków remontowanych poprzez zamknięcie armatury odcinającej; gdy zachodzi potrzeba, zamknięcia należy dokonać z obydwu stron oraz od strony odgałęzień,
2) założeniu odpowiedniej zaślepki lub wymontowaniu części rurociągu, jeżeli niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury odcinającej z powodu jej nieszczelności,
3) zabezpieczeniu armatury odcinającej przed nieprzewidywalną zmianą położenia, 4) wygrodzeniu i oznakowaniu miejsc niebezpiecznych,
5) otwarciu w remontowanym odcinku armatury spustowej, odpowietrzającej i rozruchowej.
2.45. Jak należy zabezpieczyć odcinek rurociągu, zbiornik, walczak kotła, wymiennik ciepła, jeżeli wewnątrz tych urządzeń pracownicy mają wykonywać prace?
Jeśli wykonywanie prac remontowych wymaga obecności pracowników wewnątrz urządzeń i instalacji cieplnych, a w szczególności wewnątrz rurociągów, zbiorników, wymienników, zasobników, konieczne jest zabezpieczenie remontowanego odcinka rurociągu lub urządzenia zaślepkami, dostosowanymi do ciśnienia roboczego występującego w czasie pracy sieci lub urządzeń, lub odcięcie dopływu czynnika przez dwa szczelne zawieradła z każdej strony, z której może zagrozić dopływ tego czynnika.
Zabezpieczeniem, o którym mowa wyżej, może być również zamknięcie dwóch zawieradeł z możliwością rozprężenia czynnika pomiędzy nimi lub zdemontowanie części rurociągu.
2.46. Czy wolno przystąpić do prac w komorach sieci cieplnej bez co najmniej jednej osoby ubezpieczającej, znajdującej się na zewnątrz komory?
Do prac w komorach sieci cieplnej nie można przystąpić, jeżeli na zewnątrz nie ma co najmniej jednej osoby ubezpieczającej.
2.47. Wymień najważniejsze czynności, których wykonywanie na czynnych urządzeniach i instalacjach cieplnych jest zabronione.
Zabrania się w urządzeniach i instalacjach cieplnych:
• sprawdzania obecności gazów za pomocą otwartego ognia,
• wykonywania prac remontowych i konserwacyjnych rurociągów polegających na spawaniu, rozkręcaniu połączeń kołnierzowych, wymianie armatury, jeżeli znajdują się one pod ciśnieniem czynnika lub napełnione są gorącą wodą o temperaturze powyżej 50°C,
• rozkręcania złączy na rurociągach znajdujących się pod ciśnieniem czynnika,
• odkopywania lub odkrywania preizolowanych rurociągów sieci cieplnych będących w stanie naprężeń wewnętrznych na odcinkach dłuższych niż dopuszczalne.
2.48. Na jakiej podstawie mogą być wykonywane prace na czynnych urządzeniach i instalacjach cieplnych?
Prace na czynnych urządzeniach i instalacjach cieplnych mogą być wykonywane na polecenie pisemne, ustne lub bez polecenia.
2.49. Jakie prace mogą być wykonywane tylko na podstawie polecenia pisemnego?
Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego mogą być wykonywane jedynie na podstawie polecenia pisemnego, przy zastosowaniu odpowiednich środków zabezpieczających zdrowie i życie ludzkie.
2.50. Jakie czynności na czynnych urządzeniach i instalacjach cieplnych mogą być wykonywane bez poleceń pisemnych?
Bez poleceń pisemnych dozwolone jest wykonywanie:
• czynności związanych z ratowaniem zdrowia i życia ludzkiego,
• zabezpieczenia urządzeń i instalacji przed zniszczeniem,
• prac eksploatacyjnych określanych w instrukcjach przez uprawnione i upoważnione osoby.
2.51. Do kogo należy wydawanie poleceń i dopuszczanie pracowników do wykonywania pracy?
Wydawanie poleceń i dopuszczanie pracowników do wykonywania pracy należy do obowiązków prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji cieplnych.
2.52. Co powinno określać polecenie wykonania pracy?
Polecenie wykonania pracy powinno określać:
• zakres, rodzaj, miejsce i termin,
• środki i warunki do bezpiecznego wykonywania pracy,
• liczbę pracowników skierowanych do pracy,
• pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy,
• planowane przerwy w czasie pracy.
2.53. Jak długo ważne jest polecenie wykonania pracy?
Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę.
2.54. Czy można rozszerzyć zakres prac poza zakres ujęty poleceniem?
Rozszerzenie zakresu prac ujętego w poleceniu jest zabronione.
2.55. Czy można dokonać zmiany w zabezpieczeniach miejsca pracy ustalonych w poleceniu?
Zabronione jest dokonywanie zmian położenia napędów, aparatury i armatury odcinającej użytej do przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych, jeżeli nie zostało to ujęte w poleceniu.
Pierwsza pomoc
Skuteczna pomoc poszkodowanemu(ym) w wypadkach zależy w dużym stopniu od postępowania osoby udzielającej pierwszej pomocy. Szczególnie ważne jest zachowanie spokoju, logiczne myślenie i racjonalne postępowanie.
W razie zaistnienia wypadku osoba udzielająca pomocy powinna stosować się do następujących reguł:
1. Przede wszystkim należy ocenić ogólną sytuację, w szczególności:
- ilu jest poszkodowanych, - kto jest w najcięższym stanie,
- czy nie ma dodatkowego zagrożenia, np. wybuchu pożaru itp.
2. Ustalić wstępnie rodzaj dolegliwości poszkodowanej osoby.
3. Jak najszybciej zorganizować pomoc i w razie potrzeby wezwać specjalistyczne służby ratownicze (pogotowie medyczne, straż pożarna).
4. Jak najszybciej udzielić pomocy wykorzystując dostępne środki.
2.56.Co w kolejności należy uczynić w razie zaistnienia wypadku przy pracy?
W razie zaistnienia wypadku należy:
•
usunąć czynnik, który był przyczyną wypadku,
•
zabezpieczyć poszkodowanego przed możliwością dodatkowych zagrożeń lub urazów,
•
udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu,
•
wezwać lekarza lub skierować poszkodowanego do najbliższego punktu pomocy medycznej (w zależności od stanu poszkodowanego),
•
zawiadomić przełożonego,
•
zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu przybycia przełożonego lub zespołu badającego przyczyny wypadku.
2.57.Jak określa się ciężkość oparzenia?
Ciężkość oparzenia określana jest w zależności od głębokości uszkodzenia tkanek i wyrażana jest w stopniach:
I - zaczerwienienie skóry,
II - pęcherze na zaczerwienionej skórze,
III - rozkład tkanek podskórnych, zwęglenia i pojawienie się otwartych ran.
2.58. Jak określa się rozległość oparzenia?
Rozległość oparzenia wyrażana jest w procentach całkowitej powierzchni ciała.
2.59. Jak udziela się pierwszej pomocy w przypadku oparzenia cieplnego?
W przypadku oparzenia cieplnego (płomień, para, gorąca woda) należy:
• jeżeli skóra w miejscu oparzenia nie jest uszkodzona, miejsce to należy ochłodzić strumieniem zimnej wody przez około 10 minut,
• nałożyć miękki, wilgotny jałowy opatrunek i przymocować delikatnie bandażem,
• jeżeli skóra jest uszkodzona, nie stosuje się ochładzania wodą.
2.60. Jak udziela się pierwszej pomocy w przypadku oparzenia kwasem lub ługiem?
W przypadku oparzenia kwasem lub ługiem należy:
• miejsce oparzenia kwasem lub ługiem obficie spłukać wodą,
• nałożyć miękki jałowy opatrunek,
• skierować poszkodowanego do lekarza lub wezwać pomoc lekarską.
2.61. Co może być przyczyną wyczerpania cieplnego?
W środowisku wilgotnym i w wysokiej temperaturze oddawanie ciepła przez organizm człowieka jest ograniczone, zwłaszcza w czasie wysiłku fizycznego. Obfite pocenie się powoduje nadmierną utratę płynów i soli mineralnych z organizmu. Objawami przegrzania cieplnego jest odczucie zmęczenia, apatia, a w skrajnym przypadku utrata przytomności.
2.62.Jak udziela się pierwszej pomocy w przypadku wyczerpania cieplnego, spowodowanego przegrzaniem organizmu?
W przypadku wyczerpania cieplnego (ogólne osłabienie, blada twarz, zimny pot) należy:
• ułożyć poszkodowanego z nogami uniesionymi nieco w górę i ochłodzić go,
• podawać duże ilości płynów do wypicia oraz rozpuszczoną sól kuchenną.
2.63. Jak należy postępować w przypadku złamania, stłuczenia lub skręcenia, zważywszy, że rozróżnienie tych przypadków może sprawiać trudność?
W przypadku gdy mogło nastąpić złamanie, stłuczenie lub skręcenie:
- oceniamy rodzaj i rozległość urazu, - wzywamy pomoc medyczną,
- zaopatrujemy rany i opatrujemy krwawienia,
- unieruchamiamy zranione części ciała za pomocą dostępnych środków (bandaże, opaski, listewki).
2.64. Jak udziela się pomocy w przypadku rany lub skaleczenia?
W przypadku rany lub skaleczenia należy:
• ranę obmyć czystą wodą, a następnie wodą utlenioną,
• nałożyć bandaż, opatrunek może być zwilżony jodyną,
• jeżeli z rany tryska silnie krew jasnoczerwona, kończynę należy mocno przewiązać powyżej rany i natychmiast wezwać lekarza,
• jeżeli z rany płynie powoli krew ciemnoczerwona, należy ucisnąć ranę przez czysty opatrunek z gazy lub płótna i dużej ilości waty, mocno obandażować i podwiązać kończynę poniżej rany.
2.65. Jak udzielamy pierwszej pomocy w przypadku zatrucia tlenkiem węgla - czadem?
W przypadku zatrucia tlenkiem węgla (dymem, spalinami) należy:
• jak najszybciej przenieść poszkodowanego do miejsca przepływu świeżego powietrza,
• sprawdzić tętno i oddech, w razie ich braku przystąpić do wykonywania sztucznego oddychania,
• jeżeli powróci oddech i tętno, układamy poszkodowanego w pozycji bocznej,
• wzywamy pomoc lekarską i kierujemy bezwarunkowo poszkodowanego do szpitala (ze względu na możliwość wystąpienia groźnego zakażenia płuc).
2.66. Jak działa tlenek węgla (CO) na organizm ludzki i jakie są objawy zatrucia tym gazem?
Działanie tlenku węgla na organizm ludzki polega na łączeniu się tego gazu z hemoglobiną, przez co krew staje się niezdolna do przenoszenia dostatecznej ilości tlenu z płuc do tkanek. Szybkość zatrucia zależy głównie od stężenia CO w powietrzu, od czasu przebywania w środowisku zawierającym w powietrzu CO oraz od natężenia wysiłku fizycznego (szybkość oddychania).
Pierwszymi objawami zatrucia tlenkiem węgla jest ból głowy, osłabienie, przyspieszenie oddechu, nudności.
2.67. Jak udziela się pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem?
W pierwszym rzędzie należy poszkodowanego uwolnić spod napięcia przez wyłączenie prądu, odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem lub przez odizolowanie uniemożliwiające przepływ prądu przez jego ciało. Jeżeli porażony krwawi, należy zatamować krwawienie. Jeżeli porażony jest nieprzytomny, należy ułożyć go na wznak i rozpocząć sztuczne oddychanie oraz wezwać pomoc lekarską.
W każdym przypadku, bez względu na ciężkość porażenia, poszkodowany powinien być zbadany przez lekarza.
2.68. Jak wykonujemy sztuczne oddychanie metodą „usta-usta"?
Metoda „usta-usta" jest najskuteczniejszą metodą sztucznego oddychania.
Przed przystąpieniem do sztucznego oddychania należy głowę poszkodowanego odchylić do tyłu, zatkać palcami jego nos i własnymi ustami wdmuchiwać powietrze do ust poszkodowanego.
Po odjęciu ust od ratowanego następuje bierny wydech. Czynność wdmuchiwania powietrza do płuc poszkodowanego należy i wykonywać z częstotliwością 16 do 20 razy na minutę, do czasu I powrotu samoistnego wydolnego oddechu lub do czasu przybycia pomocy lekarskiej. Gdy powróci samoistny oddech, poszkodowanego należy ułożyć w pozycji bocznej, ustalonej.
Rys. 2.1. Sztuczne oddychanie metodą „usta-usta".
Ochrona przeciwpożarowa
2.69.Wymień obowiązki pracownika w zakresie ochrony przeciwpożarowej.
Do obowiązków pracownika w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy:
• poddanie się przeszkoleniu w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
• zapoznanie się z instrukcją przeciwpożarową dotyczącą danego stanowiska pracy,
• likwidacja zagrożeń mogących wywołać pożar,
• alarmowanie w razie zauważenia pożaru i przystąpienie do gaszenia sprzętem podręcznym.
2.70.Co zalicza się do podręcznego sprzętu gaśniczego?
Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się:
• skrzynki z piaskiem, łopaty,
• beczki z wodą i wiadra,
• hydronetki,
• koce gaśnicze z tkaniny szklanej,
• gaśnice,
• szafki hydrantowe z wężem i prądownicą.
2.71.Jakie niedozwolone działania mogą być przyczyną powstania pożaru?
Przyczyną powstania pożaru może być:
• używanie otwartego ognia (spawanie i cięcie metali, używanie lamp lutowniczych, palenie tytoniu) w pomieszczeniach i w miejscach zagrożonych pożarem lub wybuchem,
• pozostawione bez nadzoru elektryczne urządzenia grzejne, paleniska i inne źródła ciepła o wysokiej temperaturze,
• niewłaściwie wykonane lub nieprawidłowo zabezpieczone urządzenia i instalacje elektryczne,
• niewłaściwe składowanie materiałów mogących ulec samozapaleniu,
• usuwanie na zewnątrz kotłowni nie zgaszonego i nie schłodzonego żużla,
• przypadkowe zaprószenie ognia lub umyślne podpalenie,
• awaria maszyn (zatarcia łożysk, iskrzenia wirujących elementów itp.).
2.72.Co należy uczynić w razie zauważenia pożaru?
W razie zauważenia pożaru należy:
• zaalarmować znajdujące się najbliżej osoby i wezwać straż pożarną,
• przystąpić do gaszenia pożaru używając znajdującego się najbliżej podręcznego sprzętu gaśniczego.
Jednocześnie trzeba pamiętać, że:
• w pierwszej kolejności należy ratować ludzi,
• należy wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń objętych pożarem,
• urządzeń i instalacji elektrycznych, będących pod napięciem, nie wolno gasić wodą, lecz odpowiednimi gaśnicami,
• z miejsc zagrożonych pożarem należy usunąć butle ze sprężonymi gazami, naczynia z płynami palnymi i smarami,
• nie należy otwierać bez koniecznej potrzeby okien i drzwi w pomieszczeniach objętych pożarem.
2.73. W jaki sposób rozpoznajemy do gaszenia jakiego pożaru można zastosować daną gaśnicę?
Przeznaczenie gaśnicy rozpoznajemy po jej oznakowaniu literowym, a mianowicie:
• literą A oznaczone są gaśnice płynowe lub pianowe do gaszenia pożaru drewna, słomy, papieru, tkaniny itp.
• literą B oznaczone są gaśnice płynowe, pianowe, proszkowe lub śniegowe przeznaczone do gaszenia pożaru cieczy palnych i palnych substancji topiących się (np. benzyna, oleje, alkohol, lepik, lakiery),
• literą C oznaczone są gaśnice proszkowe i śniegowe przeznaczone do gaszenia pożaru gazów palnych, takich jak: acetylen, propan, butan, gaz ziemny i inne, oraz urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1000 V i pojazdów samochodowych,
• literą D oznacza się gaśnice proszkowe przeznaczone do gaszenia pożaru metali lekkich, takich jak: magnez, sód, potas.
Stosowane dawniej gaśnice z indeksem E zostały wycofane.
Znaki bezpieczeństwa
2.74. Jakie zadanie mają spełniać graficzne znaki bezpieczeństwa?
Znaki bezpieczeństwa mają za zadanie ograniczenie zagrożeń bezpieczeństwa.
2.75. Jakie stosuje się rodzaje znaków bezpieczeństwa?
Stosowane są następujące znormalizowane znaki bezpieczeństwa
• znaki ewakuacyjne - tablice prostokątne i kwadratowe koloru zielonego z białymi rysunkami,
• znaki zakazu - tablice okrągłe białe z czerwonym obrzeżem, z czarnymi rysunkami,
• znaki ostrzegawcze - tablice trójkątne żółte z czarnym obrzeżem, z czarnymi rysunkami,
• znaki nakazu - tablice okrągłe, białe rysunki na niebieskim tle,
• znaki informacyjne - kwadratowe, z białymi rysunkami na zielonym tle,
• znaki niebezpieczeństwa - kwadratowe z rysunkami koloru czarnego, na tle o kolorze zależnym od rodzaju zagrożenia.
Znaki z zakresu ochrony przeciwpożarowej:
• informacyjne - z białymi rysunkami na czerwonym tle,
• ostrzegawcze - żółte z czarnym obrzeżem i z czarnymi rysunkami,
• znaki zakazu - białe z czerwonym obrzeżem i czarnymi rysunkami.
