Portfel inwestycyjny - Katarzyna Perez, Jacek Truszkowski - pdf, ebook – Ibuk.pl

 _

 

 

 

 

 

 



Bior ąc pod uwagĊ róĪny pozioPDZHUVMLGRU\]\NDPoĪemy wyróĪniü

nast Ċpujące VWUDWHJLH LQZHVW\F\MQH, które bĊdą okreĞlaü plan inwestycyjny LQZHVWRUDLQG\ZLGXDOQHJR

x  zachowanie kapitaáu – inwestor chce zminimalizowaü ryzyko strat, zwykle skorygowane o inflacj Ċ; ta strategia przeznaczRQDMHVWGODLQZH

storów z caákowitą awersją do ryzyka

x  bieĪący dochód–w tym przypadku inwestorzy chcą, aby portfel raczej dostarczaá bieĪących dochodów niĪ zysków z kapitaáu; jest to zatem VWUDWHJLDRUHODW\ZQLHQLVNLPSR]LRPLHU\]\ND

x  wzrost wartoĞci kapitaáu–istotą tej strategii jest zaáoĪenie, Īe wraz  z up áywem czasu portfel powinien siĊ zwiĊkszaü, tak aby zaspokoiü przysz áe potrzeby –oznacza to bardzo agresywną strategiĊ dla inwestR

rów chc ących podejmowaü ryzyko, aby zrealizowaü cel (czyli dla hD

]ardzistów)

x  caákowity zwrot–WDVWUDWHJLDMHVWSRGREQDGRVWUDWHJLLZ]URVWXZDUWR

Ğci kapitaáu; dotyczy zwáaszcza inwestorów, którzy pragną zwiĊkszyü  w czasie áączną wartoĞü portfela, aby zaspokoiü przyszáe potrzeby  – wzrost wartoĞci portfela inwestycyjnego nastĊpuje zarówno przez  zyski, jak i przez reinwestowanie bie Īących dochodów)

^



3R]DZVND]DQ\PLcechami determinującymi elementy portfela inwest\

cyjnego inwestor indywidualny musi wzi ąü pod uwagĊ równieĪ RJUDQLF]HQLD

LQZHVW\F\MQHU\VXQHN'RW\F]ą one koniecznoĞci zachowania przez inwH

stora p áynnoĞci, horyzontu czasowego inwestycji, obciąĪeĔ podatkowych,  a tak Īe jego preferencji co do poszczególnych form inwestowania. 

 



,ELGHPV

x  ,QZHVWRU]\U\]\NDQFLrisk takers risk lovers–WRLQZHVWRU]\SR

dejmuj ący ryzykoniezaleĪnie od wielkoĞci premii za ryzykoWRW]Z

HazardziĞci, którzy mając do wyboru dwie inwestycje o takiej samej RF]HNLZDQHM VWURSLH ]ZURWX wybiorą tĊ, która charakteryzuje siĊ wy Īszym ryzykiem inwestycyjnym, poniewaĪ uwaĪają, Īe zawsze istnieje jaka Ğ szansa na wyĪsze zyski. Zgodnie z teorią portfela są to LQZHVWRU]\QLHUDFMRQDOQL

x  ,QZHVWRU]\QHXWUDOQLrisk neutral investors–WRLQZHVWRU]\RER

j ĊWQL QD U\]\NR LQZHVW\F\MQH którzy podejmują decyzje wyáącznie QDSRGstawie stopy zwrotu; z punktu widzenia teorii portfela to róZ

nie Ī inwestorzy nieracjonalni.

 _

5\VXQHN2JUDQLF]HQLDLQZHVW\F\MQHLQZHVWRUDLQG\ZLGXDOQHJR 

ħródáo: RSUacowanie wáasne na podstawie F.R. Reilly, K.&%URZQRSFLWV–

 

Po dokáadnym okreĞleniu celów i ograniczeĔ inwestycyjnych inwestor indywidualny mo Īe przejĞü do okreĞlenia charakterystyk poszczególnych iQ

strumentów finaQsowych, które bĊdą elePHQWDPLMHJRSRUWIHODLQZHVW\F\MQHJR

 ,QZHVWRULQVW\WXFMRQDOQ\

W Ğród inwestorów instytucjonalnych zainteresowanych budowaniem i zarzą- dzaniem portfelem inwestycyjnym wyróĪniü moĪna przede wszystkim: fundX

sze inwestycyjne, fundusze emerytalne, zakáady ubezpieczeĔ oraz banki. Są to podmioty, które profesjonalnie zajmuj ą siĊ zarządzaniem aktywami na zlecenie lub w imieniu w áasnym. Z racji posiadanych kapitaáów pieniĊĪnych, a takĪe przedmiotu dzia áalnoĞci podmioty te posiadają odmienne od inwestorów indywL

GXDOQ\FKFHOHLRJUDQLF]HQLDLQZHVW\F\MQHU\VXQHN



3RWU]HED

]DFKRZDQLD

páynnoĞci

•



PoniewaĪ inwestor moĪe mieü cele krótkoi dáugotHUPLQRZH



•



ĝrodki páynne finansują cele krótkoterminowe



•



Osoby starsze potrzebują wiĊkszej páynnoĞci niĪ osoby máode

+RU\]RQW

F]DVRZ\

LQZHVW\FML

•



Istnieje powiązanie miĊdzy horyzontem czasowym inwestycji a potrzebą zachowania páynnoĞci

•



Lm dáuĪszy horyzont inwestycjitym mniejsze potrzeby páynnoĞci i wyĪszy poziom akceptowanego

U\]\NDLRGZURWQLH



ObciąĪenia SRGDWNRZH



•



WaĪne dla inwestycji krótkoterminowych i dáugoterminowych

•



WaĪne dla inwestycji krDMRZ\FKL]DJUDQLF]Q\FK

•



Podatki od zysków kapitaáowych, podatki spadkowe



•



Ograniczenie obciąĪeĔ podatkowych: np. IKE(po osiągniĊciu 60roku Īycia), polisy XEH]SLHF]HQLRZH

3UHIHUHQFMH

LSRWU]HE\

LQZHVWRUD



•



Wyáączenie z inwestycji pewnych form aktywów (np. nieodpowiedzialnych spoáecznie)



 _

5\VXQHN&HOHLRJUDQLF]HQLDLQZHVW\F\MQH  inwestorów instytucjonalnych 

 )XQGXV]H LQZHVW\F\MQH, których przedmiotem dziaáalnoĞci jest efeN

tywne lokowanie Ğrodków pieniĊĪnych ich uczestników, tworzą portfele  inwestycyjne o róĪnym horyzoncie czasowym inwestycji oraz poziomie akceS

towanego przez uczestników ryzyka inwestycyjnego i co si Ċ z tym wiąĪe  –RF]HNLZDQHMVWRS\]ZURWX:RIHUFLHWUDG\F\MQ\FKIXQGXV]\LQZHVW\F\MQ\FK

]QDMGXMą siĊ otwarte i zamkniĊte fundusze akcyjne, hybrydowe oraz obligacyjne czy rynku pieni ĊĪnego. W ofercie funduszy alternatywnych zaĞ fundusze hedge, fundusze venture capital/private equity, fundusze nieruchomo Ğci czy fundusze VXURZFRZH : IXQGXV]DFK WUDG\F\MQ\FK SRGVWDZRZ\P RJUDQLF]HQLHP LQZH

stycyjnym jest ustawodawstwo, które reguluje szczegó áowo politykĊ inwest\

cyjn ą i zasadydywersyfikacji portfeli funduszy inwestycyjnych, dbając jednR

cze Ğnie o bezpieczeĔstwo Ğrodków ich uczestników. :IXQGXV]DFKDOWHUQDW\Z

Q\FKXVWDZRGDZVtwo nie gra tak istotnej roli (w wiĊkszoĞci są to fundusze pr\

watne); istotniejsze s ą ograniczenia dotyczące wartoĞci inwestowanego kapitaáu czy páynnoĞü i horyzont czasowy inwestycji. W obu rodzajach funduszy waĪne s ąWeĪ ogranLF]HQLDHNRQRPLF]QHRUD]RJUaniczenia podatkowe, które wpáywają QDUHQWRZnoĞü netto portfeli funduszy inwestycyjnych. 

)XQGXV]HHPHU\WDOQHbudują i zarządzają portfelami inwestycyjnymi,

które maj ą sáuĪyü jako zabezpieczenie emerytalne dla uczestników funduszy po

osi ągniĊciu wiHNX HPHrytalnego. Z tego wzglĊdu inwestycje czynione przez

fundusze emerytalne maj ą charakter dáugookresowy. Poziom ryzyka portfela

 _

IXQGXV]XHPHU\WDOQHJRMHVWzaleĪny od tego, czy fundusz ma charakter ĞwiaG

czeniowy, czy udzia áowy. W Ğwiadczeniowym funduszu emerytalnym wielkoĞü Ğwiadczenia jest bezpoĞrednio związana z wielkoĞcią wynagrRG]HQLDXF]HVWQLND

funduszu oraz jego sta Īu pracy. Fundusze tego typu funkcjonują  w oparciu o ustawodawstwo o zabezpieczeniu emerytalnym, stąd muszą przH

strzega ü restrykcyjnych zasadpolityki inwestycyjnej, które powodują, Īe porW

IHle funduszy emerytalnych charakteryzują siĊ niskim lub najwyĪej umiarkR

wanym ryzykiem inwestycyjnym. W przypadku za Ğ udziaáowych funduszy emerytalnych alokacj Ċ aktywów dokonuje sam uczestnik (moĪe zatem wybraü instrumenty o wysokim ryzyku inwestycyjnym). Wysoko Ğü ĞwiadczeĔ, które otrzyma uczestnik takiego funduszu, zaleĪy od wielkoĞci jego udziaáów w tym funduszu oraz zwrotów z inwestycji w ramach danego funduszu. 

Przedmiot dzia áalnoĞci zakáadów ubezpieczenLRZ\FK zaleĪy od tego, czy jest to zak áad ubezpieczeĔ na Īycie czy teĪ zakáad ubezpieczeĔ zajmujący si Ċ innymi formami ubezpieczeĔ, na przykáadmajątkowymi lub od nastĊpstw nieszcz ĊĞliwych wypadków (w Polsce zakáady ubezpieczeĔ na Īycie naleĪą do W]ZG]LDáu I, pozostaáe firmy ubezpieczeniowe naleĪą zaĞ do dziaáu II). PoG

stawowe róĪnice w budowie portfela inwestycyjnego miĊdzy tymi podmiotami wynikaj ą gáównie z koniecznoĞci utrzymywania wyĪszej páynnoĞci oraz króW

szego horyzontu czasowego przez zak áady ubezpieczeĔ dziaáu II. JednakĪe  w obu przypadkach poziom ryzyka jest niski lub umiarkowany, a g áównymi sk áadnikami portfela inwestycyjnego są Ğrednio i dáugoterminowe papiery dáuĪne, na przykáadobligacje rządowe oraz akcje duĪych i stabilnych przedsiĊ- ELRUVWZ blue chips).W budowie portfeli inwestycyjnych zakáady ubezpieczeĔ s ą ograniczone prawem, jednakĪe w ich przypadku – SRGREQLH MDN Z IXQGX

V]DFKHPHU\WDOQ\FK–nie wystĊpują ograniczenia podatkowe. 

2 LOH Z IXQGXV]DFK LQZHVW\F\MQ\FK HPHU\WDOQ\FK F]\ Z ]DNáadach ubezpieczeniowych portfele inwestycyjne stanowi ą aktywa przeznaczane na inwestycje, o tyle Ğrodki pieniĊĪne pozyskane od klientów przez EDQNL są  przede wszystkim podstawą do udzielania kredytów. Kredyty charakteryzują siĊ róĪnymi terminami zwrotu i przynoszą bankom róĪną dochodowoĞü. Banki  w swych inwestycjach stosuj ą gáównie krótki horyzont czasowy, co wynika SU]HGHZV]\VWNLP]WHJR, Īe:

x  mają one duĪe potrzeby w zakresie páynnoĞci,

x  ze wzglĊdu na chĊü utrzymania odpowiedniej nadwyĪki przychR

dów nadkosztami finansowymi, generalnie koncentrują one uwagĊ na inwestycjach krótkookresowych, aby unikn ąü ryzyka związanH

go ze stopami oprocentowania i zmianami kursów walut. 

3RGREQLH MDN Z SU]\SDGNX IXQGXV]\ LQZHVW\F\MQ\FK RJUDQLF]HQLDPL

w budowaniu i zarz ądzaniu portfelami inwestycyjnymi banków są uregulowD

nia prawne i podatkowe, a tak Īe ekonomiczne. 

 _

si Ċ wiele kryteriów klasyfiNDcji obligacji. NajwaĪniejsze z nich przedstawiono ZWDEHOL



7DEHOD5RG]DMHREOLJDFML

.U\WHULXP

NODV\ILNDFML 5RG]DMHREOLJDFML

(PLWHQW

x VNDUERZH

x instytucji finansowych (na przykáad banków)

x NRPXQDOQHPXQLF\SDOQH x SU]HGVLĊbiorstw

x 1%3

OkreĞlenie 

SRVLDGDF]D x LPLHQQH

x QDRND]LFLHOD

2NUHVGRZ\NXSX x krótkoterminowe (do 1 roku)

x Ğrednioterminowe (od 1 do 10 lat)

x dáugoterminowe (powyĪej 10 lat)

WartoĞü nominalna x NXSRQRZH

x ]HURNXSRQRZH]G\VNRQWHP 2SURFHQWRZDQLHREOL

JDFML x RVtaáym oprocentowaniu

x R]PLHQQ\PRSURFHQWRZDQLX

Otrzymywane ĞwiaG

F]HQLH x pieniĊĪne

x niepieniĊĪne

Sposób emisji x SURSRQRZDQHQDU\QNXSXEOLF]Q\P

x SURSRQRZDQHQDU\QNXQLHSXEOLF]Q\PSU\ZDWQ\P ZasiĊg emisji x wewnĊtrzne (krajowe)

x zewnĊtrzne (zagraniczne)

 

Tytuáy uczestnictwa funduszy inwestycyjnychWR

x  MHGQRVWNL XF]HVWQLFWZD ]E\ZDQH SU]H] IXQGXV]H LQZHVW\F\MQH

RWZDUWHLVSHFMDOLVW\F]QHIXQGXV]HLQZHVW\F\MQHRWZDUWH

x  FHUW\ILNDW\ LQZHVW\F\MQH HPLWRZDQH SU]H] IXQGXV]H LQZHVW\F\MQH

zamkni Ċte. 



Jako Īe jednostki uczestnictwa nie są papierami wartoĞciowymi, róĪnią si Ċ one od certyfikatów inwestycyjnych zarówno pod wzglĊdem cech charaktH

rystycznych, jak i praw zwi ązanych z ich posiadaniem (por. tabele L

 

 

 

 _

7DEHOD&HFK\Fharakterystyczne jednostek uczestnictwa i certyfikatów LQZHVW\F\MQ\FK

-HGQRVWNLXF]HVWQLFWZD &HUW\ILNDW\LQZHVW\F\MQH

Instrument finansowy niebĊdący papiH

rem wartoĞciowym

Papier wartoĞciowy na okaziciela lub imienny

FHUW\ILNDW\GRSXV]F]RQHGRSXEOLF]QHJRobrotu muszą byü wyáącznie na okaziciela)

Reprezentuje jednakowe prawa mająW

NRZHuczestników funduszu posiadają- F\FKMHGQRVWNLXF]HVWQLFWZDWHMVDPHM

kategorii, co wynika z niemoĪnoĞci ich róĪnicowania przez fundusz

&HUW\ILNDW\QDRND]LFLHOD

x reprezentująjednakowe prawa majątkowe, w tym 1 prDZR

gáosu na zgromadzeniu inwestorów

Certyfikaty imienne mogą byü uprzywilejowane Z]DNUHVLH

x sposobu pobierania páat obciąĪających aktywa funduszu,

x wysokoĞci udziaáu w dochodach funduszu

x wysokoĞci udziaáu w aktywacKQHWWRZSU]\SDGNXOLNZLGDFML

IXQGXV]X

x prawa gáosu (1 certyfikat = maksimum 2 gáosy)

1LH]E\ZDOQD, co oznacza, Īe jeGQRVWND

uczestnictwa nie moĪe byü zbyta VSU]HGDQD]DPLHQLRQDOXEGDURZDQD przez uczestnika na rzecz osób trzecich

x ]E\ZDOQH

x FHUW\ILNDW\Qa okaziciela podlegają wprowadzeniu do pX

EOLF]QHJRREURWXGRGQLSRUHMHVWUDFMLIXQGXV]XOXE]D

mkniĊciu kolejnej emisji certyfikatów fundusz musi záoĪyü ZQLRVHNRQRWRZDQLHLFKQDU\QNXUHJXORZDQ\P

3U]HQRV]DOQD–MHGQRVWNDXF]HVWQLFWZD

SRGOHJDERZLHPG]LHG]LF]HQLX SU]HQRV]DOQ\–SRGOHJDG]LHG]LF]HQLX

3RG]LHOQD, co jest konsekwencją sposR

EXXVWDODQLDOLF]E\SU]\G]LHODQ\FK

jednostek uczestnictwa, która wynika  z podziaáu wpáaconej na dany fuQGXV]

kwoty pieniĊĪnej przez cenĊ jednostki XF]HVWQLFWZD

QLHSRG]LHOQ\

MoĪliwoĞü zabezpieczania wierzytelnR

Ğci na jednostkach uczestnictwa

LGRNRQ\ZDQLDQDQLFKHJ]HNXFML

co wynika z faktu, Īe jednostki uczesW

nictwa mogą byü przedmiotem zastawu, w tym zastawu zwykáego, skarbowego i ]DVWDZXUHMHVWURZHJR

moĪliwoĞü zabezpieczania wierzytelnoĞci na certyfikatach  i dokonywania na nich egzekucji, co wynika z faktu, Īe certyfL

katy mogą byü przedmiotem:

x zastawu zwykáego, skarbowego i rejestrowego

x EORNDG\W]ZDXWRQRPLF]QHMGRNRQ\ZDQHMSU]H]GRPPD

klerski, a polegającej nadokonywaniu na rachunku papierów wartoĞciowych blokady okreĞlonej liczby papierów wartR

Ğciowych wraz z udzieleniem przez posiadacza rachunku peá- nomocnictwa dla wierzyciela do sprzedaĪy zablokowanych papierów wartoĞciowych i wypáaty uzyskanych w ten sposób

Ğrodków pieniĊĪnych

x blokady wartoĞci rachunku papierów wartoĞciowych i rD

chunku pieniĊĪnego, stosowanej czĊsto przy okazji udzielania kredytów przez banki



W Polsce fundusze inwestycyjne funkcjonuj ą na podstawie ustawy z dnia

PDMD  U o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi

^





DzU z 2004 r. Nr 146, poz. 1546, z póĨniejszymi zmianami.

 _

7DEHOD . NajwaĪniejsze prawa posiadaczy jednostek uczestnictwa  i certyfikatów inwestycyjnych 

-HGQRVWNDXF]HVWQLFWZD &HUW\ILNDWLQZHVW\F\MQ\

x SUDZRGRXdziaáu w wartoĞci akt\wów QHWWRWANIXQGXV]X

x prawo do zaĪądania odkupienia jednR

VWHNXF]HVWQLFWZDSU]H]IXQGXV]

x SUDZRGRNRQZHUVMLMHGQRVWHNXF]HVWQLF

twa, czyli bezgotówkowego przenoszH

nia Ğrodków pieniĊĪnych pomiĊdzy jeG

Q\PIXQGXV]HPDGUXJLPZUDPDFKIXQ

duszy zarządzanych przez to samo towD

U]\VWZRRLOHVWDWXWIXQGXV]XSU]HZLGXMH

taką moĪliwoĞü

x prawo do wypáacania dochodów fundX

V]XEH]RGNXS\ZDQLDMHGQRVWHNXF]HVW

QLFWZD

o ile statut funduszu przewiduje taką moĪlLwoĞü

x prawo do zawarcia dodatkowych umóZ

przewidzianych statutem, dotyczących na przykáad planów systematycznego RV]F]ĊG]DQLD

x prawo do udziaáu w aktywach fundXV]X

ZSU]\SDGNXMHJROLNZLGDFML

x prawo do udziaáu w WANSR]RVWDáych  do podziaáu po przeprowadzeniu likwLGDFML

IXQGXV]X

x prawo do czĊĞcidochodów fundXV]X

ZSU]\SDGNXJG\VWDWXWSU]HZLGXMHLFKZ\

páacDQLH

x prawo do udziaáu i gáosowania na rDG]LH

inwestorów lub zgromadzeniu inwestRrów

x XSU]\ZLOHMRZDQLHZ]DNUHVLHSUDwa gáosu w przypadku certyfikatów imiennych (maksL

mum 2 gáosy na 1 certyfLNDWLPLHQQ\ x prawo pierwszeĔstwa do objĊcia nRZ\FK

certyfikatów inwestycyjnych kROHMQHMHPLVML

(nadane w statucie, okreĞla jednoczeĞnie sposób, tryb i zasady w\NRQ\ZDQLDSUDZD

SLHUZV]HĔVWZD

x dodatkowe moĪliwoĞci i uprawnienia nadD

ne w statucie, na przykáad związane z umR

wą gwarancji odkupienia certyfLkatów od uczestników przez podmiot wskazany przez IXQGXV]ZF]DVLH

i po cenie okreĞlonej w stDWXFLH

ħródáo: W. Pochmara, A. Zapaáa, Prawa uczestnika funduszu inwestycyjnego i sposób ich realizacji.3:L*:DUV]DZDV–



Ostatnim instrumentem rynku kapita áowego jest OLVW]DVWDZQ\-HVWWR

papier warto Ğciowy, który moĪe byü emitowany na okaziciela lub jako imienny, w zwi ązku z czym moĪe mieü postaü materialną lub byü zdematerializowany.

:3ROVFHMHG\Q\Pi podmiotami uprawnionymi do emitowania listów zastaZ

nych s ą banki hipoteczne. Dziaáają one na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia

 U o listach zastawnych i bankach hipotecznych

^

, która zastrzega obie nazwy „bank hipoteczny” oraz „list zastawny”. :yróĪnia siĊ dwa rodzaje lL

stów zastawnych: 

x  KLSRWHF]QH OLVW\ ]DVWDZQH F]\OL papiery wartoĞciowe imienne lub na okaziciela, których podstaw ą emisji jest wierzytelnoĞü zabezpieczona hipotek ą; wystĊpują one w formie dokumentu lub w postaci zdemateriD

OL]RZDQHMmogą byü nominowane w záotych lub w walucie obcej i stD

nowi ą ochronĊ oszczĊdzającego oraz zabezpieczenie dáugoterminowych LQZHVW\FML



']8]U1USR], z póĨniejszymi zmianami.

 _

x  SXEOLF]QH OLVW\ ]DVWDZQH F]\OL papiery wartoĞciowe imienne lub na RND]LFLHODktórych podstawĊ emisji stanowią udzieloneSU]H]EDQNKL

poteczny kredyty zabezpieczone gwarancj ą lub porĊczeniem miĊdzy iQ

nymi NBP, Skarbu Pa Ĕstwa, krajów czáonkowskich UE, OECD czy jednostek samorz ądu terytorialnego.

 5\QHNZDOXWRZ\LWHUPLQRZ\

Oprócz rynku pieni ĊĪnego i kapitaáowego na rynku finansowym wyodrĊbnia siĊ równie Ī U\QHNZDOXWRZ\ foreign exchange market), który tworzą WUDQVDNFMH

ZDOXWRZHpolegające na sprzedaĪy jednej waluty za inną walutĊ lub sprzedaĪy LQVWUXPHQWXILQDQVRZHJRwyraĪonego w jednej walucie za instrument finansR

wy wyraĪon\ZLQQHMZDOXFLH1DU\QNXZDOXWRwym tworzy siĊ kurs walutowy (kurs wymiany), który odzwierciedla stosunek ceny miĊdzy dwoma walutami.

Obrót walutami lub instrumentami finansowymi wyra Īonymi w róĪnych walX

tach mo Īe odbywaü siĊ zarówno na rynku kasowym (tzZ U\QHN spot JG]LH

Z\PLDQDMHVWGRNRQ\ZDQDZF]DVLHU]HF]\ZLVW\PMDNLQDU\QNXWHUPLQRZ\P

F]\OLrynku instrumentów pochodnych derivatives marketZW\PNRQWUDNW\

WHUPLQRZHfuturesLforwardRSFMHF]\VZDS\3RGVWDZRZ\PFHOHPIXQNFMR

QRZDQLDWHJRU\nku jest spekulacja w oczekiwaniu na ponadprzeciĊtne dochody oraz zabezpieczanie si Ċ przed ryzykiem inwestycyjnym, co ma istotne znaczH

nie dla efektywnego zarz ądzania portfelem inwestycyjnym i co zostaáo przyblL

Īone w ostatnim rozdziale niniejszego opracowDQLD

 , Wybierz prawidáową(e) odpowiedĨ]L

 ,QVWUXPHQW\ILQDQVRZH

D są zobowiązaniem finansowym,

E dla emitentów są pasywami,

F dla inwestorów są aktywami,

G mogą nie byü papierami wartoĞciowymi.

 Wedáug terminu zapadalnoĞci wyróĪnia siĊ instrumenty finansowe:

D krótkoterminowe i dáugoterminowe,

E ED]RZHLWHUPLQRZH

F krótkoterminowe, Ğrednioterminowe i dáugoterminowe,

G PDWHULDOQHL]GHPDWHULDOL]RZDQH

 Instrumenty wierzycielskie wystĊpują na rynku:

D GHSR]\WRZ\P

E ZDOXWRZ\P

F pieniĊĪnym i kapitaáowym,

G instrumentów pochodnycK

 

 _

 Ze wzglĊdu na miejsce obrotu instrumenty finansowe moĪna podzieliü na:

D gieádowe i pozagieádowe,

E ED]RZHLSRFKRGQH

F SXEOLF]QHLSU\ZDWQH

G LPLHQQHLQDRND]LFLHOD

 Zgodnie z polskim ustawodawstwem na rynku publicznym oferuje siĊ LQVWUXPHQW\ILQDQVRZHVNLHURZDQHGRPLQLPXP

D 100 osób,

E 101 osób,

F 300 osób,

G 301 osób.

 Przykáadem instrumentu finansowego na zlecenie jest:

D REOLJDFMD

E ZHNVHO

F DNFMD

G FHUW\ILNDWLQZHVW\F\MQ\

 Przykáadem instrumentu bazowego moĪe byü:

D :,%25

E IXQWEU\W\MVNL

F DNFMD

G Īyto.

 Papier wartoĞFLRZ\

D WRSUDZDF\ZLOQRSUDZQHLQNRUSRURZDQHZGRNXPHQFLH

E to dokument okreĞlający prawa majątkowe,

F MHVWLQVWUXPHQWHPILQDQVRZ\P

G wszystkie powyĪsze odpowiedzi są prawidáowe.

 Papier wartoĞciowy moĪe byü wystawiony:

D ZIRUPLHZ\GUXNXNRPSXWHURZHJR

E QDIRUPXODrzu urzĊdowym,

F QDGRZROQHMNDUWFHSDSLHUX

G QDSDSLHU]H]H]QDNDPLZRGQ\PL

Cechą charakterystyczną rynku finansowego jest:

D koncentracja popytu i podaĪy w jednym miejscu,

E ĞciĞle okreĞlone zasady funkcjonowania podmiotów tego rynku,

F wystĊpowanie silnych dziennych wahaĔ podaĪy i popytuQDW\PU\QNX

G MHJRIRUPDOQ\FKDUDNWHU

Do bonów lokacyjnych zalicza siĊ:

D ERQ\ VNDUERZH bony pieniĊĪne banku centralnego i commercial papers

E ZHNVOHKDQGORZH

F ORNDW\EDQNRZH

 _

Przyk áad



Inwestor zamierza kupi ü opcjĊ kupna akcji o cenie w\NRQDQLD  -HGQDN

najpierw chce on oszacowa ü, jaka jest jej wartoĞü.

W momencie zakupu cena aktywów bazowych wynosi 100 i zakáada siĊ, Īe b Ċdzie siĊ zmieniaáa do czasu wygaĞniĊcia opcji (dwa okresy, T ZSURFHVLH

GZXPLDQRZ\P 6WRSD SURFHQWRZD Z\QRVL  5\VXQHN  SUH]HQWXMH

mo Īliwe warianty zmiany ceny instrumentu bazowego.



T  T  T  &HQDRSFML

 o MS



   o MS

 

 o MS

      

5\VXQHN'ZXRNUHVRZHGU]HZRGZXPLDQRZH

 1DNRQLHFGUXJLHJRRNUHVXopcja przyjmie jedną z trzech wartoĞcLZ]D

le ĪnoĞci od ceny instrumentu bazowego, moĪe ona przyjąü jedną z trzech waU

to Ğci:

 FHQDLQVWUXPHQWXED]RZHJRZ\QRVL–ZWDNLPSU]\SDGNXSU]H

p áywy pieniĊĪne brutto z tytuáu posiDdania opcji (bez uwzglĊdniania ceny zakupu opcji) b Ċdą wynosiáy 20 (120–

 FHQDLQVWUXPHQWXED]RZHJRZ\QRVL–ZWDNLPSU]\SDGNXSU]H

p áywy pieniĊĪne brutto dla posiadacza opcji wyniosą 0 (100–

 FHQDLQVWUXPHQWXED]RZHJRZ\QRVL–przepáywy pieniĊĪne brutto dla posiadacza opcji wynios ą 0, pRniewaĪ opcja wygaĞnie out-of-the- money270

Analiz Ċ drzewa dwumianowego rozpoczyna siĊ zawsze od analizy scenD

riuszy rozwoju w ka Īdym okresiepocząwszy od (T –1) aĪ do t 3LHUZV]\

^



z nich zak áada, Īe wyjĞciowy kurs aktywów bazowych wynosi 110 i moĪe wzrosnąü do 120 (przepáywy dla opcji = 20) lub spaĞü do 100 (przepáywy dla



:Wym przykáadzie analizĊ naleĪy rozpocząüRGRNUHVXt 

 _

opcji = 0). W zwi ązku z tym naleĪy stworzyü opcjĊ syntetyczną (portfel ekwL

ZDOHQWQy) przy uĪyciu instrumentu bazowego oraz poĪyczki, które dadzą ideQ

tyczne przep áywy jak opcja. W tym celu naleĪy rozwiązaü ukáad równaĔ:

¯ ®

Ÿ ­

¯ ®

­































D L D

L

D

L 

Do stworzenia syntetycznej opcji kupna nale Īy wykorzystaü 1 jednosW

k Ċ aktywów bazowych oraz zaciągnąü poĪyczkĊ na kwotĊ  MS :\QLND

z tego, Īe wydatek pieniĊĪny niezbĊdny do budowy syntetycznej opcji to 19 j.p.

–91). Kwota 19 j.p. stanowi równieĪ wartoĞü opcji kupna w okresie T 

dla ceny aktywów bazowych równej 110 j.p.

Kolejnym krokiem jest okreĞlenie ceny opcji dla drugiego z moĪliwych VFHQDULXV]\UR]ZRMXZRNUHVLHT 1, gdzie cena aktywów bazowych z 90 rR

Ğnie do 100 lub spada do 80. W tym celu naleĪy rozwiązaü ukáad równaĔ:

¯ ®

Ÿ ­

¯ ®

­

































D L D

L

D

L 

Je Ğli cena instrumentu bazowego jest niĪsza niĪ cena wykonaniDRSFMD

nie ma dla jej posiadacza Īadnej wartoĞciGODWHJRQLHPDSRWU]HE\WZRU]HQLD

V\QWHW\F]QHMRSFML

Na podstawie powy Īszych obliczeĔ moĪna okreĞliü wartoĞü opcji na NRQLHF SLHUZV]HJR RNUHVX U\VXQHN  : zaleĪnoĞci od ceny instrumentu ED]RZHJRPRĪeRQDSU]\jąü jedną z dwóch wartoĞci:

 GODFHQy 110 wartoĞü opcji wyniesie 19,

 dla ceny 90 wartoĞü opcji wyniesie 0.

¯ ®

Ÿ ­

¯ ®

­







































D L D

L

D

L 

T  T  &HQDRSFML

 o MS



 o MS

5\VXQHN)UDJPHQWGU]HZDGZXPLDQRZHJR



 _

Do stworzenia syntetycznej opcji kupna nale Īy wykorzystaü 19/20 jeG

nostek aktywów bazowych oraz zaci ągnąü poĪyczkĊ wartoĞci 69,1 j.p. Wynika z tego, Īe wydDtek pieniĊĪny niezbĊdny do budowy syntetycznej opcji WR

MS×–. Kwota 25,9 j.p. stanowi równieĪ wartoĞü opcji kupna bĊdącej przedmiotem niniejszego przykáadu.

 0RGHO%ODFND6FKROHVD

W praktyce gospodarczej najcz ĊĞciej do wyceny opcji wykorzystywany jest PRGHO%ODFND6FKROHVD

^

0RGHOWHQGRW\F]\HXURSHMVNLHMRSFMLNXSQDZ\VWD

wionej na akcj Ċ, GODktórejnie wypáaca siĊ dywidendy. Oprócz tego F. Black  i M. Scholes przyj Ċli nastĊpujące zaáoĪenia

^



x  ceny akcji zachowują siĊ zgodnie z modelem logarytmiczno

Qormalnym, a parametry opisujące ten rozkáad (ı i ȝ) są staáe  w okresie wa ĪnoĞci opcji,

x  brak kosztów transakcyjnych i podatków,

x  papiery wartoĞciowe są doskonale podzielne,

x  nie istnieje moĪliwoĞü arbitraĪu,

x  obrót papierami wartoĞciowymi odbywa siĊ w sposób ciągáy,

x  uczestnicy obrotu mogą poĪyczaü i inwestowaü Ğrodki wedáug tej VDPHMVWRS\SURFHQWRZHMZROQHMRGU\]\ND

x  krótkoterminowa stopa procentowa rjest staáa.

 Wzór na wycenĊ opcji wedáug modelu BlackaScholesa zostaá po raz SLHUZV]\]DSLVDQ\ZURNXDRSXEOLNRZDQ\ZURNX3U]edstawia siĊ on nast Ċpująco:

^



  

 d

_

Xe N d

_

SN

C 

^rT



JG]LH

 



 





OQ

^



T

T r

E d S

V V



 

 T d

d

_{ }

 _ V _ RUD]



)%ODFN06FKROHVThe Pricing of Options and Corporate Liabilities, „Journal of PolitL

cal Economy” 1973, nr 81, s. 6375&0HUWRQTheory of Rational Option Pricing, „Bell Journal of Economics and Management Science”, 1973, voOV

-+XOOKontrakty terminowe i opcje. Wprowadzenie:,*3UHVV:DUV]DZDV



 _



Zaprezentowany wzór s áuĪy do obliczenia premii dla opcji kupna. Do oszacowania warto Ğci opcji sprzedaĪy wykorzystuje siĊ parytet sprzedaĪy

NXSQDput-call parity). U podstaw tej metody leĪy zaáoĪenie, Īe inwestor jest w stanie zbudowaü portfel pozbawiony ryzyka poprzez zajĊcie dáugiej pozycji w aktywach bazowych i opcji sprzeda Īy oraz krótkiej pozycji w opcji kupna, przy za áoĪeniu, Īe obie opcje opiewają na ten sam instrument bazowy, mają identyczne ceny wykonania oraz terminy wyga ĞniĊcia. WartoĞü portfela 3  mo Īna przedstawiü za pomocą równania:



C P S  

3 

 JG]LHSoznacza cenĊ instrumentu bazowego, PLCoznaczają odpowiednio cenĊ opcji sprzeda Īy i opcji kupna. Przepáyw pieniĊĪn\ EUXWWR ] SU]HGVWDZLRQHJR

portfela w momencie wygaĞniĊcia opcji wynosL

 SPD[X–S–PD[S–X

JG]LHXoznacza kurs wykonania opcji, a pozostaáe oznaczenia siĊ nie zmieniD

j ą.

Je ĞliFHQDLQVtrumentu bazowego bĊdzie wyĪsza lub równa cenie wykR

QDQLDRSFMLwartoĞü portfela wyniesie:



X X S

S       



Je Ğli natomiast cena instrumentu bazowego bĊdzie niĪsza lub równa  FHQLHZ\NRQDQLDRSFMLwartoĞü portfela bĊdzie równa:



 6WRSD RSURFHQWRZDQLD GOD LQVWUXPHQWX SR]EDZLRQHJR U\]\ND R WDNLP VDP\P WHUPLQLH

zapadalnoĞciMDNGDQDRSFMD6WRSDSU]HGVWDZLRQDZVWRVXQNXURF]nym, kapitalizowana w sposób ciągáy.

C _ ^–  ^warto Ğü opcji kupna,  S _ ^–  FHQDDNFML 

E  –  FHQDZ\NRQDQLDRSFML 

r  –  VWRSDRSURFHQWRZDQLDZROQDRGU\]\ND

^

 

T _ ^–  czas pozosta áy do wygaĞniĊcia opcji (wyraĪony w latach),

V _ –  RGFK\OHQLHVWDQGDUGRZHVWRS\]ZURWX]DNFMLOLF]RQHMZVWRVXQNX

URF]Q\PNDSLWDOL]RZDQHMZsposób ciągáy,

 d

N _–  dystrybuanta normalnego rozk áadu prawdopodobieĔstwa.

 _

X S

X

S       



Z powy Īszych rozwaĪaĔ wynika, Īe portfel skáadający siĊ z dáugiej pR

]\FML Z LQVWUXPHQFLH ED]RZ\P L Z opcji sprzedaĪy oraz ] krótkiej SR]\FML

w opcji kupna jest pozbawiony ryzyka, poniewa Ī niezaleĪnie od ceny instrX

mentu bazowego warto Ğü portfela jest staáa.

Warto Ğü bieĪąca portfela przynoszącego staáy dochód stanowi zdyskoQ

towan ą wartoĞü przepáywu pieniĊĪnego, jaki generuje on w momencie wygD

ĞniĊcia opcji t  T. Wobec tego wspóáczynnik dyskontujący, przy zaáoĪeniu VWDáej kapitalizacji, wynosi:

 e

^rT





a warto Ğü portfela:

Xe

^rT





Stopa zwrotu z przedstawionego portfela powinna by ü równa stopie zwrotu z inwestycji w aktywa pozbawione ryzyka. W przeciwnym razie mo ĪlL

we by áoby przeprRwadzenie transakcji arbitraĪu.

1D Sodstawie powyĪszych rozwaĪaĔ moĪna wywnioskowaü, Īe speá- niona jest zale ĪnoĞü:



Xe

rT

C P

S  

^





Powy Īsze równanie okreĞlane jest mianem put-call parity:\NRU]\VWX

j ąc zaprezentowany model Blacka6FKROHVD RUD] SDU\WHW put-call moĪna w\

znaczy ü wartoĞü opcji sprzedaĪy, która wyniesie:

  

 d

_

SN d

_

N

Xe

P

^rT

   

JG]LH



 6WRSD RSURFHQWRZDQLD GOD LQVWUXPHQWX SR]EDZLRQHJR U\]\ND R WDNLP VDP\P WHUPLQLH

zapadalnoĞciMDNGDQDRSFMD6WRSDSU]HGVWDZLRQDw stosunku rocznym, kapitalizowana w sposób ciągáy.

P  –  ^warto Ğü opcji sprzedaĪy,  S _ ^–  FHQDDNFML 

X  –  NXUVZ\NRQDQLDRSFML 

r  –  VWRSDRSURFHQWRZDQLDZROQDRGU\]\ND

^

 

 _

Do g áównych ]DOHWDQDOL]\WHFKQLF]QHMmoĪna zaliczyü:

x  EUDN SRWU]HE\ SRVLDGDQLD VSHFMDOLVW\F]QHM ZLHG]\ ] ]DNUHVX ILQDQ

Vów

x  ]D]Z\F]DMprostotĊ i szybkoĞü jej sporządzenia,

x  brak koniecznoĞci dostĊpu do danych ksiĊgowych,

x  poĞrednie uwzglĊdnienie czynników psychologicznych,

x  zazwyczaj jednoznaczne okreĞlenie momentu otwarcia pozycji iQ

ZHVW\F\MQHM

&HFKącharakterystyczną anali]\WHFKQLF]QHMMHVWuniwersalnoĞü zasad, co pozwala na stosowanie jej na ró Īnych rynkach. Jednak pomimo popularnoĞci analizy technicznej i wykorzystania jej na niemalĪe caáymĞwiecie,wiĊkszoĞü HNRnomistów jest QLH]Z\NOH VFHSW\F]QD FR GR MHM U]HF]\ZLVWHM VNXWHF]QRĞci.

Rzeczywi Ğcie skuteczna moĪe RQDbyü jedynie wtedy, gdy rynek, na którym jest

Z\NRU]\VW\ZDQDE\ZDprzejĞciowo nieefektywny. Podobnie jak brak jest bD

da Ĕ stwierdzająF\FK jednoznacznie efektywnoĞü okreĞlonych rynków, EUDNXMH

równie Ī badaĔ, które MHGQR]QDF]QLH dowiodáyE\, Īe analiza techniczna jest VNXWHF]QD

^



$QDOL]DWHFKQLF]QDZ\NRU]\VWXMHGRSRGHMPRZDQLDGHF\]MLLQZHVW\F\M

nych dwie podstawowe kategorie narz Ċdzi: klasyczną analizĊ wykresów oraz wska Ĩniki.

Klasyczna analiza wykresów  

$QDOL]DZykresów SROHJD QD SRV]XNLZDQLXQD Z\NUHVLH FKDUDNWHU\VW\F]Q\FK

formacji, które s áuĪą do przewidywania przyszáych zmian kursów.



W celu przeprowadzenia analizy technicznej konieczne jest sporz ądzH

nie wykresu prezentuj ącego ksztaátowanie siĊ kursu w GDQ\PSU]HG]LDOHF]DVX

Nale Īy przy tym podkreĞliü, Īe brak jest jednoznacznego kryterium, jaki okres powinien byü przedmiotem badania. Wobec tego zasadne jest sporządzenie NLONXDQDOL]RSDUW\FKna krótko, ĞrednioLdáugoterminowym ksztaátowaniu siĊ NXUVX



 Wiele badaĔ wskazuje, Īe inwestowanie na podstawie sygnaáów generowanych z wyko

rzystaniem analizy technicznej moĪe przyczyniü siĊ do osiągniĊcia ponadprzeciĊtnych stóp zwrRWX

(wiĊcej informacji na ten temat moĪna znaleĨü w: P. Cheol+R,6FRWWThe Profitability of Tech- nical Analysis: A Review3URMHFW5HVHDUFK5HSRUW$J0$62FWREHUV$:/R$&

0DF.LQOD\Stock market prices do not follow random walks: Evidence from a simple specification test„Review of Financial Studies” 1988, nr 1, s. 41$: /R$&0DF.LQOD\Maximizing predictability in the stock and bond markets„0DFURHFRQRPLF'\namics” 1997, nr 1, s. 

65HLQW]Chartist Prediction in the Foreign Exchange Market'HSDUWPHQWRI(FRQRPLFV-XVWXV

/LHELJ8QLYHUVLW\*HUPDQ\-DQXDU\

 _

:SUaktyce gospodarczej przy sporządzaniu wykresów najczĊĞciej Z\

korzystuje si Ċ Ğwiece japoĔskie. ZastĊpując nimi klasyczne punkty danych rH

prezentuj ące na przykáad kursy zamkniĊcia, moĪna przedstawiü  w sposób syntetyczny i áatwy do interpretacji najwaĪniejszH LQIRUPDFMH GRW\

czące danego RNUHVXna przykáadVHVMLgieádowejW]QNXUVRWZDUFLD]DPNQLĊ- FLDRUD]MHJRQDMniĪszą i najwyĪsząwartoĞü

Budow Ċ Ğwiecy japoĔskiej obrazuje U\VXQHNGáównym elementem Ğwiecy jest korpus (bodyreal body), który prezentuje w sposób graficzny róĪ- nic Ċ miĊG]\ NXUVHPRWZDUFLDD NXUVHPzamkniĊcia. Pionowe linie znaMdujące si Ċ powyĪej i poniĪej korpusu nazywane są cieniami (shadowsLSU]HGstawiają ekstremalne wartoĞci kursu. Linia powyĪej korpusu okreĞlana jest jako górny FLHĔ (upper shadow), który informuje o maksymalnej wartoĞci kursu,  a linia poni Īej nazywana jest dolnym cieniem (lower shadowLZVND]XMHQDM

ni Īszą wartoĞü kursu.

















.XUV(zá)

korpus Ğwiecy

dolny cieĔ górny cieĔ

5\VXQHN. Budowa Ğwiecy japoĔskiej 

  Oprócz samej budowy Ğwiecy LVWRWQ\ jest równieĪ NRORU MHM NRUSXVX

Wedáug tego NU\WHULXP ZyróĪnia siĊ dwa podstawowe rodzaje Ğwiec – biaáe LF]DUQHĝwiece biaáecharakteryzują siĊ MDVQ\PNRUSXVHPZSUDNW\FHNRUSXV

cz Ċsto jest obwiedziony jedynie linią). Jego dolna krawĊdĨ oznacza kurs otwaU

cia, a górna zamkni Ċcia. Oznacza to, Īe w przedziale czasu, dla którego byáa rysowana Ğwiecanastąpiá wzrost kursu (QSna sesji gieádowej, przez ostatnie 10 minut itp.). Interpretacja bia áej Ğwiecy przedstawiona zostaáa na U\VXQNX

Kurs (zá)