Język polski zagadnienia do opracowania
klasa1 Tb P ,od 20.04 do 24.04.2020r.
3h
Temat: Odrodzenie-nowa interpretacja antyku (2h)
1. Nazwa epoki
Funkcjonują dwie nazwy epoki: renesans i odrodzenie. Termin renesans pochodzi od
francuskiego słowa, które oznacza powtórne narodziny. Po raz pierwszy tego sformułowania użył w XVI wieku Giorgio Vasari, włoski historiograf sztuki.
Słowo renesans wskazuje na odrodzenie kultury i literatury antycznej, które łączyło się z zainteresowaniem człowiekiem i uznaniem go za ośrodek i cel działań poznawczych ( Człowiek miara wszechrzeczy). W filozofii koncepcja ta została nazwana
antropocentryzmem ( człowiek w centrum zainteresowań ) 2.Cechy antropocentryzmu :
- jest istotą najbardziej rozwiniętą we wszechświecie przyrody, nadaje sens rzeczywistości -jest niepowtarzalny i wyjątkowy wśród innych bytów
3. Chronologia epoki
Najwcześniej pojawi się we Włoszech -od 2 połowy XIV wieku do końca wieku XVI.
Prekursorem włoskiego renesansu jest poeta Francesco Petrarka.
Za wydarzenia rozpoczynające renesans w Europie Zachodniej uznaje się: wynalezienie ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga 1440 lub 1450), odkrycia geograficzne-zwłaszcza odkrycie Ameryki (Nowego Świata) przez Krzysztofa Kolumba( 1492), upadek cesarstwa wschodniorzymskiego w 1453r. ( zdobycie Konstantynopola przez Turków).
W Polsce odrodzenie rozpoczęło sie na początku XVI wieku. Epokę tę nazywamy złotym wiekiem, ponieważ Polska była wówczas potęgą polityczną i gospodarczą.
W przeciwieństwie do Europy, to szlachta a nie mieszczaństwo stała się przeciwwagą dla władzy królewskiej. Polska słynęła z tolerancji religijnej, wykształcił się odłam kalwinizmu -arianizm. Arianie-Bracia Polscy nawoływali do przestrzegania podstawowych zasad etyki ewangelicznej(ubóstwo, braterstwo, sprawiedliwość i pokoju), a na znak pokojowej postawy nosili drewniane miecze. Koniec epoki przypada na początek XVII w.
4. Epoka wielkich odkryć
Odrodzenie często jest określane w ten sposób, ponieważ w tym czasie dokonały się przełomowe wydarzenia w takich dziedzinach jak: astronomia, fizyka, matematyka, inżynieria.
Mikołaj Kopernik w dziele O obrotach sfer niebieskich udowodnił sformułowaną przez siebie teorię heliocentryczną( Ziemia obraca sie wokół Słońca ).
Od XV wieku człowiek systematycznie odkrywa i poznaje świat. Vasco da Gama opłynął Afrykę i dotarł do Indii, Ferdynand Magellan opłynął kulę ziemską, Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę (1492).
Przełomowym wynalazkiem jest odkrycie prasy drukarskiej, dzięki czemu książka stał się tańsza i bardziej dostępna niż w średniowieczu( księgi były przepisywane)
5. Humanizm renesansowy
Humanizm ( od słowa humanus -ludzki) to najważniejszy dla epoki prąd umysłowy.
Koncentrował sie na sprawach człowieka, jego godności i wolności. Hasłem przewodnim stały sie słowa rzymskiego poety Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie nie jest mi obce. Propagowano rozwój intelektualny i kulturowy. Humaniści interesowali się literaturą, sztuką, filozofią, prawem, etyką, a także medycyną.
Pełne zrozumie dzieł starożytnych było możliwe dzięki czytaniu dzieł klasycznych w językach oryginalnych, dlatego humanista powinien znać łacinę, grekę i hebrajski.
Nawiązywano do idei starożytnych artystów, filozofów, myślicieli zgodnie z hasłem ad fontes ( do źródeł ).Dążenie do tego, aby dorównać antycznym wzorom, przyczyniło się do rozwoju gatunków literackich o antycznym rodowodzie. Artysta miał ukazać nowy
uporządkowany świat w oparciu o zasadę mimesis ( naśladowanie, imitowanie rzeczywistości) decorum (zasada stosowności treści i formy).
Humanista renesansowy : zna języki obce
zna dorobek starożytnych Greków i Rzymian wszechstronnie wykształcony
patriota
otwarty na świat podróżuje 6. Reformacja
W XVI wieku w Europie rozwinął sie ruch religijno-społeczny zwany reformacją (od łac.
zmiana ), mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Uznano wyższość Pisma Świętego nad autorytetem Kościoła jako instytucji. Proponowano odrzucenie niektórych dogmatów, zalecano indywidualne czytanie i interpretowanie Biblii. Reformację zapoczątkował Marcin Luter, który w 1517 w Wittenberdze ogłosił 95 tez, w który potępił zepsucie moralne
i bogacenie Kościoła czy odpuszczanie grzechów za pieniądze( handel odpustami i relikwiami świętych).
Ruchy reformatorskie rozwijały sie także w innych krajach Europy. We Francji i Szwajcarii reformatorem był Jan Kalwin. W Anglii za panowania Henryka VIII wykształci się
anglikanizm. Efektem reformacji było rozbicie chrześcijaństwa na kościół katolicki i protestancki. Reformacja przyczyniła się do tego, że coraz częściej tłumaczono Biblie na języki narodowe. Protestanci nie podlegają papieżowi . Wyznania protestanckie to:
luteranizm, kalwinizm, anglikanizm.
7. Wielcy ludzie renesansu : Leonardo da Vinci
Erazm z Rotterdamu Mikołaj Kopernik Michał Anioł Rafael 8. Literatura
W literaturze odrodziła się łacina klasyczna, twórcy sięgali do motywów, gatunków
antycznych oraz utworów Wergiliusza, Horacego i Cycerona. Popularnymi gatunkami o rodowodzie antycznym były: tragedia, komedia, pieśń, hymn. Nowe gatunki: fraszka, sonet. Renesans był epoka dwujęzyczną - początkowo twórcy posługiwali się łacina , później pisano w językach narodowych
9. Sztuka renesansu:
Cechowała się harmonią formy i statycznością i jasnością konstrukcyjną ( dotyczyło to głównie architektury).
W malarstwie odkrytą perspektywę dzięki której można było odwzorowywać rzeczywistość, stosowano światłocienie( modelowano w ten sposób postać i przestrzeń ), tematyka
mitologiczna współistniała z motywami chrześcijańskimi.
Rzeźba-dążono do jak najwierniejszego naśladowania rzeczywistości( znajomość anatomii, proporcje)
zobacz również :
https://www.youtube.com/watch?v=MCXwHUwjlZw https://www.youtube.com/watch?v=8ZSs5gGGSrk https://www.youtube.com/watch?v=24FczfHWJH4
https://www.youtube.com/watch?v=bPq2KpEp0qs https://www.youtube.com/watch?v=MfPYF_s5Opc https://www.youtube.com/watch?v=tZZkwnh5pcE
Temat : O ideałach renesansu europejskiego - czytanie ze zrozumieniem
1. Przeczytaj uważnie tekst Renesansowa Europa i odpowiedz w formie pisemnej na pytania pod tekstem .
2. Termin nadsyłania pracy -27 kwietnia 2020r .
Przeczytaj z podręcznika fragment Mowy o godności człowieka Mirandoli, s.26-28
