Henryk Bogacki
"Theologie der Befreiung", Gustavo
Gutiérrez, z hiszp. tłum. Horst
Goldstein, Ménchen-Mainz 1973 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 44/4, 192
192
R E C E N Z J EChoć poszczególne w yw ody nie zaw sze przekonują czytelnika, jednakże wartość ich polega na zw róceniu uw agi na aspekt polityczny, dotąd nie d o ceniany należycie przez badaczy historii teologii i dogmatu.
K s. H en ryk B ogacki SJ, W arszaw a
Gustavo GUTIERREZ, Theologie der B efreiung, tłum. z hiszpańskiego Horst G o l d s t e i n , M ünchen-M ainz 1973, Chr. Kaiser Verlag — M atthias-G rüne w ald-V erlag, s. 288.
W A m eryce łacińskiej narasta potrzeba teologii dostosowanej do k u l tury i potrzeb latynoam erykańskich. Narody tego kontynentu — przew ażnie chrześcijańskie — cierpią niespraw iedliw ość i ucisk. Odczuwają potrzebę oceny w łasnej sytuacji z punktu w idzenia w iary oraz konieczność w yzw ole nia z położenia narzuconego przez kolonializm . Teologia europejska i p ół nocnoam erykańska zajęte są całkiem innym i tem atam i.
O ile dawniej ratunek i w yjście z w łasnej sytuacji upatrywano w „rozwoju”, o tyle obecnie (od r. 1968) coraz częściej w ystępuje jako hasło „w yzw olenie”. Pew nych ijnpulsów w tym kierunku dostarczyły dokumenty uchw alone przez K onferencję Episkopatu Latynoam erykańskiego (CELAM) W r. 1968 w M edellin, głoszące wprost konieczność w yzw olenia. „Teologia w yzw olen ia” staje się oryginalną form ą teologii latynoam erykańskiej, od powiednikiem europejskiej „teologii politycznej”.
Podstaw ow e dzieło stanowi książka G. G u t i e r r e z a, ukazująca się obecnie w tłum aczeniach na w iele ję z y k ó w 2- Jest to synteza założeń, w n io s k ów i postulatów teologii w yzw olenia. Autor podejm uje podstaw owe tem aty chrześcijańskie na tle konkretnej sytuacji w krajach Am eryki Łacińskiej.
Przede w szystkim akcentuje krytyczną funkcję teologii wobec ludzkiej obecności i działania w historii. Natom iast najw ażniejszym zadaniem w n a szych czasach — zwłaszcza w krajach zacofanych i upośledzonych — jest stw orzenie spraw iedliwego społeczeństw a po to, aby ludzie mogli zachować sw ą godność i sami kształtować w łasny los. W konkretnej sytuacji krajów latynoam erykańskich nie osiągnie się tego drogą „rozwoju”, ale „w yzw ole n ia”. Pism o św. przedstawia w yzw olenie — zbaw ienie — w Chrystusie jako dar obejm ujący w szystkie aspekty życia ludzkiego. Wątek w yzw olenia jest w ięc od początku nierozłącznie związany z chrześcijaństwem , ale dziś u ka zuje się w nowych wymiarach, w pew nym stopniu zaznaczonych już w kon stytucji G audium e t spes (np. KDK 10, 20).
G. G u t i e r r e z opisuje rozm aite koncepcje rozwijane w Am eryce ła cińskiej dla polepszenia sytuacji narodów. Okazują one przem iany w św ia domości tam tejszych chrześcijan, którzy coraz bardziej postulują konieczność w yzw olenia z niespraw iedliw ych struktur społecznych i politycznych, a n a w et głoszą potrzebę przywrócenia spraw iedliw ości drogą rew olucji. Autor relacjonuje narastanie radykalizmu nie tylko wśród św ieckich, ale również u księży, zakonników, a także biskupów. Pod hasłem „w yzw olenie” kryje się pytanie o sens chrześcijaństw a i posłannictwo Kościoła w A m eryce łaciń skiej. Przepow iadanie chrześcijańskie posiada też wym iar polityczny zm ie rzający do naprawienia niespraw iedliw ości społecznej, a w łaściw ie u k ie runkow ana działalność polityczna ma znaczenie zbawcze poprzez zapew n ienie w arunków niezbędnych dla prowadzenia praw dziw ie ludzkiej egzy stencji.
Książka zapoznaje nas z problem atyką nowej dziedziny teologii, jaka powstaje w Am eryce łacińskiej.
K s. H en ryk Bogacki SJ, W arszaw a
