Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach adwokackich

Orzecznictwo Sądu Najwyższego w

sprawach adwokackich

Palestra 9/7-8(91-92), 118-120

1965

118 O rzecz. S ą d u N a jw y ż s z e g o to s p r a w a c h a d w o k a c k ic h _{N r 7-8 (91—92)}

U z a s a d n i e n i e

U c h w a łą z dn. 6.III.1965 r. R ad a A d w o k a ck a w Z p o sta n o w iła w e z w a ć adw . X i k ie r o w n ik a Z esp o łu A d w o k a c k ie g o w Y do p r z e d sta w ie n ia ak t p od ręcznych n ie k tó r y c h sp ra w p ro w a d zo n y ch p rzez ad w . X w o k resie in d y w id u a ln e g o w y k o ­ n y w a n ia przez n ieg o za w o d u oraz w o k resie p racy w Z esp ole.

O d p o w y ższej u c h w a ły a d w . X w n ió s ł o d w o ła n ie, w k tó ry m w y w o d zi, że k o n ­ tr o la ak t p ro w a d zo n y ch p rzez n ieg o sta n o w iła b y n a ru szen ie ta je m n ic y za w o d o ­ w e j, a ty m sa m y m art. 7 u .o u .a .

P rezy d iu m N a czeln ej R a d y A d w o k a ck iej zw a ży ło , co n a stęp u je:

O d w o ła n ie za w iera b łę d n y p ogląd , że kontroila a k t ad w o k a ta p rzez jeg o w ła ­ dze k orp oracyjn e sta n o w i n a ru szen ie ta je m n ic y za w o d o w e j i sp rzeczn a jest z p rze­ p isa m i u.o u. a.

Jak to tr a fn ie p o d n io sła R ada A d w o k a ck a w za sk a rżo n ej u c h w a le , o b o w ią zu ­ ją c e p rzep isy p od d ają p racę za w o d o w ą ad w o k a ta k o n tro li i o c e n ie zeb ran ia z e ­ sp o łu (art. 25 p k t 1 u .o u .a .), rad y ad w o k a ck iej (art. 26 u st. 1 u .o u .a .) i k ie r o w n i­ k a zesp o łu (§ 22 rozp. o zesp.); n a d to r a d y a d w o k a ck ie d o k o n u ją w iz y ta c ji z e ­ sp o łó w (art. 32 u .o u.a.). O c z y w iśc ie za ró w n o w iz y ta c je , ja k i k on trola oraz ocena p ra cy za w o d o w ej z esp o łó w i p o szczeg ó ln y ch ich czło n k ó w b y ła b y n ierea ln a , n ie ­ z u p e łn a i b ezp rzed m io to w a , g d y b y organa a d w o k a tu ry n ie m ia ły m o żn o ści b ad a­ n ia p od ręczn ych a k t a d w o k a tó w .

N ie is to tn e są ró w n ie ż zarzu ty o d w o ła n ia , że a k ta p od ręczn e a d w o k a tó w m o ­ g ły b y b y ć b ad an e ty lk o w lo k a lu z esp o łu oraz że k o n tro li n ie m o g ą b yć podda­ n e ty lk o n ie k tó r e akta, a lb o w ie m sposób i zak res d o p u szcza ln ej k o n tro li m u si b y ć p o z o sta w io n y sw o b o d n em u u zn a n iu R ad y A d w o k a ck iej z a le ż n ie od o k o licz­

n ości.

Z p o w y ższy ch w z g lę d ó w o d w o ła n ie n a leża ło p o zo sta w ić bez u w zg lęd n ien ia .

O R Z E C Z N I C T W O S Ą D U N A J W Y Ż S Z E G O W S P R A W A C H A D W O K A C K I C H

W Y RO K Z D N IA 12 L IS T O P A D A 1964 R. (II K 1018/61)

W m y śl art. 91 lit. b) k.p.k. n ie w o l­ no p rzesłu ch iw a ć w ch arak terze św ia d k a o b ro ń cy osk a rżo n eg o co do fa k tó w , o k tórych s ię od n ieg o d o w ie ­ d z ia ł przy u d ziela n iu p orad y p r a w ­ n e j lu b w cza sie to czą cej s ię sp ra w y . J e s t to ta je m n ic a ob roń cza i p rzep is u sta w y n ie p o zw a la n a je j u ja w n ie ­ nie.

T a je m n ic y z a w o d o w ej a d w o k a ta j a ­ k o p ełn o m o cn ik a str o n y d o ty czy n a to ­ m ia st p rzep is art. 7 o b ecn ie o b o w ią ­

zu ją cej u sta w y o u stro ju a d w o k a tu ry z d n ia 19 gru d n ia 1963 r. (Dz. U . N r 57, poz. 309), w e d łu g k tórego je ż e ­ li św ia d ek p o w o łu je s ię n a ta jem n icę za w o d o w ą , są d m o że bądź za n iech a ć p rzesłu ch a n ia go, g d y u zn a za m o ż li­ w e z w o ln ić św ia d k a od zezn ań , lub też p rzesłu ch a ć św ia d k a przy d rzw ia ch z a m k n ię ty c h (art. 92 1 277 k.p.k.). D e c y z ja w te j k w e s tii za leż y od u zn a n ia sąd u . T o sw o b o d n e u zn a ­ n ie n ie m oże b y ć je d n a k d o w o ln e, a le

U r 7__8 (9 1 __ 9 2 ) O rzecz. S ą d u N a jw y ż s z e g o u) s p r a w a c h a d w o k a c k ic h ₁₁₉

m u s i s ię op ierać n a ro zw a żen iu w leażd ej k o n k retn ej sy tu a c ji d w óch sp r z e c z n y c h in teresó w ; u ja w n ien ia p r a w d y o b ie k ty w n e j w p ro cesie k a r­ n y m i za ch o w a n ia ta je m n ic y z a w o ­ d o w e j. W w y p a d k u gd y p rzew a ża in ­ te r e s u ja w n ie n ia p raw d y o b ie k ty w ­ n e j , ta je m n ic a za w o d o w a chron ion a j e s t przez b a d a n ie św ia d k a przy d r z w ia c h z a m k n ię ty c h i zw ią za n ie t a ­ je m n ic ą w sz y stk ic h osób u czestn iczą ­ c y c h w te j czy n n o ści (art. 159 § 2 k.k.).

Z u z a s a d n i e n i a :

S ą d N a jw y ż s z y w y r a z ił n astęp u ją cy p o g lą d :

U n ie w in n ie n ie osk arżon ej Z o fii K. z III za rzu tu o sk a rżen ia Sąd W oje­ w ó d z k i u z a sa d n ił tym , że K azim ierz K ., d la k tó reg o osk arżon a m ia ła s ię p o d ją ć p ła tn ej p r o tek cji zm ierzającej <lo p o zy ty w n eg o z a ła tw ie n ia sporu c y w iln e g o oraz od k tó reg o m ia ła o - tr z y m a ć n a te n c e l 500 z ł, zm arł, a z e z n a n ia jeg o sio stry n a rozp raw ie, o d tw a r z a ją c e w y p o w ie d z i b rata przed ś m ie r c ią , b y ły m a ło sta n o w cze. J e d ­ n a k ż e z zezn a ń ty c h w y n ik a w sposób n ie w ą tp liw y , że K a zim ierz K. p o w ie ­ d z ia ł Iren ie S., iż w zw ią z k u z e sw ą sp r a w ą cy w iln ą d ał osk arżon ej 500 zł. In fo r m a c ja ta b y ła o ty le p ow ażn a, ż e św ia d e k Irena S. ch cia ła iść do o - sk a r ż o n e j i o d eb rać p ien ią d ze. B liż sz e i o b cią ża ją ce oskarżoną szczeg ó ły do­ ty c z ą c e w ręczen ia jej 500 z ł p rzez K a ­ z im ie r z a K. i ro zm o w y z oskarżoną z a w a r te są w p ro to k o le p rzesłu ch an ia -św iadka Iren y S . w śle d z tw ie . P ro to - fcó ł ten , o d c z y ta n y n a rozp raw ie, Ś w iadek p o tw ierd ził. W om aw ian ym p ro to k o le m ie śc i s ię też w zm ia n k a , że z m a r ły K azim ierz K. o p o w ied zia ł s w e m u p ełn o m o cn ik o w i p rocesow em u , ■adwokatow i J a n o w i H., o o k o liczn o ś­ c ia c h , w ja k ich w r ę c z y ł 500 zł o sk a r­ ż o n e j Z o fii K ., p rzy czym ad w o k a t

J a n H ., „ d ziw ił s ię , że farat d a ł się t a k n a k iw a ć ”. D ow ód z zezn an ia ś w ia d k a Jana H. n a tę o k o liczn o ść p o ­

w in ie n b y ł Sąd W ojew ód zk i p rzep ro­ w a d zić, g d y ż m o g ło to m ieć w p ły w na o cen ę w ia ro g o d n o ści św ia d k a Iren y S. T y m cza sem w zezn an iu św ia d k a Jan a H. je s t ty lk o w zm ia n k a : „sp raw ę K a ­ zim ierza K. p ro w a d ziłem ”. W zm ian k a ta n ie d a je żadnego m a teria łu co do III za rzu tu osk arżen ia i n ie m ożna u zn ać, ż e b y w tej sy tu a c ji S ąd W oje­ w ó d zk i w y c z e r p a ł d ow ody, ja k im i d y sp o n o w a ł.

Ś w ia d ek Jan H. p o w o ła ł s ię n a t a ­ jem n icę ob ow iązu jącą go jak o a d w o ­ k a ta w sto su n k u do R om ana S. A c z ­ k o lw ie k w p ro to k o le n ie m a ta k ieg o p o w o ła n ia się w stosu n k u do K a zi­ m ierza K .t n a le ż y jed n a k za ją ć sta ­ n o w isk o w te j k w e stii, która m oże m ieć r ó w n ież zn a czen ie dla zarzu tów d o ty czą cy ch ispraw K azim ierza K. (p u n k t III osk arżen ia) i Z o fii K . (punkt IV osk arżen ia).

Jak w y n ik a z p rotok ołu , p rok u rator „ w n o sił o z w o ln ie n ie ob roń cy od z a ­ ch o w a n ia ta je m n ic y ”, obrońca zaś o - p o n o w a ł, a S ąd n ie u w z g lę d n ił w n io ­ sku p rok u ratora. N a stą p iło tu p o m ie ­ sza n ie p o jęć co n a jm n ie i co do te r m i­ n o lo g ii. A rt. 91 lit. b) k.p.k. sta n o w i, że n ie w o ln o p rzesłu ch iw a ć jak o św ia d k a o b ro ń cy osk a rżo n eg o co do fa k tó w , o k tórych s ię od n ie g o d o w ie ­ d zia ł p rzy u d ziela n iu p orad y p raw n ej lu b p ro w a d zen iu sp raw y. J est to t a ­ jem n ica obroń cza i p rzep is u sta w y n ie p o zw a la n a jej u ja w n ien ie. J e d ­ n ak że w sp ra w ie n in iejszej ta jem n ica obroń cza n ie w c h o d z i w grę, gd yż św ia d e k Jan H. n ie b y ł obrońcą w sp r a w ie karnej R om ana S., K azim ierza K . czy Z o fii K ., a le p ełn o m o cn ik iem w sp r a w ie cy w iln ej bądź p e łn o m o c n i­ k iem o sk a r ż y c ie la p ry w a tn eg o . Ś w ia ­ dek Jan H. m ó g ł się p o w o ła ć ty lk o n a ta je m n ic ę za w o d o w ą (art. 53 d a w ­ n eg o p raw a o u stroju a d w o k a tu ry w b rzm ien iu o b w ie sz c z e n ia M in istra S p r a w ie d liw o śc i z dnia 23 sty czn ia 1959 r. (Dz. U . N r 8, poz. 41) i art. 7 o b ecn ie o b o w ią zu ją cej u sta w y o u s ­ troju a d w o k a tu ry z dnia 19 gru d n ia

120 Orzecz. Sądu Najw yższego w sprawach adw okackich N r 7-8 (91—92J>

1963 r. (Dz. U . N r (57, poz. 309). G d y­ b y się św ia d e k p o w o ła ł n a ta jem n icę za w o d o w ą , to sąd m ó g ł b ąd ź z a n ie ­ c h a ć p rzesłu ch a n ia , j e ż e li u z n a ł za m o ż liw e z w o ln ić św ia d k a od zezn ań , b ąd ź te ż p rzesłu ch ać św ia d k a p rzy d rzw iach z a m k n ię ty c h (art. 92 i 277 k.p.k.). D ecy zja w te j sp r a w ie z a le ż y od u zn a n ia s ą d u .' T o sw o b o d n e u zn a ­ n ie n ie m oże b yć jed n a k d o w o ln e, ale m u si się o p iera ć na ro zw a żen iu w każd ej k o n k retn ej s y t u a c ji dw óch sp rzeczn y ch in teresó w : u ja w n ie n ia p r a w d y o b iek ty w n ej w p ro cesie k a r­ n y m i za ch o w a n ia ta je m n ic y za w o d o ­ w e j. W w y p a d k u g d y p rzew a ża in t e ­ r es u ja w n ie n ia p r a w d y o b iek ty w n ej, ta jem n ica za w o d o w a ch ron ion a jest p rzez o d b ieg a n ie zezn a ń od św ia d k a p r z y d rzw ia ch z a m k n ię ty c h i z w ią z a ­

n ia ta je m n ic ą w sz y stk ic h osób u c z e ­ stn iczą cy ch w tej czyn n ości (art. 15»° § 2 k.k.).

Sąd W o jew ó d zk i p o w in ie n b y ł z a ­ tem przed p o d jęciem d ecy zji o e w e n ­ tu a ln y m p rzesłu ch a n iu św ia d k a J a n a H. ro zw a ży ć w a g ę jeg o w y p o w ie d z i d la sp ra w y i m ożn ość b ą d ź niem ożność- z a stą p ie n ia te g o zezn an ia in n y m i d o - d o w o d a m i. P o sta n o w ie n ie to n ie w y ­ ja śn ia , czym k ie r o w a ł s ię Sąd W o je­ w ó d zk i, r e z y g n u ją c z zezn a ń św iadka- Ja n a H., ch ociaż zezn a n ia te m ia ły zn a c z e n ie n a d er is to tn e i n ie m o g ły b y ć za stą p io n e w za k r e sie z a r z u tó w z p u n k tu III o sk a rżen ia przez inne- d ow ody, ob o w ią zek zaś zezn a w a n ia w sp r a w ie k arn ej je s t za sa d n iczo w a ż ­ n iejszy n iż o b o w ią z e k za ch o w a n ia t a ­ je m n ic y za w o d o w ej (....).

W sprawie zwolnienia adwokata od zachowania

tajemnicy zawodowej

N a marginesie wyroku S N z dnia 1 2 .X I.1 9 6 4 r. (II K 1 0 1 8 / 6 1 ) 1 I. P ro b lem a ty k a z w ią za n a ze z w o ln ie n ie m a d w ok ata o d ta je m n ic y za w o d o w ej n a ­ le ż y do szczeg ó ln ie sp orn ych . Z ło ży ło się na to sze r e g czyn n ik ów . W ydaje się , ż e n a jisto tn ie js z y m z n ic h jest sp rzeczn o ść, jak ą rod zi z jed n ej stro n y d ą żen ie do z a ­ g w a ra n to w a n y ch stron om p r o c e so w y m k o rzy sta ją cy ch z p o m o cy a d w ok ata n ie - u ja w n ia n ia p od ża d n y m p ozorem treści u d zielo n ej p o ra d y p ra w n ej, a z d r u g ie j stro n y — p otrzeb a d otarcia do p r a w d y o b ie k ty w n e j.2 P o w y ż sz ą a n ty n o m ię p o ­ g łę b ia je szcze n ie z b y t p r e c y z y jn e u reg u lo w a n ie u sta w o d a w c z e w tej m a te r ii- W ty c h w a ru n k a ch n ic d z iw n e g o , że tak teo ria , ja k i p ra k ty k a b oryk ają s i ę z tru d n o ścia m i in te rp reta cy jn y m i. P rzy k ła d em teg o rod zaju tru d n o ści w y k ła d n i m o że b y ć p ro b lem a ty k a z a w a rta w tr e ś c i o m a w ia n eg o o rzeczen ia.

S ąd N a jw y ż s z y w o m a w ia n y m w y ro k u w y ja śn ił, ż e m ożn a za n iech a ć p r z e słu ­ ch a n ia w ch arak terze św ia d k a lu b z w o ln ić od za c h o w a n ia ta je m n ic y z a w o d o w e j a d w o k a ta w y stę p u ją c e g o w ch arak terze p ełn o m o cn ik a stro n y i p rzesłu ch a ć g o ja ­ k o św ia d k a p rzy d rzw ia ch z a m k n ięty ch . D ecy zja w te j m a te r ii z a le ż y od u zn a ­ n ia sąd u . T o sw o b o d n e u zn a n ie n ie m o że b y ć jed n ak —- zd a n iem S N — d o w o ln e , a le m u si s ię op ierać n a r o zw a żen iu d w ó ch sp rzeczn y ch z e so b ą in teresó w : u ja w ­ n ie n ia p ra w d y o b ie k ty w n e j w p r o c e sie k a rn y m i za c h o w a n ia ta je m n ic y za w o d o ­ w e j. Z tr e śc i u za sa d n ien ia o m a w ia n eg o w y r o k u w y n ik a , że adw . J. H. n ie w y s tę ­ p o w a ł w sp r a w ie k arn ej w ch arak terze ob ro ń cy stro n y , b y ł n a to m ia st p ełn o m o c­

1 O SN K W n r 3/65, p o z. 27.