• Nie Znaleziono Wyników

Odpowiedzialność kontraktowa i jej stosunek do odpowiedzialności deliktowej według k.c.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Odpowiedzialność kontraktowa i jej stosunek do odpowiedzialności deliktowej według k.c."

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Maria Cybulska

Odpowiedzialność kontraktowa i jej

stosunek do odpowiedzialności

deliktowej według k.c.

Palestra 8/12(84), 80-81

(2)

80 Przegląd p rasy p ra w n icze j Nr 12 <(84>

u n o r m o w a ń k o d e k so w y c h s tr a c iło w ię c te n se n s , j a k i m u n a d a ły in n e a k t y m o r - m a ty w n e .

W d a ls z y m c ie g u sw eg o o p ra c o w a n ia a u t o r o m a w ia s z e re g k o n c e p c ji, k tó r e p rrz y - n o sz ą p rz e p is y k o d e k s u c y w iln eg o . D o n ic h n a le ż y m ię d z y in n y m i o ry g in a ln e iro z - w ią z a n ie n ie z m ie r n ie tr u d n e g o z a g a d n ie n ia tr e ś c i p r a w a s o c ja lis ty c z n e j w łasncości p a ń s tw o w e j. W e d łu g a r t. 128 § 1 k o d . w ła s n o ś ć p a ń s tw o w a p rz y s łu g u je n ie p o d z i e l­ n ie p a ń s tw u , je d n a k ż e w s fe rz e d z ia ła n ia s to s u n k ó w c y w iln o p r a w n y c h p a ń s ltw o n ie w y k o n u je sw y c h u p r a w n ie ń w ła s n o ś c io w y c h , g d y ż n ie je s t ono w ogóle p o d ­ m io te m ty c h sto s u n k ó w . W e d łu g a r t . 128 § 2 ko d . u p r a w n ie n ia te w y k o n u ją p ia ń - s tw o w e o so b y p r a w n e w im ie n iu w ła s n y m , k a ż d a w s to s u n k u do z a rz ą d z a n e j pirzez n ią części m ie n ia o g ó ln o n a ro d o w e g o . S k a r b P a ń s tw a , ja k o o so b a p r a w n a (a rt.. 33 i 34), u w a ż a się za p o d m io t p r a w i o b o w ią z k ó w w s to s u n k u do ty c h części im ie­ n ia , k tó r e n ie s ą p od z a rz ą d e m p a ń s tw o w y c h o só b p ra w n y c h .

C o się ty c z y s p o rn e g o p ro b le m u p o w s ta w a n ia , z m ia n y i w y g a ś n ię c ia z o b o w iąjz ań w s o c ja lis ty c z n y m o b ro c ie , k o d e k s p r z y ją ł z a s a d ę , że n o r m a ln y m ź ró d łe m zcabo- w ią z a n ia je s t u m o w a , i s p r o w a d z ił ro lę a k tu a d m in is tr a c y jn e g o do w ła ś c iw y c h ro z m ia r ó w .

W k o ń c o w e j części a r t y k u łu a u t o r o m a w ia g łó w n e r o d z a je u m ó w u re g u lo w a m y c h w części szczeg ó ło w ej z o b o w ią z a ń , w sz czeg ó ln o ści u m ó w , w k tó r y c h o b ie lu b j e d ­ n a ze s tr o n są je d n o s tk a m i g o s p o d a r k i u s p o łe c z n io n e j.

O d p o w ie d z ia ln o ś ć k o n tra k to w a i i ej stosunek do o d p o w ie d z ia ln o ś c i d e lik to w e j w e d łu g k.c

o m a w ia W ito ld C z a c h ó r s k i n a ła m a c h n r u 10 (1964) „N ow ego P r a w a ” .

P o s t u la t z u p e łn o ś c i k o d e k s u , w p ra w d z ie n ie w p e łn i z re a liz o w a n y , z m ie n ił n a le p s z e p rz e jrz y s to ś ć u n o rm o w a ń c a łe g o s y s te m u p r a w a c y w iln e g o . P rz e p is y d o ty ­ c z ą c e z o b o w ią z a ń m a ją z a s to s o w a n ie z a ró w n o w o b ro c ie u s p o łe c z n io n y m , j a k i p o z a n im . D la te g o m a ją o n e c h a r a k t e r p r a w a p o w sz e c h n e g o . A c z k o lw ie k a r t . 2 k .c. p o ­ z w a la n a w p ro w a d z e n ie p e w n y c h m o d y f ik a c ji, to je d n a k w z a k re s ie p o d s ta w o w y c h k o n c e p c ji p r a w a c y w iln e g o b r a k je s t z r ó ż n ic o w a n ia z p u n k tu w id z e n ia p o d m io ­ tó w , k tó r y c h d a n y s to s u n e k d o ty c z y . J e ś li c h o d z i o o d p o w ie d z ia ln o ść c y w iln ą , to u t r z y m a n a z o s ta ła z a s a d a d u a li z m u re ż y m ó w te j o d p o w ie d z ia ln o śc i, a w ię c o d p o w ie d z ia ln o ś ć tzw . k o n tr a k to w a i d e - lik to w a . P ie r w s z a o d p o w ie d z ia ln o ść p o w s ta je w ó w c z a s, g d y w is tn ie ją c y m m ię d z y s t r o n a m i s to s u n k u u m o w n y m d łu ż n ik n ie w y k o n u je sw e g o z o b o w ią z a n ia lu b w y ­ k o n u je je n ie n a le ż y c ie . D ru g a o d n o si się do w y p a d k ó w , g d y sa m f a k t w y r z ą d z e n ia s z k o d y — p o za is tn ie ją c y m s to s u n k ie m z o b o w ią z a n io w y m — p o w o d u je p o w s ta n ie z o b o w ią z a n ia o d szk o d o w a w c z e g o . W p ra w d z ie k o d e k s c y w iln y n ie z a w ie r a ogólnego- p r z e p is u o ź ró d ła c h z o b o w ią z a ń , n ie m n ie j je d n a k u k ła d k o d e k s u n ie z m ie n ia d o ­ ty c h c z a s o w e j z a s a d n ic z e j k o n c e p c ji co do d w o isto śc i o d p o w ie d z ia ln o ś c i i ró ż n e j f u n k c j i o b u re ż y m ó w , m im o że s y s te m a ty k a m a te r i a łu je s t o d m ie n n a .

P o o m ó w ie n iu sz e re g u z m ia n w z a k re s ie s y s te m a ty k i k o d e k s u a u to r p o d k r e ś la , że u tr z y m a n a z o s ta ła z a s a d a o d p o w ie d z ia ln o śc i d łu ż n ik a za w s z e lk ą sz k o d ę , a w ię c z a r ó w n o za d a m n u m e m e r g e n s , ja k i z a l u c r u m c e ssans. D o ty c z y to — w r ó w n e i m ie r z e — t a k o b ro tu u sp o łe c z n io n e g o , j a k i z o b o w ią z a ń p o w s ta ły c h p o z a ty m o b ­ ro te m .

Z u p e łn e n o v u m s ta n o w i a r t. 443 k o d e k s u o z b ie g u o d p o w ie d z ia ln o śc i e x c o n t r a ­

c t u i e x delicto. P ro b le m te n w o s ta tn ic h la t a c h s t a ł s ię n a d e r w a ż n y . W j u d y k a -

(3)

№ 12 (84) P rzegląd p ra sy p ra w n ic ze j 81 g d y je d e n i t e n s a m s ta n f a k ty c z n y w y p e łn ia p r z e s ła n k i z a ró w n o o d p o w ie d z ia l­ n o ś c i k o n tr a k to w e j, ja k i d e lik to w e j, to m o ż liw e je s t z a s to s o w a n ie d o te g o s ta n u f a k t y c z n e g o c a ło ś c i re g u ł je d n e g o lu b d ru g ie g o re ż y m u o d p o w ie d z ia ln o ś c i, p rz y c z y m o ty m , ja k i e r e g u ły m a j ą b y ć w d a n y m w y p a d k u z a s to s o w a n e , d e c y d u je o r g a n o r z e k a ją c y . R ó ż n ic e o b u re ż y m ó w są b a r d z o is to tn e . D o ty c z ą cme m .in .: a) o c e n y p o ję c ia w in y , b ) c ię ż a r u d o w o d ó w , c) w s p ó ło d p o w ie d z ia ln o ś c i z a szk o d ę, d) te r m in ó w p r z e d a w n ie n i a ro s z c z e ń , e) z a k r e s u i sp o s o b u n a p r a w ie n i a s z k o d y f) k o m p e te n c ji s ą d u itp . C o n o w e g o w n o s i w te j s y t u a c ji a r t . 443 k o d e k s u ?

P r z e p i s t e n m a n a s t ę p u ją c e b rz m ie n ie : „O k o lic z n o ść , że d z ia ła n ie l u b z a n ie ­ c h a n ie , z k tó r e g o sz k o d a w y n ik ła , s ta n o w iło n ie w y k o n a n ie l u b n ie n a le ż y te w y k o ­ n a n i e is tn ie ją c e g o u p rz e d n io z o b o w ią z a n ia , n ie w y łą c z a ro s z c z e n ia o n a p r a w ie n i e s z k o d y z t y t u ł u c z y n u n ie d o z w o lo n e g o , c h y b a że z tr e ś c i is tn ie ją c e g o u p r z e d n io z o b o w ią z a n ia w y n ik a co in n e g o ” . P r z e p is te n n ie w ą tp liw ie z e z w a la n a s to s o w a n ie r e g u ł z b ie g u , je d n a k ż e tr e ś c i ty c h r e g u ł n ie p rz e s ą d z a , z je d n y m ty lk o w y ją tk i e m , j a k p is z e a u t o r : „ g d y z tr e ś c i u p rz e d n io is tn ie ją c e g o (m ięd zy s t r o n a m i) z o b o w ią ­ z a n ia n i e w y n ik a co in n e g o ” ; o z n a c z a to , że z b ie g n ie p o w in ie n p ro w a d z ić do p o ­ w o ła n ia s ię n a p rz e p is y o b u re ż y m ó w . Z d a n ie m a u to r a b ę d z ie to n p . z a c h o d z iło w te d y , g d y s t r o n y o g ra n ic z ą z g ó r y o d p o w ie d z ia ln o ś ć do o z n aczo n eg o s to p n ia w in y l u b u s t a l ą u m o w n ie o g ra n ic z e n ie w y so k o śc i o d sz k o d o w a n ia . W ta k ic h w y p a d k a c h z a s t o s o w a n ie re ż y m u d e lik to w e g o p ro w a d z iło b y do p rz e k r e ś le n ia u p r z e d n ie g o p o ­ r o z u m ie n i a s tr o n .

A u t o r — z a z n a c z a ją c , że je s t z w o le n n ik ie m o c e n y s to s u n k u s t r o n w e d łu g k r y ­ t e r i u m , czy is tn ie n ie z o b o w ią z a n ia m ię d z y n im i w y łą c z a (czy te ż nie) s to s o w a n ie o g ó ln y c h n a k a z ó w lu b z a k a z ó w p r a w a , k tó r e n a r u s z y ć m o że k a ż d y , a w ię c ta k ż e t e n , k to n ie je s t z w ią z a n y d a n y m s to s u n k ie m o b lig a c y jn y m — p is z e , że a r t . 443 k .c . n ie d a je d o s ta te c z n ie ś c is ły c h w s k a z ó w e k co do o c e n y s to s u n k u s t r o n i d o ­ p ie r o p r a k t y k a p o k a ż e , ja k a b ę d z ie u ż y te c z n o ść n o w e g o e k s p e r y m e n tu le g i s l a c y j­ n e g o , t j . a r t . 443 k.c.

W y r o k zaoczny w św ietle o rz e c z n ic tw a i n a u ki c y w iln o p ro c e s o w e j PRL

-to t y t u ł a r t y k u łu E d m u n d a W e n g e r k a , d ru k o w a n e g o w z e sz y c ie I I I (1964) J t w a r t a l n i k a „ R u c h P ra w n ic z y , E k o n o m ic z n y i S o c jo lo g ic z n y ” . W y ro k z a o c z n y n a le ż y d o in s ty tu c ji w y w o łu ją c y c h od l a t d u ż e z a in te r e s o w a n ie . I n s t y t u c j a t a w e d łu g słó w a u t o r a le ż y „ n a s ty k u n a c z e ln y c h z a s a d p ro c e s u c y w il­ n e g o , j a k p r a w d y o b ie k ty w n e j, k o n tr a d y k to r y jn o ś c i, k o n c e n tr a c ji m a t e r i a ł u p r o ­ c e so w e g o i ró w n o ś ę i s t r o n (...).”

A n a liz a o rz e c z n ic tw a , k tó r e p o w s ta ło n a t l e w y ro k ó w zao c z n y c h , p o z w a la z o r ie n ­ to w a ć się , w j a k i s p o s ó b ju d y k a t u r a ro z u m ie n a c z e ln e z a s a d y p ro c e s u c y w iln e g o i w j a k i m k i e r u n k u p o sz e d ł je g o ro z w ó j w o k re s ie o s ta tn ie g o d w u d z ie s to le c ia Z a s a d n ic z e p r z e m ia n y , k tó r e w p ro w a d z iła d o k.p .c. n o w e la z 1950 r . p o d k r e ś la ją z a s a d ę p r a w d y o b ie k ty w n e j i je j n a d rz ę d n o ś ć . P o ja w iły się z a te m p o g lą d y , że i n ­

s t y t u c j a w y r o k u z a o c z n e g o s ta n o w i p rz e s z k o d ę d o r e a liz a c ji te j n a c z e ln e j z a s a d y O rz e c z n ic tw o s ą d o w e o s ta tn ic h l a t w y k a z a ło je d n a k , że in s ty t u c ja t a n ie p o z o s ta je w s p r z e c z n o ś c i z z a s a d ą p r a w d y o b ie k ty w n e j, lecz p rz e c iw n ie , m o ż e s ta n o w ić ś r o ­ d e k d o j e j w y k r y c ia .

N a sz o b o w ią z u ją c y d o ty c h c z a s k o d e k s p o s tę p o w a n ia c y w iln e g o s ta n o w i w y ło m -w s y s te m ie p r a w n y m k r a j ó w s o c ja lis ty c z n y c h , k tó r e z w y ją tk ie m N R D , g d z ie o b o ­ w i ą z u j e u s t a w a p ro c e s o w a z 1870 r., n ie p r z e w id u ją w y ro k u z a o czn eg o . P -ozosta-* — P a le s tra

Cytaty

Powiązane dokumenty

Uwagi powyższe pozwalają postawić zagadnienie, czy schematy wyróżnione przez prof. Ossowskiego stanowią wszystkie możliwe schematy struktury klasowej, wy­ stępujące w

De berekening met F = 1,33 geeft wel de vorm van het (met deze reductie overeenstemmende) glijvlak. Uit het snelheidsveld valt af te leiden dat het nagenoeg cirkelvormig is, behalve

na rzecz innych systemów społecznych 14. System społeczny zakładu pracy stanowi przedmiot studiów socjolo­ gów pracy, podobnie jak ekonomiści studiują system gospodarczy

I recommend scholars in the fields of social policy, political science, sociology, and geography to thoroughly study this book which provides a very good state of the art of

Dowódcą dywizjonu był wtedy major Tadeusz Sawicz; on z kolei oddał mnie pod opiekę jednego z dowódców eskadr, porucznika Tadeusza Andersza 106.. Tym dwu ludziom zawdzięczać

М етод оценки влияния личных ф акторов на производительность труда, заклю чен­ ный в м атематические формулы, дополненный качественной

A. Koncepcja energii - ograniczenie zużycia energii niezbędnej do ogrzewania mieszkao. Osiągnięty został głównie dzięki innowacyjnym projektom domów m. izolowaniu

W systemie prawa polskiego zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej został definitywnie przyjęty i uregulowany przez art. stosuje się w stosunkach cywilnoprawnych