czyli jak wybrać odpowiednie

Drapieżne wydawnictwa,

czyli jak wybrać odpowiednie

czasopismo do swojej publikacji

•

Formy drapieżnej nauki.

•

Drapieżni wydawcy a ruch Open Access.

•

Skąd się wzięła nazwa?

•

Praktyki stosowane przez drapieżnych wydawców.

•

_{Jak wielu jest drapieżnych wydawców?}

•

_{Zyski drapieżnych wydawców.}

•

Kto publikuje w drapieżnych czasopismach?

•

Jak zweryfikować, czy czasopismo jest wiarygodne?

•

Konsekwencje publikowania w drapieżnych

czasopismach.

•

Inne drapieżne formy komunikacji naukowej.

Negatywne zjawiska w nauce:

• drapieżni wydawcy (predatory publishers), • drapieżne czasopisma (predatory journals),

• drapieżne konferencje (predatory conferences),

• drapieżni wydawcy książek i serii wydawniczych (vanity press), • bezwartosciowe wskaźniki bibliometryczne (misleading metrics). Są to swoiste formy cyberprzestępczości, które mają na celu przede wszystkim wyłudzenie pieniędzy.

Drapieżna nauka

Drapieżn

a

Drapieżni wydawcy od lat „krążą” w środowisku akademickim. I z każdym rokiem jest ich coraz więcej. Określenie to dotyczy

wydawców, którzy żerują na młodych i niedoświadczonych naukowcach, obiecując szybkie publikacje w czasopismach o wysokim wskaźniku Impact Factor.

Wykorzysują presję związaną z publish or perish – czyli koniecznością publikowania wyników badań w czasopismach naukowych,

branżowych, najlepiej międzynarodowych i o wysokim prestiżu. Pod takie podszywają się oszuści, obiecując rzetelny proces wydawniczy i nierealnie szybki termin publikacji – chodzi oczywiście o wyłudzenie pieniędzy.

W praktyce drapieżni wydawcy publikują wszystko, co zostanie do nich przysłane – o ile autor zapłaci. I pomijają standardy, przez które potencjalna publikacja mogłaby zostać odrzucona, takie jak recenzja naukowa, poziom merytoryczny tekstu czy niestaranny skład.

Drapieżn

a

Tradycyjny model publikowania:

• oparty na subskrypcji,

• treści dostępne są za paywallem (płatne i zazwyczaj

niedostępne dla ogółu społeczeństwa),

• długotrwały proces recenzyjny,

• zazwyczaj wysoka jakość, związana z rzetelnym

przygotowaniem tekstu do publikacji.

Ruch open access:

• treści dostępne bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanych,

• nowe modele finansowania publikacji.

Drapieżni wydawcy nie istnieliby,

gdyby nie open access

Open ac

Publikowanie w open access może mieć postać kilku dróg, m.in.: • „zielona droga” – otwarte, bezpłatne repozytoria;

• „złota droga” – pokrywanie kosztów redakcyjnych przez autora; • „platynowa droga” – czasopismo finansowane jest przez uczelnie,

autorzy nie ponoszą kosztów związanych z publikowaniem.

Drapieżni wydawcy wykorzystują „złotą drogę” w modelu OA, czyli ten model, w którym autor płaci za publikację. Dzięki temu mogą uzasadnić żądanie opłat od autorów lub finansujących ich instytucji. Ich działania nazywa się wynaturzoną formą

otwartego dostępu lub fałszywym złotym dostępem.

Drapieżni wydawcy eksploatują złotą drogę

Open ac

Artykuł Jeffrey'a Bealla pt. Predatory Open-Access Scholarly Publishers, poublikowany w 2010 r.

Skąd się wzięła nazwa?

Jeffrey Beall

• emerytowany bibliotekarz akademicki, University of Colorado w Denver

• blog ‘Scholarly Open Access’

• zakończenie działalności bloga w 2017

• zarzuty środowiska akademickiego w stosunku do Bealla.

Lista

Beall's List: Potential, possible, or probable predatory scholarly open-access publishers

Lista

Lista

Bealla

Zarzuty wobec Bealla:

• Przeciwnik ruchu open access.

• Jednoosobowy werdykt

dotyczący wiarygodności wydawcy.

• Analiza informacji ze stron

internetowych jako podstawa

analizy.

• Stronniczość – te same

standardy dla czasopism zkrajów rozwijających się i rozwiniętych

1) Dziesiątki tytułów na jednej platformie

2) Tytuły tworzone na wzór uznanych periodyków

3) Mega czasopisma

4) Nawiązywanie do „prestiżowego” kraju w tytule

5) Kradzież lub przejęcie tożsamości czasopisma

6) Legalne przejęcie czasopisma

7) Masowy e-mailing

8) Fałszywe dane bibliometryczne i Impact Factor

9) Dane kontaktowe i adres redakcji

10) Mało wiarygodna lista redaktorów

11) Brak procesu redakcyjnego

12) Opłaty za opublikowanie artykułu

13) Inne cechy drapieżnych wydawców

Praktyki stosowane przez drapieżnych wydawców

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Wydawca, wykorzystując darmowe oprogramowanie typu Open Journal System, tworzy - według jednego szablonu - kolejne tytuły czasopism. Nie tylko ich strony wyglądają niemal identycznie, często korzystają z tego samego formularza kontaktowego i miewają

identyczne składy redakcji.

1) Dziesiątki tytułów na jednej platformie

Czasopisma oferowane przez wydawcę Academia Publishing

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Oto niektórzy w drapieżnych wydawców, od lat działających na rynku Open Access. Firmują liczne tytuły drapieżnych czasopism i organizują równie liczne drapieżne konferencje:

• Global Science Research Journals – 71 czasopism

• International Scholars Journals Publishing Corporation – 88 czasopism • Synergy Publishers – 14 czasopism

• OMICS Publishing Group - ponad 700 czasopism i 3000 konferencji • SciTechnol – 90 czasopism

• United Scientific Group – 6 czasopism i liczne konferencje • Insight Medical Publishing – 172 czasopisma

• Academic Journals – 120 czasopism, ok. 1500 konferencji

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Tytuły na platformach drapieżnych wydawców mogłyby uchodzić za poważne czasopisma naukowe, gdyż tworzone są na wzór realnych,

prestiżowych periodyków. Zmieniony może być szyk wyrazów albo

miesza się określenia z kilku różnych tytułów.

2) Tytuły tworzone na wzór uznanych periodyków

International Journal of Pharmacy Czasopismo drapieżne,

Wyd. Pharma School Library

Na stronie Journal Impact Factor: 0.46* JCR nie wykazuje tego czasopisma - Brak IF

International Journal of Pharmaceutics, Wyd. Elsevier Science JCR – IF 4.213

International Journal of Pharmacology,

Wyd. Asian Network for Scientific Information JCR – IF 0.754

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

• Drapieżni wydawcy, chcąc nadać czasopismu większego prestiżu, nagminnie stosują określenia typu:

Advanced, Global, International, Universal, World, Open. • tematyka obejmuje szeroki zakres dyscyplin, jak np.

International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, International Journal of Science Culture and Sport.

• W literaturze określane są one jako „mega czasopisma” i mają one na celu wyłącznie przyciągnięcie jak największej liczby publikujących

Coraz większy problem z wymyślaniem nowych nazw:

„Abhinav National, International Peer reviewed Refereed Journal” – sprzeczność (tj. national / international),

– powtórzenia (peer review / refereed).

3) Mega czasopisma

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Częstą praktyką jest też stosowanie tytułu nawiązującego do

określonego państwa, podczas gdy faktycznie nie na ono nic

z danym państwem wspólnego.

Drapieżni wydawcy często podają amerykańskie, brytyjskie,

kanadyjskie lub australijskie adresy swoich siedzib, gdy w istocie pochodzą z takich krajów jak Pakistan, Indie lub Nigeria.

Chodzi o to, by przyciągnąć młodych naukowców z krajów

rozwijających się, dla których opublikowanie swojego tekstu w czasopiśmie o zagranicznych korzeniach (choćby tylko z nazwy) jest samo w sobie nobilitujące.

4) Nawiązywanie do „prestiżowego” kraju w tytule

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Przykładem może być drapieżne czasopismo od tytułem Australian Journal of Basic and Applied Sciences, za które odpowiada wydawca o nazwie

American-Eurasian Network for Scientific Information, który

zlokalizowany jest w Jordanii.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Z Australią nie ma nic wspólnego żaden z redaktorów czasopisma. Na drapieżne czasopismo wskazuje również to, że do kontaktu służy adres na Gmail, a czasopismo nie ma nigdzie podanego pełnego adresu redakcji.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Żeby się upewnić, że mamy do czynienia z czasopismem, które wcale nie ma

australijskich korzeni, wystarczy zweryfikować je w bazie ISSN – numery ISSN podane na stronie czasopisma zarejestrowane są w Pakistanie dla wersji drukowanej i w Jordanii dla wersji online.

Stworzenie strony, która do złudzenia będzie przypominać stronę prawdziwego czasopisma o ustalonej renomie.

• Skopiowane elementy witryny.

• Skopiowane dane o IF i indeksowaniu w bazach danych.

• Podmienione dane do kontaktu i numery kont.

Wydawca drapieżnego czasopisma stosuje tytuł zbliżony do

tytułu prestiżowego, oryginalnego czasopisma, ale dodaje:

• jakiś wyraz (np. określenie typu International, Global),

• podtytuł (np. english version).

Autor może mieć wrażenie, że publikuje dla znanego

periodyku (zwłaszcza, że strona zawiera autentyczne dane o czasopiśmie), a w istocie pada ofiarą drapieżnego wydawcy.

5) Kradzież lub przejęcie tożsamości czasopisma

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Opisana praktyka to porywanie czasopism (hijacked journal) Jest ona częsta w przypadku niszowych tytułów wydawanych wyłącznie w formie drukowanej w kraju nieanglojęzycznym. Periodyk może mieć nawet przyznany Impact Factor, co

skrupulatnie wykorzystują drapieżni wydawcy do uwiarygodnienia swojej fałszywej strony i naciągnięcia autorów na opłaty.

DAVIDE BONAZZI/@ SALZMANART

Praktyki

drapieżnych

wydawc

http://www.landesmuseum.ktn.gv.at/210226w_DE.htm?seite=15

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Ofiarą takiego procederu padło m.in. szwajcarskie czasopismo “Wulfenia: Mitteilungen des Kärntner Botanikzentrums”. Według bazy Journal Citation Report ma ono Impact Factor, skupia się na jednej dziedzinie – botanice – i wydawane jest raz do roku.

www.multidisciplinarywulfenia.org

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

A tak wygląda strona, która się pod ten tytuł podszywa. Wykorzystuje prawdziwy ISSN czasopisma Wulfenia i zawyża IF czasopisma. Drapieżny tytuł stał się multidyscyplinarnym czasopismem, dodatkowo został miesięcznikiem.

Oryginalny „Sylwan” (https://sylwan.lasy.gov.pl/)

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Jest też drapieżne czasopismo, podszywające się pod polski tytuł. Oryginalne czasopismo „Sylwan” jest najstarszym w Polsce i jednym z pierwszych na świecie czasopismem naukowym z zakresu leśnictwa.

Tak wygląda strona drapieżnego tytułu Sylwan. English Edition” (http://sylwan.ibles.org/scope.html)

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Drapieżne czasopismo wykorzystało layout strony i do oryginalnego tytułu dodało określenie „English Edition” (http://sylwan.ibles.org/scope.html). I nie koncentruje się na jednej dziedzinie nauki – przyjmuje teksty z każdej dziedziny.

6) Legalne przejęcie czasopisma

Przejęcia tożsamości czasopism mogą występować także

w legalny sposób, w drodze przywłaszczenia funkcjonującego legalnie czasopisma. W literaturze opisywany jest przypadek kanadyjskiego periodyku „Experimental and Clinical

Cardiology”:

• wydawany przez Pulsus Group przez 17 lat;

• budowanie marki, Impact Factor, miejsce w renomowanych bazach indeksujących;

• W 2013 roku wykupienie przez wydawnictwo Cardiology Academic Press;

• przekształcenie w czasopismo drapieżne;

• 2 lata drapieżnej działalności – publikowanie licznie przysyłanych tekstów z różnych dziedzin, nie poddając ich jakiejkolwiek recenzji.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

• Mailowe polowanie na autorów i publikacje.

• Obietnica szybkiej, niemal natychmiastowej publikacji. • Forma maili wskazująca na masową wysyłkę.

• Słabo dopracowana forma korespondencji, często z błędami językowymi lub stylistycznymi, o wyraźnych niedoróbkach edytorskich.

• Brak informacji o wysokich opłatach autorskich lub oferowanie publikacji za relatywnie niewielką kwotę.

7) Masowy e-mailing

Wersja nigeryjskiego spamu przeznaczonego dla środowiska naukowego

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Nazwiska badaczy i ich maile prawdopodobnie są losowo wyciągane z takich baz jak

Web of Science. Listy mogą składać się z kilkuset lub kilku tysięcy nazwisk, na które potem, przy pomocy programów do masowego mailingu, wysyłane są zaproszenia do udziału

w konferencji lub publikowania czasopiśmie o wysokim IF. Nie ma tu znaczenia specjalizacja danego badacza - większość autorów otrzymuje zaproszenia, które nie mają nic wspólnego z ich wiedzą specjalistyczną.

Bezosobowe adresowanie maila

Obietnica natychmiastowej publikacji Pod mailem nie podpisuje się

faktyczny redaktor czy osoba związana z czasopismem

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Obietnica szybkiego procesu recenzji Bardzo niska stawka

za artykuł

Brak podpisu i kontaktu do faktycznego redaktora czasopisma

Praktyki

drapieżnych

wydawc

• Wydawca podaje, że zawartość czasopisma indeksowana jest w znanych bazach bibliograficznych lub abstraktowych, np. Medline czy PubMed – a tak naprawdę w nich nie występuje. • Czasopismo podaje IF, ale nie jest wykazywane w bazie Journal

Citation Reports – jedynym źródle informacji o tym wskaźniku.

• Wartość wskaźnika Impact Factor jest oznaczona gwiazdką, a wydawca podaje, że jest to wartość nieoficjalna.

• Wydawca powołuje się na wymyślone wskaźniki o nazwie

nawiązującej do Impact factor (np. universal impact factor,

general impact factor, real-time impact factor, view factor, science impact factor, global impact factor, unofficial impact factor, prognostic IF, Google-based Impact Factor i in.)

8) Fałszywe dane bibliometryczne i Impact Factor

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Przykład drapieżnego czasopisma, które podaje fałszywe dane dotyczące Impact Factor. To

„Academia Journal of Medicinal Plants” – czasopismo na stronie internetowej chwali się dość wysokim wskaźnikiem Impact Factor - można to szybko zweryfikować.

Warto też zwrócić uwagę na dopisek „Covered by CAS Source Index” – co od razu wskazuje, że wartość nie jest wiarygodna.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

_{Natomiast źródło Impact}

Factor, na które powołuje się wydawca, czyli CAS Source Index (CASSI), to w istocie indeks skrótów czasopism i tytułów używanych w chemii i wielu pokrewnych naukach. Na podstawie tego indeksu nie ma możliwości, by wyliczyć jakikolwiek wskaźnik

bibliometryczny, a zwłaszcza impact faktor. Dowiemy się tylko, że takie czasopismo jest zarejestrowane i aktywne.

• brak pełnego adresu wydawcy lub fałszywy adres; • kontakt poprzez formularz;

• lokalizacja serwera strony internetowej nie wskazuje na to samo państwo, które podawane jest w adresie redakcji czasopisma (można to sprawdzić korzystając z narzędzi typu

http://ipaddress.com lub https://www.whois.com).

9) Dane kontaktowe i adres redakcji

Praktyki

drapieżnych

wydawc

• grono redakcyjne wymyślone lub złożone z nazwisk naukowców, którzy nie wyrazili na to zgody i być może nawet o tym fakcie nie wiedzą;

• lista redaktorów jest skromna i pozbawiona informacji o edytorach, korektorach czy radzie programowej, albo

wprost przeciwnie, może być bardzo rozbudowana, co ma wskazywać na szeroki zasięg i umiędzynarodowienie

czasopisma;

• brak danych akademickich, takich jak afiliacja, czy służbowe adresy mailowe.

• Członkowie redakcji używają adresów mailowych

znajdujących się w szeroko dostępnych domenach np.

gmail.com lub yahoo.com.

10) Mało wiarygodna lista redaktorów

Praktyki

drapieżnych

wydawc

(źródło:https://scholarlyoa.com/predatory-journal-lists-murdered-doctor-as-its-editor-in-chief/)

Zamordowany naukowiec redaktorem naczelnym czasopisma

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Jedym z przykładów posłużenia się danymi naukowca jest dość drastyczny przypadek, który miał miejsce w Stanach. Dr Roger Brumback zginął zastrzelony w 2013 roku na progu własnego domu przez swojego dawnego podwładnego. I w tym samym roku powstało czasopismo „The American Journal of Medical Sciences and Medicine”, którego redaktorem naczelnym był właśnie dr Roger Brumback.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Czasopismo jest wciąż aktywne (http://www.sciepub.com/journal/AJSSM), choć już inna osoba wymieniana jest jako jego redaktor

• Autorzy ekperymentu: Piotr Sorokowski, Emanuel Kulczycki, Agnieszka Sorokowska, Katarzyna Pisanski.

• Cel prowokacji: udowodnienie, jak drapieżne czasopisma wykorzystują dane badaczy – nawet, jeśli chodzi o zupełnie fikcyjne osoby.

• Anna Olga Szust – fikcyjna postać, która została redaktorem w kilkudziesięciu czasopismach drapieżnych.

Wnioski z badania: Sorokowski Piotr, Kulczycki Emanuel,

Sorokowska Agnieszka, Pisanski Katarzyna, Predatory journals recruit fake editor, Nature, 2017, Vol. 543, p. 481-483,

https://www.nature.com/news/predatory-journals-recruit-fake-editor-1.21662

Prowokacja polskich naukowców

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Aut. Veridiana Scarpelli / Revista Pesquisa FAPESP

Anna O. Szust otrzymała konto emailowe na Gmailu, profile w serwisie Academia.edu, na Twitterze i Google Plus. Stworzono dla niej kiepskiej jakości CV, składające się z różnych nieistniejących aktywności. Wymyślono wydawnictwa, które wydawały jej nieistniejące publikacje. Dostała też twarz – zakupione zdjęcie z banku zdjęć.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Jej CV wysłano do 360 czasopism działających w modelu open access – chodziło o sprawdzenie, ile z nich zgodzi się na przyjęcie Anny O. Szust do grona redakcyjnego. Okazało się, że żadne czasopismo z Impact Factorem nie zatrudniło fikcyjnej badaczki, ale pozytywnie na jej maila odpowiedziało 48 czasopism.

Okazało się nawet, że osoba fikcyjnej badaczki zaczęła żyć własnym życiem. Z czasem Anna Szust stała się redaktorem

czasopism, do których swojej kandydatury nawet nie zgłaszała. Była też członkiem licznych

komitetów organizacyjnych konferencji.

• Obietnice przyspieszonej ścieżki publikacji (tzw.

fast-track), w której nastąpić miałby błyskawiczny proces

recenzowania.

• Opublikowany tekst nie jest w żaden sposób poprawiony, modyfikowany czy wyedytowany – zazwyczaj wygląda tak, jak w momencie zgłoszenia.

• W praktyce proces recenzyjny nie ma miejsca, a do

drapieżnego czasopisma można wysłać dowolny, nawet najbardziej absurdalny tekst, a i tak zostanie on

publikowany.

11) Brak procesu recenzyjnego

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Wypiszcie mnie z waszego pie********o Newslettera!

Get me off your fucking mailing list (http://www.scs.stanford.edu/~dm/home/papers/remove.pdf)

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Czasopismo, które określa się jako naukowe, zaakceptowało artykuł o widocznym tytule, który został stworzony przez dwóch informatyków (David Mazières z Uniwersytetu Stanforda oraz Eddie Kohler z Uniwersytetu Harvarda ) jako żart, w odpowiedzi na niechciane zaproszenia na konferencje. Tekst liczył sobie wraz z diagramami i wykresami 10 stron i zawierał jedynie 7 słów: get me off your fucking mailing list.

Artkuł został przez recenzenta oceniony jako doskonały i zaakceptowany do publikacji przez czasopismo „International Journal of Advanced Computer Technology”. Wystarczyło, że autorzy wpłacą jeszcze 150 dolarów opłaty manipulacyjnej i materiał zostałby opublikowany.

Publikacja napisana przez animowane postacie przyjęta przez dwa czasopisma

A paper by Maggie Simpson and Edna Krabappel was accepted by two scientific journals

(https://www.vox.com/2014/12/7/7339587/simpsons-science-paper)

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Dwa czasopisma „naukowe” zaakceptowały bez zastrzeżeń

fikcyjne badania naukowe autorstwa fikcyjnych znanych z kultowej

kreskówki. W istocie był to

spreparowany tekst , wygenerowany przez komputer, który został wysłany do publikacji przez Alexa

Smolianitsky'ego w celu ujawnienia drapieżnej natury dwóch czasopism naukowych – „Journal of

Computational Intelligence and Electronic Systems” oraz „Aperito Journal of NanoScience Technology”.

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Jedno czasopismo natychmiast zaakceptowało tekst, podczas gdy drugie poczekało miesiąc - być może w ramach próby sfałszowania recenzji – ale również go opublikowało. I wysłało Smolianitskiemu fakturę na 459 dolarów.

Star Trek i Warp 10 w publikacji biologa ( https://www.sciencealert.com/biologist-fake-star-trek-paper-warp-speed-accepted-4-dodgy-science-journals-predatory-trekkie)

Praktyki

drapieżnych

wydawc

ów

Do prowokacji skierowanych przeciwko drapieżnym czasopismom dołożył się biolog z 30-letnim doświadczeniem, który opublikował – jako Lewis Zimmerman, fikcyjny doktor z serialu Star Trek, pracę, w której streścił jeden z najgorszych odcinków „Star Treka”. Epizod pod tytułem „Threshold” dotyczył przeobrażania się ludzi w kosmiczne salamandry po przekroczeniu bariery prędkości Warp 10.

Artykuł bez najmniejszych przeciwskazań opublikowało jedno z tak zwanych

„naukowych” czasopism -American Research Journal of Biosciences. Tekst przyjęto do publikacji również w trzech innych pismach.

Warto dodać, że czasopismo chciało początkowo 749 dolarów za publikację, ale badacz zbił cenę do 50 dolarów.

Różne strategie:

• Brak jakichkolwiek informacji o opłatach za artykuł – ani w mailu, ani na stronie, ani podczas uzyskania tekstu od autora. Autor dostaje fakturę w momencie, gdy tekst przeszedł rzekomą recenzję i ma zostać opublikowany. • Informacje o bardzo niskich opłatach za publikacje (np.

poniżej 150 dolarów). To ma przyciągnąć zwłaszcza

młodych naukowców, którzy z własnej kieszeni chcą pokryć koszt publikacji.

12) Opłaty za opublikowanie artykułu

Praktyki

drapieżnych

wydawc

• Wygląd i informacje na stronie internetowej - witryna

czasopisma/wydawnictwa zawiera liczne błędy typograficzne, literowe oraz gramatyczne lub wygląda nieprofesjonalnie.

• Brak informacji o procesie archiwizacji.

• Informacje o zachowaniu praw majątkowych do opublikowanych prac.

• Brak informacji o kwestiach prawnych.

• Brak informacji o procedurze wycofania publikacji. • Wprowadzające w błąd slogany - wydawca zapewnia

w mailach i na stronie internetowej, że jest wiodącym wydawcą albo najszybciej rozwijajacym się wydawcą

w danej dziedzinie, mimo tego, że dopiero co pojawił się na „rynku”.

13) Inne cechy drapieżnych wydawców

Praktyki

drapieżnych

wydawc

Jak wielu jest drapieżnych wydawców?

Lic

zba

drapieżnych

wydawc

ów

Według danych Jeffrey’a Bealla w latach 2011-2016 liczba

drapieżnych wydawców wzrastała lawinowo. O ile w 2011 roku badacz zidentyfikował ich 18, to pięć lat później liczba ta wzrosła do niemal tysiąca – i to tylko tych, których udało się rozpoznać. Szacował, że drapieżni wydawcy stanowią około 10%

wszystkich wydawców wydawców działających w modelu OA.

Trzeba sobie też uświadomić, że za większością wydawców nie stoi jeden tytuł. Niektórzy wydawcy mają w swoim portfolio nawet ponad 100 tytułów drapieżnych czasopism.

Steve Kisely, Predatory journals and dubious publishers: how to avoid being their prey, BJPsych Advances (2018), https://doi.org/10.1192/bja.2018.56

W 2015 roku szacowano, że 8 000 czasopism drapieżnych publikuje rocznie ponad 400 000 badań naukowych (Bhushan Patwardhan, Why India is striking back

against predatory journals, Nature 571, 7 (2019), https://doi.org/10.1038/d41586-019-02023-7).

Lic

zba

drapieżnych

wydawc

ów

Liczbę czasopism zidentyfikowanych jako stosujące praktyki „Predatory Journals” z podziałem na kraje (Polityka przeciwdziałania praktykom Predatory Journals,

https://indexcopernicus.com/index.php/pl/parametryzacja-1/ici-journals-master-list/polityka-przeciwdzialania-praktykom-predatory-journals)

Lic

zba

drapieżnych

wydawc

ów

John Bohannon, Who's Afraid of Peer Review? (https://science.sciencemag.org/content/342/6154/60)

Lic

zba

drapieżnych

wydawc

ów

Kandyjski dziennikarz John Bohannon nie tylko sprawdził, w których krajach działa największa liczba drapieżnych wydawców, prześledził też przepływ pieniędzy między drapieżnymi

wydawcami, redaktorami i bankami. Tutaj największą aktywność przejawiają takie państwa jak Indie, Nigeria, Stany Zjednoczone, Pakistan czy Chiny.

• Hipotetyczny wydawca publikuje 7 różnych czasopism.

• W każdym z nich publikuje co miesiąc 60 artykułów.

• Za każdy artykuł żąda od autorów 200 dolarów.

• Zarabia w ten sposób

1 008 000 dolarów rocznie.

Zyski drapieżnych wydawców

Wydawca ponosi niewielkie koszty, zyski liczy

natomiast w tysiącach lub milionach dolarów

• autorzy, którzy nie rozpoznali drapieżnego wydawcy,

• młodzi badacze i doktoranci, którzy nie mają jeszcze rozeznania

w czasopismach naukowych,

• badacze z krajów rozwijających się.

Niewykluczone, że część badaczy publikuje w drapieżnych czasopismach świadomie:

• Autorzy chcą mieć w swoim dorobku dużą liczbę publikacji

(np. aby w ten sposób być wyżej punktowanym przez uczelnie).

• Autorom zależy na szybkim opublikowaniu tekstu.

• Autorzy chcą uniknąć procesu recenzowania (np. w celu ukrycia

nieetycznych praktyk, plagiatów czy nierzetelnych badań).

Wybó

r

cz

asopi

sma

• Przynależność do stowarzyszeń i organizacji, które

potwierdzają jego jakość, naukowy charakter i stosowanie się wymogów publikowania w ruchu open access, np.:

 Directory of Open Access Journals (https://doaj.org/),

 PubMed (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/),

 Open Access Scholarly Publishers Association

(https://oaspa.org/),

 Committee on Publication Ethics

(https://publicationethics.org/),

 Association of Scientific, Technical and Medical Publisher

(https://www.stm-assoc.org/),

Wybó

r

cz

asopi

sma

• Członkowie redakcji - wśród członków redakcji są osoby o wybitnej reputacji, znane i cenione w danej dziedzinie,

• Dane kontaktowe - dane kontaktowe są pełne i szczegółowe, a przy nazwiskach redaktorów widnieją instytucjonalne

adresy mailowe i afiliacje,

• Informacja o opłatach - podana w przejrzysty i czytelny sposób, nie ma żadnych ukrytych kosztów.

• Występuje na ministerialnym wykazie czasopism

naukowych, który ogłoszony został Komunikatem Ministra

Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 lipca 2019 r.

Wykaz czasopism 2019 r. plik PDF wykaz czasopism 2019 r. -sprostowanie.pdf

Wykaz czasopism wg dyscyplin - plik XLSX 20190802 wykaz czasopism 2019 r. wg dyscyplin - sprostowanie.xlsx

• Impact Factor czasopisma został zweryfikowany w bazie

Journal Citation Reports firmy Thomson Reuters.

• Czasopismo jest na bieżąco indeksowane w

bibliograficznych bazach danych, takich jak Scopus, Web of

Science, Embase, PubMed.

Co należy sprawdzić w przypadku konkretnego czasopisma?

Wybó

r

cz

asopi

• Wykaz potencjalnych drapieżnych wydawców:

• Stop Predatory Journals

(https://predatoryjournals.com/publishers/)

• Flaky Academic Journals (http://flakyj.blogspot.com/) • Beall’s List of Predatory Journals and Publishers

(https://beallslist.weebly.com/)

• Wskazówki i pytania na stronie serwisu Think Check Submit (http://thinkchecksubmit.org)

Czy wysyłasz swój artykuł do zaufanego czasopisma? Czy jest to odpowiednie czasopismo dla twojego tekstu? Czy ty lub twoi współpracownicy znają to czasopismo? Czy kiedykolwiek czytałeś artykuł z tego czasopisma?

Czy łatwo jest znaleźć najnowsze artykuły z tego czasopisma? Czy możesz łatwo zidentyfikować i skontaktować się z wydawcą? Czy nazwa wydawcy jest wprost wskazana na stronie czasopisma? Czy czasopismo jest indeksowane w bazach, z których korzystasz? Czy jest jasno wskazane, jaka opłata będzie pobrana?

Wybó

r

cz

asopi

Środowisko naukowe nie wypracowało do tej pory strategii postępowania wobec drapieżnych wydawców, choć podejmo-wane są jednostkowe działania na różnych poziomach.

• Przykład Algierii – rekomendacje tamtejszego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Nauki dla wszystkich państwowych uczelni, by nie wliczać publikacji z czasopism, w których autorzy muszą płacić za publikację, do naukowego dorobku związanego z awansem czy stopniem naukowym

• Przykład Indii – 30 instytucji naukowych i akademickich

tworzy (białą) listę czasopism, w których powinni publikować naukowcy

• Przykład Polski – lista czasopism punktowanych i deklaracja dyrektora Narodowego Centrum Nauki

Działania podejmowanie przeciwko drapieżnym

wydawcom

Dz

iał

ania

przec

iwko

drapieżcom

• Przykład Polski – ministerialna lista punktowanych czasopism naukowych i deklaracja dyrektora Narodowego Centrum

Nauki

„Narodowe Centrum Nauki kładzie nacisk na jakość badań realizowanych w ramach projektów finansowanych ze swych środków. Dlatego też, w trosce o ciągłe podnoszenie poziomu prac badawczych, chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na zjawisko określane mianem „drapieżnej nauki”, odnoszące się do tzw. predatory journals and publishers.

(…)

Zwracamy się do Państwa z prośbą, aby uczulić szczególnie młodych naukowców, doktorantów i postdoków na zjawisko predatory journals.

Narodowe Centrum Nauki nie popiera tego typu praktyk, a w sytuacjach, kiedy z całą pewnością uda się ustalić, że artykuł finansowany ze środków NCN został opublikowany w czasopiśmie nieprzestrzegającym standardów oceny eksperckiej, będziemy wymagać od kierownika projektu usunięcia numeru projektu z publikacji, a w konsekwencji wykluczenia jej z raportu i zwrotu kosztów poniesionych na opublikowanie takiej pracy”.

https://ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/2018_09_18_list_dyrektora_ncn_ws_predatory_journals.pdf

Dz

iał

ania

przec

iwko

drapieżcom

• Kwestia praw wydawniczych - publikacja w drapieżnym czasopiśmie jest de facto publikacją. Co zamyka drogę, by ten sam tekst, oparty na tych samych wynikach badań, opublikować jeszcze raz w jakimś poważnym tytule. Większość redakcji wymaga od autorów takich tekstów, które nie były nigdzie opublikowane ani nie są

przedmiotem postępowania w innym czasopiśmie.

• Drapieżni wydawcy nie pozwalają wycofać tekstu. Jeśli autor nie zgadza się zapłacić faktury za publikację,

praktycznie nie ma szansy, by wycofać tekst z czasopisma. Maile pozostają bez odpowiedzi, materiał jest

zatrzymywany przez czasopismo, nie istnieje też żadna procedura, której miałoby przestrzegać czasopismo – najczęstszą reakcją jest brak reakcji.

Ko

nsekwencj

e

Konsekwencje publikowania w drapieżnych

czasopismach

• Artykuły publikowane w drapieżnych czasopismach

najczęściej nie są indeksowane czy wykazywane w

renomowanych bazach danych – w sumie są „sztuką dla

sztuki”. Więc nawet, jeśli niosą wartościową treść,

pozostanie ona nieznana dla badaczy z danej dziedziny. • Drapieżne czasopisma nie mają zasad dotyczących

archiwizacji tekstów, więc w dowolnym momencie mogą

one zniknąć z sieci - co spowoduje utratę treści.

• Publikacje w nierzetelnych czasopismach mogą prowadzić

do spadku zaufania do czasopism naukowych, zwłaszcza

tych, które wydawane są w modelu Open Access.

Ko

nsekwencj

• Jeśli instytucja naukowa lub uczelnia dopuszcza do

pojawiania się w dorobku badaczy publikacji z drapieżnych czasopism, może to wzmagać nieetyczne zachowania

naukowców (np. celowe publikowanie w takich

czasopismach w celu szybkiego powiększania swojego dorobku)

• Negatywny wpływ na całą naukę i niebezpieczeństwa dla praktyki opartej na dowodach naukowych

(np. w medycznych czasopismach naukowych) • Olbrzymi szum informacyjny w postaci zalewu

niemerytorycznych artykułów oraz upublicznianych przez popularne media treści, pozyskanych z drapieżnych

czasopism - co tworzy tzw. fake newsy.

Ko

nsekwencj

John Bohannon, I Fooled Millions Into Thinking Chocolate Helps Weight Loss. Here's How, https://io9.gizmodo.com/i-fooled-millions-into-thinking-chocolate-helps-weight-1707251800

Ko

nsekwencj

e

Przykładem fake newsa, zbudowanego na bazie publikacji z drapieżnego

czasopisma, jest tekst spreparowany przez kanadyjskiego dziennikarza. Dotyczył gorzkiej czekolady jako środka pozwalającego zrzucić wagę.

Za 600 euro został on opublikowany przez (drapieżne) czasopismo „International Archives of Medicine”.

Dziennikarzowi zależało, żeby temat podchwyciły media, do dziennikarzy przesłano więc informację prasową na temat badania. Skupiono się na tym, co media łatwo podchwycą – czekoladę jako środek na zrzucenie wagi. I faktycznie, artykuły bazujące na tekście

z drapieżnego czasopisma pojawiły się w licznych serwisach internetowych i gazetach na całym świecie.

• drapieżne konferencje (predatory conferences),

• drapieżni wydawcy publikujący książki i serie wydawnicze (vanity press),

• firmy wyliczające quasi-wskaźniki bibliometryczne, które chętnie wykorzystywane są przez drapieżnych wydawców (misleading metrics),

• firmy oferujące proofreading, edytowanie lub tłumaczenie

tekstów (np. Savant Publishing House, Oxford Proofreading and Editing Services).

Petrişor, A.I. (2017). Are the predatory publishers collapsing or re-inventing themselves?https://www.libres-ejournal.info/2570/

Inne drapieżne formy komunikacji naukowej

Inne f

• Firmowane nazwiskami naukowców (bez ich zgody) w roli organizatorów lub prelegentów.

• Niski poziom naukowy imprezy; liczy się zysk z opłat

rejestracyjnych i pokonferencyjnych publikacji, zasilających wydawane przez nie czasopisma.

• „Podszywanie się” pod spotkania o wysokim standardzie. Ich nazwy są łudząco podobne do cyklicznych konferencji organizowanych przez towarzystwa naukowe.

Przy weryfikacji konferencji warto skorzystać z serwisu Think

Check Attend (https://thinkcheckattend.org/check/)

W niektórych dyscyplinach dostępne są rankingi konferencji

naukowych, takie jak CORE (The Computing Research and

Education Association of Australasia) z dziedziny informatyki.

Drapieżne konferencje

Inne f

• Autorzy również płacą za publikację swoich książek –

w gotówce lub przekazując prawa majątkowe do publikacji. • Wydawca nie zapewnia recenzji naukowych czy

jakiejkolwiek innej kontroli jakości, a nawet nie edytuje nadesłanych tekstów.

• Autorzy nie otrzymują dochodów ze sprzedaży.

• Książki publikowane są online (np. na Amazonie), nie są prowadzone żadne działania marketingowe.

• Fizyczne kopie książek (w bardzo niskim nakładzie) dystrybuowane są głównie do bibliotek i instytucji, w skandalicznie wysokich cenach.

Listę drapieżnych wydawców można znaleźć na stronie

https://beallslist.weebly.com/vanity-press.html

Vanity press

Inne f

W przypadku drapieżnych czasopism wydawcy zapewniają, że zostanie przeprowadzona recenzja naukowa – w praktyce nic takiego nie ma miejsca, a opublikowane teksty mają taką postać, w jakiej przysłał je autor.

Z kolei drapieżni wydawcy książek nic takiego nie obiecują, nie wspominają o kontroli jakości czy recenzji naukowej – dlatego ich działalność jest zupełnie legalna.

Oto przykładowe drapieżne wydawnictwa, tzw. vanity press:

Apple Academic Press, Cognella, Editorial Académica Española,

EU Researcher, Harding House Publishing, Lambert Academic Publishing, Nova Science Publishers, OMNIScriptum Publishing Group, Research Outreach, Scholars’ Press, VDM Verlag Dr. Müller, Vestal Creative Services

Różnica między drapieżnymi wydawcami czasopism a drapieżnymi wydawcami książek

Inne f

Istnieją wskaźniki, które choć mają świadczyć o wiarygodności

i naukowości czasopisma, w istocie albo nie wnoszą żadnej wartości, albo wprowadzają autorów w błąd.

Przykład: krytycznie oceniono na przykład polską firmę Index

Copernicus International oraz wskaźnik Index Copernicus Value, który uznano za bezwartościowy. Co więcej, że wskaźnik ten wykorzystywany jest przez część czasopism drapieżnych do „udowodnienia” swojej wartości naukowej.

(Stef Brezgov, Index Copernicus Has No Value, https://scholarlyoa.com/index-copernicus-has-no-value/).

Lista wskaźników o dyskusyjnej wartości:

https://beallslist.weebly.com/misleading-metrics.html

Firmy wyliczające wskaźniki quasi-bibliometryczne

Inne f

Dziękuję za uwagę

• Formy drapieżnej nauki.

• Drapieżni wydawcy a ruch Open Access. • Skąd się wzięła nazwa?

• Praktyki stosowane przez drapieżnych wydawców. • Jak wielu jest drapieżnych wydawców?

• Zyski drapieżnych wydawców.

• Kto publikuje w drapieżnych czasopismach?

• Jak zweryfikować, czy czasopismo jest wiarygodne?

• Działania skierowane przeciwko drapieżnym wydawcom • Konsekwencje publikowania w drapieżnych czasopismach. • Inne drapieżne formy komunikacji naukowej.

Bibliografia

Beall Jeffrey ,“Predatory” Open-Access Scholarly Publishers. The Charleston Advisor, 2010, vol. 11, n. 4, pp. 10-17. https://core.ac.uk/download/pdf/11886760.pdf

Bohannon, John (2013). "Who's Afraid of Peer Review?". Science. 342 (6154): 60–65.

https://doi.org/10.1126/science.342.6154.60

Burdzik Tomasz, Drapieżne czasopisma jako przykład nieetycznego publikowania, Filozofia i Nauka, Studia filozoficzne i interdyscyplinarne, T. 5, 2017, s. 131-149.

http://filozofiainauka.ifispan.waw.pl/wp-content/uploads/2017/06/Burdzik_131.pdf

Cowan Don, Predatory Journals, Publishers and Conferences, https://www.up.ac.za/media/shared/624/Prof-Don-Cowan-predatory-journals-publishers-and-conferences.zp91698.pdf

Kisely Steve, Predatory journals and dubious publishers: how to avoid being their prey, BJPsych Advances (2018),

https://doi.org/10.1192/bja.2018.56

Krajewski Piotr, Modrzewska Mirosława, Ciemna strona open access – naukowcy w szponach drapieżnych wydawców. Forum Bibl. Med. 2015 R. 8 nr 2 (16):213-227.

http://cybra.lodz.pl/Content/14554/213_pdfsam_FBM_2_2015.pdf

Kulczycki Emanuel, Kariera drapieżnych czasopism – przypadek Anny O. Szust, Nauka 3/2017, s. 71-83,

http://hdl.handle.net/10593/19269

Kulczycki Emanuel, Uważajcie na OSzustów w czasopismach, http://ekulczycki.pl/teoria_komunikacji/uwazajcie-na-oszustow-w-czasopismach/

Bibliografia

MacKenzie Ruairi J., Inside a “Fake” Conference: A Journey Into Predatory Science,

https://www.technologynetworks.com/tn/articles/inside-a-fake-conference-a-journey-into-predatory-science-321619

Petrişor Alexandru-Ionuţ, Evolving strategies of the predatory journals, Malaysian Journal of Library & Information Science, Vol. 21, no. 1, 2016: 1-17. https://mjlis.um.edu.my/article/view/1714/2436

Petrişor, Alexandru-Ionuţ (2017). Are the predatory publishers collapsing or re-inventing themselves? LIBRES, 27(2), 71-79, https://cpb-us-e1.wpmucdn.com/blogs.ntu.edu.sg/dist/8/714/files/2018/09/LIBRESv27i2p71-79.Petrisor.2017-1l8231e.pdf

Pędziwol Aureliusz M., Drapieżne żurnale. "Fake science", Onet Wiadomości, 26 września 2019,

https://wiadomosci.onet.pl/nauka/drapiezne-zurnale-fake-science/bd3whxt

Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing, Committee on Publication Ethics,

http://publicationethics.org/files/u7140/Principles_of_Transparency_and_Best_Practice_in_Scholarly_Publishing .pdf

Rychlik Małgorzata, Theus Monika, Otwarty dostęp do piśmiennictwa naukowego. Przegląd funkcjonujących form – legalnych i nielegalnych, Biblioteka 2018, nr 22 (31), https://doi.org/10.14746/b.2018.22.9

Sorokowski Piotr, Kulczycki Emanuel, Sorokowska Agnieszka, Pisanski Katarzyna, Predatory journals recruit fake editor, Nature, 2017, Vol. 543, p. 481-483, https://www.nature.com/news/predatory-journals-recruit-fake-editor-1.21662

Bibliografia

Taylor Zachary W., The Hunter Became the Hunted: A Graduate Student’s Experiences with Predatory Publishing, Publishing Research Quarterly, https://doi.org/10.1007/s12109-019-09639-7

Włodarczyk Krzysztof: Drapieżne wydawnictwa polują na autorów, Społeczeństwo Informacyjne, Z. 1. Wol. 1, 2017, s. 3-5, http://informacja-naukowa.pl/czasopismo/zeszyt-1-wolumin-1-2017/drapiezne-wydawnictwa-poluja-na-autorow

Xia J., Harmon J. L., Connolly K. G., Donnelly R. M., Anderson M. R., & Howard H. A. (2015). Who publishes in “predatory” journals? Journal of the Association for Information Science and Technology, 66(7), 1406–1417.