Zarys historii badań geologicznych w północnozachodniej Polsce

STANISLAW TYSKI Instytut Geologicmy

ZAIi.YS

,

inSTOBlIBADA~ GEOLOGICZNYCH

.

W

.OŁNOCNO-ZACHODNIEJ

POLSCE

. BADANIA.

GEO~I0zN:E

na

o~

p6łnoon<MZ8Chodlnie:J .. PolSki W rozwoju

hi-stocyamym inaczej pt"Zebiegaly na KUjawach niż ·na iPamarzu Zachodn,im.· Na powstanie po-.ważnychroobie2mości miał decydujący wpływ

przede wszystlkim rMm.y chaTalkiter

budowy

geologiczlnej, a również i dopewtl1egó stopnia odmienne wartmki poilityozne ..

.;

KUJAWY I w.rELKOPoLSKA

.. Punktenl wyjścta badań

.

geologicznych na · KujawaCh były znane od mepamiętnych

cza-sów solanlk:i,główme· w rejonie C!iechooiInka, . bądź też płytkie występowanie gipsów w ~o-· licy Wapn,a.

Już układ dzierżawny z XIII wielw za.wa!l"": .~ . między księciem KOIlINlidietn Mamw'iedk:im , a .. Zakonem lU'zyżadldm dowodZi, że lWe w.sd

· SlońBk pod. .Ciecho~ein i$tnialy 'warzeJrue soli. . Pierwsze lll8l.t!kawe· ,badania ·geOlogiC'lllle·

w

.

rej011ie Ciechocinka roopoczęte zOstały·

w

.1798 nJlru. Na podstaWie tyCh. prac G.G.

~h

w

1836 1'.

w

dziele "Geognostische BeschreibtJng. von Polen BO. wie der iibrjgen .

. Nord-oKarpathen - . Lanrler"·· wyraził pogląd, .:2:ew CiechooiriJku podłoże mezozoiCzne

stano-wią w8IPlenie .j'Uil'ajskie, ,być może 'miejsCami · pmyk!l"yte. banłro <:idą W8I1'S1lwą, utwOl'óW· . kredowYch. Na podstawie liCllIJie Występują_· .

Cych· jurajskich· głazów lD.ami.rtawyoh w' okoli-: · c~ Lęczycyrpodej:rzewał OID.,

ie

·

i

tu

pocUoże­ stanowi jura· występu1ąoa dość.· płylt4ro pod

'P0-. ~.!POza

.

io/m . .'

manieni G.G .. !Pusoha . ·,.na 'CSilym terenie Kujaw beqxlśredriio pod

Be-riaril.i"burowęgJ.oWymiCł występuje k!reda.

544

W 1836 iI". powstaje

w

Ciechocinlru .zakład leczniczy, oczywiście· początkowo cłZiJabljący · . w bardzo ogrąniC!2Xll11,ym mklreisie. W Ilatach

1845-1850 Wykonano IW Ciechocinlru w. po-S2Jltiwani'll . iso)j kilim otworów· wiertn!iJc2ycll, z tych naj'gJ:ęłEzy osiągnął 1409,5 m.· Badama prrz;eprowamał tu waWym az:asie L .. Zej~ner, który w· szeregu prac. ipułillkowanych 'w latach

· 1845-1864 przem.1awdl p-oblem

juryCiecho-·cinka.· . ... .. . . .

, . Po niepowodzeniach W ZllkJresie poszukiwań· . soli w Ciechocinku badania Dma:rły li!

dciPiero

· odkIryci.e

w

1871 r.

wysildu w

liD.()IIR9."()Cł8lWiiu

net terenie ÓWCŻEmle@> zaboru pruskiego po-budziło~d Kir61estwa iPolSk:lego do podjęcia dalszych .pnu: geologicznych na obrlJarze mię-. dzy Inowrocławiem . a Ciechociddem. Badania zleoonoG. D. ,RomainowSkiemu i W. Kósiń­ skiemu. Na podstawie

,ich

prac

w 1873

r.

wy';'

lronano Wiercenia w ·Brooiew:ie, Kobielicach iKonOOku,· a· ich

.

WyniIki

opracował K. Rugie-wicz i opubl'ikował

w

1891' r. w 'CZSSOIpiśmie "Garnyj Zumał'I. .

. W dxugiej pOłowie' wie~u. XIX; i' lIla !pOcrl;ą1l1ru

XX na· obszarze półnQCD.o-:zachodnich Kujaw praoowal'i· geOlogowie . niemieccy, . a przede

wszystlkim Rw1ge i A. Jentmch,przyczyniając

się IW znacznej m.ierze do· pożnąnia geologii

podloźa..Wnios'ki swe qpiera!1i na ~tertiał.ach z Wierceń i .odkywek naturalnych li rejonu W8p~Pi€C!hoirl. W 1911 T. ~ drugi

wysad oolrny . w Gcmze pod .. Inowrocławiem. ,Ogólny obraz wysadu SoLnego

w

Inowroc:lawiu . podał F. Beyschla.g

w

1913 il'. .

poza ... geologami niemieokimi

A.

Michalski

w

1903 Il'.

w

oparciu o kiJlka otworów

rw

we

dane· dotyczące występowania ,dolnejlri'e~

· dy' i najwy1Bzej jury. W następnych .latach

.. wykQIlano w tym rejonie szereg wierceń, z łrt6-.. rych najwarbniejsre majdowałY· się w A1ek~ ·

sandrowie, Janliszerwie i w Wagańcu kolo

Nie-szawy. . . .

., Wiemy, ~e

w

WalpIlIie już z początkiem

ubi~łeglO stulecia eksploatowano oddm-ywkowo· gipsy. Wspomina. o tym. K.Kltik.

w

pracy

"Rzeczy kopałnych 090błiwie matnieyszych, szukanie, pomanie i zażycie". PrzypóWier.zch-· niowe występOwanie gipsów n8SWlęło. ·słuszne

przypus2CZenie, że -mamy tu do czynienia

z

czaPą giIpsową. Dzięki stwierdzeniu wystę­

powania tej cz.ępy .gi~ej IPrrzy Q'.SBtosowaniu

wierceń poB'ZlU!kiwawc~h odkry.t6 rW drugiej

· połowie XIX wlielru wysad somy.. Kopalnia eOli powstała w G.aJtaJCh 1910-1917. .

. Złui;e · solne oraz· iWYUhocIrue giq:Eów opisał w 1922 Il'. W, Friędberg, a

w

1923 Il'. :firma

,;SejsmOO"

~oilała z.djęcie sejsmiczne i dzię ... ki . ru.zyskOO!iu -mryw· wysadu sa1nego mobylbo

· podstawę do. .żałorLetł ,g6rniczych.

. W U2Jl1IPełlnieniu wiadomośai o objawach 801-,nych na ~jawach .. nal~y wspdmnieć,. że na

.

porudln.ie

od Łęczycy

w

okdl!iCy WoielkiejWsł,

ZeIgOBZCtLY~ Sliwnik, Pełmysk, Wielkiej i Ma-łej Soky

w

datach 1780-1795 isbniaływ8I"Ze'l.-· nie soli Jaom JezierSkiego, :kasztelana lUk<Jl\\1-. Skiego. W Ozortkowie . i w ;poł>l.iskich rwmach Cżerchów, Tymienica, Pełczyskado dziś biją obfite źródła, niektóre z lIli~h o wodooh

cie-płych i 2Imineralizowanych. · .

Prawdopodobnde w ramac~ poszukiwań soli Niemc;y przed pierwszą wojną światową· od-o wiercili IW S7)ulbj,nie ,głęboki

otwoc

·

opiSany ·pmez A. Jentzscha (1913). . .

Jak z poWy7Bzy:ch 'zestaWień widać, wcZesne i druże ~asillenie prac badawcZych na

Kuja-wach spowodowane było poszuik::iWaniami złóż

soli. . . . . . . .

Dalsze prace . geologiczne, zmierzające kon~ . selk,wen1lnie do OOI'az lep;;zego sprecyzawania

· budowy podWża .mezozoicznego . VI tej części

kraju. prowadzili: .J. Siemi1'adzki·, J. I:.ewińs1d; . J. ·Samsori.owicz, Cz. K'IlŹndai: f

mni.

.

lUZ

OKOLO 1910 ROKU zaeLy1D.a zarys<>-. WyIwać . się

v.r

Wiellkapolsce j na Kujawal:h zagadnienie ibadań geollogicmych pad kątem.

. ~ulkiwania ropy naftowej.

Zainteresowanie· ówczesne miało chanBder lokalny i ograniczało się ty~o do części Ku-· jaw rw rejQllie ·Radziejowa. ,i Sędri;ina, gdzie rzekamo . móbserwowano ślady ropy

w

·

niegłę-· bokich ~tudmach. St. Czarnooki wyjaśniał tę

sprawę, a VI· wydanym orzeczeniu :podk!reślił

. szereg wą1lpliwoki oo .do prawdziwości

Otrzy-manych wormacji. W wyniku. tej e.ksperlyzy

. nie ro~ydowano się

wówczas

na wykonanie jaikichkoilJwiek robót poszukiwawczych. .

. Drugi okres zai-n<teresaw8;ń naftowych na

Ku-:-.jawach pr7:yipada na łata IwojnyŚW!iatowej.

Niemcy odcrzJUwając'brak· paliw . naturalnych, . żywo interesowali się wszelkim~ możliwościa­

mi od:k.rycia. zlóZ ropy nafJtowe}. · Tymczasem

· w zwj.ą$u :li wykonywanymi

wierceniatm

za-częły ukazywać się wzrniMllki .0 śladach

ropy.

Międ.iy innymi A. Jent7llch IW 1913 11" podał; Ze w ort'wOIrze Sielec nagłębdlroficd ak. 833 m

w

ut-.. ,wocach gaUltu zostaly s1lwierdżone ślady sub-stancji naftowej 'lIub asfa11xJwej.

F.

BeySchlag w 191511". wspomniał, że

w

·IInowrocławw. VI· po.-łudniowej części shlIpa so1lnego n~ano sól

bitumiąną z silnym Z81Pachem. . nafty . . Niezależnie od powyższych· wzmianek syg~ nalizowano od czasu do czasu mniej lub wię-: cej wątpliwe iwystępowalIlie w · ~óżnych punk-tach Kujaw i· Wielkopolsk:i śladów· bitumi~ nych obserwowanych przeważrńe

.w

studniach. Przy czym duią rolę ,odgrywali

ll"óri.d2lk.arze.

W tym Czasie wykonanoik:hllka. wierceń w re-,jooieJarocina, Kępna i Sędzina, ·rue osiągając · jednąk ,J)Cliyty.wrnych wyniików.

St. CzarnÓdki

w

1935 r.· o pOw~

bada-niach pisze: "Osoby, .zajęte·

prZy

tych wiercę;. niach bytY ~a[njane od służby' wojskowej,· co

powoduje sceptyczną ,UW'agę dr St. Olszew-skiego, ·że

tó

było lIlajpr~ej właści­

wym

celem. <tych wierceń". . . . .

Po· raz . trzeci zailIllteresowania -naftowe od-żyły

w

1930 11" •.. K. Bohdanowicz, ana:lizując

pozytywne wyriiJki badań w· p6łnoono-mchod-·. nich Niemczech i dotycbczasawe prawdzllWe 01'~ . !r'Zekome występowanie Blad6w ropy na ziemiach PolSki, . zastanawia się· 1IlBd. mOOliw<>-"

ściami . wykrycia złóż ropnych i w

iJ.ronkJluzji

· dochQdzi do wniosku, że ,,~ie. te infor-macje . uspmwiedliwiają naszą· Wiaa:ę W' :bo, że

w wanicach Polski, W7Jdł.urii linii bi~ej od wyżyn kujawskich w Wie1lk:opolsce do Wójczy nad· Wisłą. mogą być odkJryte 7J!oża naftowe w ,ll'OdzajlU hooowerSkich. ObszMY.

te

nazwie-my alm-ęgiem :naftoWym Wie1kopolskiłc_•

.

Po rdlru 1930 W dalszym . ciągu sygnal~ ·

wano. przyJPOWierz:chnioweabjawy .. ropne w szeregu punktów na KUjawach. które ~ły jednalk zastrzeż.ernJ.a .na'lllkowców. . . W 1934. 1'. na1!l.e· stwierdzenia wątpliwych śladów ropy na stawtlru. IW Kcyni,

rozrek:lamo..

wanyc:h prżez miejl!tx>"vVego lekarza, rorz.gorżala

w prasie· całego kr·aju gorączka naftowa. Spra-Wle tej. poświęcono durżo oawagi .

· Wy,r.9zem dążności do wyj~enia ~gad­ niema ~ pualIkbu widzeriia mrulrowego 'są ~ty­ kuły St. Olszewskiego "SIady ropy naftOwej

· w Wie1fkopo1sce, ·na· ,pamol'2Jll . i na KujawaCh

i ślady potasu

w

Kcyni w woj.· pomorskim" ("Przemysł . Naftowy" 1934, nr 17) or~ .

St.

02:arnookiego "Nafta

w

Wielkopo1sce i na Ku-jawach" (,,&zeglą.d· GórniClJO-hutnicŻyl' . 1935,

r.1l' 3). .

. St.Czam.ooki podchodząc baa:d:r.oostrożlDie

'. do omawianego zagadnienia stwieroza,że ,,śla­ dy roPY' naftowej, . imóre odkryto dotychczas··

vi

tym

o~re,

·

dają się podZielić

.

na.

nastę­

pujące dwie

grupy:

1. dbj~ropne niewątpltiwe i

2. WIllbudz8.jące

te

'lub irme ·zastr.zeżerua.".

nO

pietWstr.ej . grupy zaliCza on śl8dy ropy -stwierdrone 'VI wierceniach w InoWlrOCławiu,

w Sielcu,· Jams2:ewie .

.i'

rw

Br~u pod Włoc- .

· ławkiem. Kończąc swe iI'<>ZWaŹania . St.

Czar-· ~ pisże: "Wydaje się iW ka:źx:lym razie nie-żbędnym wykonanie

w

obszall'Ze Wielkopol-ski ogólnych badań geofiz~ych.

W

wy'bra-nych rzaś

w

ten spos8b terenach· należy stop-niowo . przystępować do SZC2Iegółowycll robót

poszukiwawCzych". ' . .

Jakże słuszne i dziś ca1kowicie Wdtialne jest to sformułowanie . St. Czarnookiego sprzed .

z górą 20 łat( .

WSzelkie konsekJwentnie ipI'OWadżooe bada-nia geologicme wymagają uprzedniego roopo-znania i przygObawania geo:f.~ego.. .

JAK

PRZEDSTAWIA SIĘ poklrótoo rozwój

badań geofizyC2l1ych na interesującym nas obszarze KujaJW' i Wielllropolski? .

. Pomijając pierwsze

pOmlary

natężenia · siły

· dęZkości można .przyjąć, że. okres nowOC'Les-nych badań grawimetrycznych l'ozpoczy1l1a się

w 1926 il', Aż do 1937 r. W)"konywano wyłącz­ nie :pomiaq względne· dwoma -apaiI'ataJmi .

ma-rej konstrulkcj-i, pcyza tym w małym . zakresie pru.eprowadzonQ pomiary wagą sklręceń.

W 1937 r. rmbudowano w PIG Zakład Geo-~i St()$OlWanej pod ogólnym:

kierow'nIDtwem

S.

VI.

DaszyńSkie~. sbwol"2lOOlO polOłWle ~rupv

regionamych . ipOlIliaIrÓW'.. ~ebryomych

i . odtąd konsekwentnie ,prowadoone . "prace w ~'Pie· !lrujawSko-pom,orskiej ,pod kierun- .

kiem E. W. Janczewskiego doprowadziły w krótkim CŻ'asie do ł'ew'e!lacyjnych wyników o '2Inaazeniu S'U'l'OWCdWY'Ill.. . . . .

N

a pierwsze miejsce

'WySuwa

się

stwief.dze-nie wiel!ldej anomalii grawimetryc7mej ujem-nej W'. dkolicy Kłudłrwy i tr~y . wniosek E. W. Janc-iJewskiego·o isbn.ieniu tu wysadu so1ne~o.

Podobnie w 'reioilieBarcina-Zale!iia (E. ·W. J anczew\Sikil i

w

okolicy wsi .Jtagożoo pod

Zgie-rzem

(St. ·PaW'łowSki) ·stwierdzono występowa- .

nie silnych· anom8ru ujeo:mygh. ' -..

Zarys sbruIktun:y ł&'awimetryczmej. "walu .Ilru- . jawsklegn" otrzymaliśmy dzięki wynikom ba-·

dań z ,lat 1826-1939

A..

KrwiatJkowmciego, E. W. J;ąnczewSkieg'oi, T. OlaJa'ka. St. Pawłow­ skiego, R .Bańsk,iego, W. Chacińskiego i in- .

n)~h. _ .

Wyriiki badań ~rawimetrYCD1y<=hstały. się

więc podwaliną właściwej .iniJEn,pretaC'ji struktur .. ku;awSkich. Interesujące fragmentY były

d(>-. datkowo analizowane ,netodallrii sejsmicznymi

lub elektrycżnymi. .

-Racjoname ibadaniamagnetycme

proWadzó-:

ne systematycznie w _Instytbucie Geolo~cznvm w astatnich l~tach przed 1939 iI'. przez W. Ry-" marskiego, A. Zewieriejewa, A.

Dutkowskie-546

. go,. L. Romana . dały IW efenrele materiał, !ktÓl'Y

po urupełnieniach w latach powojennych ze-stawiono. w formie Pw.eglądowej Mapy Magne-tycmej Polski w skali 1 : 300.000 ocaz w wy-.

_ danych drukiem pubilltaojach St. PaJW'łowskie­ go "Anomalie magnetyczne w Polsce'.' i "Ba~

. daJil.i.aJ :tnaIgnetyeme

w

laJtach 1941:---:1944". ChoC od chwili ~ęcia przez FIG

pla-· nowych badańgeofizycznydl do. chwili·· wy-. buchu drugiej wojny światowej -'Upłynęło

nie-spełna trzy lata,

to

jedn.aat na podstalwie gra,.' wimetrif i :magnetyki popantej następnie pro-filami :sejsmicmymi, zdołano wy1ro:nać w tym

czasie szereg Wi~ gea1agiC'JJIlych mających na celu lepsze zobrazowanie i zintenpretowa-nie anomalii WElkaZanych przez geofizykę.

W ramach badań geologic7mych Prowadzo-. nych pod kątem~wania sali wykOnano więc cztery wiercenia IW rejonie ,Inowrocław";·

WłocłalWek; Plawine!k, Szczebłotów, .. KIl'kowa Wola i ,RzadkaWola oraz

w

obrębie anomalii

. Bareina...zaIesia - jedno. wiercenie.

Niestety wy1buch :wojny: w 1939 '1". przerwał konsekwentnie 'Prowadzone badania

geologicz-· ne igeofizyC2JIle. .. , . . Z zaganliętych w PIG .nmteriałÓ'W oOOer-wacyjnych, map i-. ~woodań wł8dze dkupa-··

cyjne dowiemiały się o .Btnieniu nowOOdkry-tych anomalii. Przystąpiły też wdm-ótoe do dal-szych badań geofizyCl1.tlych grawimetrem i· wa-gą skręceń. 'Regionalne ~j9cie graw.imebrycz-ne obJzaru KJUjaw i' WielkopolSki wykończyła fi.rma "Sejsmos". ·W pierwszych ,latach .po WOoj.:. nie udało się rewindykować z Niemiec. część

mate~alów geofizycznych, . przystąpiono "też

niezWłocznie do. ich uporządlk:owania, zestawie-nia i op!'acowania, oraz do :kanty.OOacji, badań .metodami: 'g:rnwimebryC7Jną i sejsmiCzną, głów­

nie w. obrębie sbruIktU'l' Kłodawy (St. Pawłow­

ski, J. Skorupa, K. Maryriia!k, A. Kisłow,

A. Topperzer, J. Kohsllilg) , RogOOna (St. Pa-wł~i, A.

Kisiow,

A Tapperzer, J. Kijhslińg) , Lubienia - Ląnięt (K .. Maryniak., _ A. 1zakow-Ski. H. Banaś), Wapna (J. PobotrSki, K. .. Sojka), Góry. (J. Poborslcl), Gapła· (W. Duda, <A.

1za-koWSki) i Kcyni (J. Kohsling,. H. Banaś).

Pierwsze po. wojnie wiercenie na anomalii . . kła3awskiej· wykona! . Plrzemysł Naftowy,

po-szu1ruJjący złÓŻ biitumiln6w na oNi:żu. To ·

opio-· ni~e wiercenie Kłodawa l w 1947 r. wemło­

w zł'l1Że soli !kamiennej z Bdlam.i· pot8sow'o-maglIlezowymi i stało się

rw

następnych latach bodźcem do dBilsżych pas.zukiwań, ·!k.tóre

rw

re-· zulltacie doprowadziły do budowy kombinatu·

somego w Kłodawie. Duży wysiłek a,.aUJkowy w . zagak:l!nd.enie lkłodawSkie włożyli . p!l'7;€lde wszystkim J. Czamocki ,i J. Poborski. Poza·

tym

we

:firagmen.tarycmym qpI'aOOwaruu geO-logicznym złoża samego hrali \.lIChia! 'z !ramie.,; nia PIG, a . wyją'ilkowo i eych instytu~ji: M. Biały, A. ChaibrowSki, T. Ohlebowski, J.

Kara-.

.

szeWI9ki, Cz.

Kumiar.

A. ·J,.mwJkieWicz,S. Ma-: rek. W. P~yski. W. Sielawa. H.

Swidziń-ski. Z. Wemea:- i inni. . ' '

:' O

me

stru.'k1iu!ra klodawSka była geofizycrmie . . przygotowana do poo.rukiwań

Soli

i w

!l'erulta-cle uzyskano~fekty surowoowe. o. tyle w za-k!rESie P9S"JiIlIki'W8ń ,ropy i gazu (I\vskutek, na-cisku pobrzep gOSipOdarczych k!raju) 7Aekcewa-żono konieczność przeetrzegarlla ll'acjona1nego toku badań i, bez • należytego, szczegółowego rozrpom'atlda geo~ego· oraz bez popa!reia wierceniaini tY1PU oporowego "zaatakowano" problem naftowy ~m :flrooItem wiercęń. , W ~iągutrzech lat ~ykonaano szereg otworów w okolicr lnOWlI'OC\łaJwia, Ale1m;mdrowa,

Kło-. dawy, KrUS2JWi,cy, Woli, 'WapowSkiej i Wolan: Wiercenia dost;arezyly dużo, cennego materia-lu naukowego, przyczyniły się do r07lSZerze-nia poglądu

na

budowę :podloża, a;le

Spodzie-'wanego szyl:lk::iego efektu surowCoWego.' nie '. dały, bo dać nie mogły. Mógł się marzyć

przy-'. padek nawiercenia 1'opy,·, ,ale ,sukces taki nie byłby wyrulciem metodycznie prowadoonych '

badań. ,., , ' . . . ,

Szczęślilwy ,przypadek niestety się nie zda-rzył. Nastąpiła. rea!k:cja. Plrze.mysł żąda! topy'. Wobec tego w la~h 19ęO-:-1951 wycofano się· ,z I'00Poczętych, badań. Posrukiwarue ropy na

niżu' OOlOŻOIlO ad ,ca!lendas, graecas i· aparaty Wierlnic2le skierowano na znane pola 'Illaftowe

Kaz,pat.J~yniew pkd1.icy' KJodaJWY DY!'ekcja

Buąowy . Kopalni Soli PotasoWYICh prowadziła

dalsze

roboty

wiertn.icrze. ' "

. CiężaT przygotOwania terenu do

'

bad81l

N-'rowrowych spadł 'Więc :na PIG, który

IWJPO-,

,t"zPa~ w , porównaniu z · przemysłem, słabymi

środkami· technicznymi i finlmsowymi. . . Począwszy jUr2:, od 1947 x. W ra~h prac

,. PIG .prowadzano ba.dalllia w obrębie zabucze;.. nia gt'8JWimebrycznego w' oIk9lky wsi Rogom.o pod Zgierzem !prZy zastQsowwiu' metod geo-fizycznych i wierceń geologiC2ln.ych: , W1ady-sławów 1 i 2, zagłoba, iRQgoźoo, Wola'

Bra-nicka,. . . ' .

,' W dalszytni etapie IG . (E.Ciuk) wsp64n-a-oował .ze Zjednoczeniem Rr:zem.ysru Węgla

,Brunatnego, którego kosztem wy!koo.ano. wiele '

płytkich wierceń poszuk:iIwaJWCZych' i w

rezul-. tacie stwierdzono

w

dkolicy Rogoma nie tyl-ko występawalllie ,soli, ale także i, węgla

bru-na1nego~ ,

W krótkim czasie 9tr>uktuira Rogoźna stała

się 'powa:imym 9biektem o wartości .

przemy-,. sJowej. ' ' , ,

W 1950 r. po przeprowacheniu przez K. Ma-ryniaka uzupełniających pomiar6w grawime-trycznych i Illa 'podstawie wyników ~arów'

. wagą skł"ęceń" wykonanych, w rejonie

IJubie-, nia-LMlięt w czasie wojllly przez, Niemców, J. 'NieIWiarowski przy współpracy R., Wielądka

,i

T.

Olczaka opracował wyni'ki ~awimetrycz­

'ne.

W 1953 r.

a.

IzalkowSki i H. Bana.ś

wyko-nalipooiiary sej5JDiczne~ a

w

1954-1955 3.". In-stytut, Geologiczny (Z. Werner) trzema · wier:" reniami geologiCznymi ,potWierdził istlllienie

, . wysadu solnego Lubień i ZIl~ do dyspązycji

przemysłu został odd&llly nowy obiekt. W' 1950 roku z. inicja1ywy ,J. Poborslkiego, z ramienia Zakładu. Złóż Soli PIG przystąpiono do, prze· prowadzenia studiów geomorfo1ogiczriych i Ikar· towania stropu pocH:oża mezozoicznego w obrę­

bie połudrtigwej części struktary ~lnej

Izbi-ca-Lęczyca. W 1951.

r.

stwierd71Ono, że struktu-ra 'w okolicy . Lęczycy przedstawia się jako asymetryczna antyiklina, w k!t6rej osi ~U!"za

się dogger nl;l rtieznacznych głębokościach. P:ra-ce 'karto~aficzne i imle, (np.poszu!kiwaillie dolomitów)· przy użyciu niegłębdkilCh wierceń

prQwadzono w tymrejoriie i, w naStępnych latach (1952-1953) w ramach, Z~ładlol Złóż

'SdLi (J.,Poborski,Z. Wernet; S. Marek. ;i 'inm).

Od styO'11Ilia 1954 r.z inicjatywy S. Z. Różyc­ kiego i pod jego !kievimlkiem" ipr.zejęte 00 Za-klaciu Złóż Soli PIG badania podstawowe w re-jonie Lęczycy dalej prowadził ,:Zakład. Podłoża Nfżu IG (S. Marek), teraz' ~ prZedewszyst-kim ·w csluwyjaśnienia zalSięgu i rudol'llOŚIlo­ ści~eztilu. Badania te lf!1 efelkcie dały opraoo-'

wame' strarf;~aficme i maip,ę gedlogiczną od':' krytą tego rejOnu.', . ' ,

, , Wiosną 1954 r.zagadnieniem rud łęcZyckich zainteresował si.ęZalkład ZłÓŻ _{.. ...} Kruszców IG

_,.

': a l~ w marcu 1955 r. J. ZIlloSko UkońcZył

pler,wsze dOkumentacje złóż, syderytóW. Widzi-my więc, że na KrujaWlach---:- poza oddawna

znanymi zagadnieniami soli i ropy naftowej-z.atySotviil się dalszy konkretny IP1Vblem. . su-rowcowy, a mianowicie rudy żelaza.

W dalszym, ciągu badań prOWl8ldzon.ych na Kujawach w ·1954 r. zinicja.tY7WYJ.

Pobor-ę'kiego IG, (J. B8Il'an), przy UlŻyciu iplytkich

wiereeń wy1konał prace kartograficzne, na skompli1lrowanych obszaraeh ,Srubina - Labl':'

,szyna. W tym też rejOnie tyllko szerzej poję­ tym prowadzi IG (J. DetnbowSka) badania podstawowe, ,które . w , e;fe!kcie' ,dadzą między innymi odpowiedź 00 do' m<Yi!liwośCi występO­

wania 'bituminóW. Nad ,problemem.' rudón.o- '

śności, jury środkowej tych' tęr~ów pracuje

już obecnie J. Zlno9ko. S.Z. Różycki w 1955 T., , o,pracował stratygrafię dolriej' jury Południo­

., wych Kuj8JW ,na podstawie wierceń wydrona- .

,nych, w ubiegłych lata~h. ,W tym samym

r0-ku z inicjatywy W.' Pożaryskiego rozpoczęto

wieI"C€!tlie qporoWe rw p~ (na ~­

rze Gopła) na. pódstawie wynilków badań gra-wimetrycznych i sejsmicZnych. ' .

W <BI:atrlich dwóch latach przemysł' ~

, wy, 'ł"O'lIpOJ;"ząd~ając materiałami , na.ukqwymi.' z~om.amOnYmi wIG, umrojony w silną ilo-ściowo sejsmikę wszedł :na omawiany ob..<i.zar z dużym 'potencjałem. wiertniczym., JeśH wy-ciągnięte będą ,właściwe wnioSki z doświad.­

c.-zeń przeszłości, jeśli rozwilające siębada41.ia

przemysłu

naftowego

,będą prowSdzone

nie-przerwanie

z

należytą rozwQgą,'

poparte

:peł-,

nym przygotowaniem, tak

w

zakresie

geofizy-ki, jak i ,geologii ,podstawowej,

to

możemy"

b;yć pew:rii; że :nagadnlęn:ie roponOŚllości tych

(j~w Ibędzie definitywnie r<YLwiązane.

Pow.am.ym rlorobkiemn8illkowym lat

pow<>,-jermych, pm:edstawiającym najnOMl.Ze poglądy

na budowę, ,geologiczną iPlteresu1ących nas

te--renów,

są' prace pwblikowalllew

."Biulel;y-'nach"

IG. !POza WspOmnianymi już 'WyZej

dwiema pracami

,st.

Pawłowskiego riależy

,wy-mienić następujące 'pozycje. , ,

1. J. 'Poborski - ,;Nowsze materiały ,do geo-'

logii złćri: solnych rwWielkopdlsce," 1947, Autor w pracy' tej 'na tle -dotychczasowej

; znajomości wysadów 'sdJJn~ ,mow.rocł'awli.a :i

Wapna

daloowe materiały i p<lglądy na

, budowę ge01.1ogicżną

tvch

~ÓŻ' oraz 7JW'.I'ÓCił

uwagę na' potrzelbę przeprowadzenia syste~-'

t.vcznym badań l nowego, szcz~ółowego

opra-, cowaniaopra-, pod w~ędem :geologiJcrmym.. ,

, 2. A. Luniews'k:i, -

,,z

:geologii oIkolic ·Ra- ,

domskia i cztery, głębokie wiercen~a na

Ku-jawach", 1947.' , ' "

" POO.aIllO '

,tu: :

p:rtotffiłe ,goologicm.e ' c::tter~oh

w.ieroeń Wykonan1ch :przed, wojną:' PłBlWinek.

Szczebłotaw'o, KąkowaWola i Rzadka Wola.

, 3. J. Samsooowrez'.;....

;'/J

utworach

!kredo-wych w wierceniach lJodzi ·i Ibud~ niedrl

łódzlkiej"; 1948 .. ' " " : \,

Autor opisuje tu osiem !Wierceń. które prze-hitv !kredę górną i nadcięły jej serię

piaszczy-sta~ , ' ,

, 4. St. PawłowSki - .,Badania' grawimetrem

NorJ;taartla w środkowej" 'PoIs...--e", 1948.

W pracy tej podał autor, obrm'. g!'awimet~-'

ny dkdIic, Loclzi. ' '

E. CiUka, a ~nie!PL'Owadzi, się badania'

pod-stawowe, zmierzające do 'wyjaśnienia

bwOw;y

geologicmej struIk:turry' s~al)izowan:ej prZe2

obraz glralWimetrycmy. ' ' ,

9. J. Samsonowicz ~ "Wynilld hydrogeo-logiczne d!\VU głębokich :wierceń 'V!

Ciechocin-ku",

1954. , ,

, W pracy tej autor między innymi

wysnu-'v,a

przypusi.czenia 00 do' pochodzenia soląn"

kl. ' ,

10. J. Pobors'k.i ..:... ,,złme solne :vi Kłoda­

, wjeU_{, 1955.}

A~' p.rzedstalwił

tu

'24 'profile wierceń,

stratygrafię Serii solnej" ifl6kton.ikę złoża,

zja-wdska, metamOŃozy

s01ii

Ql'az g6rnioze warun'ld

eksploatacji. '

, Obraz buiclowy geologicznej VI ujęciu karro:-graficznym mr6W!rlo Kujaw, Wiel!k:opolski, jalk:

i Pomorza Zachodniego został przedstawiony

na Przeglądowej" Mapie Geologicznej Po1slk:i

w sikali

i

:300 000 wydanie, A (mapa zakryta) i" wytclariie B (mapa,:bez utworów CZW'artorz:ę­

dowych) opracowanej

Pod

kierunkiem. E.

Riih-Jego. ~'\P~a: Zacbodniego IZ'oStały

QPU-bUkowane również mapy 8UiI'0w00we

stano-wiące tzw; wydanie C., W mmach' wytchodzą­

oogó ostaJtnio Atlasu GeOlogicznego Polski w

skali 1:1 000 000, dającego syntezę różnym

zagadnień geologiC2llłych inlteresujące nas

te-reny' rozpa1lry'W3lne są W powiązaniu z całoś­ cią kraju. Warto takie 'WSpoonmieć, że

z

ini-,cjatywy E. tRiihle~, 'Instyrtut ,Geologicm.y od

szeregu lat" publikuje "Materiały Arohiwl,lm'

Wierceń" dla ~ólnycil milruszy mapy w

'skali 1 :300' 000, gdzie :iarejesbrowańe są WfrZy;'

st:kie materiały z wierceń wy!konanych

na

, da.nym. terenie.

, 5; ',T. Olczak ,;Mapa gr:awimeb:rycm.a ' ',iI'OMORZE ~ACHODNlE

Po~i". 1951. ,

Autor ~rzedstawia przeglądową ttlapę

gn-

Zalnteresow"anieproblemami geologicznymi

wimetryczną

'w

skali 1:2'000000. !Praca rta

zo-

na Pomorzu. Zachodnim było zrmcmie

później-f!tałA 'WYlronana celem. uzySkania całikowitego Me

'l

słabsze ni'Ż

rw

Wiel1kapo1sce i na Kuja:'

," obra~,l stosunków grawitacyjnych na obsza- wach. " '

r7JP.lll.8SZegO kraju: Wykorzystano' 'VI niej ,Fakt ,ten ,n8J.eżaloby do

,peWnego

stopnia

ws;zystikie dotychczasowe '1ll:8teriały grawim~ tłumaczyć, 'WZ'gIlęd~i. geologicznymi. Na Po- '

bryc:z1Ile. , , " . inórru Zachodnim

nie

mane Bił wysady solne,

6. W; Poż8ł'ys'ld- "Podłoże mezozoiczne nigdzie, nie, wyątępu.ją przypowierzchniowe

Kujaw", '1952., ; ,,~ip.;y,!l'Udy czy mne wame

suorowce.

Znane

,Wszystikie dotychczasowe !Wy1Iliild' zebrane i, v. LSI'1'H'egtI miejscowości solanki s~ słalblsze, i

uzUJt>ełnione !przez tego

alU:1Joraw

synrte1;y1cztt1ej mniej wydajne od ciechocińskiej. Stąd lWD.io-'

fonnie są siiłną pods~ą dla dalszych badań.. Rek. że rw' "PrzedhistorYcmych"c~'Ch

-geą-Io-'7,. St. PawlowSki -

,;Grawimebria

Okolic' .!lii bogactwa' na;t'Ur8l1ne nie były ówczesnym

'Izbicy, ,,'

KWd.aWy,Lęcżycy,Ozorkowa", 1953.' '" '-miffi7Jkańrom lbeożipóśrednio' dOBtępile,-"n'ie-był6,

,Praca ta stanowiła pOdst8JWę !badań, które w więc Illstuor.alneJ;to bodźca do wczesnego !I'OOW'o·

efekcie dały, złoża orud żelaza

rw

rejonie' Lę- lU gómictWa. Z drugiejjedinak. Strony na.

pod-c z y pod-c y . ' , ' , s t a w i e spostrzeżeń z, rozmaitych dziedzin

ży-8.,

St. Parwłowl9k.i - ,;G.raJWimebria okolic ciallo.~podareze~owiemy. że rząd pruski

,trak-,Justynowa pod Lodzią na tle stosunków geo- ł:owałPomorze Zachodnie po ma.cos7Jemu. lU'aj

lo~icmych", 1953. ' ' ' t e n tlwatany Ibył za ~. deficytowy, w kt6-,

, ,PTaca stanowiła Podstawę dla badań geolo- rv nie

warto

było' inwestować' znacżDiejszych

gicznych prowadzonych

w

tym rejoi1ieprzez kapitałów. Wskutek talkiego Sil:anu ~y ba·

dania geolog1cZrieiia óbSza~e.Pomotza

Za-thodniegobyły prowadzoneslabo. Szły one

. głównie. w dwóch kierunkach - . wykrycia·

ZłÓŻ· '"OPy lIlaf~ej i złóż żelaza. W przed"

\Vieństwie do Kujaw .i Wielkopolski

poszuki-: wania złóż soii nie miały większego ~naczenilY

Na ..

obszarze Pomorza Zachodniego tyllko w

killru

miejscach występują solanki. zllct;órych.

najważniejsze znajdują się

w

Kamieniu Po;'

tnorskim, Kołobrzegu i KaszalilIlie. .

. Dawne wiercenia w· !pObliiu tych

miejsco-wości .miaiy lIla celu jedynie2lV'iiększenie.

pro-dukcjisolooki .

dla .

<iStniejących .do. niedawna

:=akładówkąpielowych ..

·JEŚLI· CHODZI O PROBLEMY NAFTO- .

WE, to H.Ko~bel IW pracy swej "Die

.bi&-herigen Ergebnisse der Erdo1Jgeologi~hen· Er~

forschung NordosMeu~ands",. publikowanej w 1956 .r .. pisze, że· w Niemczech do Ikońca

· dwUJgiej wojny światowej badania IW poszuki-waniu ropy ograruczone. były prawIe wyłącz··

.nie do terenów ·póbnoono-zachodnich, nato-· . miast na nizinie1p6itnocnO"'1WSChOOInich ..

lN"ie-miec wykooano po pierwszej w()jnie światowej

szereg wierceń, międrzy iłll}ymi

w

wyniku

działaJxlOŚcilI'ó:2rlmarzy •. które nie osiągnęły'

... jednak pozytywny;ch rezultatów. Wiercenia :te

·hyły ldkaliwwane na :tachód od naszej

,obec:-nej granicy państwa i dostar<;!zyły jedynie

tyl-100 m-agme.ntalI'ycznych wyników naukowych. , Sto Oza,rnoc!ki w· Bl'Itylk:ule

1;

1930. roku "O

rnooUwościach wykrycia złóż il"OPD.ychw

Wiel-kqpo1sce" na ten temaJt pisze: "Już IW 19'2'5

1':

.~ 'było namwiadomo,że na wschód od Ll\\by, ,w

: Niemczech, 'zo.sta.ły podjęte· wiercen'ia badaw-.cze;Wy,b6r miejsc nastąpił nie na podL9tawie

· doświadczeń geofirz;~ych, jakie mogły być

'zastosowane zpowódzeniem do badań· podło-ża . równiny. rozciągającej się pomiędzy Łabą

'8 WatI'tą - ,lecz wedługwskaz6Wek różd2Jki".

Jak. wmać, nasz ;zachodni. sąsiad do niedaJwna niezbyt poważnie tpOdchodził do ~rawY

Wyja-śnienia roponoŚności. rtej prowincji. ,Faik!ł: ten

tłumaczy .się. ,tym, ·że Nieincy posiadali w

· swych granicaohhogate surowcOwo obSzary w '

zli:chOdniej części ikIraju; , . W ostatm.i.ch ł,atach . przed wojną, w 'ramach

.. paszukiJwań ropy wykonali !Niemcy wiereenie

Pł'ą8y(rzima 1937~38) głębc;likości ponad 700

· In 1Ey~wane na północ od· Piły. Wiercenie·

.doozło do wapienia . muszlowego. Następnymi

wierceniami tego typu i w tym: rejonie były

· ~twory. w Jas1lrowie. 1 . .i ·2, z których jedynie

· d1"lllg1ie. głębOkości :pOnad 500 m, ooią@lęłQ mezo-zoik, .nawiercając retyko-lliias. !Nie· LWiadomo~ czy

wiercenia· te były ilotkailizowane na PodstawaC'h· · geofizycm.ych, gdyż dopiero

w

ciągu ~tatniCh

lat przed dJrugą wojną . świ.alto:wą wykonali ,Niemcy ·lIfa Pomorzu ZachodnimlI'egionalne

zdjęcia grawiroetryCZllle i·. magnetyc7JIle.

W latach 1937 - 1939 Pm'zruIk:ując struk.tur

rc,"POnośnych;.,'WYkooano wacwEn'ZQW~ zdjęcie·

, 'sejsmiczne· tnetodą . ref.ra'kc~ną.. C,elem tego

zdjęcia było znalezienie o'bszarów .k!rótkich

czasów przebiegu fali sejsmi'CZl1ej. P~ukiwa­

no ai:lltykJinalnych wyniesień podł<Y.Ża. IPcace

te

prowadzono w tejonie· Koszaliml~ Czap linka i Szczecinka

w

oparciu o regiona:llIle .zdjęcie gIta-wimetryClllle. Z chwilą wylbtrhu wojny bada'"

, nia przerwano, a dalsze. prace tego typu w

re-'jonie Wałoza wykonane były prawdopodobnie .

w 1941 ['.. . .. W ]altach 1941":'-1943 w· kWmilIl~yjnej czę­

ściantykliJnotium ,pomorskie@> w cejooie Cza-·

· . pUnka, u\VZg'lędniając wyniki. gi'alwimebrii i sej": . smiiki ·l,lruchomi1i Niemcy trzy wiercenia jako dalszy etap badań. gea1ogiczny1Ch . pod kątem.

ropy naftowej .. Jednak. Wał'lunkidkJi-esu wojny

spowodowały. przerwanie iO'ZlpOCZętych. wier- .

ceń. Najgłęb>ze

z

ruch -, Qmplinek3 Osiąg:'"

nęlo głębdkość ponad 500 m podWiet"cając je~

dyni~ ikajN. . . .

. Tak torz.a1amały się lIliemiecikiemetody~e . poszuki:wania bituminów na P<mlOII"2IU Zachod-mm.

. 'Yarto

jeszcze wspomnieć () ślada~h ropy,

JaltlezaobseI'WOwai'lo w wiereeritu w Łebie.

· Wiercenie 1\:0,

typu naSzych

Wierceń . aporo-· wych, wykopane było w latach 1935 --' 1936 .

Zld.kalirowano je 'na anamaJii magnetycznej wykrytej przez. H. Reicha w latach 1927~

1928. O Seitz ("Die Bohnmg Leba". Jahrlbuch der ReichSstelJ.e fUr Bodenfocschtmg f. 1942. .

· Ber'lin. 1944). podaje, że na głębdkOści~h od

526 m do (621,5 IW ~u ,miejscaCh w anhy-,d.ry.t.ach i salach 7JaUważył. ś:l.ady Ibitumilllów:o

.. SIlnym zapachu ~yny. ' . .

.

D~UG~ KIERUNKIEM BADAN,. geolO-:

. gl(:~:mycn na Pomorzu Zachodnim były.

poszukiwania rUd żelaza. Brace wiertnicze w

alroLicaoh. Kłębów Pyrzyckich, J'ałek,

Dziwno-wa, Głowacz~, Dygowa i. Koszalina priO'Wa-'

doono ipOd tym !kątem .w ostatnich latach przed

drugą wojną śWiatową. QpraoowalIlle G.

'Ber-ga i

O.

Seitza rud 'doggerSkich ZOI.'rtało

qpu-bli!k.owane W 1942 T. Omaw.i.ając· histmię badań

. geologiC2lIlych na· terenie .PomOI'za Zachodnie-. go należy ~eć o pracy· B. BrocIkam.pa

"Zuan Hau

09m.

ljdeferen,U~ooes in: Nordl..

ost-Deutsch:1an.d" ogitoszonej·

drukiem.

IW .1941

roku; gdzie autor podaje na mapie słiJipkowe

,zestawieni.e· :wszystlkich' wierceń Pomorza

Za-. chodniego, których WY!Iliiki .bYłY puhlilkowdne. ·Liczba ich sięga zaledwie kilkunastu.· W re- .

,stawieniu 'biJbliografJ.'cmymmiędzy innymi

podajeR Brookamp' pracę O .. Seftza

"Uber

M€ISiCYLOiJlrum, und· Perm.

in

iPommern und Osbpreusgen;'j która jest rze!komo drtlkOlWallal

W

tomie 62rocznilk:a "Jahrtbooh der Reic~tel'le

fiir Bodenforsch'lllllg".

rz

1941 II'.

W

Il'zeczywisto- .

śd .praoa . ta z niewiadomych nam . przyczyn w ogóle nie zosf;alia drukowana, a hyła w niej opisalIla większość ~nteresujących nas wierceń.:

.. y/.

Ptor2mysk!i w.cy.asie',swej bytności w

·,NtRD

W

1956

l":'

dzięki

.uprzejmoSci

t.a:mt~szych

geolo-, góW ,ótlrzymal foWkopie lJUźnych no~ ·.o. •

· Seitza, uwierających wiele' uzupelniających

· opisów 'WierOOń z· Pomorza Zachód:niego. Z . terenu teg10 mamy Profile killku. wierceń, lak:· Or.la, Ustka, Da!flowo, Slawęcin' i Stare Wierzchowo, :które dostarazyly cennego mate-rialu' • naukowego, przyczyniły się do. lEl};8Zego

. poznania goologii; cel jedna:k Wykonania tych '

wierceń nie jest dootatecznie jasny. .

Z, ,goologÓLW ruemiooki.Ch pw1llil1rujących swe prace naukQlWe z terenów nas. inlteNSu1ących należy pr.lede wsz~ WY.IDienić: A. Jentz~ scha, ~ i Schmidta oraz· późnietj~h

K. ruchter~ O. Seitza i G. Berga; .

· Natu.raJaie odsłonięcia Skał gól'noj'lllrajskich w . Kłębach odkryte .. przez . ~~t~ w

1846 .r. i w Qz.amogł9wiu -,--Swiętns'Zewlt.ł pw.ez

BrUgementa rw 1779 r. dopełniają całości do-kumentów geologicznych, ' ,ja!kieocm.erlziczyli" śtny 'W i945

r.

'

.

.

.

.

W . Okresie powojennym' PIG prZystąpił do planowego'

l'<YllpOZIUlriia

naukOwego' geologii naszycil' ziem· póln~odniJCh. W piocw-SiZym rzędzie ·ll'p9I'Ządkow.ano, zestawiano i ' .. udosttpliono rewindykOwane ż Niemiec

ma-teriały geofizyczne. Zd(jęcia grawimebrycz.ne i

magnetyczne wykorzystał' I'JIStyIbut . Geologicz-ny do zestawień przeglądowych n:mp geofi- .

· zycznych. Praca

ta

dzięki . energii A. Dąbrow­ skiego rzosba.ła

szybkO

mIrończona: .

· . Miarteriały z se)smicznych zdjęć wachlarzo-wych opracował J. Uchma.n w 1954 !l'. Na-Bt~pnie przystąpiono do wYkonania jednoli-tego regionailnego zdjęcia· grawimetrycznego. i

praca·

ta

w cbwlli obecnej jest

na

oukPńczeni-u

.

. Pr~dzono dwa Il'egi~nalne. profiJ:e

sej-smiczneStaa:gard-Kg;zŚllilIi' (W. Słota, L. Ru-' dzik)' ii ChojniCle-'Piła (K. Sojka, W. Gaki1.Iał.a); Z początkiem 1954 'r. z inicjatywy S. Z.

Ró-. życkiego i pod

jego

kiei."UIlkiem prżystąpił IG do pxJstawowy'ch badań ' w północnej CZęści

· antylC1in()l'ium pomorSkiego, w .rejonie

Kamie-· nia

Porn01'S'kiego.· Zadanie polegalo lIla akarto-'

.

~

w.aniu

.

wiercendami tej ~.. istruktulry, gl6w1riie'

pod

'

kątem . Wyjaśnienia wa.rń..mik6w

występowania i wybTzltałcenia: jury środkoWej ..

W wyniku tych prac pro~ych '

pOO

kierunkiem' S. Z. R6żydlriego, Z .. DąbroWskiej , St. TySkiego, R. Dadleza·.i· K. CaJ.ilooiws'kiej

wyjaśnidn:o budowę antykliny kamieńskiej, a obecnie ~wadzone są prace

pod

kierimkiem .R. Dadleza IW obrębie 8Jltykliny .. koł~ięj ..

550 .

. Głębokie 'wiercenie" ~alne. usyiuawa::-·

'ne w rejonie Mechowa dostarczyło pelnego

przełkri>ju jury dolnej, przy czym. w

środ;ko-. wym liasie ,Sbwierozoo.o ~y pochodzenia morSkiego z morską fauną' amaniftową (R. Dad-łez, J. Kopik). .

. Na zlecenie Insty1:lwbu Geologicznego R.Kon-giEd przedstawił do drubl. pl'8oę o je2Jawcach · 'g6mojllrajskich z· ,Czarnogłowa i Swięt.a9zewa,'

a· J. WUczy,ński ....:... opracowanie Ili1;Ok)gic:ż.ioo­ straty~iczne malmu z tych ikaniieniQłon:i.óW, wreszcie W. Bieledka. i Z. Dąbrowskram pcid..; stawie materiałów z wiereeń i odsłonięć

IlIIl:-. turalnych oprawwaly' sflra'tyJ8rafię malmu . Po-. lllOl"Za Zachodniego. . " , .

. W 1955 ił'.' serią rudną wezulu

zain"ta-eso-wał się Załtład ' ZłÓŻ' Rud .

zei1Ja7B

I~ytutu

GeolOgiCznego (iR.

Osika

i . J. Dadlez),

rozsze...

r.zająe: następnie Swe

ibad.aitia

na d'uZy obszar' aż po Zlotów i . Piłę i włączając do ~am:u prac także ~ienia rud ·1ialpWYch. .

W 1955

T.;

podobnie jak

to

miało lIIiiejsce w Wie1lkqpohsce i lIla Kuj8JWaoh, Pirze!rriysł Naf-' towy mając na celu ~badalllie ropon<lŚnOŚCi . tych OIll9żarów ruszył srzetokim fronteql prac

wiertnicz~h i sej5miczn~h; .

. W .rdlru bieżącym a także i w. planie. ~.

prżyszłego daje się zaOlbeerWować· pewne. osła­ bienie prac wiertniczych ~zemysłu . Nafto-wego

w

tej części kraju, przy jednoczesnym :luijm W21l1<1ŻeniU' badm1 sejsmircznyoh., Jest .

to callkowicie zrooumial~ isruszne, gdyż · po · wstępnym. r<YlJP(YLl1aniu struiktur wierceniami

raczej charaIkt:ertU O(X)OOWego, . : należy

pocze-lta6

z

wtiereeniami. poszuk:itw~ '00 ~-' su cal:tow-itego przygotowania geofizycznego~

Tak się mniej więcej' przedstawia

histor:ih

. badwl geologicznych.

w

"pólnocno-zachodniej Polsce ujęta w pró})ie· syntetycznego .skrótu, ' kt6ry . napewiI10 ma wiele niedociągnięć' i ,br~­

kaw.

'

"

Na 'zakończenie pragnę ' jeszcze raz pódkJreś-,

lić, że poW'odzenieprowadzonych badań w dużym stopniu załeży od rozwagi i 'konsek-· wen1nego: naukowego rozwoju. pOglądÓW z

· wy'kl'1l:czeniem ' gorącZkowego .. ~ukiw~ia 'przypadkoWego efektu. .

W celu ~agrwarantowania wlsścrwego posta-' VJIi.~p<Wcze-g(XJn~h zatgadnień, wł,a,śdrilve. · go rozwoju problemóW, opracowywania wyni-< ków li wyciągania riajsłusmiejszych ~ów, kónieczna . jeSt . jalk: najściślejsza współPraca całego alktywu . ge,ologieznego Polski.