Opgenomen in de buurt

Delft University of Technology

Opgenomen in de buurt

Nieuwbouw zorghuis voor psychogeriatrische bewoners te Zwolle

Dubbeling, Dirk

Publication date

2016

Document Version

Final published version

Published in

Bouwmarkt

Citation (APA)

Dubbeling, D. (2016). Opgenomen in de buurt: Nieuwbouw zorghuis voor psychogeriatrische bewoners te

Zwolle. Bouwmarkt, 56(2), 10-11.

Important note

To cite this publication, please use the final published version (if applicable).

Please check the document version above.

Copyright

Other than for strictly personal use, it is not permitted to download, forward or distribute the text or part of it, without the consent

of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license such as Creative Commons.

Takedown policy

Please contact us and provide details if you believe this document breaches copyrights.

We will remove access to the work immediately and investigate your claim.

This work is downloaded from Delft University of Technology.

f T i

r ? T ! T T T r ^ a r k t

Nieuwbouw zorghyis voor psychogeriatrische bewoners te Zwolle

Opgenomen in de buurt

D e m e n t e r e n d e n z o veel m o g e l i j k t u s s e n

de m e n s e n laten w o n e n , m a a r w e l in

e e n b e s c h e r m d e o m g e v i n g . D a t is d e f i

l o s o f i e die d o o r een Z w o l s e z o r g i n s t e l

-ling m e t k l e i n s c h a l i g e n i e u w b o u w in d e

b i n n e n s t a d in d e p r a k t i j k w o r d t g e

-b r a c h t . De a r c h i t e c t h e e f t d a t p e r f e c t

w e t e n v o r m t e g e v e n .

Tekst: Dirk Dubbeling

A n a l y s e : Huls B o u w k o s t e n m a n a g e m e n t bv

Het K a m p e r W o o n z o r g c o n c e r n IJsselheem beheert in Z w o l l e , K a m -p e n en Z w a r t e w a t e r l a n d d e r t i e n z o r g h u i z e n , w a a r v a n enkele n i e u w e , kleinschalige v e s t i g i n g e n in Z w o l l e v o o r d e r t i g t o t zesender-t i g d e m e n zesender-t e b e w o n e r s . Deze n i e u w e w o o n v o o r z i e n i n g e n zijn een a a n v u l l i n g o p g r o o t s c h a l i g e locaties v o o r l a n g d u r i g e v e r p l e e g h u i s -zorg. A a n l e i d i n g v o o r de n i e u w b o u w w a s de s l o o p v a n het Z w o l s e ziekenhuis W e e z e n l a n d e n , w a a r een g r o t e p s y c h o g e r i a t r i s c h e afde-ling w a s o n d e r g e b r a c h t . V e r v a n g e n d e h u i s v e s t i n g w a s noodzakelijk; m e n s e n leven langer dan v o o r h e e n en de kans o p d e m e n t i e n e e m t m e d e d a a r d o o r t o e . Die g r o e p zal v e r z o r g i n g n o d i g h e b b e n . De f i l o -sofie van IJsselheem is dat d e m e n t e r e n d e b e w o n e r s die niet m e e r t h u i s k u n n e n w o n e n , t e n m i n s t e in h u n eigen w o o n b u u r t m o e t e n k u n n e n w o n e n in kleinschalige e e n h e d e n . IJsselheem heeft locaties r o n d o m het o u d e c e n t r u m v a n Z w o l l e gezocht, de g r o n d gekocht en is een aantal j a r e n t e r u g gestart m e t de b o u w v a n drie zorghuizen die i n m i d d e l s o p g e l e v e r d en b e w o o n d zijn.Twee d a a r v a n zijn o n t -w o r p e n d o o r De Velde A r c h i t e c t e n o p basis v a n t -w e e a f z o n d e r l i j k e p r i j s v r a g e n , w a a r o n d e r z o r g h u i s A n n a Heerkens in de w i j k A s s e n -d o r p (over z o r g h u i s W i l h e l m i n a v a n Sonsbeeck aan -de B a g i j n e w e i -d e is g e p u b l i c e e r d in B o u w m a r k t 2, 2014).

" D e o p d r a c h t w a s een z o r g c o m p l e x v a n dertig e e n h e d e n v e r d e e l d in v i j f w o n i n g e n v o o r zes b e w o n e r s " v e r t e l t architect Henk de Velde. " D e o p d r a c h t g e v e r w i l d e dat er i n d i v i d u a l i t e i t uit het g e b o u w zou s p r e k e n . De b e w o n e r s zouden o p straat h u n w o n i n g m o e t e n k u n n e n a a n w i j z e n . De o r g a n i s a t i e w i l d e b o v e n d i e n haar eigen k w a l i t e i t en d e g e l i j k h e i d t e r u g z i e n in de u i t s t r a l i n g v a n het g e b o u w , zowel b u i -t e n als b i n n e n . Een v a n de r e d e n e n w a a r o m w i j de o p d r a c h -t h e b b e n gekregen is dat w i j die i n d i v i d u a l i t e i t het beste h e b b e n w e t e n u i t t e w e r k e n . Ook bij het andere z o r g h u i s dat ik v o o r IJsselheem heb o n t -w o r p e n -w a s dat de -wens."

De locatie

De n e g e n t i e n d e - e e u w s e b u u r t A s s e n d o r p t e g e n o v e r het NS-station v a n Z w o l l e bestaat uit een aantal lange en v r i j s m a l l e n e g e n t i e n d e -e -e u w s -e w o o n s t r a t -e n m -e t -e-en g r o t -e d i v -e r s i t -e i t aan b o u w s t i j l -e n . De Velde: " D i t z o r g h u i s is g e b o u w d op de plek v a n een v o o r m a l i g e b u s r e m i s e die m i d d e n i n de w i j k lag. De r e m i s e w a s al een t i j d niet

m e e r als z o d a n i g in g e b r u i k , m a a r heeft n o g een t i j d d i e n s t g e d a a n als k r i n g l o o p w i n k e l . De remise lag achter o p het t e r r e i n , w a a r d o o r de s t r a a t w a n d , m e t v e r d e r a a n e e n g e s l o t e n w o n i n g e n , over een g r o t e breedte w a s o n d e r b r o k e n . Op het achterste deel v a n het ter-rein heeft de p r o j e c t o n t w i k k e l a a r die e i g e n a a r v a n het t e r r e i n w a s , h u i s v e s t i n g g e b o u w d v o o r j o n g e r e n die b e g e l e i d w o n e n . "

Het n i e u w e z o r g g e b o u w is direct aan de straat geplaatst. " V o o r een paar w o n i n g e n direct rechts v a n het g e b o u w , w a a r v a n de b e w o n e r s o p het r e m i s e t e r r e i n achter h u n w o n i n g k o n d e n p a r k e r e n , h e b b e n w e een o n d e r d o o r g a n g g e r e a l i s e e r d . B o v e n deze d o o r g a n g heeft een kleine o n t w i k k e l a a r t w e e h u u r a p p a r t e m e n t j e s g e b o u w d , waar-v a n de waar-v o o r d e u r in de o n d e r d o o r g a n g zit. Ook deze a p p a r t e m e n t j e s h e b b e n w i j o n t w o r p e n en de gevel e r v a n s l u i t d a n ook zowel fysiek als architectonisch aan bij het z o r g h u i s . Direct achter het z o r g g e -b o u w zijn een t u i n en een klein p a r k e e r t e r r e i n v o o r p e r s o n e e l en -be zoekers a a n g e l e g d . T u s s e n het g e b o u w en de eerste w o n i n g naast het g e b o u w ligt de i n r i t naar deze p a r k e e r p l a a t s e n . "

Vormgeving

Het g e b o u w heeft drie b o u w l a g e n , w a a r v a n de b o v e n s t e o n d e r een steile kap ligt, v o o r z i e n v a n d a k k a p e l l e n . " D e a r c h i t e c t u u r v a n de b u u r t h e b b e n w e in de n i e u w b o u w d o o r g e z e t . Zo zijn in de straat een aantal fraaie w i t g e p l e i s t e r d e gevels te v i n d e n en je k o m t er m o o i e v e r h o u d i n g e n t u s s e n r a a m p a r t i j e n t e g e n . Het t e h u i s m o e s t r a m e n krijgen v a n a f dertig c e n t i m e t e r b o v e n de straat, zodat de be-w o n e r s zittend en l i g g e n d o p bed g o e d naar b u i t e n k u n n e n kijken.

Nieuwe generatie l<leinschalige

zorggebouwen

Dat l e v e r d e m o o i e verticale r a m e n o p , w a t a a n s l u i t o p de directe o m g e v i n g . Het g r o t e aantal r a m e n z o r g t v o o r m a x i m a a l zicht o p de straat. We h e b b e n de gevel o p g e d e e l d in t r a v e e ë n en een v e r s c h e i -d e n h e i -d aan b o u w m a t e r i a l e n t o e g e p a s t , zoals v e r s c h i l l e n -d e s o o r t e r baksteen, hardsteen en g e p l e i s t e r d s t u c w e r k o m d e i n d i v i d u a l i t e i t zichtbaar t e m a k e n en het g e b o u w t e laten a a n s l u i t e n o p de o m g e -v i n g . S o m s resulteert dat in een h o r i z o n t a l e o r i ë n t a t i e en s o m s in een verticale o r i ë n t a t i e . D a a r m e e is de s t r a a t w a n d niet alleen fysiek m a a r ook qua b o u w s t i j l e n g e r e p a r e e r d . W e h e b b e n het beeld van dt straat en o m l i g g e n d e straten g e v o l g d , die a f w i s s e l e n d e architectuui v a n een g o e d e k w a l i t e i t k e n n e n . Ook de zijgevel heeft een h o o g -w a a r d i g e a f -w e r k i n g g e k r e g e n . H o e -w e l de kap v a n het g e b o u -w over de gehele b r e e d t e even h o o g is, heeft de g e v e l toch een sterk v a r i ë -rend h o o g t e b e e l d g e k r e g e n . Dat is dankzij d o o r b r e k i n g e n van het dak m e t t r a v e e ë n van drie b o u w l a g e n , a f g e w i s s e l d m e t dakkapel-len. We h a d d e n ook een m o d e r n e gevel k u n n e n o n t w e r p e n , zolang de b o u w m a s s a m a a r g o e d zou a a n s l u i t e n en de g e v e l v o l d o e n d e d i f f e r e n t i a t i e zou h e b b e n . Het m o e s t er in i e d e r geval niet uitzien ah een z o r g c o m p l e x , m a a r d i e n d e de u i t s t r a l i n g v a n w o n i n g e n te krij-gen."

De e n t r e e l i g t recht t e g e n o v e r een straat d i e v a n a f het s t a t i o n de w i j k i n l o o p t . Dat gaf a a n l e i d i n g t o t v e r b i j z o n d e r i n g v a n dat deel van de g e v e l . De Velde: " Z o is o p de begane g r o n d de entree t e r u g g e

-M A A R T 2 0 1 6 A N A L Y S E

Ennnmarkt

ni

4IK

Projectarchitect Henl<: de Velde: "De opdrachtgever wilde dat er individualiteit uit het gebouw zou spreken.'

legd o n d e r de gevel en d o o r het deel v a n de gevel links v a n de entree iets naar achteren te plaatsen is een v e r s p r i n g i n g in de g e v e l -w a n d aan -w e e r s z i j d e n van het z o r g g e b o u -w geleidelijk o p g e l o s t . Het m e t s e l w e r k v a n de e n t r e e g e v e l is deels verticaal geplaatst en er is diepte in het m e t s e l w e r k aangebracht. B o v e n i n de gevel is een g e -v e l s t e e n geplaatst die ik zelf heb m o g e n o n t w e r p e n . Deze bestaat uit één stuk steen v a n r u i m een m e t e r bij v i j f e n z e v e n t i g c e n t i m e t e r m e t een belettering en een a f b e e l d i n g in de stijl v a n de A m s t e r -d a m s e S c h o o l . Er staat '2012' in verticaal geplaatste cijfers m e t daarnaast een v e r z o r g e n d e die zich over een h u l p b e h o e v e n d e o n t -fermt."

Indeling

De e n t r e e r u i m t e bestaat uit een kleine hal m e t een bezoekerstoilet en een g a r d e r o b e . Links van de e n t r e e , aan de straatzijde, is een r u i m t e w a a r b i j e e n k o m s t e n k u n n e n p l a a t s v i n d e n , zoals een verjaar-dagsfeestje v o o r de b e w o n e r s en h u n f a m i l i e . De z o r g i n s t e l l i n g w i l g o e d c o n t a c t h o u d e n m e t de b u u r t , en ook b u u r t b e w o n e r s k u n n e n d a a r o m g e b r u i k van deze r u i m t e m a k e n .

Achter deze o n t m o e t i n g s r u i m t e b e v i n d e n zich enkele k a n t o o r r u i m -tes en t e c h n i e k r u i m t e s . Het g e b o u w is v o o r z i e n v a n d i v e r s e ener-g i e b e s p a r e n d e installaties. Er l i ener-g ener-g e n z o n n e p a n e l e n op het dak en er is v l o e r v e r w a r m i n g in c o m b i n a t i e m e t k o e l i n g a a n w e z i g . Een w a r m -t e p o m p regel-t w a r m -t e / k o u d e - o p s l a g in de b o d e m . Balansven-tila-tie regelt v e r w a r m i n g v a n i n s t r o m e n d e lucht.

Op de begane g r o n d is een s n o e z e l r u i m t e i n g e r i c h t , v o o r z i e n v a n een ligbad m e t t i l l i f t . In het m i d d e n v a n het g e b o u w ligt een over-dekte b i n n e n t u i n . Vanuit deze r u i m t e bereik je de v o o r d e u r v a n de

w o n i n g o p de begane g r o n d en is de t u i n achter het g e b o u w te ber e i k e n . De eeberste en t w e e d e v e ber d i e p i n g bestaan elk u i t t w e e w o n i n -g e n -g e s c h e i d e n d o o r een h a l . In de hal is een v i d e -g e c r e ë e r d en op het dak is een lichtkap g e p l a a t s t , zodat er v o l d o e n d e d a g l i c h t in het g e b o u w d o o r d r i n g t , t o t in de centrale b i n n e n t u i n . De beide etages h e b b e n elk een g e z a m e n l i j k balkon aan de achterzijde. I n p a n d i g aan de zijgevels b e v i n d e n zich t w e e v l u c h t t r a p p e n h u i z e n .

Elke b e w o n e r heeft een e i g e n zit-slaapkamer w a a r v a n er vier aan de straatzijde l i g g e n en t w e e aan de achterzijde. M a a r het g r o o t s t e deel v a n de d a g b r e n g e n de b e w o n e r s d o o r in e e n g e m e e n s c h a p p e -lijke w o o n k a m e r a n n e x k e u k e n , w a a r v a n elke w o n i n g er een heeft. Deze w o o n k a m e r s l i g g e n aan de straatzijde. Elke w o n i n g heeft drie b a d k a m e r s die via de g a n g bereikbaar z i j n , v o o r z i e n v a n een schuifdeur. O m d a t de b e w o n e r s l i c h t d e m e n t e r e n d z i j n , k u n n e n de e n -trees naar de w o n i n g e n alleen v a n b u i t e n a f o p e n , zodat ze niet in

h u n e e n t j e h u n e e n h e i d k u n n e n v e r l a t e n . De b e w o n e r s d r u k k e n 's nachts o p een k n o p als ze h u l p n o d i g h e b b e n .

M o c h t de z o r g i n s t e l l i n g o o i t v e r h u i z e n , dan bestaat de m o g e l i j k h e i d dit g e b o u w te v e r b o u w e n t o t o n g e v e e r v i j f t i e n z e l f s t a n d i g e apparte-m e n t e n . " O apparte-m de t w e e k a apparte-m e r s is een d r a a g apparte-m u u r g e p l a a t s t en daar-b i n n e n k u n n e n a p p a r t e m e n t e n van 7,20 m daar-breed w o r d e n g e r e a l i s e e r d . Balkons w o r d e n i n p a n d i g geplaatst." De Velde Architecten Postbus 498 8260 AL Kampen www.develde.nl