Postępowanie egzekucyjne w administracji
Lidia Klat-Wertelecka
Obowiązek prawny istnieje wówczas, gdy ustawy zawierają przepisy , które z jednej strony przewidują określone zachowanie się adresatów tych przepisów, a z drugiej – przewidują określone sankcje w razie ich niewykonania.
Obowiązek prawny
Obowiązek wynika z przepisów prawa materialnego:
1)
wprost, bezpośrednio lub
2)
jest konkretyzowany (określany) w formie aktu
administracyjnego, najczęściej – decyzji administracyjnej.
Podstawa prawna obowiązku
Przedmiotem egzekucji
administracyjnej są obowiązki
pieniężne i niepieniężne określone w art. 2 ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
Przedmiot egzekucji
administracyjnej
Wyrok z 14 czerwca 2006 r., WSA w Warszawie,
I SA/Wa 400/06
O tym czy dany obowiązek podlega egzekucji administracyjnej, nie decyduje jego charakter prawny, ale ustalenie we właściwości jakich organów (sądów czy też organów administracji publicznej) obowiązek ten pozostaje.
Przy czym chodzi tu o kompetencje do ustalenia obowiązku np. w postępowaniu administracyjnym, niezależnie od publicznoprawnego albo cywilnoprawnego charakteru tego obowiązku. Elementem przesądzającym o poddaniu danego obowiązku egzekucji administracyjnej jest zatem ustalenie, czy wynika on z decyzji administracyjnej lub postanowienia wydanego w trybie przepisów k.p.a. albo innej procedury administracyjnej.
Droga egzekucji administracyjnej
Wyrok
z dnia 27 października 2005 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
III SA/Wa 656/05
Obowiązki pozostające w zakresie właściwości organów administracji publicznej, ale niewynikające bezpośrednio z przepisu prawa, decyzji lub postanowień właściwych organów albo innych dopuszczalnych dokumentów, nie mogą być przedmiotem postępowania egzekucyjnego.
Obowiązek jako przedmiot
postępowania egzekucyjnego
1) wierzyciel
2) organ egzekucyjny
3) zobowiązany
Podmioty na prawach strony (art. 18 u.p.e.a.):
organizacja społeczna
Prokurator
Rzecznik Praw Obywatelskich
Podmioty postępowania
- Postępowanie egzekucyjne to ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organ egzekucyjny i inne podmioty w celu przymusowego wykonania obowiązku (przy zastosowaniu środków egzekucyjnych),
- zaczyna się w chwili wpłynięcia wniosku wierzyciela wraz z tytułem wykonawczym
Postępowanie egzekucyjne
a egzekucja
to czynności wykonawcze, czyli zastosowanie środka egzekucyjnego (środków egzekucyjnych).
- zaczyna się w chwili doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawcvzego (od wszczęcia e.a. – 7 dni na złożenie zarzutu).
Egzekucja
prewencyjne (zapobiegawcze) – prawnie ustalona forma postępowania
egzekucyjnego, zasady ogólne
represyjne (stosowane po naruszeniu
prawa) – instytucje procesowe dające możliwość weryfikacji czynności
egzekucyjnych
a)
środki na drodze administracyjnej
b)
środki na drodze sądowej
Środki prawne ochrony jednostki
(czynności przewidziane w prawie, zawierające żądanie podjęcia pewnych działań lub stanowiące obowiązek ich podjęcia)
- zarzut – art. 33-35, art. 96h § 3, art. 110 u
- zażalenie – art. 17 u.p.e.a. i inne
- skargi – art. 6 § 1a, art. 54, art. 99 § 2, art. 107 § 2a-2d, art. 110u § 1, art. 110z § 1, art. 111 l u.p.e.a.
- wniosek osoby trzeciej o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub prawa
majątkowego – art. 38-44 u.p.e.a.
- postępowanie w trybach nadzwyczajnych – uchylenie, zmiana, stwierdzenie nieważności postanowienia na podstawie k.p.a. (art. 18 u.p.e.a. w zw. z art. 126 k.p.a.).
środki na drodze
administracyjnej
- uregulowane w ustawie egzekucyjnej
(zarzut, zażalenie, skargi, wniosek os. trzeciej)
- uregulowane w kodeksie postępowania administracyjnego
A) wznowienie postępowania
B) stwierdzenie nieważności postanowienia
C) skargi i wnioski z działu VIII k.p.a.
(skarga powszechna)
Inny podział administracyjnych
środków prawnych
I.
Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego na postanowienia – art. 3 § 2 pkt 3 p.p.s.a.
na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania – art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a.
II. Przed sądem powszechnym:
powództwo przeciwegzekucyjne
zobowiązanego – art. 2 § 3, art. 35a u.p.e.a.
powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej – art. 40 § 2 i 41 § 1 u.p.e.a., art. 842 k.p.c.
Środki zaskarżenia na drodze sądowej
Środki nadzoru
Art. 23 u.p.e.a. W ustawie egzekucyjnej
Organami nadzoru są organy wyższego stopnia
(art. 18 u.p.e.a., art. 17 k.p.a.)
Rodzaje środków nadzoru:
- wszczęcie z urzędu
postępowania w trybach
nadzwyczajnych z k.p.a. – art. 145, art. 156 k.p.a.
wstrzymanie czynności egzekucyjnych lub
postępowania egzekucyjnego – art. 1a pkt. 15 i 16 u.p.e.a., art. 35, 35a, 54 § 6 u.p.e.a.
Kompetencja wojewody, nie może jej zlecić
Środek nadzoru uregulowany w przepisach ustrojowych
Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie
art. 27 – kompetencja wojewody do
wstrzymania egzekucji administracyjnej w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na czas określony
forma: decyzja administracyjna
czas: do 30 dni, jednorazowo
obowiązek informacyjny: wojewoda informuje właściwego ministra