1. Kraje rozwijające się

(1)

EKONOMIA ROZWOJU Wykład 2

(2)

Plan wykładu

1. Kraje rozwijające się

2. Charakterystyka krajów rozwijających się

(3)

Kraje rozwijające się

• Kraje o niskim i średnim dochodzie (low- and middle- income countries, LIC i MIC)

• Kraje nowo-uprzemysłowione (newly industrializing countries, NIC)

• Kraje słabo rozwinięte (least developed countries)

• Trzeci świat (third world countries)

• Rynki wschodzące (emerging markets)

• BRICS

• Rynki graniczne (frontier markets)

(4)

Kraje o niskim i średnim dochodzie

(5)

Kraje nowo-uprzemysłowione

• Subkategoria DC

• Rodowód: tygrysy azjatyckie

• Wyższy wzrost (z reguły napędzany przez eksport)

• Społeczne skutki industralizacji

• Wyższe tempo urbanizacji

(6)

Kraje najsłabiej rozwinięte

Trzy kryteria:

a) PKB per capita b) Human Assets

Index (HAI) c) The economic

vulnerability index (EVI)

(7)

Trzeci świat

• Kategoria zimnowojenna (pierwszy, drugi i trzeci świat)

• Alfred Sauvy, 1952 r. (fr. Tiers Monde)

• “Trzeci Stan” (1 – arystokracja, 2 – kler)

• Państwa niezaangażowane (Konferencja w Bandungu, 1955 r.)

• Centrum-peryferie (teoria zależności)

• Kategoria czysto polityczna (nie ekonomiczna)

• Nieaktualna i analitycznie nieprzydatna

(8)

Rynki wschodzące

• Antoine W. Van Agtmael, 1981 r.

• PKB per capita niższy niż średnia (potencjał wzrostowy)

• Wyższy przeciętny wzrost (”catching- up growth”)

• Napływ kapitału zagranicznego, relatywna otwartość gospodarki

• Zmienność (podatność na szoki zewnętrzne)

• Większe ryzyko

• Stosunkowo płytkie rynki finansowe

• Przeciętnie wyższa stopa zwrotu z kapitału

(9)

BRICS

(10)

Rynki graniczne

• Zbyt mały rynek (niska kapitalizacja),

• Zbyt płytki (mała płynność),

• Zbyt ryzykowny,

• ... by być nazywany “rynkiem wschodzącym”

• “pre-emerging”

• Niska korelacja dochodów/ryzyka z innymi rynkami

• Trzy grupy: (1) bogate ale małe, (2)

restrykcje dla inwestorów, (3) niski

poziom rozwoju

(11)

Kraje rozwijające się

• Niższy standard życia

• Niższa wydajność

• Niższy poziom kapitału ludzkiego

• Wyższe wskaźniki ubóstwa i nierówności

• Wyższe wskaźniki demograficzne

• Większe rozwarstwienia społeczne (w tym religijne, etniczne)

• Wyższy odsetek ludności wiejskiej

• Wyższe wskaźniki urbanizacji

• Wyższy poziom uprzemysłowienia

• Mniej korzystne warunki geograficzne

• Słabo rozwinięte rynki finansowe

• Uzależnienie zewnętrzne

• Wciąż silne dziedzictwo historyczne (kolonialne)

(12)

Niższy standard życia

(13)

Żródło: United Nations, MDG Report 2012

Niższa wydajność

(14)

Niższa wydajność

Niska produkcja

Niski dochód

Niskie oszczędności Niskie

inwestycje Deficyt

kapitału

Niska wydajność

(15)

Niższy poziom kapitału ludzkiego

(16)

Niższy poziom kapitału ludzkiego

• Wykształcenie, wiedza, umiejętności, zdolności, zdrowie

• “Ucieleśniony” w człowieku

• > istotne dla aktywności ekonomicznej (wytwarzanie osobistego, społecznego i ekonomicznego dobrobytu) (OECD 2001)

• Jak powstaje? Inwestycje – zdrowie, umiejętności, wiedza

• Determinuje wartość pracownika na rynku pracy

• Synergia pomiędzy zdrowiem a edukacją

• Np. Umieralność dzieci rośnie wraz ze wzrostem wykształcenia matek; poprawa diety prowadzi do lepszych wyników w szkole

(17)

(18)

Przyczyny zgonów dzieci

Źródło: Lancet

(19)

Zgony dzieci a wykształcenie matek

Źródło: World Education Blog

(20)

Wyższe ubóstwo i nierównośći

(21)

(22)

(23)

(24)

Nierówności dochodowe

(wskaźnik GINI)

(25)

Przejście demograficzne

(26)

Współczynnik dzietności

(27)

”Frakcjonalizacja”, wewnętrzne zróżnicowanie

• Religijne (np. Irak, Indie)

• Społeczne (np. Afganistan, Boliwia)

• Etniczne (np. Nigeria, DRK)

• Językowo-kulturowe

Często prowadzi do (lub sprzyja):

• Mniejszego zaufania społecznego

• Niestabilności politycznej

• Konfliktów i wojen domowych

• Koncepcja “Grief and grievance” (Paul Collier)

(28)

Afryka: studium przypadku

• Ponad 2000 jezyków

• W większości państw 90% osób nie porozumiewa się w domu w języku oficjalnym

• Sztuczne granice państw (40% to linie proste)

• Linie podziałów wzmocnione przez Europejczyków (zob.

Rwanda)

• Wysoka “fragmentacja etniczna” jest statystycznie

skorelowana z niskimi wskaźnikami skolaryzacji,

niestabilnością polityczną i słabą infrastrukturą

(Easterly, Levine 1997)

(29)

Większy odsetek ludności wiejskiej

(30)

Szybsza urbanizacja (czy slamizacja?)

(31)

Niższy poziom uprzemysłowienia (przypadek SSA, 2014-15)

Źródło: WDI

(32)

Niższy poziom uprzemysłowienia

• Silna koncentracja struktury eksportu

• Mała baza przemysłowa

• Uzależnienie surowcowe i tzw. klątwa surowcowa (choroba holenderska)

• Wysokie odsetek zatrudnienych w rolnictwie

• Niska wydajność

• Duże zróżnicowanie – kraje o średnim

dochodzie vs. kraje o niskim dochodzie

(33)

Niekorzystna geografia

(34)

Niekorzystna geografia

(35)

Niekorzystna geografia

• Geografia jako zmienna egzogeniczna

• Klimat (szkodniki, pasożyty, choroby

tropikalne, np. malaria, problemy z wodą, wysoka temperetura, nieregularne opady, struktura gleby)

• Specyfika upraw i problem udomowienia zwierząt

• Brak dostępu do morza (np. 1/3 Afryki)

• “Determinizm geograficzny”

• “Guns, Germs and Steel” (Jared Diamond)

• Singapur, Hong Kong?

(36)