Zmieniające się krajobrazy

(1)

ZMIENIAJĄCE SIĘ KRAJOBRAZY

Autor fotografii: Jerzy Mendaluk

Komentarz: Ireneusz Wróbel

(2)

~~--~----~--~~~--~~~~e~~~~~~~---~---~~

;4t

Fot./. W wyniku ek.\ploutacp

~urmt·có\1·

mineralnych ul..:glu zniszczeniu

kilkaset hektard11· lasó11

na

ohs::ar::.e Boró11·

Do/11(

fd.~ktch.

W

wyrobiskach

lll1t'or::rll"

sil{ je::tora hurom.:.g/m-1-e

(3)

Fot. 2.

()Jkl)'lt'ka pr:y szosie :: IA~knny Jo

J)r::ell'oi.nik.

OJslonu:;_cle hw(vc/J. kwarcmt:l'ch piask(Jll' s::klarskiCh lt'.\n)J serii Mu::akowa.

(4)

Fot. 3. OJI..T)II ku }Jt;• ~= .\Te: l.t(klliL) du P'.:e11 róuA. l a!c/0111.. .\llllkllll) g!uLJ!eklullh.:'lt' !Jitl'o\1 ~g f, ^1\tl~/ \t!/ i 1 .\ !il::uku\1 u ¹m /Ul-l 11¹

(5)

Fot. -1. Je:wro bura~n;_g/o\1 e 11".\n)J !wiJ pokopalmanych

=

^piomerską

ro.\'li111 w.\' clą.

(6)

• ,.

^;:

.

^-;--

:~

:-.

. .

₎

_... _· _...

-

Fot. 5. Burowęglowe jezioro w rejonie I Jęknicy. Cechą charakte1ystyczną

tychjezior jest brak plytkich partii przybrzeżnych.

(7)

Fot. 6.

Fragme111

okresowo pr::.e\)-<.:ha;ącego ;e::.wra hm mt~g/(m ego u re.Jonie Łęknicy. Stan l 7. 09. l 9 7 8 r.

(8)

::-

..

^...^·~

.

-..ot

.

'<\;.,., .. 4 '•

.

..,..,

^.

. .

·. ^..

Fot.

7.

Jezioro

burowęglowe

- tworzenie

się plaży

piaszczystej u

podnóża

stromego stoku.

(9)

,,.,....,

'

'•

'

• "'

?

^~

•

Y

'

o

,

•

j ,.

.. • . :;">;

~

.

'•

.,

. ^' _••

'A

'

.,.

,

.

... _•

.

::-

.... '

!:_•'

'

• • ^>;;·

'

•

p ,

>

.

_:,.

"

^.

,

<·

.

^~

::. . _.

^•'

• ':t

.(~

. , " ·

..

^:,

'

• . ••

^··~·

•• _••

'

'•

Y

ft

,. ...

' ' •

F'ot.8. Fragment brzeżn ej strefy dna okresowegojeziora burowęglowego.

Utrwalon e teksitny przybrz eż nych prądów wodnych.

(10)

Fot.9. Ripplemarki prądów wodnych w dnie okresowego potoku.

(11)

Fot. l O.

Wysychające muły

w dniejeziora okresowego. Na pierwszym

planie rzadkie spękania, na drugim planie gęsta sieć spękań. Tworzą się

takyry. kt6re w miarę wysych~nia wyginają się. dając ilaste tek~tury

(12)

Fot. //. Dno jeziora

burowęglowego.

Tekstury wysychania tzw. takyry.

(13)

Fot. l 2. Dno okresowego jeziora

burowęglowego

po kolejnym opadzie

deszczu. Spękania poligonalne wypełnione zostały świeżym mułem.

(14)

Fot.l3. Fragment dna okresowegojeziora burowęglowego. Zasklepienia spękań powierzchni takyrowych c<'wieżym mulem.

(15)

Fot.J4. Dno okresowego jeziora

burowęglowego. Pierścieniowe

tekstury

wysychania. Wypukłe wstęgi "szwów" szczelin wysychania, utworzyły się

wyniku wypełnienia mułem - w czasie kolejnego opadu - szczelin

...vy .... :vche717icz.

(16)

Fot.J5. Dno okresowegojeziora

burowęglowego.

Tekstury wysychania

,.zwitki

iłowe".

(17)

Fot.

l 6.

Sieć drobnych żłobin

deszczowych na stokach

hałd Płaskie stożki proluwialne u podnóży.

(18)

·, "'i"'

~ ~<' '

. ':l ·: ... , .... -;).::.,;-·~~""'

Fot. l l.

Gęsta sieć żłobin

deszczowych powstaje na haldach

małospoistych

osadów pylastych. Z czasem

tworzą się głębokie wcięcia

i

rozdoły. Między

tymi

wcięciami-

dolinami

wznoszą się płaskie

lub ostre

(19)

Fot.J8.

Rozdół rozcinający hałdy

z

1~j.ś:ciem

dojeziora

burowęglowego.

Strome stoki

rozdołu

porozcinane

siecią

drobnych

żłobin

deszczowych.

(20)

- ^.

. ^~~,;-.;

'•

Fot.J9.

Nakładające się

na siebie

stożki

proluwialne,

tworzą równinę proluwialną

u

podnóża

stoku.

(21)

Fot.20. Sieć anastomozujących strug deszczowych na powierzchni

stożków proluwialnych (14.09.1979) położonych u podnóża erozyjnie

rozczlonkowanyvch stoków.

(22)

Fot.21.

Stożek

proluwialny pokryty

siecią anastomozujących

dolin po okresowych strugach deszczowych. Na drugim planie zbocze wyrobiska z

wychodniami piaszczysto-pylastych osadów miocenu z

wcięciami

erozyjnymi.

(23)

Fot.22. Proces y

spłukiwania

i zmywania w strefie ha/d

skały

p/onej i skarpy wyrobiska gómiczego. WuJoczna

sieć

drobnych

żlohin

oraz

rozcmam e wodami okreso11y n11 stromo

zapadających

warstw sen i

burowęglowej

nuocenu. U

podnóża

stokufragment

stożka

proluwta!nego.

(24)

~ ...

Fot. 23. Rozcinanie ulewnymi deszczami

współczesnych

równin proluwialnych. Na pierwszym planie u wylotu

rozdołu

niewielki

stożek

proluwialny ze

śladami

po

anamostomozujących

strugach wodnych.

(25)

Fot. 24. Osady zmywowe niszczą zrekultywowane równiny proluwialne.

(26)

Fot.25. W procesie zmywania i

spłukiwania

skarpy kopalni odkrywkowej,

odsłonięte zostały

drobno laminowane osady serii

burowęglowej

miocenu. Widoczne

są

zaburzone g/acitektonicznie

ławice

z

rozerwaną synkliną

w

środkowej części zdjęcia.

(27)

Fot.26. W procesie zmywania i deflacji odsłonięte zostały tekstury

"żeberkowe,. w piaszczysto-mułkowej serii miocenu.

(28)

Fot27. Fragment skarpy kopalni odkrywkoweJ W wyniku zmywania i spłukiwania odslom"ęta zostala budowa

wewnętrzna Jawie tworzących senę burowęglową miocenu. Widoczne są dwa rodzaje lawie: a) zbudowanych z bezstrukturalnych brunatnych mulków z okruchami węgla brunatnego z charakterystyczną siecią żłobin

zgodnych z nachyleniem skarpy, b) zbudowanych z drobnolaminowanych osadów piaszczysto-pylastych z drobnym reliefem równoległym do warstwowama

(29)

. . ^__...

... . ' . ^. ^.. ^'

^;

^' ..

Fot.28. W wyniku procesów zmywania na wyrównanych powierzchniach

stożków

proluwialnych,

pozostają

bardziej skonsolidowane

bryły

i grudy

skał

spoistych.

(30)

Fot.29. Na wyrównanych powierzchniach

zwałowisk tworzą się

charakterystyczne

wydłużone tekstury zmywania.

(31)

Fot. 30.

Nakładające się

na siebie strumienie

błotne

,.

łapy

gada ":

(32)

- - - -- - - -- -^~- - - - - - -- - - -

Fot.31. Strumienie

błotne

na stromym zboczu

zwałowiska "łapy

gada".

(33)

Fot.32. Strumienie ziemne - " girland y ", na stromej skarpie w yrobiska

górniczego.

(34)

Fot.33. Simmienie zie mne - " girlandy '·, na strome j skarpie wyrobiska

górniczego.

(35)

. .

, ,

.

^'

• t

.

Fot. 34. Strumienie ziemne - .,girlandy··. na stromej skarpie

wyrob~ska

górniczego.

(36)

Fot.35.

Języki błotne,

powstale u

podnóża

stromego stoku.

(37)

Fot. 36. Strumienie

błotne

na skarpie zawietrznej zasypywane piaskami

lotnymi.

(38)

Fot.37. Strumienie

błotne

z 1ynienkowymi

zagłębieniami

i guz/ow y mi

nabrzmieniami.

(39)

Fot.38.

W wyniku deflacji wypreparowanajest tekstura serii ,

burowęglowej miocenu i tworzą się

szczeliny deflacyjne.

(40)

Fot.39. W procesie deflacji wypreparowany

został

uskok w piaszczystych

osadach miocenu.

(41)

Fot.40. Skarpa wyrobiska górniczego. W wyniku deflacji odsłonięta została ., żeberkowa" tekstura w ławicy drobnoziarnistego piasku

mioce1lskiego.

(42)

Fot.41. W wyniku deflacji na skarpie wyrobiska górniczego

odsłonięta została

tekstura w

ławicy

piasków

mioceńskich.

(43)

Fot.42. Smugawania

i

laminacja piasków drobnoziarnistych miocenu,

wyeksponowane procesami deflacyjnymi.

(44)

Fot.43. W strefie

brzeżnej

okresowego jeziora

burowęglowego

tworzy

się

bruk deflacyjny i pole piasków eolicznych.

(45)

Fot. 44. Słabo widoczne zmarszczki eoliczne na polu wydmowym.

(46)

Fot. 45.

Dowietrzny skłon hałdy pokryty piaskami lotnymi z

charakterystycznymi zmarszczkami eolicznymi.

(47)

Fot.46. Ripp/emarki eoliczne.

(48)

Fot.47. Odpreparowane procesami eolicznymi lignity w

pokładzie węgla

brunatnego.

(49)

Fot.48. Wypreparowany

ze

starszego

podloża plejstoceński eologliptolit

kwarcytowy.

(50)

•

_.""·' ^·

^.

•

..

l

. ^•

Fot. 49 . PowieiZchnia deflacyjna z licznymi okruchami

węgla

brunatnego.

Wypreparowany eologliptolit piaskowca czerwonego ze starszego

podloża plejstoceńskiego.

(51)

Fot. 50. Wydma piaszczysta z charakterystycznymi żłobkami podłużnymi.

(52)

Fot. 51. Czy

zwycięży człowiek?

Erozja

i

procesy eoliczne

zamieniają

tereny zrekultywowane w

pustynię.

(53)

Fot.52. Rekultywacja terenów po byłej kopalni .,Przyjaźń Narodów".

(54)

Fot. 53. Erozja rozwija się wzdłuż bruzd nasadzeniowych

(55)

Fot. 54. Krajobraz

w

Zmieniające się krajobrazy