Paweł de Pourbaix
Nowomowa komputerowa wśród
młodych konsumentów
Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 26, 243-253
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 712 PROBLEMY ZARZĄDZANIA, FINANSÓW I MARKETINGU NR 26 2012
d r P A W E Ł D E P O U R B A IX
A k a d e m ia L e o n a K o ź m iń s k ie g o w W a r s z a w ie
NOWOMOWA KOMPUTEROWA
WŚRÓD MŁODYCH KONSUMENTÓW
Streszczenie
Nowomowa komputerowa to język, gwara, szyfr używany przez środowisko Internetu. Wśród młodych konsumentów często służy dynamicznej komunikacji, ale także wyrażeniu swojej przynależności do konkretnego kręgu, dla podkreślenia oryginalności i wyróżnienia się z czyste go j ęzykowo tła reszty Internetu. Slang stosowany w komunikacji ma miejsce na czatach interne towych, forach dyskusyjnych, w poczcie elektronicznej i komunikatorach internetowych, ale także przy korzystaniu z telefonów komórkowych (komunikacja werbalna, SMS-y). Do podsta wowych elementów nowomowy komputerowej można zaliczyć akronimy, leet speak, pismo pokemoniaste, emotikony, zapożyczenia j ęzykowe i mema internetowe. Skutki nowomowy kom puterowej wykraczają daleko poza język. Zjawisko to daje się zauważyć we wszystkich etapach procesu zakupowego młodych konsumentów: określenia sposobów zaspokojenia potrzeby, fazy gromadzenia informacji, podczas konsumpcji lub użytkowania produktu, oceny produktu i jego działania lub w wyrażaniu zdania na temat produktu.
Geneza i istota nowomowy
T e r m in n o w o m o w a z o s ta ł p o r a z p ie r w s z y u ż y ty p r z e z G e o r g e ’a O rw e lla w a n ty u to p ii R o k 1 9 8 4 . T y p j ę z y k a o p is a n e g o p r z e z O r w e lla o z n a c z a ł s p o s ó b o f ic ja ln e g o k o m u n ik o w a n ia się r e ż im u to ta lita r n e g o z o b y w a te la m i. B y ła to f a s a d a s ło w n a , k tó r a p o z a b e z s e n s o w n y m s ło w o to k ie m n ie k r y ła ż a d n e g o p r z e k a z u . S ta n o w iła f o r m ę n a ło ż o n e g o n a s w o b o d n e m y ś le n ie o g r a n ic z e n ia , k tó re m ia ło s p o w o d o w a ć , ż e w p r z e s tr z e n i p u b lic z n e j n ie p o j a w i ą się ja k ie k o l w i e k tr e ś c i p o z a ty m i, k tó r e p r e f e r o w a ła w ła d z a . P ó ź n ie j n a g r u n c ie j ę z y k a lit e r a tu r y i p u b lic y s ty k i p o ls k ie j o k r e ś la n e ty m m ia n e m b y ły te k s ty , k tó r e w y k a z u j ą o d m ie n n o ś ć , p o p r z e z sw ó j z w ią z e k z k o m u n is ty c z n ą d o k tr y n ą , w p o r ó w n a n iu z m o w ą k la s y c z n ą . P o d s ta w o w y m i c e c h a m i te g o j ę z y k a są:
a) n a r z u c e n ie w y r a z is te g o z n a k u w a r to ś c i, k tó r e g o p u n k te m d o c e lo w y m j e s t je d n o z n a c z n a i n ie p o d le g a ją c a z a k w e s tio n o w a n iu o c e n a ; z n a c z e n ie s ło w a z o s ta je p o d p o r z ą d k o w a n e j e g o o c e n ie i ty m s a m y m p e w n e w y r a ż e n ia z n a c z ą ty lk o w te d y , g d y w i ą ż ą s ię z n im i o k r e ś lo n e k w a lifik a to r y , b ) n ie m o ż n o ś ć p o d p o r z ą d k o w a n ia te o r ii j ę z y k a d o r a ź n e j p r a k ty c e u ż y t k o w a n ia z e w z g lę d u n a r y tu a ln o ś ć , c z y li n ie m o ż n o ś ć m ó w ie n ia in n e g o , a n iż e li n a k a z u je tr a d y c ja , c) m a g ic z n o ś ć , s iln ie z w ią z a n a z m y ś le n ie m p o s tu la ty w n y m , k tó r a o z n a c z a , ż e s ło w a n ie o p is u j ą r z e c z y w is to ś c i, a le j ą t w o r z ą - o z n a c z a to m ó w ie n ie o s ta n a c h p o ż ą d a n y c h w ta k i s p o s ó b , j a k b y is tn ia ły w r z e c z y w is to ś c i,
d ) a r b itr a ln o ś ć , k t ó r a w y r a ż a się n ie ty lk o p r z e z d o w o ln e k s z ta łto w a n ie z n a c z e ń , a le i p r z e z m o ż liw o ś ć u s u n ię c i a (lu b d o łą c z e n ia ) z e s ło w n ik a d o w o ln y c h s łó w c z y z w ią z k ó w f r a z e o lo g ic z n y c h 1. N o w o m o w a , k tó r a w b r e w p o z o r o m n ie z n i k n ę ła w r a z z p o p r z e d n im u s tr o je m , r o z w ija się w d z is ie js z e j r z e c z y w is to ś c i, p r z y jm u ją c ty lk o in n e fo rm y . Ż y c ie w s p o łe c z e ń s tw ie d e m o k r a ty c z n y m n ie e l im in u je is tn ie n ia n o w o m o w y . W y n i k a to z f a k tu , ż e p o p ie rw s z e , c o n a jm n ie j j e d n o p o k o le n ie w y c h o w a ło się n a n o w o m o w ie , a p o d r u g ie , e le m e n ty n o w o m o w y f u n k c jo n u j ą o b e c n ie w j ę z y - k u u r z ę d n ic z y m , b iz n e s o w y m i ż y c iu c o d z ie n n y m . R e w o lu c ja te c h n o lo g ii in f o r m a ty c z n y c h z m ie n i ła s p o s ó b k o m u n ik o w a n ia się je d n o s te k , g r u p , o r g a n iz a c ji i c a ły c h s p o łe c z e ń s tw . W i ę k s z a ilo ś ć in f o rm a c ji m o ż e b y ć w y m ie n ia n a s z y b c ie j w ś r ó d w ię k s z e j lic z b y lu d z i n iż k ie d y k o lw ie k p r z e d te m 1 2. D z ię k i n ie u s ta n n e m u p o s tę p o w i te c h n ic z n e m u i te c h n o lo g ic z n e m u o r a z w k o n s e k w e n c ji d ig ita liz a c ji ż y c ia c o d z ie n n e g o n a o g r o m n ą s k a lę j ę z y k e w a lu o w a ł w n a tu r a ln y s p o s ó b . N o w o m o w a k o m p u te r o w a to ję z y k , g w a r a , s z y f r u ż y w a n y p r z e z ś r o d o w is k o In te r n e tu . W ś r ó d m ło d y c h k o n s u m e n tó w c z ę s to s łu ż y w y r a ż e n iu sw o je j p r z y n a le ż n o ś c i d o k o n k r e tn e g o k r ę g u , p o d k r e ś le n iu o r y g in a ln o ś c i i w y ró ż n ie n iu się z c z y s te g o ję z y k o w o t ł a r e s z ty I n te r n e tu . S la n g in te r n e to w y s to s o w a n y w k o m u n ik a c ji in te r n e to w e j m a m ie js c e n a c z a ta c h i n te r n e to w y c h , f o r a c h d y s k u s y jn y c h , w p o c z c ie e le k tr o n ic z n e j i k o m u n ik a to r a c h in te r n e to w y c h . N o w i, n ie d o ś w ia d c z e n i u ż y tk o w n ic y c z ę s to m a j ą p r o b le m y ze z r o z u m ie n ie m w y r a ż e ń s la n g o w y c h . D la te g o , j a k k a ż d y ż a r g o n , n o w o m o w a k o m p u te r o w a m o ż e tw o r z y ć w r a ż e n ie w ta je m n ic z e n ia .
1 M. Głowiński, Nowomowa po polsku, Wyd. PEN, Warszawa 1990.
2 B. Kożusznik, Komunikacja w dobie Internetu - wpływ na jednostkę, organizację i otoczenie, w: Zarządzanie i technologie informacyjne. Komunikacja w dobie Internetu, red. B. Kożusznik, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 11.
Nowomowa komputerowa wśród młodych konsumentów
2 45Z a s a d y p o r o z u m i e w a n ia się w I n te r n e c ie r e g u lu je w p e w n y m s to p n iu n e ty - k ie ta , k tó r a s ta n o w i z b i ó r z a s a d p r z y z w o ite g o z a c h o w a n ia w S ie c i. N ie j e s t d o k ła d n ie s k o d y f ik o w a n a , j e d n a k ła m a n ie je j z a s a d m o ż e się w ią z a ć z r ó ż n y m i p r z y k r y m i k o n s e k w e n c ja m i. N a jb a r d z ie j z n a n y m i i n a jc z ę ś c ie j p r z e s tr z e g a n y m i p r z e z in te r n a u tó w p o s tu la ta m i n a f o r a c h i g r u p a c h d y s k u s y jn y c h s ą m ię d z y in n y m i: z a k a z p is a n ia w u lg a r y z m ó w , s p a m o w a n ia ( m .in . w y s y ła n ia n ie c h c ia n y c h lin k ó w d o s tr o n ) , w y s y ła n ia tz w . ła ń c u s z k ó w s z c z ę ś c ia , n a k a z z a p o z n a n ia się z w y k a z e m F A Q p r z e d z a d a n ie m p y ta n ia , s to s o w a n ie się d o r e g u ł p is a n ia o b o w ią z u ją c y c h w d a n e j g r u p ie ( s p o s ó b k o d o w a n ia p o ls k ic h lite r , z a s a d c y t o w a n ia , m o ż liw o ś c i w y s y ła n ia (lu b n ie ) w ia d o m o ś c i f o r m a to w a n y c h w H T M L - u , m o ż liw o ś c i d o łą c z a n ia (lu b n ie ) p lik ó w b in a r n y c h , c o z w y k le j e s t s z c z e g ó ło w o o p is a n e w F A Q d a n e j g r u p y , z a k a z n a d m ie r n e g o c r o s s - p o s to w a n ia ( w y s y ła n i a e - m a ili lu b p o s tó w d o k ilk u g r u p n a r a z ) , z a k a z w y s y ła n ia lis tó w ( e - m a ili) d o w ie lu o s ó b n a r a z z j a w n y m i a d r e s a m i p o c z ty e le k tr o n ic z n e j ( k o p ia u k r y ta ) , z a k a z p is a n ia n ie n a te m a t3. Z a m ie s z c z a n ie tr e ś c i w I n te r n e c ie u r e g u lo w a n e j e s t r ó w n ie ż p r a w n ie . N ie m o ż n a ta m p u b lik o w a ć n ie z g o d n y c h z p r a w e m tr e ś c i z d e f in io w a n y c h m ię d z y in n y m i w k o d e k s ie k a r n y m , c y w iln y m i k o d e k s ie p r a c y (ta b . 1). Tabela 1 Ograniczenia prawne w komunikacji w Internecie
Rodzaj treści Źródło regulacji prawnych namawiają do popełnienia lub doradzają w popełnie
niu samobójstwa lub samookaleczenia
art. 151 kodeksu karnego
grożą innym osobom popełnieniem przestępstwa na jego szkodę lub szkodę bliskiej mu osoby
art. 190 kodeksu karnego
obrażają inne narodowości, rasy ludzkie, religie art. 194-196 i art. 257 kodeksu karnego oraz art. 23 kodeksu cywilnego
nawołują do popełnienia przestępstwa art. 255 kodeksu karnego propagują totalitarny ustrój państwa lub nawołują do
nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicz nych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość
art. 256 kodeksu karnego
lżą osoby publiczne art. 23 kodeksu cywilnego zawierają pomówienia - informacje obarczające
niepotwierdzonymi zarzutami inne osoby
art. 23 kodeksu cywilnego
promuj ą alkohol art. 2 (1) ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alko holizmowi z 26 października 1982 r. przyczyniaj ą się do łamania praw autorskich lub
naruszają prawa autorskie i licencje podmiotów trzecich
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r.
zawierają słowa powszechnie uznane za niecenzural ne
art. 3 Ustawy o języku polskim z 7 października 1999 r.
ujawniają bez czyjejś wyraźnej zgody dane osobowe, identyfikatory komunikatorów internetowych, foto grafie, adres poczty elektronicznej, miejsce zamiesz kania, pracy, przebywania, numery telefonów, tablic rejestracyjnych i inne poufne dane
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych
promują środki odurzające, narkotyki art. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu nar komanii z 24 kwietnia 1997 r.
Źródło: opracowanie własne.
Rola nowomowy komputerowej w zachowaniach rynkowych młodych
konsumentów
R o z w a ż a n ia a u t o r a k o n c e n tr u ją się n a w y s tę p o w a n iu z ja w is k a n o w o m o w y k o m p u te r o w e j w ś r ó d g r u p y 1 6 - 1 9 - le tn ic h k o n s u m e n tó w . A k tu a ln ie s ta n o w ią o n i w P o ls c e p r a w ie 6 % o g ó łu s p o łe c z e ń s tw a 4. O d p o c z ą tk u tr a n s f o r m a c ji g r u p a t a sta le z w ię k s z a s w o ją a k ty w n o ś ć ( z a k u p o w ą i p o z a k u p o w ą ) , k tó r a p r z e ja w i a się w e w p ły w a n iu n a k s z ta łto w a n ie n o w y c h z ja w is k m ię d z y in n y m i w k o m u n ik a c ji m a r k e tin g o w e j. Z e w z g lę d u n a s w o je c e c h y p s y c h o m o to r y c z n e m ło d z i lu d z ie w y k a z u ją d u ż ą d y n a m ik ę d z i a ła n ia i o tw a r to ś ć n a o to c z e n ie . M ło d z ie ż u c z e s tn ic z ą c a w r y n k u p o s ia d a je s z c z e in n e c e c h y , k tó r e s ą ty p o w e d la te g o s ta d iu m r o z w o ju c z ło w ie k a , a ta k ż e p o k a z u j ą o r a z u z a s a d n ia j ą j e j p o n a d p r z e c ię tn ą a k ty w n o ś ć i z a r a z e m o d r ę b n o ś ć j a k o u c z e s tn ik a ry n k u . S ą to : p o c z u c ie o d r ę b n o ś c i k u ltu r o w e j i g e n e r a c y jn e j, to le r a n c j a d la o d m ie n n e g o , in d y w id u a ln e g o s ty lu , tr a k to w a n ie ż y c ia w lż e js z y o d d o r o s ły c h s p o s ó b , k o n te s ta c ja i n s ty tu c ji s p o łe c z n y c h , p o s z u k iw a n ie u n iw e r s a ln y c h w a r to ś c i i p r a w d a b s o lu t n y c h , p r a g m a ty z m w z a c h o w a n ia c h i o c z e k iw a n ia c h 5. P r z e ja w e m te j o d m ie n n o śc i j e s t m ię d z y in n y m i j ę z y k u ż y w a n y p r z e z tę g r u p ę n a b y w c ó w , Z a c h o w a n ia r y n k o w e 1 6 - 1 9 - la tk ó w d y k to w a n e s ą p r z y n a le ż n o ś c i ą d o r ó ż n y c h g r u p m ło d z ie ż o w y c h , m a j ą c y c h s w o je p o d ło ż e w p o s z u k iw a n iu o d r ę b n o - ś c i6. B ę d ą c w g r u p ie , m ło d z i k o n s u m e n c i w y m ie n ia j ą w ie le in f o r m a c ji, m ię d z y in n y m i ta k ic h , k tó r e d o ty c z ą o f e r ty h a n d lo w e j p r z e d s ię b i o r s t w a i w i ą ż ą się z je j z a a p r o b o w a n ie m lu b o d r z u c e n ie m . D ą ż ą d o a k c e p ta c ji w g r u p ie r ó w ie ś n ik ó w i to d ą ż e n ie d y k tu je ro d z a j z b ie r a n y c h in f o r m a c ji i d o k o n a n y c h z a k u p ó w ,
4 Dane GUS na koniec 2011 roku.
5 J. Pogorzelski, Wartości uznawane przez młodzież a pozycjonowanie produktów, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2006, s. 107 (rozprawa doktorska); Z. Bokszański, Indywidualizm a zmiana społeczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.
6 A. Jachnis, J.F. Terelak, Psychologia konsumenta i reklamy, Oficyna Wyd. Branta, Bydgoszcz 1998, s. 357.
Nowomowa komputerowa wśród młodych konsumentów
2 47 a ta k ż e s p o s ó b ic h p r z e k a z y w a n ia . N a s z c z e g ó ln e p o d k r e ś le n ie z a s łu g u j ą m e d ia e le k tr o n ic z n e , w ty m p r z e d e w s z y s tk im I n te r n e t - m e d iu m w s z e c h s tr o n n e d la p o z y s k iw a n ia , p r z e k a z y w a n ia i tw o r z e n ia in f o rm a c ji. W a ż n y m a s p e k te m I n te r n e tu j e s t m o ż liw o ś ć s z y b k ie j, ła tw e j i b e z in w e s ty c y jn e j k o m u n ik a c ji z e z n a jo m y m i ( e - m a ile , k o m u n ik a to r y , f o ra , c z a ty ). P o c h o d n ą f u n k c ji k o m u n ik a c y jn e j j e s t k o le jn y w a ż n y s p o s ó b k o r z y s ta n ia z I n te r n e tu - z a p o z n a w a n ie się z ty m , co m y ś l ą in n i m ło d z i lu d z ie , j a k ie s ą tr e n d y , c o j e s t w tej c h w ili „ n a to p i e ” . T a k im c e lo m s łu ż ą w s z e lk ie g o r o d z a ju k o m u n ik a to r y , c z a ty , f o r a d y s k u s y jn e , a ta k ż e s tr o n y ty p u F a c e b o o k , G ro n o , g d z ie p r z y o k a z ji n a w ią z y w a n ia z n a jo m o ś c i n a s tę p u je w y m ia n a p o g lą d ó w . W r a z z r o z s z e r z a n ie m się z a s o b ó w in f o r m a c y jn y c h m ło d z i k o n s u m e n c i p o g łę b ia j ą sw o j ą w ie d z ę o k o n k r e tn y c h a s p e k ta c h p r z y s z łe g o z a k u p u , u c z e s tn i c z ą c w r o z m o w a c h i d y s k u s ja c h n a te m a t p o s z c z e g ó ln y c h p r o d u k tó w , m a re k , f ir m c z y s k le p ó w . S p r z y ja ją te m u r e la c je p r z y ja ź n i p a n u ją c e w g r u p ie , d o s ta r c z a ją c e lic z n y c h o k a z ji d o d y s k u s ji (w ty m w ir tu a ln y c h ) , k tó r e p r z e b ie g a ją n a w e t w te d y , k ie d y je j u c z e s tn ik ó w n ie s ta ć n a d o k o n a n ie z a k u p u . Z p u n k tu w i d z e n ia m ło d z ie ż y in f o r m a c je p o c h o d z ą c e o d o s ó b , k tó r e n ie r e p r e z e n tu j ą ż a d n y c h ź r ó d e ł m a r k e tin g o w y c h o r a z n ie u z y s k u j ą z te g o ty tu ł u k o r z y ś c i m a te r ia l n y c h , staj ą się d la n ic h b a r d z ie j w ia r y g o d n e i s ą c z ę ś c ie j w y k o r z y s ty w a n e n iż g d y b y p o c h o d z iły z e ź r ó d e ł fo rm a ln y c h .Z ja w is k o n o w o m o w y d a je się z a u w a ż y ć w e w s z y s tk ic h e ta p a c h p r o c e s u z a k u p o w e g o m ło d y c h k o n s u m e n tó w . I n te r n e t j e s t d la n ic h p o d s ta w o w y m ź r ó d łe m p o s z u k iw a n ia in f o rm a c ji. Z a c h o w a n ia r y n k o w e m ło d y c h k o n s u m e n tó w z w ią z a n e z d o k o n y w a n ie m z a k u p u p r z e ja w ia ją się w y r a ż a n ie m p r e f e r e n c ji, o c z e k iw a ń i o p in ii d o ty c z ą c y c h s p r z e d a w a n y c h to w a r ó w c z y o f e r o w a n y c h u s łu g . Z a k u p p r o d u k tu n ie k o ń c z y p r o c e s u p o s tę p o w a n ia m ło d y c h k o n s u m e n tó w . W d a lsz e j k o le jn o ś c i n a s tę p u je u ż y tk o w a n ie p r o d u k tu , a ta k ż e g r o m a d z e n ie o k r e ś lo n y c h w r a ż e ń z w ią z a n y c h z n a b y c ie m i k o r z y s ta n ie m z n a b y te g o p r z e z n ic h d o b ra . S a ty s f a k c ja m ło d y c h k o n s u m e n tó w lu b je j b r a k p o d o k o n a n iu z a k u p u p r z e ja w ia się w y r a ż a n ie m ta k ie g o s ta n u , p r z e d e w s z y s tk im p o p r z e z S ie ć . W te n s p o s ó b m ło d z i p o s z u k u j ą o k a z ji d o w y m ia n y in f o r m a c ji, k tó r e m a j ą is to tn y w p ły w n a o c e n ę p r o d u k tu i j e g o a k c e p ta c ję . P o z y ty w n a , c z ę s to b a r d z ie j w ia r y g o d n a o d w ła s n e j o c e n a g r u p y , n a d łu ż e j z a p a d a w p a m ię c i i w y w o łu je w ię k s z y e f e k t w d z ia ła n iu , z w ię k s z a j ą c p r a w d o p o d o b ie ń s tw o a k c e p ta c ji p r o d u k tu i d o k o n a n ia p o w tó r n e g o z a k u p u .
Charakterystyka elementów nowomowy komputerowej wśród młodych
konsumentów
J e d n y m z c h a r a k te r y s ty c z n y c h e le m e n tó w n o w o m o w y k o m p u te r o w e j w ś r ó d m ło d y c h k o n s u m e n tó w s ą a k r o n im y . S ą to z e s ta w ie n ia lite r o w e b ę d ą c e s k r ó ta m i a n g l o ję z y c z n y c h p o to c z n y c h i u ta r ty c h w y r a ż e ń u ż y w a n y c h z d u ż ą c z ę s to tliw o ś c ią . T a k i s p o s ó b p o r o z u m ie w a n ia się p r z y s p ie s z a k o m u n ik a c j ę p r z e z I n te r n e t. W a d ą ty c h z w r o tó w s ą p r o b le m y z n ie z r o z u m ie n ie m b ą d ź z ły m z r o z u m ie n ie m p r z e z u ż y tk o w n ik ó w n ie z a z n a jo m io n y c h z ty m i s k r ó ta m i. P r z y k ła d a m i n a jc z ę ś c ie j u ż y w a n y c h p r z e z m ło d y c h k o n s u m e n tó w a k r o n im ó w m o g ą b y ć : - R O T F L - a k r o n im w y r a ż e n ia r o llin g o n th e f l o o r la u g h in g ( ta r z a ją c się p o p o d ło d z e z e ś m ie c h u ) 7, - L O L - a k r o n im w y r a ż e n ia la u g h in g o u t lo u d lu b la u g h o u t lo u d (g ło ś n o się ś m ia ć ) a lb o t e ż l o t o f la u g h ( m n ó s tw o ś m ie c h u ) 8, - E O T - a k r o n im w y r a ż e n ia e n d o f to p ic ( k o n ie c te m a tu ) lu b e n d o f th r e a d ( k o n ie c w ą tk u ) , - A F K - a k r o n im w y r a ż e n ia a w a y f r o m k e y b o a r d ( n ie o b e c n y p r z y k l a w ia tu r z e ) , - B R B - a k r o n im w y r a ż e n ia b e r ig h t b a c k ( z a ra z w ra c a m ) , - A F A I R - a k r o n im w y r a ż e n ia a s f a r I r e m e m b e r ( je ś li d o b r z e p a m ię ta m ) , - I M H O - a k r o n im w y r a ż e n ia in m y h u m b le o p in io n ( m o im s k r o m n y m z d a n ie m ), - F Y I - a k r o n im w y r a ż e n ia f o r y o u r in fo r m a tio n ( d la tw o je j in f o rm a c ji) . M o ż n a t e ż s p o tk a ć b a rd z ie j w y r a f in o w a n e a k r o n im y , k tó r e d la p r z e c ię tn e g o u ż y tk o w n ik a I n te r n e tu m o g ą b y ć n ie z r o z u m ia łe . Istn ie j ą n a w e t s e rw is y , d z ię k i k tó r y m m o ż n a p r z e tłu m a c z y ć tr u d n e d o z r o z u m ie n ia te k s ty , n p .:9
- u c N c m e - Y o u c a n s e e m e a n y tim e - Y o u c - e n se e m -e a n y - tim e - M o ż e m y się w id y w a ć , k ie d y ty lk o z e c h c e s z ,
- r u g o ( V 2 & # 8 2 1 6 ;e c ity 2 n 8 - A r e y o u g o in g d o w n to th e c ity to n ig h t? - A re y o u g - o - in g d o w n to th - e c - i- t- y to - n - ig h t? - J e d z ie s z d o m ia s ta d z iś w ie c z o r e m ?
7 American Heritage Abbreviations Dictionary, Houghton Mifflin, 2005.
8 L.R. Franzini, Kids who laugh: how to develop your child's sense o f humor, Square One, Inc., New York 2002, s. 145.
Nowomowa komputerowa wśród młodych konsumentów
2 4 9 - ?$ 4 & # 8 2 1 6 ;@ - H o w m u c h f o r th a t? - H o w m u c h f o r th - a t? - Ile z a to ? , - ?2 b , o n o t 2 b e: d a t iz d q u e s tio n ? - B e o r n o t to b e ? T h a t is th e q u e s tio n - B y ć a lb o n ie b y ć ? O to j e s t p y ta n ie . N ie k tó r e z a k r o n im ó w s ta ją się c z ę ś c i ą j ę z y k a u ż y w a n e g o p r z e z m ło d y c h k o n s u m e n tó w w ż y c iu c o d z ie n n y m , n ie ty lk o w I n te r n e c ie . R e k la m o d a w c y w y k o r z y s tu ją r ó w n ie ż te n z a b ie g w p r z e k a z a c h r e k la m o w y c h . P r z y k ła d e m m o ż e b y ć r e k la m a V is io n E x p re s s z e w z g lę d u n a d o ś ć c h a r a k te r y s ty c z n y d o b ó r lit e r n a ta b lic y o k u lis ty c z n e j d o b a d a n ia w z r o k u . S ą to z n a n e s k r ó to w c e s to s o w a n e n a w s z e lk ie g o r o d z a ju c z a ta c h i w in n y c h s y tu a c ja c h : O M G , W T F , S T F U , P W N 3 D , U R A N O O B , L M A O , R O T F , K T H X B Y E , :P. D z ię k i ta k ie m u z a b ie g o w i r e k la m o d a w c y u d a ło się w z b u d z ić d u ż e z a in te r e s o w a n ie r e k la m ą i p r z e d s ta w ia n ą w n ie j o f e r tą w I n te r n e c ie .P o w s z e c h n o ś ć a k r o n im ó w w ś r ó d m ło d y c h k o n s u m e n tó w w y n ik a ć m o ż e z o g r a n ic z e ń te c h n ic z n y c h te le f o n ó w ( S M S -y ) lu b k o m u n ik a to r ó w (n p . o g r a n i c z e n i a w lic z b ie m o ż liw y c h d o u ż y c ia z n a k ó w ). W i a d o m o ś c i w y s y ła n e z t e l e f o n ó w k o m ó r k o w y c h z k o n ie c z n o ś c i m u s z ą b y ć z a te m z w ię z łe , n ie m o g ą p r z e k r o c z y ć o k r e ś lo n e g o lim itu z n a k ó w . T o o g r a n ic z e n ie s p r a w iło , ż e m ło d s i u ż y t k o w n ic y z a m ia s t c a ły c h z d a ń i w y ra z ó w w p isu j ą ic h s k ró c o n e f o n e ty c z n e z a p isy .
K o le jn y m s p e c y f ic z n y m e le m e n te m k o m u n ik a c ji in te r n e to w e j j e s t te n d e n c j a d o s k r a c a n ia w y ra z ó w . N ie k tó r e z n ic h z d ą ż y ły się j u ż u tr w a lić w ż y c iu c o d z ie n n y m . S ą to s k r ó ty z j ę z y k a p o ls k ie g o , n p . „ c z e ” - c z e ś ć , „ te l” - te le f o n , j a k i a n g ie ls k ie g o , n p . „ c u ” - s e e y o u (d o z o b a c z e n ia ) , „ w 8 ” - w a i t ( p o c z e k a j). T a k j a k w p r z y p a d k u a k r o n im ó w s k r a c a n ie w y r a z ó w s łu ż y z w ię k s z e n iu d y n a m ik i i s z y b k o ś c i k o m u n ik a c ji p is e m n e j. W c o d z ie n n y m ję z y k u m ło d y c h lu d z i s p o tk a ć m o ż n a ta k ie z w r o ty ja k : p o z d r o , n a r a , s ie m a , b r o , la k iju . W n o w o m o w ie u ż y w a n e j w I n te r n e c ie p r z e z m ło d y c h k o n s u m e n tó w m o ż n a ta k ż e z a u w a ż y ć z ja w is k o le e t s p e e k . P o le g a o n o na: - c z ę s te j tr a n s lite r a c ji s łó w z w y k o r z y s ta n ie m c y f r i in n y c h z n a k ó w s p o z a a lf a b e tu ła c iń s k ie g o , - f o n e ty c z n y m lu b z b liż o n y m z a p is ie lite r i a n g ie ls k ic h s łó w (n p . „ b ” c z y ta n e j a k n a z w a lite r y z a m ia s t c z a s o w n ik a b e , „ r ” z a m ia s t a r e ), - o p u s z c z a n ie m n ie w y m a w ia n y c h lite r , - u m y ś ln y m s to s o w a n iu b łę d ó w ty p o g r a f ic z n y c h (n p . p r 0 n z a m i a s t p o r n ) , - n a d u ż y w a n iu „ z ” w m ie js c e „ s ” j a k o k o ń c ó w k i lic z b y m n o g ie j. T e g o t y p u ż a r g o n p o p u la r n y j e s t n a r ó ż n e g o r o d z a ju c z a ta c h s ie c io w y c h , I R C , f o ra c h . P o w s z e c h n y j e s t ta k ż e w ś r ó d n a s to le tn ic h w ła m y w a c z y k o m p u te
ro w y c h , c r a c k e r ó w o p r o g r a m o w a n ia , p ir a tó w o p r o g r a m o w a n ia i f a n ó w g ie r k o m p u te r o w y c h . P o w s ta w a n ie ta k ic h z n ie k s z ta łc e ń m a s w o ją p r z y c z y n ę w p r ó b a c h u n ik n ię c i a c e n z u r y n a k ła d a n e j p r z e z n ie k tó r y c h d o s ta w c ó w u s łu g w sie c i n a tr e ś c i s tr o n k o lid u ją c e z o b o w ią z u ją c y m p r a w e m (n p . n ie le g a ln e o p r o g r a m o w a n ie , p o r n o g r a f ia , w ła m a n ia k o m p u te r o w e ) . L e e t s p e a k j a k w ię k s z o ś ć ż a r g o n ó w sta le i d o ś ć s z y b k o e w o lu u je , d o s to s o w u j ą c się d o f iltr ó w c e n z o r s k ic h . Z ja w is k o to j e s t s z c z e g ó ln e w id o c z n e w p r z y p a d k u j ę z y k a a n g ie ls k ie g o . R o z p o w s z e c h n ie n iu le e t s p e a k s p r z y ja ta k ż e o g r a n i c z e n ie d łu g o ś c i w ia d o m o ś c i S M S -ó w w te le f o n ii k o m ó r k o w e j i d la te g o tu ta j n ie k tó r e w y r a ż e n ia p rz y j ę ły się w c h a r a k te r z e s k r ó to w c ó w . J ę z y k p o ls k i, ze s w o im i r o z b u d o w a n y m i s ło w a m i i g r a m a ty k ą , j e s t m n ie j p o d a tn y n a te g o r o d z a j u d z ia ła n ia . I n n y m z ja w is k ie m c h a r a k te r y s ty c z n y m d l a n o w o m o w y k o m p u te r o w e j j e s t tz w . p is m o p o k e m o n ia s te (ta b . 2 ). C h a ra k te ry z u je się o n o p is a n ie m n a z m ia n ę d u ż y c h i m a ły c h lite r , n ie u ż y w a n ie m p o ls k ic h z n a k ó w d ia k r y ty c z n y c h ( lite r „ ą ” , „ ć ” , „ ę ” , „ ó ” itd .), u s u w a n ie m n ie k tó r y c h lit e r (n a jc z ę ś c ie j s a m o g ło s e k ), p is a n ie m z b łę d a m i o r to g r a f ic z n y m i i c z ę s to s iln ie e m o c jo n a ln y m n a c e c h o w a n ie m tr e ś c i. S ta n o w i s z y fr, k tó r y n ie j e s t tr u d n y d o r o z w ią z a n ia , a le „ z w y k ły ” c z ło w ie k , k tó r y s p o ty k a się z ta k im s z y fr e m , p r z e w a ż n ie j u ż p o d w ó c h s ło w a c h z n ie c h ę c a się d o r o z w ik ły w a n ia z a g a d k i j ę z y k a „ p o k e m o n ó w ” .
Tabela 2 Cechy charakterystyczne pisma pokemoniastego
Cecha Przykład
„spolszczenie” wyrazów pochodzących z języka angiel skiego
sweet - „słit”
zam iana polskich dwuznaków „sz”, „cz” , na ich fonetyczne odpowiedniki angielskie, mianowicie „sz” - „sh” , „cz” - „ch”
„będziesz” - „bedziesh”
„ku” lub „k” używane w krótszej, jednoliterowej formie „q”
m isiaczku - m isiacz, tak? - taq?, kotku - kotkQ
zm iękczanie i zdrabnianie w yrazów (wstawianie litery „i”) co - cio, no - nio oboczności „r” na „l” , „l” na „j” ; „z” na „s” i „ź” na „ś” dobra - dobla zm iękczenia za pom ocą liter „u”, „j” „i”
zm iękczania wszelkich liter polskich za pom ocą kreseczki (zamiast „ni” - „ń” , „si” - „ś”). Zmiękczone litery pisane dużą literą, bez względu na to, czy znajduj ą się na począt ku, środku, czy końcu zdania
kochanie - kochaŃe siku - Śku lub ŚQ
zdania bezspacjowołączne, nadm iar wykrzykników i pytaj ników oraz em otikonów
bO()Ss!ACzQQQ ! ! ! =***
pisanie na przem ian w ielką i m ałą literą N a PrZeM iA n W iElKą I M aŁą LiTeRą
Nowomowa komputerowa wśród młodych konsumentów
251 n a d m ie rn e u ż y w a n ie p rz y c is k u S h ift u ż y w a n ie c h a ra k te ry s ty c z n y c h w y ra z ó w ju s h - ju ż , c h o o jn o s h ts c h - c z u jn o ś ć , b o s c h ( e ) - B o ż e , „ d ż is a s ” - J e z u , te s h - te ż , „ tb ” - to b ie , „ c b ” - c ie b ie , „ s b ” - so b ieŹródło: opracowanie własne.
K o l e j n y m e l e m e n t e m n o w o m o w y k o m p u t e r o w e j s ą z a p o ż y c z e n i a . P o c h o d z ą o n e n a j c z ę ś c i e j z j ę z y k a a n g i e l s k i e g o . J e s t t o z j a w i s k o p r z e c h o d z e n i a p e w n y c h c e c h j e d n e g o j ę z y k a d o i n n e g o - o b c e g o . P r z y k ł a d a m i z a p o ż y c z e ń z j ę z y k a a n g i e l s k i e g o m o g ą b y ć f l e s z , f o t a , g o o g l o w a n i e , s o r y , s u r f o w a n i e , c o o l e . N i e k t ó r e z t y c h z w r o t ó w z a k o r z e n i ł y s ię w c o d z i e n n e j k o m u n i k a c j i p o m i ę d z y m ł o d y m i k o n s u m e n t a m i j e s z c z e p r z e d u p o w s z e c h n i e n i e m s ię I n t e r n e t u : A S A P (as so o n a s p o s ib le ) - t a k s z y b k o j a k t o t y l k o m o ż l i w e ; „ b y ć w t o u c h e 'u ” - b y ć w k o n t a k c i e ; „ d o s t a ć c a l l a ” - o t r z y m a ć t e l e f o n ; „ f e e d b a c k ” - o d p o w i e d ź ; „ p r z e k a n s e l o w a ć ” - o d w o ł a ć , a n u l o w a ć ; „ s a j g o n ” - n a w a ł z a j ę ć ; „ r e a d n i j ” - p r z e c z y t a j ; „ z b r i f o w a ć k o g o ś ” - p r z e k a z a ć n a j w a ż n i e j s z e i n f o r m a c j e ; „ z m e j - lu j t o a s a p e m ” - w y ś l i j m a i l a j a k n a j s z y b c i e j . D u ż e z n a c z e n i e w n o w o m o w i e w ś r ó d m ł o d y c h k o n s u m e n t ó w o d g r y w a j ą e m o t i k o n y . S ą t o k r ó t k i e c i ą g i z n a k ó w , b ę d ą c e s c h e m a t y c z n y m z a p i s e m e m o c j i w y p o w i a d a j ą c e j s ię o s o b y . P r z y p o m i n a j ą l u d z k i e t w a r z e ( n a l e ż y n a n i e p a t r z e ć , p r z e k r ę c a j ą c g ł o w ę w l e w o ) . S ł u ż ą p r z e d e w s z y s t k i m p o k a z y w a n i u e m o c j i i n a s t r o j u . P o d c z a s k o m u n i k a c j i w e r b a l n e j w i ę k s z ą c z ę ś ć k o m u n i k a c j i s t a n o w i m o w a c i a ł a - g e s t y , m i m i k a , r u c h y . W n i e k t ó r y c h k o m u n i k a t o r a c h i n a p o s z c z e g ó l n y c h s t r o n a c h s ą o n e z a m i e n i a n e n a i c h g r a f i c z n e o d p o w i e d n i k i . O to p r z y k ł a d y n a j c z ę ś c i e j s t o s o w a n y c h e m o t i k o n ó w : :) u ś m ie c h m in ia tu ro w y ;) m in ia tu ro w y u ś m ie c h z p rz y m ru ż o n y m o k ie m :-) u ś m ie c h p o d s ta w o w y ;-) u ś m ie c h filu te rn y z m r u g n ię c ie m o k ie m :-( sm u te k , n ie z a d o w o le n ie (-: u ś m ie c h d la le w o rę c z n y c h :-> sa rk a sty c z n y > :-> d ia b e ls k o sa rk a sty c z n y :-| p o w a ż n ie z a n ie p o k o jo n y lu b n ie r u s z a m n ie to :-/ n ie z d e c y d o w a n y , sk rz y w io n y , sc e p ty c z n y
:'-( łe z k a się w o k u z a k rę c iła :'-) łe z k a w o k u ty lk o z e s z c z ę ś c ia :-d śm ie c h :-c s k ra jn a d e p re s ja :-x n ic n ie p o w ie m < :-) je s te m n ie w in n y :- n ie m o g ę się z d e c y d o w a ć ... :-/ ...i j a te ż > ;-> ju ż c h y b a b ard z ie j sa rk a sty c z n y b y ć n ie m o g ę :-e je s te m n ie z a d o w o lo n y D :) g o ść w c z a p c e z d a s z k ie m :-7 to n ie b y ło z b y t sm a c z n e s fo rm u ło w a n ie ...
cm o k ! :* b u z ia c z e k :d b a rd z o sz e ro k i u ś m ie c h @ --> -- k w ia te k :i p a lą c y ... [:)-< -< ] le ż ą c y w łó ż k u :-@ k rz y k :-o z d z iw io n y , za sk o c z o n y . :-) :o) ró ż n e w a ria n ty tw a rz y z n o sk a m i :- m ę ż c z y z n a > - k o b ie ta K o l e j n y m z j a w i s k i e m c h a r a k t e r y s t y c z n y m d l a j ę z y k a u ż y w a n e g o w I n t e r n e c i e s ą t z w . m e m y i n t e r n e t o w e . W y s t ę p u j ą o n e n a j c z ę ś c i e j w f o r m i e s ło w a , z d j ę c i a , f i l m u , l i n k u d o s t r o n y i n t e r n e t o w e j . M a j ą o n e z a z a d a n i e w y w o ł a ć o k r e ś l o n e e m o c j e - n a j c z ę ś c i e j r o z b a w i ć , c h o ć c z a s e m s p o t k a ć m o ż n a m e m y , k t ó r e z m u s z a j ą d o g ł ę b s z y c h r e f l e k s j i c z y w r ę c z z a s m u c a j ą o d b i o r c ę . P r z y k ł a d e m m e m a s ł o w n e g o s ą w y r a ż e n i a a n g i e l s k i e z b ł ę d a m i w p i s o w n i lu b g r a m a t y c e , k t ó r e p o w s z e c h n i e u w a ż a n e s ą z a j ę z y k , w k t ó r y m p o r o z u m i e w a j ą s ię k o r z y s t a j ą c y z I n t e r n e t u u ż y t k o w n i c y . D o s t w o r z e n i a m e m u p r o w o k u j ą z a r ó w n o z a c h o w a n i a l u d z i w r e a l n y m ś w i e c i e , j a k i p o c z y n a n i a l u d z i i i n s t y t u c j i w c y b e r p r z e s t r z e n i .
Zakończenie
W e w s p ó ł c z e s n e j g o s p o d a r c e w y m i a n a i n f o r m a c j i j e s t z j a w i s k i e m p o w s z e c h n y m . P r z e d s i ę b i o r s t w a p r z e k a z u j ą k l i e n t o m i n f o r m a c j e m i ę d z y i n n y m i o s w o je j o f e r c i e , z m i a n a c h c e n , n o w y c h m i e j s c a c h s p r z e d a ż y , w y p r z e d a ż a c h i t p . P o b u d z o n y o k r e ś l o n ą p o t r z e b ą k o n s u m e n t z a c z y n a i d e n t y f i k o w a ć m o ż l i w e s p o s o b y j e j z a s p o k o j e n i a , p o s z u k u j ą c s z c z e g ó ł o w y c h i in t e r e s u j ą c y c h g o i n f o r m a c j i . N a g r u n c i e z m i a n w t e c h n o l o g i i o r a z z a c h o w a n i a c h n a b y w c ó w w k o m u n i k a c j i m ł o d y c h k o n s u m e n t ó w m o ż n a z a u w a ż y ć z j a w i s k o n o w o m o w y k o m p u t e r o w e j . U ż y w a n e p r z e z n i c h u r z ą d z e n i a , n p . t e l e f o n , k o m p u t e r , t a b l e t , u m o ż l i w i a j ą b e z p o ś r e d n i , z i n d y w i d u a l i z o w a n y k o n t a k t p r a k t y c z n i e b e z o g r a n i c z e ń c z a s o w o - p r z e s t r z e n n y c h . N o w e t e c h n o l o g i e , o p r ó c z o g r o m n y c h m o ż l i w o ś c i , j a k i e o f e r u j ą , t w o r z ą r ó w n i e ż p a r a d o k s y i n f o r m a c y j n e . P o z w a l a j ą b o w i e m z j e d n e j s t r o n y g e n e r o w a ć i d a w a ć o k a z j e d o w y k o r z y s t a n i a o l b r z y m i c h z a s o b ó w i n f o r m a c y j n y c h , z d r u g i e j z a ś p r o w a d z ą d o u b ó s t w a l e k s y k a l n e g o , s k ł a d n i o w e g o i s t y l i s t y c z n e g o j ę z y k a u ż y w a n e g o p r z e z m ł o d y c h k o n s u m e n t ó w . W n o w o m o w i e k o m p u t e r o w e j w ś r ó d m ł o d y c h k o n s u m e n t ó w w i d o c z n e j e s t z u b o ż e n i e u ż y w a n y c h ś r o d k ó w j ę z y k o w y c h , n a d u ż y w a n i e l u b n i e u ż y w a n i e w o g ó l e p e w n y c h s ł ó w , u ż y w a n i e s c h e m a t ó w j ę z y k o w y c h , a t a k ż e s k r ó t ó w c z ę s t o n i e z r o z u m i a ł y c h d l a o s ó b s p o z a s p o ł e c z n o ś c i . C h a r a k t e r y s t y c z n e j e s t t a k ż e b a r d z o w y r a ź n e n a c e c h o w a n i e e m o c j o n a l n e s łó w . Z n o w o m o w ą w i ą ż ą s ię n i e r a z a g r e s y w n e n a r z u c a n i e s w e j m y ś l i o d b i o r c y l u b p r ó b a m a n i p u l a c j i s ł u c h a-Nowomowa komputerowa wśród młodych konsumentów
253c z e m . Z ja w is k o n o w o m o w y tr u d n o j e s t j e d n a k p r z e z w y c ię ż y ć d o k o ń c a , n a w e t p o u s ta n iu w a r u n k ó w , k tó r e j ą w y w o ła ły . S p o s o b y a r g u m e n ta c ji, s ło w n ic tw o , ty p o w e e p ite ty , d w u w a r to ś c io w o ś ć ś w ia ta , a ta k ż e m a g ic z n e p o jm o w a n ie j ę z y k a s ta ły się j u ż a tr y b u ta m i m o w y m ło d y c h lu d z i.
COMPUTER NEWSPEAK AMONG YOUNG CONSUMERS
Summary
Computer newspeak is a language, dialect, the cipher used by the Internet environment. Among young consumers it is often used for dynamic communication but also for an expression o f inclusion to a particular circle, to emphasize the originality and distinction o f pure linguistic background o f the rest o f the Internet. Slang used in the communication takes place in chat rooms, message boards, e-mails and instant messaging, but also in the use o f mobile phones (verbal communication, text messages). The basic components include acronyms, leet speak, emoticons, linguistic borrowings, internet memes and special ways o f writing text (like one know in Poland as ‘pokemon writing’). The effects o f computer newspeak go far beyond language. Newspeak phenomenon can be observed in all stages o f the purchasing process o f young consumers: identi fying ways to fulfilling the need, the information gathering phase, the consumption or use o f the product, evaluate the product and its actions or in expressing opinions about the product.
