Dominika Goltz-Wasiucionek
Potrzeba posługiwania się językiem
angielskim w pracy zawodowej a
motywacja do jego nauki
Problemy Profesjologii nr 1, 135-144
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI
Problemy Profesjologii
POLSKIE TOWARZYSTWO PROFESJOLOGICZNE 1/2012
D om inika G oltz-W asiucionek
POTRZEBA POSŁUGIWANIA SIĘ JĘZYKIEM
ANGIELSKIM W PRACY ZAWODOWEJ
A MOTYWACJA DO JEGO NAUKI
Streszczenie
Artykuł dotyczy potrzeby posługiwania się językiem angielskim w pracy zawodowej, a moty wacją do jego nauki u osób studiu jących na kierunkach: Informatyka i Turystyka. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych autorka artykułu analizuje czynniki wpływające na mo tywację do nauki języka angielskiego i charakteryzuje wymogi wpływające na konieczność ko munikowania się w języku angielskim w życiu zawodowym absolwentów wymienionych kie runków.
THE NECESSITY OF USING ENGLISH IN PROFESSIONAL WORK VERSUS MOTIVATION TO LEARNING THE LANGUAGE
Summary
The article focuses on the necessity to use English in professional life and motivation to learn it among students studying Information Technology and Tourism. On the basis of questionnaire results the author analyses factors influencing motivation and specifies why the necessity to communicate in English is essential for graduates o f the mentioned fields of studies in their pro fessional life.
K onsekw encją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej je st realizacja planów oraz założeń dotyczących nauczania ję zy k ó w obcych. O tw arcie bowiem dla Polski europejskich rynków pracy determ inuje prócz kw alifikacji w w ykonyw anym zaw odzie posługiw anie się językiem obcym . M ożna śm iało zaryzykow ać tw ierdzenie, że znajom ość ję z y k a obcego je s t jed n y m z w arunków kariery zaw odow ej zarów no w Polsce, ja k i zagranicą. T oteż je g o d obra znajo m ość staje się w chwili obecnej niezbędna. D nia 27 lipca 2003 roku po długotrw ałych przy gotow aniach i konsultacjach K om isja E uropejska przyjęła plan działania „W spieranie nauki języków obcych i różnorodności językow ej na lata 2004-2006” 1. Plan ten uw zględniał 45 propozycji działań, które m iały zostać zrealizow ane do 2006 roku w ram ach inicjatyw
podej-1 Strona Internetowa Komisji Europejskiej, http://ec.europa.eu/education/languages/eu-language- policy/docl 12_pl.htm, stan z dnia21.05.2010.
m ow anych przez w ładze lokalne regionalne i krajow e. D ziałania te o bejm ują um ożliw ienie w szystkim obyw atelom dostępu do nauki ję zy k ó w obcych w ram ach uczenia się przez całe życie, popraw ę jakości nauczania na w szystkich poziom ach oraz tw orzenie w Europie klim atu sprzyjającego nauce ję zy k ó w obcych przez prom ow anie w ielojęzyczności językow ej. W tym planie działań czytam y rów nież: „w dzisiejszym św iecie opanow anie um iejętności niezbęd nych do porozum iew ania się z naszym i sąsiadam i je st w ażniejsze niż kiedykolw iek w cze śniej”2.
U nia Europejska dąży do zapew nienia w ysokiej jakości kształcenia, w spierając m obil ność, opracow ując w spólne program y nauki, ułatw iając w ym ianę inform acji i zapew niając m ożliw ość uczenia się przez całe życie. N auka języ k ó w obcych je s t jednym z podstaw ow ych elem entów tych działań. O soby posługujące się językam i obcym i s ą lepiej przygotow ane, aby w pełni w ykorzystyw ać szanse edukacyjne oraz m ożliw ości zw iązane z zatrudnieniem ja k ie oferuje zjednoczona Europa.
Różnojęzyczność (pl uril inguai izm) i w ielojęzyczność (m ultilingualizm ) to term iny, które pojaw iają się praw ie w każdym w ażnym dokum encie Unii Europejskiej dotyczącym edukacji językow ej. Istotna je s t w ięc znajom ość w ielu języ k ó w m im o, że 70% respondentów badania Eurobarom etru w skazuje ję z y k angielski, ja k o podstaw ow y języ k dla E uropejczyków 3. C elem unijnej polityki w zakresie znajom ości języ k ó w obcych je st, aby każdy obyw atel potrafił ko m unikow ać się w co najm niej w dw óch języ k ach obcych. Cel ten został sform ułow any po szczycie Rady Europejskiej w B arcelonie w m arcu 2002. Podczas tego spotkania przyw ódcy krajów U nii Europejskiej zgodzili się co do tego, że ważnym je st, aby każde dziecko będące obyw atelem zjednoczonej Europy było w ielojęzyczne. W ielojęzyczność um ożliw ia kom uni kację i zrozum ienie, które d a ją inspirację różnym kulturom europejskim do podejm ow ania w spólnych działań. Przez naukę ję zy k ó w obcych m łodzi obyw atele Unii m ają szansę stać się bardziej otw artym i na inne kultury, m o g ą zw iększyć sw oją m obilność i m ożliw ość znalezie nia sw ojego m iejsca na zagranicznym lub krajow ym rynku pracy. Z najom ość języ k ó w obcych m a zasadnicze znaczenie dla w zrostu gospodarczego i tw orzenia now ych m iejsc pracy. K aż dego roku w iele europejskich firm traci m ożliw ość zaw arcia intratnych kontraktów dlatego, że ich pracow nikom brakuje kom petencji językow ych i znajom ości innych kultur. U m iejętno ści ję zykow e m o g ą zw iększyć w ięc m ożliw ość zatrudnienia, m obilność pracow ników oraz
2 Strona Internetowa Komisji Europejskiej, http://ec.europa.eu/cducation/languages/language-leaming/ index_pl.htm, stan z dnia 21.05.2010.
Potrzeba posługiwania się językiem angielskim. 137 um ożliw ić podejm ow anie działań zm ierzających do zaw ierania kontraktów korzystnych dla przedsiębiorstw 4.
W Strategii L izbońskiej, przyjętej w m arcu 2000r, określanej ja k o najw ażniejszy program społeczno-gospodarczy Unii Europejskiej, celem uczyniono stw orzenie z Unii w iodącej go spodarki św iata w perspektyw ie do 2010 roku. Przyjęcie tego program u było w yrazem uśw ia dom ienia sobie konieczności zasadniczej reform y system u społeczno-gospodarczego Europy. Strategia lizbońska ja k o je d en z elem entów uw zględnia rów nież w ażne priorytety dotyczące edukacji. U znano, że kształcenie i szkolenia są zasadnicze dla rozw oju społeczeństw a i go spodarki opartej na w iedzy, nacisk kładzie się na w spółpracę m iędzy krajam i oraz uczenie się od siebie. Stąd m inistrow ie edukacji państw członkow skich UE uzgodnili, że najw ażniejsze cele, ja k ie należy osiągnąć w term inie do roku 2010, to: popraw a jakości i efektyw ności unij nych system ów kształcenia i szkolenia, zapew nienie w szystkim dostępu do edukacji, otw arcie system ów edukacyjnych na św iat. Cele szczegółow e oraz sposoby ich osiągnięcia zostały zaw arte w dokum encie „E dukacja i szkolenie 2010” 5, który w całości pośw iecony je s t roli edukacji w strategii lizbońskiej. D okum ent ten je st bardzo w szechstronny, opisuje cele do roku 2010, określa m etody ich realizacji przez m etodę koordynacji, w ram ach której państw a członkow skie w spółpracują oraz m ierzą postępy na podstaw ie ustalonych w spólnie w skaźni ków. T rzynaście szczegółow ych celów przedstaw ionych w w /w dokum encie uw zględnia m .in.: popraw ę jakości kształcenia i szkolenia nauczycieli i trenerów , kształcenie w zakresie um iejętności szczególnie potrzebnych w społeczeństw ie w iedzy, zapew nienie dostępu do technologii inform acyjno-kom unikacyjnych, podniesienie atrakcyjności procesu kształcenia, podniesienie jakości nauki ję zy k ó w obcych. N auka języ k ó w je s t bow iem bezpośrednio zw ią zana z celem zdefiniow anym ja k o otw arcie system ów edukacyjnych na świat. Jego realizację m a zapew nić unijna zasada J ę z y k ojczysty plus dw a” , zgodnie z któ rą każdy obyw atel UE pow inien opanow ać d w a ję zy k i obce. „E dukacja i szkolenie 2010”6 w yznacza oprócz celów szczegółow ych trzy obszary priorytetow e, które pow inny stanow ić podstaw ę w ym iany do- św iadczeń:'m etody i sposoby organizow ania nauczania języ k ó w obcych, w czesne rozpoczy nanie nauki ję zy k ó w obcych, m etody prom ocji nauki języ k ó w obcych i posługiw ania się ni mi.
M im o problem ów , priorytety uw zględnione w Strategii Lizbońskiej s ą dość konsekw ent nie w prow adzane w życie. P oszanow anie różnorodności językow ej i kulturow ej, konieczność 4 Strona Internetowa Komisji Europejskiej, http://ec.europa.eu/education/languages/languages-mean- business/doc 1460_pl.htm, stan z dnia 21.05.2010.
5 Strona Internetowa Komisji Europejskiej, http://ec.europa.eu/education/languages/eu-Ianguage-policy/ doc 120_pl.htm, stan z dnia 21.05.2010.
uczenia się przez całe życie oraz rozw ój e-learningu staw iają w yzw ania, które m o g ą być pod ję te z uw zględnieniem tradycji każdego narodow ego system u edukacji oraz potrzeb instytucji, która podejm uje realizację tej form y nauczania w ram ach własnej oferty kursów . Podkreśla się znaczenie sam okształcenia i autonom ii ucznia w nauce języków .
Priorytety europejskie p rzekładają się w yraźnie na potrzeby uczniów zarów no m łodych, ja k i dorosłych. M ożliw ość znalezienia m iejsca pracy je s t realną szansą tylko dla znających języki. K onieczna je s t znajom ość zarów no ję zy k a ogólnego, ja k i zaw odow ego.
B adania ankietow e, których w yniki zo staną w ykorzystane w artykule zostały przeprow a dzone w śród studentów studiów I stopnia studiujących na kierunku Inform atyka oraz T ury styka. Standardy kształcenia opracow ane przez M inisterstw o N auki i Szkolnictw a W yższego dla kierunku Inform atyka określają, że absolw ent tego kierunku pow inien znać ję zy k obcy na poziom ie biegłości B2 E uropejskiego System u O pisu K ształcenia Językow ego R ady Europy oraz um ie posługiw ać się językiem specjalistycznym z zakresu inform atyki. D la kierunku T urystyka standardy kształcenia m ów ią, że absolw ent pow inien znać ję zy k obcy n a poziom ie biegłości B2 E uropejskiego System u O pisu K ształcenia Językow ego Rady Europy oraz um ie posługiw ać się językiem specjalistycznym um ożliw iającym porozum iew anie się w działalno ści zaw odow ej7.Standardy kształcenia narzucają, w ięc konieczność posługiw ania się językiem obcym w przyszłej pracy zaw odow ej absolw entów tych kierunków . R ów nież K rajow e ram y kw alifikacji dla szkolnictw a w yższego, które przedstaw iają w ym agania, jak im pow inien spro stać student po ukończeniu nauki w ram ach danego cyklu kształcenia, określają, że absolw ent studiów w yższych pow inien posiadać um iejętności porozum iew ania się w językach obcych: po studiach I stopnia pow inien znać ję z y k angielski na poziom ie, co najm niej A l oraz jeden języ k obcy na poziom ie, co najm niej B2 (m oże to być ję zy k angielski, co znaczy, że znajo m ość ję zy k a angielskiego na poziom ie B2 spełnia oba w ym agania zw iązane ze studiam i I stopnia. Tak w iec konieczność posługiw ania się językiem obcym je st w ja k iś sposób w ym u szona przez akty praw ne stosow ane na uczelniach w yższych.
D la w iększości dziedzin nauki m otyw acja je s t elem entem niezbędnym dla odniesienia sukcesu: m usim y czegoś chcieć, aby osiągnąć sukces. Bez takiej m otyw acji praw ie pew nym je st, że nie uda nam się naw et podjąć w ysiłku. Skoro m otyw acja je s t tak w ażna pow inniśm y j ą zrozum ieć i odpow iedzieć na pytania czy w szyscy uczący się są zm otyw ow ani w taki sam sposób? Czy i ja k a je s t rola nauczyciela w m otyw ow aniu uczących się? Jak podtrzym yw ać m o ty w a c ję ? 8
1 Strona Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, http://www.nauka.gov.pl/nc/szkolnictwo-wyzsze/
standardy-ksztalcenia/, stan z dnia 13.04.2012.
Potrzeba posługiwania się językiem angielskim.. 139 N a poziom ie podstaw ow ym m otyw acja to pew ien bodziec w ew nętrzny, który pcha czło w ieka do zrobienia czegoś, aby osiągnąć cel. M otyw acja zaw iera w sobie czynniki takie jak: potrzeba eksploracji, działanie, stym ulację, n o w ą w iedzę i popraw ę w łasnego ego9.
M arion W illiam s i R ichard B urden sugerują, że m otyw acja to ’’stan kognityw nego pobu dzenia” , które w yw ołuje „decyzje do działania” w rezultacie, której w ykonyw any je s t „pod trzym yw any intelektualny lub fizyczny w ysiłek” tak, że osoba m oże osiągnąć w cześniej okre ślony c e l10. W skazują oni rów nież, że siła m otyw acji zależeć będzie od tego ja k w ażny będzie rezultat podejm ow any działań.
W Psychologii dążenie do czegoś, chcenie je s t nazyw ane m otyw acją. Ludzie w ykonują pew ne działania kierując się m otyw am i, które m ogą w różnych postaciach w stępow ać rów no cześnie i w łaśnie o zespołach, grupach m otyw ów działania m ów im y, ja k o o m otyw acji. N aj częściej jed en z m otyw ów w ysuw a się na pierw szy plan i decyduje o charakterze całej m oty wacji. M otyw acja nie je s t łatw a do opisania, poniew aż człow iek to skom plikow ana istota i nie m ożna bezpośrednio w ejść do je j w nętrza a je d y n ie m ożna przybliżyć się do je g o poznania. M ożna zadać, w ięc pytanie, dlaczego ludzie się uczą? N iektórzy, poniew aż c h c ą w iedzieć w ięcej - i ta k ą m otyw ację nazyw am y m otyw acją poznaw czą- pow odem działań je s t chęć po znania, zdobycia w iedzy, nauczenie się w ykonyw ania jak iejś czynności. W edług P sycholo gów to jed en z „najlepszych „ m otyw ów działania. O prócz m otyw acji poznaw czej uczeniem się m o g ą kierow ać także inne m otyw y. N a tym drugim biegunie znajduje się tzw . m otyw acja lękowa. M ożna m ów ić o niej w tedy, gdy ktoś uczy się, chcąc uniknąć przykrych n astęp stw 11.
M otyw ację m ożna opisać, ja k o kontinuum od m otyw acji zew nętrznej po w ew nętrzną12. Jeśli m ow a o uczeniu się m ożna m ów ić rów nież o m otyw acji zew nętrznej, której źródło znaj duje się poza uczącym się; i w ew nętrznej, której źródło tkw i w samym człow iekub . M otyw a cja zew nętrzna polega na dążeniu do realizacji celów zadanych przez otoczenie, w ynika ona z chęci uzyskania nagród i za razem uniknięcia kar. Przykładem m oże być chęć zdania egza m inu, oczekiw anie n a nagrodę finansow ą, lub szansa na w y jaz d 14. M otyw acja w ew nętrzna polega zaś n a w yborze celów i realizacji dążeń, które w ynikają z w ew nętrznych potrzeb, są podejm ow ane dla czystej przyjem ności, nie m a ją charakteru instrum entalnego15. Przykładem
9 H.D. Brown, Principies o f English language learning and teaching, Pearson Education Limited 2000, s. 160-166.
111 M. Wiliams, R. Burden, Psychology fo r Language Teachers, Cambridge University Press 1997, s. 120. 11 M. Ledzińska, E. Czerniawska, Psychologia Nauczania. Ujęcie poznawcze, PWN, Warszawa 2011, s. 244-248.
12 P.K. Oleś, Psychologia człowieka dorosłego, PWN, Warszawa 2011, s. 298-299. 13 M. Ledzińska, E. Czerniawska, op. cit., s. 244-248.
14 J. Harmer, The Practice o f English language teaching, Pearson Education Limited 2001, s. 51. 15 P.K.. Oleś, op. cit., s. 298-299.
m otyw acji zew nętrznej m oże być stym ulacja ze strony rodziców , nauczycieli czy kolegów . M otyw y uczenia się nie należą do uczącego się, ale do innej osoby lub osób. T aka m otyw acja m oże łatw o zniknąć, gdy uczący się nie je st poddaw any stym ulacji16. M iędzy tym i dw om a typam i m otyw acji m ożna um ieścić je szc ze dw a pośrednie typy: m otyw ację introjekcyjną - kiedy ktoś zm usza się do realizacji celu, traktuje go, ja k o konieczny, a jednocześnie obcy w stosunku do sw oich potrzeb; m otyw ację identyfikacyjną - kiedy ktoś angażuje się w reali zację celu, który niekoniecznie je s t źródłem przyjem ności, ale robi tak w poczuciu autonom ii w łasnego w yboru i w ew nętrznej zgody n a ta k ą aktywność. W ten sposób pow staje kontinuum m otyw acyjne: m otyw acja zew nętrzna, introjekcyjną, identyfikacyjna i w ew nętrzna. Z biegiem życia ludzie dorośli w coraz m niejszym stopniu zm uszeni są realizow ać cele obce osobow o ści, m a ją natom iast w ięcej m ożliw ości realizow ania celów w ybranych. O bserw uje się, w ięc przesuniecie w kierunku m otyw acji w ew nętrznej z biegiem lat17.
M otyw acja, czyli dążenie do osiągnięcia celu m oże w języ k u obcym w iązać się z różnym i bodźcam i, czyli m otyw am i. W przypadku nauki szkolnej istotny je s t m otyw bezpieczeństw a, szczególnie u uczniów o niskiej sam oocenie i w ysokim poziom ie leku. Znaczenie m a rów nież m otyw zyskania uznania- zarów no rodziców , nauczyciela, kolegów, rów ieśników , a także m otyw osiągnięć, a w ięc w ykazania się um iejętnościam i i sukcesem . W procesie uczenia się pojaw ia się rów nież m otyw poznaw czy, kiedy uczeń czerpie przyjem ność z uczenia się ję zy k a i zdobyw ania inform acji o kulturze innego kraju. U czniem kierują rów nież m otyw y integra cyjne, kiedy poznaje ję z y k poprze fascynacje ja k im ś krajem i je g o kulturą, lub m otyw y in strum entalne, jeśli uczy się m ając na m yśli lepsze zarobki, pracę czy znajom ości. Z darza się rów nież brak m otyw acji, który z reguły zw iązany je s t z w ystępow aniem innej silnej m otyw a cji, z k tó rą m otyw acja do nauki ję zy k a je s t w konflikcie, np.: m otyw acja do pośw ięcania cza su na sw oje hobby. W takim przypadku nauczyciel w prow adza czasam i m otyw y zew nętrzne, czyli, m otyw przym usu. M otyw acja w iąże się je d n ak z ogólnym nastaw ieniem uczącego się do całości spraw zw iązanych z nau k ą ję z y k a obcego. Jest, w ięc pow iązana z postaw ą w obec ję z y k a ja k rów nież społeczeństw a i kultury danego obszaru szykowego. P ozytyw ne postaw y m o g ą przynieść m otyw ację integrującą o sile poznaw czej i to ona je s t d rogą do sukcesu. M o tyw ację i postaw y nie są dane raz n a zaw sze i m ożna je kształtow ać. W różnych grupach w ie kow ych m otyw acja w ygląda inaczej. W przypadku osób dorosłych zarów no m otyw acja ja k i postaw y zostały ju ż w cześniej ukształtow ane toteż nauczyciel m a na nie niew ielki wpływ . S ą one je d n ak zazw yczaj pozytyw ne, poniew aż dorośli u czą się ję zy k a z w łasnej woli, zada
16 M. Ledzińska, E. Czerniawska, op. cit., s. 244-248. 17 P.K. Oleś, op. cit., s. 298-299.
Potrzeba posługiwania się językiem angielskim. 141 niem nauczyciela je s t w iec podtrzym anie m otyw acji, z ja k ą osoby dorosłe p ojaw iają się na zajęciach18.
M otyw acja je s t tym , co prow adzi osobę u czącą się do osiągnięcia celu i je s t kluczow ym czynnikiem determ inującym odniesienie sukcesu lub porażki w uczeniu się ję z y k a obcego. U czący się m oże w yznaczyć sobie cele długo i krótko term inow e. W odniesieniu do celów długoterm inow ych należy rozróżnić m otyw ację instrum entalną i integracyjną. Instrum entalna m otyw acja istnieje w tedy, gdy uczący się w yznacza sobie cel funkcjonalny taki ja k zdanie egzam inu czy otrzym anie pracy. Integracyjna m otyw acja w ystępuje, gdy uczący się chce być identyfikow any ze środow iskiem ję z y k a docelow ego. Z tym i dw om a orientacjam i m otyw acji pokryw ają się dw a źródła m otyw acji: w ew nętrzna i zew nętrzna. Innym źródłem m otyw acji m oże być odniesienie sukcesu, które przyczynia się do zw iększenia poziom u m otyw acji.
W celu spraw dzenia czy i jak i rodzaj m otyw acji pow oduje, że studenci uczą się ję zy k a angielskiego przeprow adzono w styczniu 2012 roku badania ankietow e, których w yniki pre zentow ane są poniżej. Pytania ankietow e m ożna podzielić na dw ie kategorie: 1) pytania bada ją c e pozom m otyw acji w ew nętrznej; 2) pytania badające poziom m otyw acji zew nętrznej.
Dodatkowo studentom zadano pytanie o to czy w ykonyw anie zadań na platform ie pom ię dzy spotkaniam i z nauczycielem m otyw uje ich do nauki ję z y k a angielskiego.
Część pierw sza ankiety m iała odpow iedzieć na pytania zw iązane z poziom em m otyw acji w ew nętrznej studentów . Z godnie z ankietą zadano studentom następujące pytania:
1. Czy lubisz się uczyć ję z y k a angielskiego? 2. Jak przygotow ujesz się do zajęć?
3. Czy przygotow ujesz się na bieżąco?
4. Ile czasu (średnio) pośw ięcasz na przygotow anie się do bieżących zajęć
5. Ile czasu (średnio) pośw ięcasz na przygotow anie się do testu z ję zy k a angielskiego? N a skutek analizy uzyskano następujące odpow iedzi: 58% studentów kierunku Inform a ty k a stw ierdziło, że lubi uczyć się ję z y k a angielskiego, pozostali zaznaczyli odpow iedź śred nio. Studenci kierunku Turystyki natom iast w 48% odpow iedzieli pozytyw nie, 8% odpow ie działo nie, a pozostałe 44% średnio.
N a pytania zadane studentom o to ja k przygotow ują się do zajęć i czy p rzygotow ują się na bieżąco studenci kierunku Inform atyka odpow iedzieli w w iększości stanow iącej, 35% że przygotow ują się ogólnie i więcej do testu, aż 58% przygotow uje się do zajęć na bieżąco. W przypadku studiujących kierunek turystyka była w iększa rozbieżność odpow iedzi, 44%
ankietow anych odpow iedziało, że przygotow uje się chętnie i 24% przygotow uje się w ięcej do testu niż na bieżąco, ale aż 78% czasam i przygotow uje się na bieżąco.
N a pytania zadane o średni czas pośw iecony na przygotow ania do bieżących zajęć i do testu studenci w śród studentów kierunku Inform atyka uzyskano następujące w artości procen tow e odpow iedzi: 65% pośw ięca średnio do pól godziny na przygotow anie do zajęć i tyle sam o czasu na przygotow anie do testu pośw ięca 44% ankietow anych. W przypadku studen tów kierunku T urystyka najw yższy odsetek, bo 40% pośw ięca średnio do pół godziny na przygotow anie do zajęć, i do testu rów nież najw yższy odsetek, czyli 40% przygotow uje się od 1 do 2 godzin.
C zęść druga ankiety m iała odpow iedzieć na pytania zw iązane z m otyw acją zew nętrzną studentów . Z godnie z an k ietą zadano studentom następujące pytania:
1. Czy ocena niedostateczna (brak zaliczenia) m obilizuje do pracy? , 2. Czy zdobyte dobre oceny p o w odują d alszą chęć do nauki?
3. Czy nauczyciel m a w pływ na przygotow anie do zajęć? 4. Zaznacz czynniki, które m a ją w pływ na m otyw ację do nauki. 5. D laczego uczysz się ję z y k a angielskiego?
N a pytanie o m obilizujący w pływ uzyskanych ocen (pozytyw nych lub negatyw nych) stu denci kierunku Inform atyka udzielili następujących odpow iedzi: 44% tw ierdzi, że ocena ne gatyw na m obilizuje do pracy i tyle sam o tw ierdzi, że nie m a to znaczenia, natom iast 46% tw ierdzi, że pozytyw ne w yniki pow odują, że nadal chętnie się uczą, dla pozostałych ankieto w anych uzyskane w yniki pozytyw ne czy negatyw ne nie w p ływ ają na dalsza pracę. Studenci kierunku T urystyka na te sam e pytanie odpow iedzieli następująco: 52% ankietow anych m obi lizuje do pracy ocena negatyw na, a 60% tw ierdzi, że uzyskana ocena pozytyw na pow oduje, że nadal chętnie się uczą.
N a zadane pytanie czy nauczyciel m a w pływ na przygotow anie do zajęć studenci 72% studentów kierunku Inform atyka odpow iedziało tak, i takiej odpow iedzi udzieliło 52% stu dentów kierunku Turystyka. Pozostali udzielili odpow iedzi negatyw nej lub w pływ ten uznali z a częściow y.
W drugiej części ankiety studenci zostali poproszeni o zaznaczenie czynników , które ich zdaniem m a ją w pływ n a ich m otyw ację do nauki. W ym ienione czynniki (chęć zdobycia do brej oceny, uniknięcie oceny niedostatecznej, m oje cechy charakteru (obow iązkow ość, solid ność), chęć zdobycia w iedzy, chęć zdobycia dobrego zaw odu, w ym óg rodziców , inne), stu denci m ieli uszeregow ać od czynnika najw ażniejszego z num erem 1 do najm niej w ażnego z num erem 7. N a pozycji num er je d e n studenci studiujący inform atykę zdecydow anie
zazna-czyli chęć zdobycia w iedzy, chęć zdobycia dobrej oocm ш о
щещЮ Щ Ш
pozycji num er 2, a trzecie m iejsce w kolejności zajęła chęć zd ołn cia do6re*o ja w o é »
N ajczęściej na pozycji num er je d en zaznaczonej przez studentów studiujących turystykę pojaw iło się unikniecie oceny niedostatecznej, na m iejscu drugim chęć zdobycia dobrej oce ny, n a m iejscu trzecim najczęściej zaznaczano chęć zdobycia w iedzy oraz posiadane cechy charakteru. Pozostałe czynniki były zaznaczane na pozycjach od 4-6.
Studenci m ieli rów nież odpow iedzieć na pytanie, dlaczego u czą się ję z y k a angielskiego (z podanych opcji m ogli zaznaczyć m inim um 1, a m aksym alnie 3): m uszę, je s t to jed en z przedm iotów obow iązkow ych, chcę m im o obow iązku nauki tego języka, przyda mi się w życiu, ułatwi mi znalezienie pracy, przyda się w czasie podróży za granicę, przyda się, poniew aż chcę w yjechać do pracy zagranicę, dla w łasnego rozw oju, dla podniesienia kw alifikacji, dla prestiżu społecznego, inne. W przypadku studentów Inform atyki najczęściej zaznaczone dopow iedzi to przydatność znajom ości ję z y k a w życiu, chęć nauki oraz nauka w celu podniesienia kw alifikacji. Z decydow ana w iększość studentów kierunku T urystyka na pierw szym m iejscu zaznaczyła przydatność ję z y k a angielskiego w życiu, przydatność znajom ości ję zy k a angielskiego w podróży, a na trzecim m iejscu najczęściej zaznaczano konieczność nauki języ k a, ja k o jed n eg o z przedm iotów obow iązkow ych.
P oniew aż ankietow ani studenci zarów no Inform atyki ja k i Turystyki obow iązkow o pracu j ą zdalnie z m ateriałam i zam ieszonym i na platform ie skorelow anym i z treściam i podręcznika, zadano im pytanie o to czy w ykonyw anie zadań na platform ie pom iędzy spotkaniam i z na uczycielem m otyw uje ich do nauki ję z y k a angielskiego. 56% Studentów Inform atyki tw ier dzi, że w ykonyw anie zadań na platform ie pom iędzy spotkaniam i z nauczycielem nie m otyw u je ich do nauki ję zy k a angielskiego. G łów ne argum enty to: nudne zadania, strata czasu, zbyt
m onotonne zadania, brak czasu na rozw iązyw anie testów.
R ów nież aż 60% ankietow anych studentów turystyki negatyw nie odniosło się do m oty w acyjnej roli zadań zam ieszonych na platform ie. G łów ne argum enty to: preferencja zajęć bezpośrednich, konieczność w ykonyw ania tych zadań, brak czasu i w konsekw encji w yko nyw anie zadań na o sta tn ią chwilę.
A nkiety przeprow adzono w śród studentów dw óch kierunków Inform atyki i Turystyki, kierunków , które zdaw ałoby się z założenia nakładają na ich absolw entów konieczność zn a jom ości ję zy k a obcego. W przypadku Inform atyki znajom ość ję zy k a angielskiego je s t nie zbędna do funkcjonow ania w środow isku branżow ym , program ow ania, posługiw ania się sprzętem elektronicznym . Bez znajom ości ję zy k a angielskiego absolw ent tego kierunku nie je s t w stanie funkcjonow ać w środow isku zaw odow ym i podjąć prace zg o d n ą z w
niern. N ajw ażniejsze w edług ankietow anych studentów znaczenie m otyw ujące do nauki m a chęć zdobycia w iedzy, chęć zdobycia dobrej oceny. C hęć zdobycia dobrego zw odu uplasow a ła się na zaledw ie lub aż na 3 pozycji.
W przypadku drugiego kierunku, czyli turystyki oczyw istym w ydaje się fakt konieczności biegłego posługiw ania się przynajm niej jednym językiem obcym w celu podjęcia pracy za w odow ej zw iązanej z ukończonym kierunkiem . C zynnik, który m ogłoby się w ydaw ać pow i nien w przypadku tego kierunku stanow ić najsilniejszą m otyw acje do nauki, czyli chęć zdo bycia dobrego zaw odu uplasow ał się n a pozycjach od 4 do 6, a chęć zdobycia w iedzy zazna czana była najczęściej na pozycji zaledw ie 3. Jak w ynika je d n ak z przeprow adzonych ankiet stosunkow o niski je s t poziom m otyw acji w ew nętrznej do nauki ję zy k a angielskiego, studenci pośw ięcają na naukę m ało czasu w łasnego. Z ew nętrzna m otyw acja rów nież nie je s t w obu przypadkach na w ysokim poziom e. W ysoki odsetek ankietow anych uczy się ję z y k a angiel skiego w zw iązku z je g o przydatnością życiow ą lub koniecznością w ynikającą z planów stu diów , niski odsetek natom iast uczy się tego ję z y k a dla poniesienia kw alifikacji czy dla uła tw ienia znalezienia pracy, co w przypadku tych kierunków w ydaw ałoby się obserw atorow i w ażne.
Bibliografia
Brown H.D., Principles o f English language learning and teaching, Pearson Education Limited 2000. Gajek E., Nauczanie języków obcych online, „E-mentor” 2004, nr 2 (4), SGH Warszawa.
Harmer J., The Practice o f English language teaching, Pearson Education Limited 2001. Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2009. Ledzińska M., Czerniawska E., Psychologia Nauczania. Ujęcie poznawcze, PWN, Warszawa 2011. Oleś P.K., Psychologia człowieka dorosłego, PWN, Warszawa 2011.
Strona Internetowa Komisji Europejskiej, http://ec.europa.eu/education/languages/eu-language-policy,
stan z dnia 21.05.2010.
Strona Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, http://www.nauka.gov.pl/nc/szkolnictwo-wyzsze/
standardy-ksztalcenia/, stan z dnia 13.04.2012.
