Scenariusz lekcji - Zdanie kontra równoważnik zdania
1. Cele lekcji
a) Wiadomości:1. zna pojęcia zdania i równoważnika zdania;
2. zna treść „Kopciuszka”.
b) Umiejętności:
1. stosuje nowo poznane rodzaje wypowiedzeń;
2. rozróżnia pojęcia zdania i równoważnika zdania;
3. przekształca zdania w równoważniki zdań, a równoważniki w zdania;
4. tworzy zdania i równoważniki zdań zgodne z zasadami gramatycznymi języka polskiego;
5. czyta tekst ze zrozumieniem;
6. współpracuje w grupie;
7. potrafi zaprezentować osiągnięcia grupy.
2. Metoda i forma pracy:
burza mózgów, heureza, praca w grupach, praktyczne wykorzystanie wzorca.
3. Środki dydaktyczne 4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapisuje na tablicy wypowiedzenia:
Koniec ferii.
Nadszedł koniec ferii.
Cisza.
Zapadła cisza.
b) Faza realizacyjna
1. Uczniowie przy pomocy nauczyciela próbują odpowiedzieć na pytanie czym różnią się oba wypowiedzenia: zdanie i równoważnik zdania (najważniejsza różnica to występowanie czasownika w pierwszym typie wypowiedzenia).
2. Jeden z uczniów zaznacza w zdaniach zapisanych na tablicy podmioty i orzeczenia (jeśli te ostatnie występują – czyli w przypadku zdania).
3. Nauczyciel na podstawie zapisanych wypowiedzeń tłumaczy klasie czym są zdanie i równoważnik.
4. Nauczyciel na tablicy, a uczniowie w zeszytach zapisują temat lekcji.
5. Nauczyciel dyktuje notatkę, którą uczniowie wpisują do zeszytów.
Równoważnik zdania to wypowiedzenie, które nie zawiera czasownika, np. Koniec ferii., Cisza.
Zdanie jest wypowiedzeniem, które zawiera czasownik, np. Nadszedł koniec ferii., Zapadła cisza.
6. Uczniowie podają własne przykłady par wypowiedzeń: zdania i równoważnika. Jeden, dwoje uczniów zapisuje je na tablicy z podkreśleniem podmiotu i orzeczenia.
7. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda otrzymuje kartkę z 5 wypowiedzeniami.
8. Grupy odpowiednio je przekształcają: zdania zamieniają na równoważniki, zaś równoważniki na zdania. Mają na to 15 minut. Wybierają spośród siebie 2 osoby: jedna po określonym czasie odczyta historię Kopciuszka opowiedzianą zdaniami, druga – równoważnikami zdań.
Zdania Równoważniki zdań
Grupa 1 1) Noc.
2) Przygotowanie sióstr do balu.
3) Kopciuszek zapracowany.
4) Skoczna muzyka, kolorowi tancerze w pałacu.
5) Wróżka i czary.
Grupa 2
6) Kopciuszek i książę tańczą.
7) Wybija północ.
8) Kopciuszek ucieka.
9) Wraca do domu karocą z dyni.
10) Czar pryska.
Grupa 3
11) Kopciuszek znowu brudna i zapracowana.
12) Powrót zadowolonych z siebie sióstr.
13) Następnego dnia poruszenie.
14) Przyjazd księcia.
15) Przymierzanie pantofelka zgubionego przez ukochaną księcia.
Grupa 4
16) Jest zbyt mały na stopę jednej, a zbyt duży na stopę drugiej siostry
Kopciuszka.
17) Bucik pasuje na stopę Kopciuszka.
18) Kopciuszek okazuje się tajemniczą nieznajomą.
19) Siostry jej zazdroszczą.
20) Kopciuszek i książę pobierają się.
c) Faza podsumowująca
Następnie pierwsi z reprezentantów kolejno czytają wypowiedzenia w formie zdania, przedstawiając historię Kopciuszka. Potem kolejni reprezentanci odczytują tę samą historię, ale ubraną w formę
równoważników. Klasa ocenia poprawność przekształceń oraz zgodność przekształconych wypowiedzeń z zasadami gramatyki języka polskiego.
5. Bibliografia
Ch. Perrault, Kopciuszek, wydanie dowolne.
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia b) Zadanie domowe
Zapisz krótką, składającą się z pięciu wypowiedzeń, wiadomość dla rodziców, którą zostawiłbyś wychodząc do kolegi. Tę samą wiadomość opisz zdaniami i równoważnikami zdań. Pamiętaj, by wypowiedzi były spójne i poprawne gramatycznie.
