2) Przebieg zajęć: Nauczyciel przedstawia zestaw zdjęć „Rośliny lądowe”

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ROŚLINY”

BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Rośliny.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (3.8) [uczeń] obserwuje okazy i porównuje cechy morfologiczne glonów i roślin lądowych (mchów, widłaków, skrzypów, paproci, nagozalążkowych i okrytozalążkowych), wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do wymienionych wyżej grup oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z nich na podstawie obecności tych cech.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ: Charakteryzuje grupy roślin lądowych (mszaki,

paprotniki, rośliny nasienne)

Dokonuje rozpoznania przedstawicieli mszaków,

paprotników, roślin nagozalążkowych i okrytozalążkowych Nazywa pospolite gatunki

roślin

Wyróżnia plechowce i rośliny naczyniowe

Wyróżnia rośliny zarodnikowe i nasienne

(2)

Zna formy życiowe roślin nasiennych

Zna podstawy klasyfikacji roślin

Nabywane umiejętności

UCZEŃ:

Doskonali umiejętności pracy w grupie Obserwuje cechy morfologiczne roślin

przydatne podczas posługiwania się kluczem

Podaje przykłady roślin klasyfikowanych do mszaków, paprotników,

nagozalążkowych i okrytozalążkowych

Posługuje się

kluczem/przewodnikiem do rozpoznawania roślin Potrafi porównać cechy

morfologiczne glonów i roślin lądowych Potrafi porównać rośliny

nagonasienne i okrytonasienne Potrafi wykonać dokumentację fotograficzną swojej

obserwacji

Uzasadnia istotną rolę roślin w przyrodzie Wskazuje i nazywa charakterystyczne cechy

morfologiczne roślin klasyfikowanych do

różnych grup Zna budowę drzewa,

(3)

wymienia funkcje jego tkanek i organów Kompetencje kluczowe

 Kompetencje informatyczne

 Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

Etapy lekcji 1) Wstęp:

Powtórzenie wiadomości o klasyfikacji organizmów żywych, wyróżnienie królestwa roślin. Krótka pogadanka o roli roślin w przyrodzie.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel przedstawia zestaw zdjęć „Rośliny lądowe”.

Nazywa prezentowane okazy roślin i klasyfikuje je do odpowiednich grup roślin.

Uczniowie dzielą się na zespoły: algologów – znawców glonów, briologów – znawców mszaków, pterydologów – znawców paprotników, znawców roślin nagozalążkowych i znawców roślin okrytozalążkowych. Korzystając z dostępnych źródeł informacji (podręcznik, encyklopedia, Internet) uczniowie tworzą plakaty na których dokonują charakterystyki poszczególnych grup roślin.

Liderzy grup prezentują efekty pracy zespołów.

Uczniowie klasyfikują poznane grupy roślin do plechowców i roślin naczyniowych.

Nauczyciel przedstawia ilustrację interaktywną „Jak zbudowane jest drzewo?”

(4)

Uczniowie odtwarzają ilustrację na swoich komputerach, wymieniają znane gatunki drzew z grupy nagozalążkowych i okrytozalążkowych.

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji (w terenie – przeprowadzona np. jako zadanie domowe)

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Istnieje ogromna różnorodność gatunków roślin na Ziemi, które występują we wszystkich możliwych

środowiskach ekologicznych. Zarówno rozmiary roślin jak i stopień ich organizacji wahają się w szerokich granicach. Rośliny w zależności od warunków

lokalnego środowiska tworzą rozmaite układy czyli szatę roślinną w najbliższym otoczeniu człowieka.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest poznanie pospolitych gatunków roślin zielnych, drzew i krzewów w pobliżu szkoły/domu lub na dowolnie wybranym terenie (łąka, las, brzeg

jeziora, teren zielony w mieście) oraz zapoznanie z cechami morfologicznymi roślin które są przydatne podczas ich klasyfikacji i oznaczania.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w terenie.

Zajęcia mogą się odbywać na wycieczce szkolnej, w trakcie lekcji na terenie przyszkolnym lub po lekcjach na dowolnym terenie (potraktowane jako zadanie domowe). Po wybraniu terenu uczniowie z pomocą dostępnych materiałów (klucze i przewodniki do rozpoznawania roślin, atlasy, albumy, źródła w Internecie) rozpoznają i nazywają zaobserwowane rośliny.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie

posługują się aparatem fotograficznym, notatnikiem, kluczami i przewodnikami do rozpoznawania roślin.

Najpierw wytyczają teren, na którym będą

(5)

prowadzone obserwacje i krótko opisują typ siedliska.

Następnie przystępują do szczegółowego badania występujących na danym terenie gatunków roślin.

Wykonują zdjęcia, nazywają zaobserwowane gatunki roślin.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka

decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie opracowują dokumentację fotograficzną zaobserwowanych gatunków roślin na wybranym przez siebie terenie.

Przygotowują prezentację lub tworzą galerię zdjęć wraz z opisami, za pomocą narzędzia Picasa.

Uczniowie klasyfikują rozpoznane gatunki do poszczególnych grup roślin (mchów, widłaków, skrzypów, paproci, nagozalążkowych i

okrytozalążkowych).

3) Podsumowanie :

Nauczyciel prezentuje okazy zielnikowe różnych gatunków roślin, gabloty z okazami roślin lub tablice ze zdjęciami roślin. Uczniowie nazywają poznane rośliny i klasyfikują je do poszczególnych grup na podstawie cech morfologicznych.

Środki dydaktyczne

 Aparat fotograficzny

 Arkusze papieru, pisaki

 Atlasy roślin, albumy, klucze i przewodniki do oznaczania roślin

 Encyklopedia, podręcznik

 Komputery połączone z Internetem

 Materiały multimedialne: ilustracja interaktywna „Jak zbudowane jest drzewo?”

 Materiały multimedialne: zestaw zdjęć „Rośliny lądowe”

(6)

 Notatnik, długopis

 Okazy zielnikowe roślin, gabloty z okazami roślin, tablice ze zdjęciami roślin

 Źródła w internecie, np.:

http://wl.sggw.pl/structure/botanika/dydaktyka/botanika- lesna/studia-niestacjonarne/botanika-lesna-ii/cwiczenia- kameralne/2b-klucze-do-oznaczania-roslin-

nagozalazkowych/at_download/file, http://www.atlas- roslin.pl/

Metody nauczania

 Ćwiczenia praktyczne

 Dyskusja

 Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów

 Obserwacja

 Pogadanka

 Pokaz

 Praca z tekstem Formy pracy

 Grupowa

 Indywidualna

 Zbiorowa

Zadanie dla chętnych

Wyszukaj informacje o roślinach występujących w lasach z okresu karbonu.

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na II i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania przyrody i biologii.

(7)

Zestaw zdjęć „Rośliny lądowe”

Ilustracja interaktywna „Jak zbudowane jest drzewo?”