Załącznik do Uchwały Nr XIII/83/08 Rady Gminy Zalesie z dnia 15 kwietnia 2008 r.
PROGRAM USUWANIA AZBESTU
ORAZ WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST NA TERENIE GMINY ZALESIE
Zalesie 2008
Spis treści
1. Wstęp... 2
2. Cele i zadania programu...2
3. Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego...2
4. Klasyfikacja wyrobów zawierających azbest...2
5. Przepisy prawne określające zasady postępowania z wyrobami zawierającymi azbest...2
6. Wytyczne dla jednostek samorządu gminnego, właścicieli, zarządców nieruchomości i wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest... 2
7. Bilans wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Zalesie...2
8. Założenia realizacji programu...2
9. Harmonogram usuwania wyrobów azbestowych...2
10. Wytyczne dotyczące przepisów BHP w zakresie bezpiecznego usuwania wyrobów azbestowych... 2
Załączniki... 2
Załącznik 1... 2
Załącznik 2... 2
1. Wstęp
Azbest stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. W związku z tym powstało wiele regulacji prawnych zakazujących stosowania i produkcji wyrobów zawierających ten minerał, a także nakazujących usunięcie wyrobów już istniejących.
14 maja 2002 r. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej przyjęła Długofalowy Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski.
Podstawowe cele programu to oczyszczenie terytorium Polski z azbestu oraz usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest, wyeliminowanie spowodowanych azbestem negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Polski, a także sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie, w określonym czasie, do spełnienia wymogów ochrony środowiska.
Wszyscy znani producenci płyt azbestowo-cementowych, stosowanych przede wszystkim w budownictwie, określali czas użytkowania swoich wyrobów na 30 lat. Wynikało to z kilkudziesięcioletnich doświadczeń w użytkowaniu płyt wytwarzanych powszechnie stosowaną tzw. mokrą metodą produkcji (metodą Hatscheka), które wskazują, że prawidłowo położone i zamontowane płyty, pomalowane farbą akrylową oraz konserwowane co 5 - 7 lat, praktycznie mogą być użytkowane ponad 30 lat, dlatego terminem docelowym realizacji programu jest 31 grudnia 2032 r.
Przy założonym okresie usuwania do 2032 r., wiele z tych wyrobów przekroczy wszelkie normy i granice bezpiecznego użytkowania. Dlatego niezwykle istotne jest podjęcie działań zmierzających do usuwania wyrobów zawierających azbest.
Podstawą prawną wykonania programu jest obowiązek wynikający z „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”.
2. Cele i zadania programu
Celem programu jest :
spowodowanie oczyszczenia obszaru Gminy z azbestu oraz usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest, a przez to wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców Gminy spowodowanych azbestem ,
spowodowanie sukcesywnej likwidacji oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie, w określonym horyzoncie czasowym, do spełnienia wymogów ochrony środowiska,
pomoc mieszkańcom Gminy w realizacji wymiany płyt cementowo-azbestowych zgodnie z przepisami prawa.
Zadaniem programu jest określenie warunków sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest.
W programie zawarte zostały :
oszacowane ilości wyrobów azbestowych oraz ich rozmieszczenie na terenie Gminy,
szacunki kosztów usuwania dachowych pokryć azbestowych .
3. Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego
Azbest jest nazwą handlową 6 różnych minerałów z grupy serpentynów i amfiboli występujących w postaci włóknistych skupień. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien, zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie są uwalniane do powietrza i nie występuje ich wdychanie, wyroby z udziałem azbestu nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.
Dla uniknięcia groźby chorób, organizm nie powinien być eksponowany na powietrze
„znacznie” zanieczyszczone pyłami azbestowymi. Ekspozycja nieznaczna, przypadkowa wydaje się nieunikniona, tak z uwagi na rozpowszechnienie wyrobów azbestowych, do niedawna w powszechnym będących użyciu, jak z powodu konsekwencji tego rozpowszechnienia - stałej obecności zmiennych, na ogół niewielkich poziomów pyłów azbestu, występujących w powietrzu atmosferycznym w sposób naturalny.
Jednakże nawet krótkookresowe narażenie na działanie uwolnionych włókien azbestu może prowadzić do zaburzeń oddechowych, bólów w klatce piersiowej oraz podrażnienia skóry i błon śluzowych. Chroniczna ekspozycja na włókna azbestowe może być przyczyną takich chorób układu oddechowego jak:
pylica azbestowa (azbestoza) – rodzaj pylicy płuc spowodowanej wdychaniem włókien azbestowych. Przejawia się suchym, męczącym kaszlem, dusznością wysiłkową, bólami w klatce piersiowej oraz objawami nieżytu oskrzeli i rozedmy płuc. W latach 1976-96 rozpoznano w Polsce 1314 przypadków azbestozy płuc. Powodowana jest przez stosunkowo duże stężenia włókien, a jej okres rozwoju może trwać nawet 30 - 40 lat.
zmiany opłucnowe – występują już przy niewielkim narażeniu na włókna azbestowe.
Powodują one ograniczenie funkcjonowania płuc, a także zwiększają ryzyko zachorowania na raka oskrzeli i międzybłoniaka opłucnej.
rak płuc – najczęściej powodowanym przez azbest nowotworem dróg oddechowych jest rak oskrzeli. Okres rozwoju może wynosić nawet 25 – 40 lat, a śmierć następuje po dwóch latach od wystąpienia objawów. Nowotwór ten rozwija się u osób zawodowo narażonych na kontakt z azbestem oraz u osób mieszkających w okolicach kopalni i zakładów przetwórstwa azbestu.
Ilość wykrywanych tego typu nowotworów zwiększa się o około 10% rocznie.
Minister Pracy i Polityki Społecznej Rozporządzeniem z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ustalił wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia. Wśród pyłów znalazły się również pyły zawierające azbest.
Przeprowadzone badania kontrolne środowiskowych stężeń włókien azbestu w aglomeracjach wielkomiejskich wykazały najwyższe, ponadnormatywne stężenia przy węzłach komunikacyjnych zlokalizowanych w Warszawie, Katowicach i Łodzi.
Na obszarze Gminy Zalesie nie prowadzono podobnych badań, dlatego brak danych dotyczących stężeń włókien azbestu na terenie Gminy. Nie ma w Polsce dokładnych danych dotyczących liczby osób, w przeszłości narażonych zawodowo, oraz obecnie narażonych środowiskowo.
Jednakże nadal istnieje skażenie środowiska pyłem azbestu, pochodzącym z tak zwanych
„dzikich wysypisk odpadów” – szczególnie w lasach i odkrytych wyrobiskach. Nadal ma miejsce pylenie – w coraz większym stopniu – z uszkodzonych powierzchni płyt na dachach i elewacjach budynków.
Poważny niepokój musi budzić fakt, że usuwanie obecnie z dachów i elewacji wyrobów zawierających azbest przez przypadkowe i nieprofesjonalne firmy lub na własną rękę, zwiększa zagrożenie pyłem azbestowym dla mieszkańców kraju.
Dlatego też należy uświadamiać społeczeństwo, że narażenie dróg oddechowych na wdychanie włókien azbestowych stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia
4. Klasyfikacja wyrobów zawierających azbest
Azbest znalazł szerokie zastosowanie w przemyśle dzięki swoim właściwościom, takim jak:
niepalność – temperatura topnienia wynosi 1500-1550°C, odporność na czynniki chemiczne (kwasy i zasady), wysoka wytrzymałość mechaniczna, niskie przewodnictwo cieplne i elektryczne, łatwość łączenia się z innymi materiałami (cement, tworzywa sztuczne) , możliwość przędzenia włókien , dobre właściwości sorpcyjne .
Klasyfikację wyrobów zawierających azbest przeprowadza się na podstawie kryteriów takich jak : zawartość azbestu, stosowane spoiwo oraz gęstość objętościowa wyrobu.
Wyroby zawierające azbest dzielimy na dwie klasy:
Klasa I – wyroby definiowane jako „miękkie”, zawierające powyżej 20% (do 100%) azbestu.
Są podatne na uszkodzenia mechaniczne, przez co uwalniają duże ilości włókien azbestowych do otoczenia. Głównie stosowane były w wyrobach tekstylnych w celach ochronnych oraz jako koce gaśnicze.
Klasa II – obejmuje wyroby definiowane jako „twarde”. Zawierają one poniżej 20% azbestu.
Włókna są ze sobą mocno związane, więc w przypadku mechanicznego uszkodzenia emisja azbestu do otoczenia jest niewielka. Najczęściej w Polsce stosowanymi wyrobami z tej klasy są płyty azbestowo-cementowe faliste i płyty azbestowo-cementowe typ „karo”
stosowane jako pokrycia dachowe oraz płyty płaskie wykorzystywane jako elewacje w budownictwie wielokondygnacyjnym.
Tabela 1 Zastosowanie materiałów budowlanych zawierających azbest
Rodzaj wyrobu zawierającego azbest Zastosowanie płyty azbestowo-cementowe faliste i gąsiory pokrycia dachowe
płyty azbestowo-cementowe, prasowanie płaskie okładzinowe
ściany osłonowe i działowe okładziny zewnętrzne
osłona ścian przewodów windowych, szybów wentylacyjnych i instalacyjnych
chłodnie kominowe i wentylatorowe płyty azbestowo-cementowe, prasowanie
płaskie typu "karo"
pokrycia dachowe okładziny zewnętrzne płyty azbestowo-cementowe
autoklawizowane płaskie "acekol" i "kolorys"
okładziny zewnętrzne
osłony kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych ściany działowe
płyty azbestowo-cementowe konstrukcyjne ogniochronne
osłony ogniochronne i przeciwpożarowe w budynkach i obiektach przemysłowych rury azbestowo-cementowe (ciśnieniowe i
bezciśnieniowe)
przewody wodociągowe i kanalizacyjne rynny spustowe zsypów na śmieci
przewody kominowe
otuliny azbestowo-cementowe izolacja urządzeń ciepłowniczych kształtki budowlane azbestowo-cementowe przewody wentylacyjne, podokienniki
osłony rurociągów ciepłowniczych
osłony kanałów spalinowych i wentylacyjnych masy azbestowe natryskowe izolacja ogniochronna konstrukcji stalowych i
przegród budowlanych
izolacja akustyczna obiektów użyteczności publicznej
Tabela 2 Kierunki wykorzystywania azbestu
L.p Rodzaje
wyrobów Wyroby
Udział % azbestu w
wyrobie
Zastosowanie Zalety wyrobu
1 Wyroby azbestowo- cementowe
- płyty dekarskie - rury ciśnieniowe - płyty okładzinowe i elewacyjne
5-30% - pokrycie dachowe - elewacje
- wodociągi i kanalizacje
ogniotrwałość , odporność na korozję i gnicie, wytrzymałe mechanicznie lekkie , trwałe ,nie wymagają konserwacji 2 Wyroby
izolacyjne
- wata - włóknina - sznury
- tkanina termoizolacyjna - taśmy
75-100% - izolacje kotłów parowych, silników, rurociągów,
wymienników ciepła, zbiorników
- ubrania i tkaniny termoizolacyjne
- odporne na wysoką temp - trwałe
3 Wyroby uszczelniające
- tektura
- płyty azbestowo- kauczukowe - szczeliwa plecione
75-100% uszczelnienia narażone na :
- wysoką temp.
- wodę i parę - kwasy i zasady - oleje, gazy spalinowe
- odporność na wysokie temp.
- wytrzymałość na ściskanie
- dobra elastyczność - odporność chemiczna 4 Wyroby cierne okładziny cierne
klocki hamulcowe
30% elementy napędów chroni elementy przed przegrzaniem
5 Wyroby hydroizolacyjne
- lepiki asfaltowe - kity uszczelniające - zaprawy gruntujące - papa dachowa - płytki podłogowe
20-40% materiały stosowane w budownictwie
6 Inne - materiał filtracyjny w przemyśle piwowarskim i w farmacji
- wypełniacz lakierów i izolacji przewodów
stosowany w różnych przemysłach
grzewczych - produkcja masek przeciwgazowych
5. Przepisy prawne określające zasady postępowania z wyrobami zawierającymi azbest
Zagadnienia związane z postępowaniem z wyrobami zawierającymi azbest uregulowane zostały w ustawach i przepisach wykonawczych. Do najważniejszych z nich należą:
Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest ( tekst jednolity z 2004 r. Nr 3, poz. 20 z późn. zm.).
Na terytorium Polski obowiązuje zakaz produkcji wyrobów zawierających azbest, obrotu oraz stosowania wyrobów zawierających ten surowiec. Zgodnie z ustawą produkcja płyt azbestowo-cementowych została zakończona we wszystkich zakładach we wrześniu 1998 r., a od marca 1999 r. nastąpił zakaz obrotu tymi płytami.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.).
Określa zasady postępowania z odpadami, w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z póź. zm.) Art. 30 ust. 3 stanowi, że właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 tego art. jeżeli ich realizacja m. in. może spowodować, zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska bądź pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006r., Nr 129, poz.
902 z póź. zm.)
Zawiera szereg istotnych i ważnych postanowień dotyczących m.in.:
państwowego monitoringu środowiska ,
opracowania prognoz oddziaływania na środowisko, w tym gospodarki odpadami, a także programów wojewódzkich, zmierzających do przestrzegania standardów jakości środowiska,
ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, sposobu postępowania z substancjami stwarzającymi szczególne zagrożenie dla środowiska,
kar i odpowiedzialności za nieprzestrzeganie zasad i przepisów dotyczących ochrony środowiska,
konieczności oznaczenia instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest oraz miejsc, w których on się znajduje.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Zamieszcza rodzaje odpadów zawierających azbest na liście odpadów niebezpiecznych z przypisanym kodem klasyfikacyjnym: w grupach i podgrupach
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 30, poz. 213).
Określa wzory dokumentów stosowanych do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów celem zapewnienia kontroli ich przemieszczania.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz. U. Nr 152, poz. 1737).
Określa zakres informacji dotyczących składu i właściwości komunalnych osadów ściekowych oraz wzory formularzy do sporządzania i przekazywania zbiorczego zestawienia odpowiednich danych.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2002 r. w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 175, poz. 1439).
Określa terminy, sposoby przedkładania wojewodzie przez organa władz samorządowych informacji o rodzaju, ilości i miejscu występowania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876)
Określa wymagania w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu lub wyrobów zawierających, oznaczania miejsc ich występowania oraz wymagania w zakresie wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby za- wierające azbest, sposób oznaczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywa- ny azbest lub wyroby zawierające azbest, oraz pomieszczeń w których one się znajdują.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu i sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220, poz. 1858).
Przepisy rozporządzenia nie stosuje się do składowiska odpadów materiałów izolacyjnych oraz konstrukcyjnych zawierających azbest oraz składowiska odpadów obojętnych.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r.
w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. 2004 Nr 71, poz. 649).
Określa obowiązki wykonawcy prac przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest, sposoby i warunki bezpiecznego użytkowania oraz usuwania wyrobów zawierających azbest;
warunki przygotowania do transportu wyrobów i odpadów zawierających azbest do miejsca ich składowania; wymagania, jakim powinno odpowiadać oznakowanie wyrobów i odpadów zawierających azbest.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów (Dz.
U. z 2005 r. Nr 216, poz. 1824)
Określa obowiązki pracodawcy zatrudniającego pracowników przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski – przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002 r.
Określa główne kierunki działania w okresie 30-u lat, potrzebne środki na realizację
"Programu...",a także podaje szacunkowe ilości wyrobów zawierających azbest w całym kraju oraz poszczególnych województwach.
6. Wytyczne dla jednostek samorządu gminnego, właścicieli, zarządców nieruchomości i wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest .
Obowiązki samorządu gminnego:
1. Informowanie mieszkańców Gminy o skutkach negatywnego oddziaływania azbestu i o obowiązku sukcesywnego usuwania go przez właścicieli nieruchomości do 2032,
2. zbieranie informacji przekazywanych przez osoby fizyczne ( właścicieli i zarządców nieruchomości ) o wyrobach zawierających azbest, miejscu ich wykorzystywania oraz o przewidywanym terminie demontażu tych wyrobów,
3. opracowanie, przyjęcie i aktualizacja planu gospodarki odpadami ( z uwzględnieniem problematyki usuwania azbestu i wyrobów zawierającymi azbest ),
4. zatwierdzanie programów gospodarki odpadami niebezpiecznymi ( w tym odpadami zawierającymi azbest ),
5. przedkładanie marszałkowi województwa informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, w tym azbest ,
6. pozyskiwanie środków finansowych na usuwanie wyrobów zawierających azbest .
Obowiązki właścicieli, zarządców lub użytkowników nieruchomości:
1. sporządzanie i przedkładanie marszałkowi województwa (dot. przedsiębiorców) lub wójtowi gminy ( dot. osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami ) oraz coroczne aktualizowanie informacji dot.
■ wyrobów zawierających azbest i miejsca ich wykorzystywania,
■ wyrobów zawierających azbest, których wykorzystanie zastało zakończone.
2. zgłaszanie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu prac polegających na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest zgodnie z przepisami budowlanymi
3. kontrola wyrobów zawierających azbest znajdujących się w obiektach, urządzeniach budowlanych, urządzeniach przemysłowych lub innych miejscach zawierających azbest, 4. usuwanie wyrobów zawierających azbest zakwalifikowanych do wymiany na skutek
nadmiernego zużycia wyrobu lub jego uszkodzenia .
Obowiązki wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest:
1. uzyskanie pozwolenia, decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, złożenie organowi informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (zależnie od ilości wytwarzanych odpadów), 2. przeszkolenie przez uprawnioną instytucję zatrudnianych pracowników i osób kierujących
lub nadzorujących, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu tych wyrobów oraz w zakresie przestrzegania procedur dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest,
3. opracowanie szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawierających azbest oraz zapewnienie warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest z miejsca ich występowania w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami
4. złożenie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu lub zarządcy nieruchomości, zawierających azbest, pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego.
W celu zapewnienia warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest z miejsca ich występowania, wykonawca prac obowiązany jest do:
1) izolowania od otoczenia obszaru prac przez stosowanie osłon zabezpieczających przenikanie azbestu do środowiska;
2) ogrodzenia terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla osób pieszych, nie mniejszej niż 1 m, przy zastosowaniu osłon zabezpieczających przed przenikaniem azbestu do środowiska;
3) umieszczenia w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych o następującej treści: "Uwaga! Zagrożenie azbestem";
4) zastosowania odpowiednich środków technicznych ograniczających do minimum emisję azbestu do środowiska;
5) zastosowania w obiekcie, gdzie prowadzone są prace, odpowiednich zabezpieczeń przed pyleniem i narażeniem na azbest, w tym uszczelnienia otworów okiennych i drzwiowych, a także innych zabezpieczeń przewidzianych w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
6) codziennego usuwania pozostałości pyłu azbestowego ze strefy prac przy zastosowaniu podciśnieniowego sprzętu odkurzającego lub metodą czyszczenia na mokro;
7) izolowania pomieszczeń, w których zostały przekroczone dopuszczalne wartości stężeń pyłu azbestowego dla obszaru prac,
8) stosowania zespołu szczelnych pomieszczeń, w których następuje oczyszczenie pracowników z azbestu (komora dekontaminacyjna), przy usuwaniu pyłu azbestowego przekraczającego dopuszczalne wartości stężeń;
9) zapoznania pracowników bezpośrednio zatrudnionych przy pracach z wyrobami zawierającymi azbest lub ich przedstawicieli z planem prac, a w szczególności z wymogami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie wykonywania prac.
Prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest prowadzi się w sposób uniemożliwiający emisję azbestu do środowiska oraz powodujący zminimalizowanie pylenia poprzez:
nawilżanie wodą wyrobów zawierających azbest przed ich usuwaniem lub demontażem i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez cały czas pracy;
demontaż całych wyrobów bez jakiegokolwiek uszkadzania, tam gdzie jest to możliwe;
odspajanie materiałów trwale związanych z podłożem
prowadzenie kontrolnego monitoringu powietrza w przypadku stwierdzenia występowania przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń pyłu azbestu w środowisku pracy, w miejscach prowadzonych prac, w tym również z wyrobami zawierającymi krokidolit;
codzienne zabezpieczanie zdemontowanych wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz ich magazynowanie na wyznaczonym i zabezpieczonym miejscu.
7. Bilans wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Zalesie
Od mieszkańców i sołtysów z terenu Gminy Zalesie zebrane zostały informacje , w których określono ilość oraz miejsce występowania wyrobów zawierających azbest .
Tymi wyrobami jest popularny eternit głównie falisty, którym pokryte są budynki gospodarcze oraz mieszkania.
Z informacji uzyskanych od właścicieli nieruchomości wynika, że na terenie Gminy Zalesie występuje około 356 045 m2 (stan na styczeń 2008r.) wyrobów azbestowych.
Stan techniczny wyrobów azbestowych można ocenić jako dość dobry.
Zebrane informacje zaprezentowane zostały poniżej w tabeli 3.
Tabela 3 Inwentaryzacja płyt zawierających azbest w poszczególnych miejscowościach Gminy Zalesie
Lp. Nazwa miejscowości Ilość [m2]
1. Nowosiółki 15882
2. Dobryń Kolonia 14623
3. Kłoda Mała 7421
4. Kłoda Duża 14387
5. Lachówka Duża 14612
6. Mokrany Nowe 14941
7. Horbów 12584
8. Kijowiec PGR 7553
9. Kijowiec Kolonia 24671
10. Koczukówka 6466
11. Berezówka 17825
12. Mokrany Stare 13717
13. Horbów Kolonia 18145
14. Dobryń Duży 27719
15. Dobryń Mały 11213
16. Dereczanka 18896
17. Kijowiec 31491
18. Lachówka Mała 9628
19. Malowa Góra 16690
20. Wólka Dobryńska 26723,5
21. Zalesie 30857,5
RAZEM 356 045,00
Znając powierzchnię wyrobów azbestowo - cementowych oraz zakładając , że 1 m2 płyty falistej waży ok. 15 kg można obliczyć wagę wszystkich płyt azbestowych :
356 045 m2 x 15 kg = 5.340.675 kg
Zgodnie z obowiązującym przepisami wyroby zawierające azbest winne zostać usunięte w ciągu najbliższych 24 lata .
Rocznie więc z terenu Gminy Zalesie należy usuwać ok. 222.528 kg eternitu.
Jest to dość pokaźna ilość , dlatego też już należy podjąć starania by zacząć realizować przedmiotowe przedsięwzięcie .
8. Założenia realizacji programu.
Program jest elastyczny i otwarty. Tworząc koncepcję programu przyjęto następujące zało- żenia:
uczestnikami programu są mieszkańcy Gminy Zalesie, a w szczególności właściciele ( osoby fizyczne ) nieruchomości pokrytych wyrobami azbestowymi, przedsiębiorcy oraz pracownicy Urzędu Gminy ,
właściciele nieruchomości będą na bieżąco informowani o przebiegu realizacji
„Programu…”
informacja o programie będzie aktualizowana w zależności od potrzeb .
Informacje o realizacji „Programu…” będą zamieszczane na stronie internetowej Urzędu Gminy oraz podawane do publicznej wiadomości przez sołtysów i media.
Przy realizacji programu stosowane będą następujące zasady:
1. Odbiór odpadów zawierających azbest będzie następował na pisemny wniosek właściciela nieruchomości. Wzór wniosku stanowi załącznik nr 2 .
2. Odbiór odpadów będzie realizowany według kolejności złożonych wniosków i przygotowania odpadów do odbioru.
3. Przy odbiorze odpadów z nieruchomości sporządzony będzie protokół odbioru.
Ze względu na brak w powiecie bialskim odpowiedniego składowiska dla odpadów azbestowych, firmy prowadzące działalność związaną z usuwaniem odpadów azbestowych wywożą je na składowiska, zlokalizowane poza powiatem bialskim.
W województwie lubelskim w 2007 r. odpady azbestowe przyjmowane były przez 2 składowiska w Kraśniku (Piaski, Zarzecze II) i w Poniatowej Wsi. Składowiska te zlokalizowane są w sąsiadujących ze sobą powiatach – opolskim i kraśnickim i obecnie zaspokajają potrzeby pobliskich powiatów w zakresie przyjmowania odpadów azbestowych.
Składowisko w Kraśniku
Składowisko w Kraśniku administrowane jest przez Przedsiębiorstwo Usług Wodno- Budowlanych „WOD-BUD” Sp. z o.o., (adres: 23-200 Kraśnik ul. Piłsudskiego 14, tel.: 0 81 825- 26-05, fax.: 0 81 825-24-76, e-mail: wod.bud@neostrada.pl.
Składowisko w Poniatowej Wsi.
Składowisko w Poniatowej Wsi administrowane jest przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Poniatowej Wsi, (adres: 23-320 Poniatowa ul. Młodzieżowa 4, tel.: (0 81) 743-68-60; 534-36-18, e-mail: opracowania@laos.com.pl.
W celu ustalenia kosztów usunięcia wyrobów zawierających azbest uzyskano niezbędne informacje od kilku firm posiadających zezwolenie na wytwarzanie tego typu odpadów.
Wykaz tych podmiotów znajduje się w załączniku nr 1 do „Programu…”.
Przy kalkulacji kosztów usunięcia wyrobów zawierających azbest pod uwagę wzięto koszty demontażu , pakowania, transportu i utylizacji .
Zakładając, że średnia cena demontażu, transportu i składowania eternitu to 23 zł (brutto) za 1 m2 , całkowity koszt utylizacji materiałów zawierających azbest z terenu Gminy Zalesie wyniesie około :
356 045 m2 x 23 zł = 8.189.035,00 zł .
Przyjęta cena za 1 m2 może ulec zmianie. Uzależniona będzie ona od ilości pokryć dachowych przewidzianych w danym roku do wymiany oraz od wysokości budynków . Im wyższe budynki tym koszty zdjęcia są większe.
Mając na uwadze konieczność usunięcia pokryć eternitowych do końca 2032 roku oraz wysokie koszty z tym związane założono , że właściciele nieruchomości będący osobami fizycznymi nie będą dopłacać do demontażu, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest.
Będę oni pokrywali koszty zakupu i pokrycia obiektów nowym materiałem .
Takie założenie powinno wpłynąć zachęcająco na właścicieli budynków pokrytych eternitem do podejmowania decyzji o wymianie tego materiału na ekologiczny .
Źródłem finansowania tego przedsięwzięcia będą środki pochodzące z Powiatowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i ewentualnie środki unijne.
Uwzględniając zinwentaryzowany na terenie Gminy Zalesie eternit w ilości ok. 356 645 m2 oraz realizację programu do 2032 roku, tj. przez kolejne 24 lata , oznacza że rocznie usuwanych powinno być średnio 14.860 m2 pokryć dachowych.
Zakłada się, że w pierwszym roku realizacji zadania tj. w 2008 roku do utylizacji oddanych zostanie maksymalnie 1000 m2 eternitu.
W pierwszym roku realizacji zadania na demontaż eternitu przeznaczone będzie 20 000 zł – 10.000 zł z Wojewódzkiego Funduszu i 10.000 zł z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowi- ska.
W miesiącu marcu 2008r. Gmina zawarła umowę z Powiatowym Funduszem Ochrony Śro- dowiska zgodnie z którą w 2008 r. otrzyma na realizacje zadania dotację w wysokości 10 000 zł. .
W miesiącu kwietniu po uchwaleniu „Programu ….” złożony zostanie wniosek o dotację z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.
Założenia na 2008 rok są dość skromne, ale w latach następnych nastąpi zdynamizowanie działań tak by do 2032 r. usunięte były wszystkie pokrycia dachowe wykonane z eternitu, występu- jące na terenie Gminy Zalesie .
Będą to zarówno działania uświadamiające mieszkańców o szkodliwości azbestu jak rów- nież działania mające pozyskanie jak największych środków przeznaczonych na demontaż , trans- port i utylizację pokryć eternitowych.
9. Harmonogram usuwania wyrobów azbestowych
Poniższa tabela przedstawia harmonogram rzeczowy programu.
Tabela 6 Harmonogram rzeczowy na lata 2007 – 2032
Lp. Nazwa zadania Okres realizacji
1. Zebranie informacji na temat wyrobów zawierających
azbest na terenie Gminy Zalesie I – II 2007 2. Opracowanie „Programu usuwania azbestu i
wyrobów zawierających azbest” I kw. 2008
4.
Działalność informacyjna i edukacyjna skierowana do właścicieli, zarządców i użytkowników budynków,
budowli i instalacji zawierających azbest
2007 - 2032
5. Realizacja „Programu…” 2008 - 2032
6. Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach
zawierających azbest 2008 – 2032
7. Monitoring i ocena realizacji „Programu...” w ramach
Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Zalesie 2008 - 2032
O kolejności usuwania wyrobów azbestowych będzie decydować stan techniczny pokrycia dachowego oraz wola właściciela obiektu.
Należy pamiętać, że podmioty prowadzące roboty demontażowe, transport i utylizację odpadów zawierających azbest, zgodnie z przepisami prawa, powinny posiadać adekwatne pozwolenia.
Gmina w oparciu o obowiązujące przepisy dokona wyłonienia podmiotu z którym zostanie podpisana umowa na demontaż i utylizacje płyt. Procedura ta będzie powtarzana co rocznie.
Sfinalizowanie zadania nastąpi po skompletowaniu odpowiednich dokumentów tj. dokumentu potwierdzającego zgłoszenie robót lub uzyskanie pozwolenia na budowę / rozbiórkę od Starosty Bialskiego, faktury za wykonaną usługę , karty przekazania odpadu oraz protokołu zdawczo-odbiorczego potwierdzającego realizację zadania ( sporządzonego przez pracownika Urzędu Gminy w Zalesie ).
Procedury postępowania przy staraniu się o finansowanie demontażu eternitu:
1. Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami, na przygotowanym formularzu do Wójta Gminy Zalesie składają corocznie wniosek w którym należy podać ilość (m2) wyrobów zawierających azbest oraz termin demontażu ( wg. załącznika nr 2 ) .
Wniosek musi być złożony przed demontażem wyrobów zawierających azbest, co umożliwi pracownikowi Urzędu Gminy weryfikację wniosku, w tym ilości wyrobów do usunięcia .
Osoby, które dokonały już demontażu i składują materiały zawierających azbest określają ich dokładną ilość.
2. Wnioski rozpatrywane będą wg kolejności składania, do momentu wyczerpania środków finansowych przeznaczonych na ten cel w danym roku. Wnioski, którym nie zostanie przyznane dofinansowanie w danym roku zostaną rozpatrzone w pierwszej kolejności w roku następnym.
10. Wytyczne dotyczące przepisów BHP w zakresie bezpiecznego usuwania wyrobów azbestowych
Wyroby zawierające azbest znajdujące się w budynkach nie są samoczynnym zagrożeniem dla jego mieszkańców, nie muszą być bezwzględnie usuwane z obiektu. Ważne jest, aby były one prawidłowo eksploatowane, tj. zgodnie ze swoim przeznaczeniem i zgodnie z zaleceniami dotyczącymi użytkowania wyrobów azbestowych lub ich opisem technicznym, ewentualnie gwarancją. W celu przedłużenia użytkowania wyrobów zawierających azbest i zachowania ich dobrego stanu możliwa jest impregnacja lub pomalowanie. Dotyczy to tylko wyrobów, które są w dobrym stanie technicznym i których powierzchnia jest czysta. Są to mimo wszystko rozwiązania tymczasowe, gdyż jedynie przesuwają w czasie istniejący problem, nie rozwiązując go. Z kolei wyroby typu: izolacje azbestowe, tektury, sznury itp. oraz wyroby znajdujące się wewnątrz obiektów, zwłaszcza wyroby w obiektach systematycznie użytkowanych, należy bezwarunkowo usunąć.
Wszelkie prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest należy dokonywać zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994r Prawo budowlane, rozdz. 4 “Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych”, rozdz. 5 “Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych”.
W przypadku konieczności usunięcia elementów zawierających azbest z obiektów budowlanych, inwestor musi przestrzegać przepisów Prawa Budowlanego oraz przepisów specjalnych dotyczących azbestu.
Prace mające na celu usunięcie azbestu z obiektu budowlanego, powinny być poprzedzone zgłoszeniem tego faktu właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej na 30 dni przed planowanym rozpoczęciem robót.
Tylko przedsiębiorcy posiadający odpowiednią decyzję sankcjonującą wytwarzanie odpadów niebezpiecznych mogą wykonywać prace związane z usuwaniem azbestu. Wykonanie prac przez inwestora we własnym zakresie także wymaga uzyskania takiej decyzji. Wykonawca prac zobowiązany jest sporządzić szczegółowy plan prac, który zawiera przede wszystkim:
ilość wytworzonych odpadów
identyfikację rodzaju azbestu
klasyfikację wytworzonego odpadu
warunki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy
Wykonawca usuwający azbest zobowiązany jest złożyć właścicielowi/ zarządcy nieruchomości pisemne oświadczenie o prawidłowości wykonanych prac i oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego. Oświadczenie to przechowuje się przez okres co najmniej 5 lat. Ponadto wykonawca pakuje i przygotowuje odpady azbestowe do transportu.
Transport wyrobów i odpadów zawierających azbest, należy wykonać w sposób uniemożliwiający
emisję azbestu do środowiska, w szczególności przez:
1) szczelne opakowanie w folię polietylenową o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm wyrobów i odpadów o gęstości objętościowej równej lub większej niż 1.000 kg/m3;
2) zestalenie przy użyciu cementu, a następnie po utwardzeniu szczelne opakowanie w folię polietylenową o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm odpadów zawierających azbest o gęstości objętościowej mniejszej niż 1.000 kg/m3;
3) szczelne opakowanie odpadów pozostających w kontakcie z azbestem i zakwalifikowanych jako odpady o gęstości objętościowej mniejszej niż 1.000 kg/m3 w worki z folii polietylenowej o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm, a następnie umieszczenie w opakowaniu zbiorczym z folii polietylenowej i szczelne zamknięcie;
4) utrzymywanie w stanie wilgotnym odpadów w trakcie ich przygotowywania do transportu;
5) oznakowanie opakowań;
6) magazynowanie przygotowanych do transportu opakowań w osobnych miejscach zabezpieczonych przed dostępem osób niepowołanych.
Odpady można przekazać tylko podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów azbestowych i transportu tych odpadów. Prawidłowość wykonywanych działań w tym zakresie powinna być potwierdzona kartami ewidencji i przekazania odpadów.
Załączniki
Załącznik 1
Wykaz podmiotów, od których uzyskano informację dotyczące kosztów demontażu transportu i utylizacji eternitu :
1. "Wod-Bud" Sp. z o.o.
23-200 Kraśnik, Piłsudskiego 12 /1 - woj. lubelskie tel. 081 825 26 05, fax. 081 825 24 76
2. "Dom-Bud" S.C. Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe 20-401 Lublin, Krochmalna 4 - woj. lubelskie
tel. 081 532 00 07, fax. 081 532 00 07
3. "Kan-Pol" Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe 20-126 Lublin, Unicka 4 /320 - woj. lubelskie
tel. 0 506 181 850, fax. 081 747 35 00 w. 178
4. "Caro" Centrum Gospodarki Odpadami Azbestu i Recyklingu J. Zamoyskiego 51/14 , 22-400 Zamość
Wykaz podmiotów, które posiadają uregulowany stan formalnoprawny w zakresie wytwarzania odpadów zawierających azbest na terenie powiatu bialskiego.
1. ZUL s.c. Mikucewicz Małgorzata, Mikucewicz Krzysztof 21-500 Biała Podlaska ul. Żwirki i Wigury 10B
2. IR-BUD Ireneusz Goławski Wojcieszków, ul. Kleberga 15 tel. 025 7971327
3. EKO-POL Wschód Katarzyna Kwiatkowska 21-500 Biała Podlaska, ul. Francuska 53 tel. 0 509 529 133
4. DOM-RAD NOSAL, WEJ Spółka Jawna Zamość Janów Podlaski, ul. Podbora 38
tel. 0 506 344121
5. EKO-DACH Sławomir Krawczak Sławacinek Stary 140B
tel. 083 311 32 74
Załącznik 2
WNIOSEK
o odebranie odpadów zawierających azbest w 2008 r.
1. Wnioskodawca (właściciel nieruchomości):
………
/imię i nazwisko/
………
/adres, tel. kontaktowy/
2. Miejsce wytworzenia odpadów zawierających azbest:
...nr ew. działki/posesji...
3. Rodzaj odpadów(płyty faliste/płaskie lub inny odpad zwierający azbest):
………..
Ilość odpadów (w m2)………
4. Źródło powstania (określić skąd odpad pochodzi - wymiana pokrycia dachowego/elewacji budynku):……….
5. Odpady zawierające azbest są już zdemontowane: TAK / NIE
6. Oświadczam, że wszystkie dane zawarte we wniosku są zgodne z prawdą.
………..
/data i podpis właściciela działki/
Adnotacje urzędowe: ………
………
………
(Wypełnia Urząd Gminy Zalesie)
