PRZEPI SY
Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
W ydawnictwo pod nadzorem ministerstwa administracji publiczne ) O b 7 w a t f . < tw ~ P O L S K I E ORAZ POBYT CUDZOZI EMCÓW
Zeszyt 7 W arszawa 1946 r.
T R E Ś Ć Z E S Z Y T U :
A . O B Y W A T E L S T W O P O L S K IE str
2 K ° n s iy tu c i f R Z CZy p0Sp° l i % L P^ Państw a P olskiego' ' ' 4
T U stawa z d n ia 20 stycznia 192 ■ y’ » z dnia 7 czerwca 1920 r. w przedm iocie
3* R ozporządzenie M in is tra S p r a w Pań* t wa P o l M e * . . i i
w yko n a n ia ustaw y z dnia 20 styczn a 1920 r. ^ listopada 1928 r. o przekazaniu R ozporządzenie M in is tra Spraw ^ el nJ l w ydaw ania d e c y z y j o nadaw aniu i utracie K o m is a rz o w i R ządu m. st. W arszawy praw a . ^ ... . . . . ] 18 o b yw atelstw a polskiego • • • * . ' ’ ‘ dnia 5 lutego 1921 r. w przedm iocie w y-
* Rozporządzeni*Ministra b D.’..d m c y PZpcsliZ20 stycznia 1920
konania ustaw y o obyw atelstw ie Państwa r s ...( , jg rze b. d z ie ln ic y p ru s k ie j . • • • ; dnia 16 marca 1928 r. o e w id e n c ji i kom 6- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolite] z a m a - i ... ^ 7 ruQhu ludności (w y c ią g ) • • • • • » „ d nia 29 listopada 1928 r. o dowodach 7• R ozporządzenie M in is tra S praw W ew nętrznych z arna ^ ... . 20
osobistych (w ycią g ) . ■ • • • • ’ n \:p r a n ia 1922 r. zaw ierające przepisy przechod-
«• Rozporządzenie Rady Ministrów z liT T z ie m i W ile ń s k ie j... 20 nie w przedm iocie obyw atelstw a na obsza ś ro d kow ej z dnia 7 stycznia 1921 r. —
• D e k re t N r. 56 Naczelnego D ow odcy W j j * yw a t els tWa L itw y Ś r o d k o w e j... 20 W n rZ, epiSy ^w c z a s o w e , dop f e Uh &ulo waniu praw a w yboru obyw atelstw a polskiego
■ U staw a z dnia 26 września 1922 r. i b ^ królestw a węgierskiego i praw a w yboru przez o b y w a te li b. cesarstwa h państw, posiadających obyw atelstw o polskie 22 o b yw a te lstw a obcego przez b. oby - Oj miocie w ykonania ustaw y z dnia 26 września
■ R ozporządzenie R a d y M in is tró w w p i ' , . ¡stwa polskiego przez o b yw a te li b. cesar-
1922 r. o uregulow a niu praw a w yboru o b y w a M s w p o M / e ... 22 stw a austriackiego lu b b. królestw a węgiei . . praw a w yboru obyw atelstw a obcego 12 ? r ZeZ b' oby w a łe ^ ty c 'n panP ) P° S1nhvw ateIstw ie Państwa Polskiego osób narodowości
2• U staw a z d n ia 28 k w ie tn ia 1946 r. o oby n d ^\ska n ych ... 23 p o ls k ie j zam ieszkałych na obszarze tern ^ • tei s ł w a ... 24 H ¥ jstt awa z d( lia 31 j narca 0 P o w s z e c h n y m obowiązku w ojskow ym ( w yciąg) . . . 24
■ U staw a z dnia 9 kw ie tn ia 1938 r. o P . Spraw W ew nętrznych i O p ie ki Społecz- R ozporządzenie M in is tró w : Spraw Wo]s o > usf aWy z dnia 9 k w ie tn ia 1938 r. o pow - n e j z d n ia 7 lutego 1939 r. w spraw ie w ykonania ustawy <
szechnym obow iązku w ojskow ym (w y c ią g ) • • ^ q ^ 20 r. w przedm iocie u tra ty
• R ozporządzenie R ady U brony Pans wa £ spełnienia obowiązku służby w o js k o w e j . 29 fy °b y w a te ls tw a P aństw a Polskiego w trzn ych z dnia 5 k w ie tn ia 1929 r. w sprawie
• R ozporządzenie M in is tra Spraw Wewnę n[eSpelnienia obowiązku służby w ojsko- u tra ty o b yw atelstw a Państw a Polskiego w s n u i « ...
Wej ( w y c i ą g ) ... ' '
2
18.
19.
20.
21
.
22
.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO N r 7
D e k re t z d n ia 13 w rześnia 1946 r. o w y łą c z e n iu ze społeczeństw a polskiego osób n a ro dow ości n ie m ie ckie j ... . . . . . . . . T ra k ta t m iędzy G łó w n y m i M o ca rstw a m i S p rz y m ie rz o n y m i i S to w a rzyszo n ym i a Polską, p odpisa ny w W ersalu 28 czerwca 1919 r. ( w y c ią g ) ...
T ra k ta t P o k o ju m iędzy M o ca rstw a m i S p rzy m ierzonym i i S k o ja rz o n y m i i N iem cam i p o d pisany w W ersalu d n ia 28 czerwca 1919 r. ( w y c ią g ) ...
R ozporządzenie M in is te rs tw : S p ra w W ewn ę trznych i b. D z ie ln ic y P ru s k ie j z d n ia 13 lip c a 1920 r. w przedm iocie nabycia i u tra ty o byw atelstw a polskiego w m y ś l a rt. 91 tra k ta tu m iędzy M o ca rstw a m i S p rzym ie rzo n y m i i S k o ja rz o n y m i a N iem cam i, podpisane
go w W ersalu d n ia 28 czerw ca 1919 r ... ... ... . K o n w e n cja pom iędzy P olską a N iem cam i o o b yw a te lstw ie i o p c ji podpisana w W ie d n iu d n ia 30 s ie rp n ia 1924 r. (w ycią g ) . .» . . . . . . . . 4 . K o n w e n c ja niem iecko-polska, dotycząca G ó rn e g o Śląska, podpisana w Genewie d n ia 15 m a ją 1922 r. (w y c ią g ) ...4 ...
T ra k ta t p o k o ju m iędzy P olską a R osją i U kra in ą , p odpisa ny w R ydze d n ia 18 m arca 1921 r. ( w ycią g ) ... .... . ; ; . , . U k ła d o re p a tria c ji z d n ia 24 lutego 1921 r. z a w a rty m ię d zy P o lską z je d n e j, a R osją i U k ra in ą z d ru g ie j s tro n y w w yko n a n iu a rt. V I I um ow y o prze d w stę p n ych w a runkach p o k o ju z d n ia 12 p a ź d zie rn ika 1920 r. (w y c ią g ) . . . . R ozporządzenie M iw .stra Spraw W e w n ę trz n y c h z d n ia 11 czerw ca 1921 r. w p rze d m io cie nabycia i u tra ty o b yw a te lstw a polskiego na zasadzie a rt. V I tra k ta tu p o k o ju m iędzy P olską a R osją i U k ra in ą , podpisanego w R yd ze dnia 18 m arca 1921 r. . . . . . . . . T ra k ta t P o k o ju m iędzy M o ca rstw a m i S v rz v m ie rzo n ym i i S tow a rzyszo n ym i z je d n e j s tro n y a A u s trią z d ru g ie j, p o d p isa n y w S aint G erm ain-en Laye d n ia 10 w rześnia 1919 r.
(w y c ią g ) ...
R ozporządzenie M in is tra S praw W e w n e trz nych z d n ia 6 lutego 1925 r. w spraw ie naby
cia i u tra tv o b yw atelstw a polskiego na s k u te k o p c ji w m y ś l T ra k ta tu p o k o ju m iędzy M o ca rstw a m i S p rz y m ie rz o n y m i i S to w a rzyszo n ym i i A u s trią , podpisanego w St. G erm ain-en L a ye 10 w rześnia 1919 r ... ... . ^ .
U m ow a m ię d zy R zecząpospolitą P olską a R e p u b lik ą Czechosłowacką w spraw ach p ra w nych i finansow ych, podpisana w W arszaw ie d n ia 23 k w ie tn ia 1925 r. ( w y c ią g ) . . . . K o n w e n c ja w sp ra w ie pew nych zagadnień dotyczących k o liz ji ustaw o o byw atelstw ie , podnisana t/> Hadze d n ia 12 k w ie tn ia 1930 ...
In s tru k c ja M in is te rs tw a S praw W e w n ę trzn ych z dnia 8 s ie rp n ia 1920 r. L. A P 2778/5 d la w ła d z a d m in is tra c y jn y c h I - e j i I i - e j in s ta n c ji w przedm iocie o b yw a te lstw a p o l
skiego (w ycią is) ...
O k ó ln ik N r. 63 M in is tra S p ra w W e w n ę trzn ych z d n ia 22 k w ie tn ia 1922 r. L .P . 0.4045 w spraw ie o b yw a te lstw a u rz ę d n ik ó w p a ń s t w o w y c h ... ... . . O k ó ln ik N r. 18 M in is te rs tw a S praw W e w n ę trz n y c h z d n ia 9 lip c a 1925 r. L. B E . 5039/25 o o b yw a te lstw ie osób urodzonych i n a tu ra liz c w a n y c h w A m e r y c e ...
O k ó ln ik N r. 105 M in is tra S p ra w W e w n ę trz n y c h z d n ia 18 lis to p a d a 1925 r. L. A 0 .2 8 5 4 , dotyczący pism i d ru k ó w schem atycznych w spraw ach o b y w a t e ls t w a ...
M in is te rs tw a S praw W e w n ę trzn ych z d n ia 9 listo p a d a 1926 r. L. A C . 3155/26 w spraw ie postępow ania w ra zie ponow n ych próśb o stw ierdzenie, uznanie lu b nadanie o b y w a te ls tw a ...
O k ó ln ik N r. 69 M in is te rs tw a S p ra w W e w n ę trz n y c h z d n ia 31 m arca 1927 r. L. B E . 8697/26 w spraw ie nabyw ania o b yw a te lstw a p o ls k ie g o ...
t w I /oi: ^ r ' *35 M in is te rs tw a S praw W e w n ę trz n y c h z d n ia 20 lip c a 1928 r. L. A . C.
s k ' e g ( W S? ra^ e usI a*eni Q ob yw a te lstw a obcego u osób ubiegających się o nadanie p o l- O k ó ln ik N r. 241 M in is te rs tw a S p ra w W e w n ^U zn ych z d n ia 26 listo p a d a 1928 r. L . A C . 4327/1 w spraw ie nabycia o b yw a te lstw a po lskiego na zasadzie a rt. 4 p k t. 5 ustaw y z d n ia 20 stycznia 1920 r. przez p rz y ję c ie urzędu p u b lic z n e g o ...
O k ó ln ik N r. 101 M in is te rs tw a S praw W e w n ę trz n y c h z d n ia 26 p a ź d z ie rn ik a 1933 r. o stw ie rd z e n iu o b yw a te lstw a polskiego na po dstaw ie w yciągów z re je s tru m ieszkańców O k ó ln ik N r. 75 M in is tra S praw W e w n ę trz n y c h z d n ia 26 lis to p a d a 1935 r. L . A C . 1-92-2 o u tra cie o b yw a te lstw a p o l s k i e g o ...
O k ó ln ik N r. 77 M in is te rs tw a S praw W e w n ę trz n y c h z d n ia 27 listo p a d a 1935 r. L. A C . 1-93-2 o w y d a w a n iu pośw iadczeń o b yw a te l stw a polskiego w spraw ach e m e ryta ln ych
str-
30 31 34
35 37 47 59
63
64
65
67 68 69
75 87 87
90 90
91
91
92 92 95
str.
i2 - O k ó ln ik N r. 79 M in is tra A d m in is tra c ji P u b lic z n e j z dnia 21 g ru d n ia 1945 r. L. IV . .0 18513/45 w spraw ie nadawania i u tra ty oby w atelstw a polskiego . . « • • • • • ■ 94 43 • Pism o okólne M in is tra A d m in is tra c ji P ubliczne, z dnia 15 czerwca 1946 r. L. IV . A A .
1804/46 fm v rin ô c/ntvczacv za ła tw ia n ia s p ra w uznania ob yw a te .stw a j . . . . . . 95 44. O k ó ln ik N r ^ M in is tra Ziem O dzyskanych z dnia 11 m aja 1946 r. L . 10030/1111874146
stw a P olskiego osób narodowości p o ls k ie j zam ieszkałych na obszarze Ziem O dzysk 95 45 Z arządzenie M in is tra Ziem Odzyskanych z dnia 6 k w ie tn ia 1946 r . L . 6703/11J 1349146
w spraw ie try b u stw ierdzania p o ls k ie j przynależności narodowe, osob zam ieszkałych na
*
2107/46 w spraw ie obyw atelstw a polskiego osob, zam ieszkałych na obszarze Ziem O d-l ¿ “'.« .« r T v v-
^»• O M A . 49 M in is tra AdministracjiPuWcine) z M a 29 p aździernika 1946 r. IV . ^ A A . 4895/46 o uznaniu i nadaniu ob yw a te lstw a p o ls k ie g o ... i
B P O B Y T C U D Z O Z IE M C Ó W :
iS- Rozporządzenie Prezydenta ' Rzeczy pospali lei z dnia 13 sierpnia 1926 r. o cudzoziem- ^
®- Rozporządzenie Ministra ¿praw Wewncjlrz nyc 'z dnia S'liitopada ¡¿29 o mchu
* R o f^ z T z e n ie ' Ministra Spraw Wewnątrz nych 'z dnia l i października 1930 r. o opla- ^ 5, ł ° ch za k ° r t y osiedlenia . . • ' dnia '31 m aja ¡932 r. o w ykonaniu
• R ozporządzenie M in is tra S praw ‘ l sPOl i t ej z dnia 13 sierpnia ,1926 r. o cu- o rt. 19 rozporządze nia P rezydenta Rzeczy po f ] ... yy>/
52 dzoziem cach tra n z y to w e j d la em igrantów, podpisane
• Porozumienie w sprawie ustanowienia k a rty traruyi w , s , 25 53 % Genewie d n ia 14 czerwca 1929 r. '¿¿ia ¡ { k w ie t n ia 1932 r. o prze je ż - '
• Rozporządzenie M in is tra S praw W ew nętrzny ... ... . 126 s dzie cudzoziem skich em igrantów za/nors*i c • . ’dnia ¡4 'kw ietnia 1932 r. o dokum en-
4- Rozporządzenie M in is tra Spraw W ew nętrznych z d n a J * « w ... , 2S 55 p ch upow ażn iających do Trzek^ czan^ è^ ^ d n i a 3 0 l i p c a 1938 r. w sprawie kon-
R ozporządzenie M in is tra S praw W eum ętrznyct1 . ... j 28 Sę tr ° R ruchu osobowego przez granice Pans wa I m aja 1946 r. o w sp ó łd zia ła n iu
Rozporządzenie M in is tra Ziem 0 d z y f anJ ó obowiązku m eldunkowego i re je s tra c ji 133 S7 osób trzecich w d o p e łn ia n iu przez clldz{ { ie ^ V v c h z dnia 7 sierpnia 1928 r. L. SP
O k ó ln ik N r. 144 M in is te rs tw a Spraw Wew ą Y zfl mejd u n k i cudzoziemców . . . 133 5$ 222811128 w spraw ie pobierania Przez & , ‘ ‘j r " fv c h z dnia 12 czerwca 1930 r. L. A C .
O k ó ln ik N r. 97 M in is te rs tw a S praw We -ę y . . pobycie cudzoziemców . . . 134 59 4895/3 w spraw ie należytego przestrzegania p P ^ w rześnia 1935 r. w spraw ie
' R o ln ik N r. 54 M in is tra Spraw W ew nętrznych z d n a l O w r 2 ... . . 136 5o a t r a k c j i o dowodach osobistych cudzoziem ców ( w y c i ą g i ... /3?
S k o r o w id z ...
O b j a ś n i e n i a .
, , ~ ' obyw atelstw a polskiego zamieszczono poza nor- W zeszycie n in ie jszym w dziale dotyczą y . zaw artych przez P olskę i ogłoszonych Q!* i ustaw odaw stw a wewnętrznego rów nież p , • nabycie i u tra tę p o lskie , przynależności S ie n n ik u U staw um ów m iędzynarodow ych, , * umów w i n n y c h dziedzinach znajom ość po- .u s tw o w e j. N iezależnie od aktualności c y ‘ obyw atelstw a osób, k tó ry c h dotyczą, i w tym
>n ?y c h p rzepisów je s t niezbędna d la n a le ż y te j uwzględniono p rzyte m zupełnie przepisów r&Sie znajd u ją one nad a l pewne zas/osoiw m e. _ N arodow ej R. P. i Rządem Z. S. R. R.. do- t ^ ] ° wy z dnia 6 lipca 1945 r. m iędzy Rządem g . n -0 ogłoszono j e j dotychczas w D zien
n i k ąr ? i sPra w obyw atelstw a i ew akuacji, pon A dm inistracyjnego, zaw ierających in te rp ré ta ** G staw . Obok w y ro k ó w N ajw yższego 1 r y t akże pod odpow iednim i a rty k u ła m i Konw en-
? ¡ p i , u m ie s z c z o n y c h w zeszycie p rz fP%oW: ^ , ° Rozjemczego d la Górnego Śląska.
G enew skiej zasadnicze orzeczema ! r y . ian0W ieniam i późniejszych norm, pom inięto, na- t0 “ rzep is y praw ne, uchylone w yra źn ym i p ■ w yraźnie zm ieniony ani uchylony, lecz , 'Piast w p rzyp a d ka ch , g d y dany p rz e p is -n ie , ó in i ej szy ch przepisach praw nych, po- - da Sam Prze d m io t odm iennie uregulow a y d ru kiem. Orzecznictwo sądów, uw agi i o k ó ln ik i, h{ ° tekst n o rm y zam iast tłu s ty m z w y k ły m , . ni eaktu a ln e ich części i w yrażenia — l y a okólne oraz in s tru k c je podano z w y k ły m drukiem , a
^ s y w ą , _ 3 - ---
N r 7 OBYWATELSTWO POLSKIE ORAZ POBYT CUDZOZIEMCÓW___ 3
4 PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ' N r t S k r ó t y :
Z, W. — Z b ió r W y ro k ó w N ajw yższego T ry b u n a łu A d m in is tra c y jn e g o .
O. P. A . — O rzecznictw o Sądów N a jw y ż s z y c h w spraw ach p o d a tko w ych i a d m in is tra c y jn y c h . G. A . — Gazeta A d m in is tra c ji.
G. S. — Gazeta Sądowa W arszawska.
T. R. — T ry b u n a ł R ozjem czy d la Górnego Śląska (podano ty lk o orzeczenia ze z b io ru urzędowego) In n y c h skró tó w , ja k o powszechnie zrozum ianych, nie objaśnia się.
A. O B Y W A T E L S T W O POLSKIE.
1. U S T A W A
z dnia 17 m arca 1921 r.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. R. P. z dnia. 1 czerw ca 1921 r. N r 44, poiz. 267) (w y c ią g )
R o z d z i a ł V.
Powszechne obowiązki i prawa obywatelskie.
A rt. 87.
Obywatel oolski nie może być równocześn:e obywatelem innego państwa,
A rt. 88.
Obywatelstwo nolskie s5e;
a) prz<>z urodzeń z rodziców, mających oby
watelstwo rolskie,
b) przez nadanie obywatelstwa ze strony powołanej władzy ranstwrw ej.
Inne postanowienia co do obywatelstwa poi- kiego, jego nabycia oraz utraty o k re ś \'ą osob
ne ustawy.
D alsze w y w o d y skarżącego, że k o m p e te n tn e w ładze p o ls k ie w y d a ły m u p a szp o rt na czas od ro k u 1920 do ro k u 1923, a ty m sam ym uzn ły go za o b y w a te la polskiego , są bez znaczę ia, poniew a ż o b y w a te ls tw o p o ls k ie — ja k to w y n i
ka z a rt. 88 K o n s ty tu c ji — może b yć n a b yte t y l
k o w sposób, o k re ś lo n y w u staw ie, a d o ty c h czas w żadnej u sta w ie za ty t u ł n a b y c ia o b y w a te ls tw a po lskie g o nie zostało uznane samo t y l
k o oznaczenie — ch o cia żb y n a w e t dokonane przez w ła d z ę k o m p e te n tn ą do ro zp o zn a w a n ia sp ra w o b y w a te ls tw a — poszczególnej osoby ja
k o o b y w a te la p o lskie g o ; oznaczenie ta k ie samo prze z się nie może b yć w obec tego p o d sta w ą d la danej osoby do żądania, b y b y ła w p rz y szłości uw ażana za o b y w a te la p o lskiego , (z m o
ty w ó w w y ro k u N. T. A , z dnia 1 5 /X II 1928 r.
1. re j. 5386/26 Z. W . N r 1592).
P ośw iadczenie o b y w a te ls tw a , o g ra n ic z a j^
się do o g ó ln iko w e g o s tw ie rd ze n ia , że dana ° s°
ba jest o b y w a te le m p o lskim , nie jest a kte m Pr®
w o tw ó rc z y m w d zie d zin ie o b y w a te ls tw a , g a /j’
ja k to w y n ik a z a rt. 88 k o n s ty tu c ji, o b y w a ć stw o p o ls k ie może b y ć n a b y te ty lk o w spos° ' o k re ś lo n y w ustaw ach, a w żadnej z o b o w ia z|j ją cych u s ta w o trz y m a n ia pośw ia d cze n ia om w a te ls tw a nie zaliczo n o do ty tu łó w nabyc o b y w a te ls tw a p o lskiego . Osoba zatem , kto ta k ie p ośw iadcze nie o trz y m a ła , przez to o trz’
m anie n ie staje się o b y w a te le m p o lskim . S ka rżą cy z ty tu łu w y d a n ia m u p o ś w ia d < Ą nia, o k tó r y m m ow a, m ógł w obec tego na* ’\
nie o b y w a te ls tw o , a je d yn ie D raw o d o m a g a j się, aby go na p o d sta w ie tego p o św iadcz3*1^
uw ażano za o b y w a te la p o lskie g o — oczvW is ty lk o do c h w ili w y k a z a n ia przez władzę* K o b y w a te ls tw o p o ls k ie mu nie służy. G dy z ^ w ła ś n 'e ustalono , że ska rżą cy z żadnego Vxt j, niego podm esionego ty tu łu praw nego obywa*
stw a p o lskie g o nie n a b ył, p rz e to w unieważa niu w ydanego mu pośw iadcze nia N. T . A . 11 m ógł d o p a trz e ć się naruszenia p ra w s k a r ż ą ^
go. (z m o ty w ó w w y ro k u N. T . A . z d n ii 2-1 1931 r. 1. re j. 436/30 Z. W . N r 427 A ).
2. U S T A W A
z dnia 20 stycznia 1920 roku o obywatelstwie Państwa Polskiego.
j i l (Dz. U. R. P. z dnia 31 stycznia 1920 r. N r 7, PoZ’cZy' w b rz m ie n iu zno w e lizo w an ym rozp. P rezyd en ta Rze p o s p o lite j z dnia 3 grudnia 1932 r. (Dz. U. R. P. jl®
poz. 896) z dn ia 28 grudnia 1934 r. (Dz. U . R. P. ( poz. 976) oraz d e k re te m z dnia 19 p a ź d z ie rn ik a *
(Dz, U. R. P. N r 81, poz. 548),
, JjjO' A rt. 1. Obywatel polski nie może być je°
cześnie obywatelem państwa innego. ( .j A rt. 2. Z chwilą ogłoszenia ustawy nintey^j prawo obywatelstwa polskiego służy osobie bez różnicy płci i wieku, wyznania 1 rodowości, która:
1) jest osiedlona na obszarze Państwa poi' skiego, o ile jej nie służy obywatelstwo państwa. Za osiedlonego w Państwie P °‘s
Mr 7 OBYWATELSTWO POLSKIE ORAZ POBYT CUDZOZIEMCÓW 5 Vy TJaczemu niniejszej ustawy jest uważany . . . . . . • _ „ * tIW 3 7 fin v k t O ! k i o. b y ł przynależny ojciec w czasie ich urodzenia, dzieci nie-,lubne _ gm inyi do k tó re j byfa pr2ynależna ich m a{kea
aJ jest zapisany lub ma prawo być zapisa- N iew łasnow olne dzieci upraw nione n a b y w a ły p rzyn ależ
nym do ksiąg stałej ludności b. Królestwa
■ 7 1VU Uld LKĆl,
^ ¡e w ia s u u n u iu t u .> .v i u,,iu<>uiuuv n a b y w a ły p rzyn ależ
ność do gminy, w k tó re j ich ojciec posiadał praw o przy- I.. V n n i" r i w czasie uoraw nienia. Przez znmnżc^Jó^;
nosc ao gmuiy, w ń tu ic j iŁ-ii yssidudi praw o p rz y należności w czasie upraw nienia. Przez zamążpójście k o bieta nabyw ała przynależność do gm iny męża. P rzyjęcia do zw iązku przynależności d o kon yw ała gmina, w zględnie przełożona w ładza polityczna, o ile gmina zaniechała
UU z. vv -- ~-- _ --- ‘ /
przełożona w ładza po lityczn a, o „ c gumia zaniecnaia rozstrzygnięcia _ sprawy w te rm in ie sześciomiesięcznym od da ty złożenia prośby. G m ina miejsca p o bytu nie m o
gła odm ów ić przyjęcia do zw iązku przynależności ob yw a te lo w i Państwa, k tó ry po nabyciu w łasnow olności prze
b y w a ł w tej gm inie d o bro w olnie i bez p rz e rw y przez la t A~,\n c\oń ni o U rur 7vs t a i ac z DubliczneęJo ziinnafr^onia nł Dywai W tej gm inie uuuiuYyuuut; i p iie r w y przez la t dziesięć nie korzystając z publicznego zaopatrzenia ubo
gich. Przez objęcie urzędu publicznego na b yw a li p rz ’ — leżność do gminy siedziby urzędowej m ianow ani na s urzędnicy i „s łu d z y “ państwa, dw oru, kraju, gminy,
„i-o ^critacii no w ia tow e i i funduszów Dublicznvch. dn.
Polskiego;
") ma prawo swojszczyzny w jednej z gmm na obszarze Państwa Polskiego, stanowią
cym poprzednio część składową Państwa Austriackiego lub Węgierskiego; t c) miał już przed 1 stycznia 1908 r. z tylu u
obywatelstwa niemieckiego stałe mieis-e zamieszkania na obszarze Państwa Pol
skiego, stanowiącym poprzednio część
składową Państwa Pruskiego^ _ urzędnicy i „s łu d z y “ państwa, dw oru, kraju, gminy, re
był zapisany do gminy miejskiej lub wiej- prezentacji po w ia tow e j i funduszów publicznych, ducho
Skiei, albo do jednej Z organizacji stano- wni, nauczyciele publiczni oraz notariusze.
~ T?nsvi«k!e- Zmiana przynależności gminne) męża rozciągała się na
na Ziemiach b. Cesarstwa K Y - Żonę, a zmiana przynależnoś-.i ojca lub m a tk i nieślubnej—
po jakie wchodzą W skład Państwa r O l - na nj eW}asn.0w olne dzieci. U tra ta praw a ob yw a te lstw a—
! - ' pociągała za sobą rów nież u tra tę praw a swojszczyzny,
a nabycie swojszczyzny w gm inie— wygaśnięcie tego p ra wa w gm inie poprzedniej przynależności.
Jako dokum enty, stw ierdzające pra w o przynależności, w y s ta w ia ły gminy t. zw. c e rty fik a ty przynależności w e- , dług wzoru ustalonego w załączniku do ustaw y z dnia
3 grudnia 1863 r. .
W sprawie pojęcia zam ieszkania b. o b y w a te li niem iec
k ic h (art. 2 ust. 1 p k t. c) ustaw y — p. przepisy K on w e ncji W iedeńskiej o ob yw a te lstw ie i opcji i ko n w e n c ji n ie m iecko polskiej, dotyczącej Górnego Śląska (poz. 21 i 22
niniejszego zeszytu). . , .
P pod poz. 31 niniejszego zeszytu p k t. 15 i 16 in s tru k c ji M in is te rs tw a Spraw^ W ew n ętrznych z dnia 8 sierpnia [ -” 'uę an. l i / z i u tt-p o irroo r. i i— J920 r „ zawierające w vjaśnienia w sprawie zapisów do
ukaz z dnia 8 VTI 1868 r. dotyczący przesiedla- m Jeiskich i w iejskich oraz do organizacji stanowych --- . . . . .. ... i ™ za- g^ z.emiach b Cesarstwa Rosyjskiego (art. 2 p k t. 1 lit. d)
ustaw y o obyw a te lstw ie Państwa Polskiego.
P przepisy podanych pod dalszym i pozycjam i zeszytu um ów m iędzynarodow ych, k tó re częściowo ro z w ija ją bądź zm ieniają pośrednio n ie k tó re postanow ienia art. 2
ustawy. . .
1 Polska w c h w ili odrodzenia swego me m ia ła w łasnych o b y w a te li w znaczeniu p raw nym , l u d n o ś ć związana zam ieszkaniem , urodzew em skierfn;
Vr°^ z^ a s’® na obszarze Państwa Polskie
g o ile nie służy jej obywatelstwo innego Pan- r>ona^to k ł órej na mocy tr?*kł atów miedzv-
^odowych obywatelstwo polskie przysługuje«
lgs, P^awe mrowadzenia ksiąg lu d n o ś -i stałej w b. K ró - i p.'v' e P olskim re g u lo w a ły : in s tru k c ja o utrzym aniu s t i ^ d z P u i u ksiąg lu dności w mmstach i gminach w ie j- Adn?. K ró le s tw a Polskiego, zatw ierdzona decyzją Rady i » „ . ’’ ‘ 'tra c y jn e j K ró le s tw a z d n i- 10/22 listopada 1861 r.
f r ^ ln g ic z n a in s tru k c ja dla m W ars z -w y , zatw ierdzona
* V } Z Radę dn. 11/23 lu t-d o 1866 r. Późniejsze przepisy tija as*~za ukaz z dnia 8 V I I 1868 r. dotyczący przesiedla Itrp.f Cesarstwa do K ró le stw a , w p ro w a d z iły w tym za
p “ niezua„zne zmianv, , . ,
< W aWo zapisu do ksiąg ludności stałej p-zyslug iw a lo Z in„ '’V t) stale zam ieszkałym w gminie, 2) p rz z b y ym
*>edl I1 gmin na s ta ły po bvt. o ile z ło ż y ły do w ody prze- sk l Perda- W pisa nie ob cokra jow ca, o ile o s ie d lił się na
" k gminie, m ogło nastąpić każdorazow o ty lk o na Cy y deCy zji M in is tra S praw W ew nętrznych. M ieszkan
ką esarstwa m ogli być zapisani do ksiąg_ po uzys aniu
i Via ,asadzie obow iązujących w cesarstw ie przepisów UKU iO SC ¿w i h«“ “ “ --- , ■ , n , U ” Wej uectw a uw alniającego z gm iny lub organizacji stano- , C z a r a m i , k t ó r e w e s z ły W s k ła d P o ls k i,
" " " 1 “ ' ?i " " “ L ~ K , t S Ś t b S• * « * * * K posiadałap o k a j a
ie£ Łi*»y b y ły zapisyw ane do ksiąg ludności stałego « . uw ażany za o b yw a te la polskiego. Zadanie r*Vnf P °b y tu m ężów i nie m ogły bez ich pozw olenia i t ¡a obok p o sta ro w ie ń , za w a rty c h w art.
a,°ktn- i wiadectwa przesiedlenia do innej P lel sc0T (u . P T r a k i a tu W ersalskiego (poz. T2&'\970 Dz.
i f c 1” tS,#i S“ ,e‘ ° “ IS“ P ' U s',1 S z u s t a w y a 20 stycznia 1920 r. W t n k lvctl — •• umz u
Wvi a l ub opiekuna. , . «
°sii i r,e®lenie z ksiąg osoby, k tó ra p rz e s ie d liła się do e iub w y e m ig ro w a ła zagranicę, mogło nastąpić jedy- Vcha m,o rv de cyzji K o m is ji Rządowej S praw W ew n ętrz-
h b _°d 1868 - — - - >
rzynaieznosci czyn s w u js w ij« .“ ; — --- t l w - r a A u s tria c k o -W ę g ie rs k ie g o było unormowane
W a M dn:a. 3 grudnia 1863 r. o u r c ' ' - ...kow
ostatnim przepisie uznano za o b y w a te li p o ls
k ic h trz y kategorie esób, a m ia n o w icie : osoby, o'd7B^ ,ecyz,I. IVOT ' ' 1 KaZąQUW,i’ --- R e d lo n e na obszarze, w chodzącym w skład:
i > > p4 n j Ze“ no/ri c"yu"sw ojszczyzn y na terenie p olski; o soby urodzone na tym obszarze, i oso- A u s tria c k o -W ę g ie rs k ie g o bvlo unorm owane .k t órym o b yw a te lstw o polsk e sm zy z m ocy (vaą z dnia 3 grudnia 1863 r. o uregulow aniu stosunków , . m iędzynarcuo w ych. N abycie obvąva- l?Ptdr2ynaIeżnosci ^Dz- P' P' N r l 0^ ' rn ° n ep1ZN1T22) t M w a t a k z t y t u ł u o s ie d le n ia , ja k i z t y t u ł u i Ptlle ustaw ą z dnia 5 grudnia 1896 (Dz. U-P; N r 22k t e ls t w a ta K z . 7 , - prze pisy t e re g u lo w a ły praw o nabycia i u tra ty g o d z e n i a u z a le ż n io n e o d te o, z e d a n e j s o b ie L°.ależności na przyszłość, p rz y ocenie praw a sw oj- g } u ź y o b y w a t e ls t w o in n e g o p a ń s t w a . G d v b y
; ztlV W w ie lu w yp ad kach należało uw zględnić ro w - “ t o o b c e o b y w a t e ls t w o r o z u m ia n o t a k ż e fZbC1UsL o b y w a te ls tw o p a ń s tw zaborczych w o d n ie a rt. 2.
O k tó ry m inowa, o ile d o tyczy o b yw a te lstw a z ty tu łu os:edlenia albo urodzenia, b y łb y bez- celowy. Osoby bowiem , urodzone prz»d dniem wniścia w życie u sta w y z 20 stycznia 1920 r, na obszarze, w chodzącym obecnie w skład Poł ski, jak ró w n ie ż osoby osiedlone w pow yższym dniu r Ssciowo prze pisy poprzednie, w szczegoin p
u n s k ry p c y jn y z dnia 25 października 1804 {Zb. Ust.
p o ®^r - 3), p a te n t cesarski z dnia 17 raaf c9 . , . fT. N r 170) i p a te n t cesarski z dma 24 m e , • (Dz. P. p_ j\jr 5gi
Przynależności do gm iny m ogli nabyć ty lk o ń a łi 6- Palis tw a : 1) przez urodzenie, 2) przez za ■ Hal żf dstw a, 3) przez w yraźne przyjęcie d° ,?w ią . c f e o M . 4) P ^ e z objęcie urzędu Pu b l‘ cf “ ^ ej
łubu© n a b y w a ły przynależność |nuny>
6 PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO na ty m obszarze, b y ły z n a d e r n ie lic z n y m i w y
ją tk a m i w ła ś n ie o b y w a te la m i p a ń s tw z a b o r
czych. Na zasadzie a rt. 2 pp. 1 i 2 m o g ły b y na
b yć w o b e c tego o b y w a te ls tw o ty lk o osoby, k t ó ry m nie s łu ży w ogóle żadne o b y w a te ls tw o , a za
te m osoby, k tó ry c h lic z b a w stosunku do m ilio n ó w ludności, zw iązanej z te ry to riu m , k tó re w e szło w skła d P o lski, b y ła w p ro s t zn iko m a . Że u sta w o d a w ca w p o w yższych przepisach, m a ją cych p o d sta w o w e znacznie dla k w e s tii, k to ma b y ć u w a ża n y za o b y w a te la w skrzeszonego P ań
stw a, m ia ł na m y ś li n ie pow yższe znikom e w p ro s t w y ją tk i, lecz sze ro kie m asy ludności, nie może ulegać w ą tp liw o ś c i. W o b e c tego p rz y ją ć należy, że w zastrzeżeniu, o k tó ry m m owa, chodzi ty lk o o o b y w a te ls tw o p a ń s tw innych, n ie b. zaborczych, albo o o b y w a te ls tw o w p ra w dzie jednego z b. p a ń s tw zab o rczych , lecz n a b y te p o raz p ie rw s z y albo p o n o w n ie p o p o w ro cie P o ls k i do b y tu pa ń stw o w e g o , (z m o ty w ó w w y ro k u N. T . A . z 20/V 1932 r, ł. re j. 9415/30.
Z. W . N r 545 A ).
2. O soby, zapisane do ksiąg lu d n o ści sta łe j w gm inie, k tó ra w c h o d z iła w s k ła d b. K ró le s tw a P olskiego, a nie sta n o w i części s k ła d o w e j obec
nego P aństw a P olskiego, n ie n a b y ły z ty tu łu pow yższego zapisu na zasadzie a rt. 2 p. 1 lit . a u s ta w y z 20 styczn ia 1920 poz. 44 Dz. U st. o b y w a te ls tw a Dolskiego, (w y ro k N. T . A , z 9.1.1926
r. 1. re j. 823,25 Z. W . N r 855).
3. A r t . 2 p. 1 u s ta w y z 20 styczn ia 1920 g ło si: „ Z c h w ilą ogłoszenia u s ta w y nin ie jsze j p ra wo o b y w a te ls tw a p o lskie g o słu ży ka żd e j osobie bez ró ż n ic y p łc i, w ie k u , w y z n a n ia i n a ro d o w o ści, k tó ra : 1) jest osiedlona na obszarze P aństw a P olskiego, o ile jej n ie s łu ży o b y w a te ls tw o in n e go P aństw a. W p rze p isie ty m uznane z o s ta ły za o b y w a te li p o ls k ic h osoby, złączone w ęzłem , oznaczonym w u s ta w ie ja k o osiedlenie, z obsza
rem P aństw a P olskiego, a w ię c z obszarem P o l
s k i w skrzeszonej. Z w y m ie n io n y c h w u sta w ie s łó w „b e z ró ż n ic y p łc i, w ie k u , w y z n a n ia i n a ro
d o w o ś c i“ w y n ik a , ża żadne inne w ska za n ie , a je
d yn ie łączność osoby z obszarem P o ls k i w s k rz e szonej b y ło m o tyw e m , k tó ry m się u sta w o d a w ca k ie ro w a ł. Z danie d rugie tego samego p rz e p :su b rz m i: „Z a osiedlonego w P a ń stw ie P o ls k im w znaczeniu nin ie jsze j u s ta w y jest u w ażany, k to : a) jest zapisany lu b ma p ra w o b y ć zapisanym do ksią g sta łe j lu d n o ś c i b. K ró le s tw a P o ls k ie g o ."
Z pow yższego u k ła d u p. 1 a rt. 2 w y n ik a n ie w ą t
p liw ie , że zdanie p ie rw sze tego p rze p isu re g u lu je k w e s tię , na k tó ry m te ry to riu m , w in n a b y ć osoba osiedlona, b y n a b y ła o b y w a te ls tw o p o l
skie na zasadzie przepisu, o k tó ry m m owa, a zdanie następne o k re śla je d yn ie pojęcie osie
dlenia, o ile w rachubę w c h o d z i obszar b. K r ó le s tw a P olskiego, w c ie lo n y do P o ls k i w s k rz e szonej, a n ie zm ienia zasady w y p o w ie d z ia n e j w udaniu p ie rw s z y m co do obszaru, na k tó ry m
Nr 7
osiedlen ie m a m ieć m iejsce (z m o ty w ó w w yrok«
c yt. w p o p rz e d n im p u n kcie ). . 4. N a te re n ie b. K ró le s tw a K ongresow ego «*
b y ło przepisu, k tó r y b y o b y w a te lo m h o n o ro w t w e d łu g ro s y js k ic h p rz e p is ó w ó stanach (zbio p ra w ces. ros. to m IX ) d a w a ł ja k ie k o lw ie k ^
¡a tko w e p ra w a w k w e s tii zapisu do k s :ąg ludn<>' ści s ta łe ' (w y ro k N. T . A . z 19.11.1927 r. 1. re
1081/26 Z. W . N r 1129). 20
5. D o w ó d w ym aganego w a rt. 2 u s ta w y z s tyczn ia 1920 poz. 44 Dz. U s t. zapisu do ksńUj lu d n o ści sta łe j m oże być, w ra zie n ie m o ż n o ^ d o sta rcze n ia w y p is u tych że ksią g z p o w o d u >
b ra k u , p ro w a d z o n y in n y m i ś ro d k a m i dowo«
w y m i " (w y ro k N. T . A . z 17.V I 1927 r. L ^
2086/25 Z. W . N r 1240). .
6. P ra w o do zapisu do ksią g lu d n o ś c i sta :ako t y t u ł do n a b y c ia o b y w a te ls tw a polskiej? ' na zasadzie a rt. 2 o. 1 ust. a) u s ta w y z 20 st c z rra 1920 ooz. 440 D z. U st. is tn ie je ty lk o długo, ja k długo trw a stałe zam ieszkanie w«)? ! dnie osiedlen ie się danei osoby (w y ro k N. 1- z 31.1.1930 r. 1. rej. 2526/28 Z. W . N r 188AJ- 2
7. „ W posta n o w ie n ia ch , z a w a rty c h w art p. 1 ustęp 2) u sta w y, o k tó re j m ow a, nie uza żniono n a b y c ia o b y w a te ls tw a od zrealizow ać p ra w a do zapisu do ksiąg lu d n o ści sta łe j na szarze b y łe g o K ró le s tw a P olskiego i wobec go ta k ż e osoby, k tó re fa k ty c z n ie n ig d y do > ty«
że ksią g nie b y ły zapisane, a k tó ry m słuZT^
w c h w ili ogłoszenia pow yższej u s ta w y do tego zapisu, n a b y ły o b y w a te ls tw o polskie zasadzie a rt. 2 p. 1 ustęp a) tejże u sta w y, z ^ go zaś nie w y n ik a , że na zasadzie tego przep n a b y li o b y w a te ls tw o p o ls k ie ta k ż e ci, k fV f w d n iu ogłoszenia u s ta w y z 20 styczn ia y . ^ i ani nie b y li zapisani do ksią g lu d n o ści stałe) też w d n iu ty m p ra w a do tegoż zapisu n ie P % d a li, a to ch o cia żb y ono n a w e t p rz e d ty«*
dniem im słu żyło , (z m o ty w ó w w y ro k u c
w p k t. poprze d n im ). , ' ej,
8. U rz ę d n ic y e w a n g e lic k ie j g m iny k o ś c ie « ^ o ile nie podpadają po d pojęcie osób duchow i/
n ie n a b y w a ją z ty tu łu swego u rzę d u p r z y n f . j.
ności gm innej na zasadzie § 10 u s ta w y z 5 g ^ nia 1896 r. (austr. Dz. P. P. N r 222). (z m otV w y ro k u N. T . A . z 1.V.1919 r. 1. re j. 2833"
Z. W . N r 71A ). r
9. S ta ro sta u n ie w a ż n ił w sp o m n ia n y w y ż e j « {, t y fik a t p rzyn a le żn o ści z tego pow odu , że ża.cy, n ie m ając o b y w a te ls tw a państwowej?„
nie m ógł n a b yć p rzyn a le żn o ści gm innej w p
szczowie. U rz ą d W o je w ó d z k i za zn a czył w ^ ty w ach zaskarżonego orzeczenia, że wedł«&^L u s ta w y z 3 g ru d n ia 1863 r. N 105 Dz. P. P-, Pr ^g, należność gm inną mogą n a b yć ty lk o „obyY /a , le p a ń s tw a “ , że przez ty c h o b y w a te li należy zum ieć w czasie p rze d u p a d k 'e m A u s tr ii w a te li a u s tra c k ic h , w czasie paś po u p aC^;g A u s tr ii — o b y w a te li p o ls k ic h i że skarżący n a b y ł o b y w a te ls tw a p o ls k ie g o przez swoją n
N r 7 OBYWATELSTWO POLSKIE ORAZ POBYT CUDZOZIEMCÓW ślubną m a tk ę L. W . ani też z ty tu łu urodzenia
na obszarze, w chodzącym w skład^ Polski, ani w re szcie z ty tu łu służby w ojskow ej. Przez u^atkę sw oją ska rżą cy nie n a b y ł (art. 5 usta w y 2 20 styczn ia 1920 r. poz. 44 Dz. Ust.) w edług Zaskarżonego orzeczenia ob yw a te lstw a p o ls k ie go, p oniew a ż nie u d o w o d n ił, że m a tka jego na
b y ła o b y w a te ls tw o a u stria ckie , a w ślad za tym Przynależność gm inną w Borszczow ie. Skarzą- cy o k re ś la te m o ty w y jako circulus vitiosus. Za
rzu t te nie jest tra fn y . J a k to bow iem zaznaczo
no w m o ty w a c h zaskarżonego orzeczenia, p rz y należność gm inną może w edług § 2 wspomn a- nej w yże j u s ta w y z dnia 3 grudnia 1863 nabyć ty lk o „o b y w a te l p a ń stw a ", a zatem osoba, bę
dąca o b y w a te le m le g o państwa, k tó re nad daną gminą w y k o n y w a w ła d zę suwerenną. W art. zas
^ P- 1 ust. b) w spom nianej już rów nież wyże) Ustawy z 20 stycznia 1920 r. uznano z chw lą ugłoszenia tejże u sta w y za o b y w a te li polskie i
° soby, m ające p ra w o swojszczyzny, c zyli p rz y należność w jednej z gm in na obszarze Państwa Polskiego, w chodzącej poprzedn io w skład A u s trii lu b W ę g 'e r, o ile danej osobie nie służy o b y w a te ls tw o innego państw a. K to zatem w cza- s:e w y k o n y w a n ia w B orszczow ie zw ierzchn e) w ła d z y p a ń s tw o w e i przez A u s trię posiadał oby
^ n te ls tw o a u s tria c k ie , m ógł w tym że czasie na- nyć p rzynależno ść gm inną w Borszczowie. O b y -
^ n t e l a u s tria c k i, k tó r y w pow yższym czasie przynależność tę n a b y ł, s ta ł się na zasadzie
° s,a tn io w ym ie n io n e g o p rz e p :su obyw atele m P olskim — oczyw iście z w yżej p rzytoczonym O strze że n ie m , w ty m przepisie zaw artym . K to n atom iast do czasu w y k o n y w a n ia w Borszczo- y ,e w ła d z y z w :erzchn!ej przez A u s trię obyw a- els tw a a u stria ckie g o nie posiadał, m ó ^ł dcpie r ° Do tym że czasie nabvć przynależność gminną
^ Rorszc-^owie i to ty lk o w tv m raz'e. leżeli Posiadał o b y w a te ls tw o polskie, bez względu na z ia k :ego ty tu łu praw nego je nabył, z m 0*
l Y w ów w y ro k u N. T. A . z d n :a 9lX 1931 r. L rej. 2593'30 Z. W . N r 422 A .).
10. P rzed rozpadnię ciem się M o n a rc h ii au- s,ria c k o -w ę g ie rs k ie j przynależność grmnna pa l ła - w e d łu g § 17 u s ta w y z 3 grudnia 1863 N r 105
2- P. P., przez n a b ycie przynależności w innej Rminie ty lk o w ów czas, gdy gm ina ta zna)dowa
a się na obszarze, na k tó ry m ta ustaw a o o
^ m z y y ,a ła. fw y ro k N T. A . z 25/X I 1931 r. 1. rej.
^ 9 2 /3 0 i 2893/30 Z. W . N r 458 A .). _ 11 ■ O ko liczn o ść, że osoba, dla k tó re j WY
^er t y f ik a t p rzynależno ści, p rze w id zia n y w_j5 Ustr. u s ta w y z 3 grudnia 1863 N r 105 Dz. . •«
s ie rd z o n e j nim przynależno ści nie nab> a, sa 'Va Przez się nie ma istotnego z£ qczen' a. a
uteczności p ra w n e j tegoż c e rty fik a tu . l Y N T. A . z dnia 17/X 1935 r. 1. re). 4867/33
C' W . N r 1071 A ). , •
„ p . J a k to w y n ik a z §§ 32 i 33 wspomniane, .^ ta w y 2 3 gru d n ia 1863 r., c e rty fik a t przyna-
2Qości, w y d a n y p o p ra w n ie pod względem
m alnym , jest dokum entem pub liczn ym , s tw ie r
dzającym, że osoba, k tó re j dotyczy, jest p rz y należna do w ym ie n io n e j w n im w ty m w zględzie gm iny. Prow adzenie dow odu przeciw nego ze stro n y danej gm iny jest w zasadzie dopuszczal
ne, zostało jednak ograniczone. J a k to b o w ie m w y n ik a z § 35, do obalenia m ocy d ow odo w ej c e rty fik a tu nie w y sta rcza samo ty lk o w y k a z a nie, że dana osoba nie n a b yła stw ie rd zo n e j przynależności, lecz wym agane jest w yka za n ie , że osoba ta w c h w ili w ydania c e rty fik a tu była przynależna do innej gm iny, fz m o ty w ó w w y r o ku cyt. w p k t. poprzednim ),
13, K w e stie zapisu do orga n iza cji stanow ych, o k tó ry m m ow a w art. 2 u sta w y z 20 stycznia 1920 poz. 44 Dz. Ust. o o b y w a te ls tw ie polskim , w in n y być oceniane w e d łu g w ła ś c iw y c h p rz e pisów ogólnych . . . ., a w ię c przede w szystk m w edług ro syjskich u staw o stanach z ro k u 1899 (Zb. P raw Ces. Ros. tom IX ), o ile zaś chodzi o stan w łościa ń ski, także w e d łu g ogólnej u sta w y o tym że stanie, w ydanej w r. 1902 fspecjal- ny załącznik do t. IX Zb. P ra w Ces. Ros.).
W m yśl art. 407 w spom nianej u sta w y o sta
nach do praw osław nego ducho w ie ń stw a ś w :ec- kiego należą m iedzy in n ym i ,vpsałom szczyki", w m yśl zaś a rt. 427 tej samej u sta w y ka n d y d a t do stanu duchownego, należący do stanu w ło ściańskiego, w in ie n p oprzedn io uzyskać p ra w ne zw olnienie ze swojej dotychczasow ej o rg a n i
zacji stanowej. P rzyjąć w obec tego należy, że skarżący najoóźniej z c h w ilą uzyskania siopnia nsałom szczyka został z w o ln io n y ze sw o'ej p rz y należności do stanu w ło ś c :a ń 'k 'e ^ o , a w n a stępstw ie tego, że od w spom nianej c h w :li nie może być uw ażany za p ra w n ie przynależnego stanu w łościańskiego, (z w y ro k u N. T. A . z 3/V I 1927 r. 1. rej. 3012/25. Z. W . N r 1224).
14, W art. 2 p. 1 ust. d) z 20 styc~nia 1920 r, uznano z ch w ilą ogłoszenia tej u sta w y za o b y w a te li posikich osoby, k tó re b y ły zapisane do gm iny m ie jskie j albo w ie js k ie j lub do jednej z organizacji stanow ych na ziem iach byłego cesarstwa rosyjskiego, ja kie w chodzą w skład Polski. Z przepisu tego w y n ik a , że o ile chodzi o stany — ma on je na w zględzie ty lk o o tyle , o ile one m ia ły organizacje m iejscow e, i że na bycie na jego podstaw ie o b y w a te ls tw a p o s k ie go uzależnionie jest nie od tego, czy dana osoba pow inna być zapisana do o rganizacji stanow ych na o kreślonych w yżej ziem iach, lecz od tego, czy rzeczyw iście b y ła do nich zapisana...
Skarżący jako ślubny syn ks'ędza p ra w o s ła w nego, n a b ył z ty tu łu tego pochodzen a na zasa
dzie art. 401 i 511 ro syjskie j u sta w y o stanach (t. IX Zb. Pr. Ces. Ros. w yd a n ie z r. 1913) p rz y należność do ho n o ro w ych o b y w a te li d z :edzicz- nych. G dy zaś ta grupa o b y w a te li m ie jskich nie posiadała — ja k to okazuje się z o sta tn io w y m ienionej usta w y — o rg a n iza cji m iejscow ych, p rze to także i powyższa przynależność nie sJa- no w i ty tu łu do nabycia o b y w a te ls tw a p o ls k ie -
PRZEPISY Z ZAKRESU PRAW A ADMINISTRACYJNEGO Nr 7
go na zasadzie a rt. 2 u s ta w y z 20 stycznia 1920 r. (z m o ty w ó w w y ro k u N. T . A . z 5 X 1932 r. 1. re j. 5523/30 Z. W . N r 573 A ).
15. W R o sji ca rs k ie j d u ch o w ie ń stw o p ra w o sław ne, za ró w n o ja k i d u ch o w ie ń stw o in n ych w yznań, m ia ło ty lk o sw oją h 'e ra rh ię podobnie ja k u rz ę d n ic y p a ń s tw o w i, nie m ia ło n a to m ia st żadnej o rg a n iza cji stanow ej, a p ro w a d zo n e przez ko n systo rze b is k u p ie spisy d uchow n ych, p o d o b nie ja k p ro w a d zo n e przez M in is te rs tw o spisy p o d le g ły c h u rz ę d n ik ó w , żadną m ia rą nie m ogły być uw ażane za k s ię g i stanow e (a rt. 987 u sta w y o stanach w w y d a n iu z r. 1899). J e ż e li zas w y łą c z y się organizację d u c h o w ie ń s tw a spod p o ję cia o rg a n iza cji s ta n o w ych w ro zu m ie n iu a rt.
2 p. 1 lit . d) u s ta w y z 20 s tyczn ia 1920 r., to w m yśl tegoż p rz e p is u w łą czn o ści z u staw ą o stanach w c h o d z ić może pod uw agę ty lk o za
pis do o rg a n iza cji stanu szlacheckiego, m iesz
czańskiego łu b w ło ścia ń skie g o , bądź do g m iny m ie is k ie j lu b w ie^skiei. (z m o ty w ó w w y ro k u N.
T . A . z dnia 19TX 1936 r. !. rej. 2647/33 Z. W . N r 1216 A ).
16. U sta w o d a w ca , uznając w a rt. 2 o. 1 lit . d) w spom niane j w y ż e j u s ta w y z 20 styczn ia 1920 r.
osoby, zapisane do o rg a n iz a c ji s ta n o w ych na ziem iach b yłe g o cesarstw a ro syjskie g o , ;ak e w e s z ły w skła d P o lski, za o b y w a te li p o lskich , w y s z e d ł o czyw iście z założenia, że m ię d zy oso
bą. p rzyn a le żn ą do sta n ó w na ty c h z ie n ra c h , a n im i is tn ie ie łączność, stanow iąca słuszną ood- staw ę do n a b ycia o b y w a te s tiw a p o lskiego . Is to tne znaczene m a w o b e c tego nie ty lk o sam fa k t w p isu , lecz przede w s z y s tk im p ra w n a przynależno ść danej osoby do jednego ze sta
n ó w na ziem iach, o k tó r y c h m ow a, a w :ęc le galność w p isu . W ty m o s ta tn im względzie^ m ia rodajne są przede w s z y s tk im p o s ta n o w ’ emn r o syjskie j u s ta w y o stanach (t. IX Zb. P ra w Ces.
Ros.).
O tó ż z a rt. 427, 428 i 675 te j u s ta w y w y n ik a , że osoba należąca do stanu o b y w a te li w ie js k ic h , tra c i p ra w o do tego stanu w ra zie p rze jścia do k a te g o rii osób d u ch o w n ych (z m o ty w ó w w y r o k i’. N T. A . z dnia 6.X II 1937 r. 1. rej. 9546/34 Z. W . N r 1471 A ).
17. ,,Do u z n a n ia je d n a k zam ieszkania o k tó ry m m ow a w T ra k ta c ie W e rsa lsku n , za p ojęcie ró w n o zn a czn e z osiedlerrem , o k re ś lo n ym w a rt. 2 p. 1 u s ta w y z 20 styczna 1920 r., b ra k ja k ie jk o lw ie k p o d sta w y. P o d s ta w y w ty m w zg lę d zie nie m ożna przede w s z y s tk im dopa
trz e ć się w a rt. 3 i 4 T r a k ta tu W e rs a l.k i-g o , gdyż w p rze p isa ch ty c h nie o kre ślo n o b liż e j is to ty zam ieszkania. U s ta w o d a w s tw o zaś w e w n ę trzn e , a w szczególności u sta w a z 20 stycz
n ia 1920 r., o d ró żn ia z a m ie s z k a n i w ro z u m ie n iu T r a k ta tu W e rsa lskie g o od o s ie d le n i. W art.
2 b o w ie m tej u s ta w y uznano za o b y w a te li p o l
s k ic h — w p. 1 osoby, os'e dlone na obszar~e, w chodzącym w sk ła d P o ls k i, w p. 3 zaś osoby,
k tó ry m o b y w a te ls tw o p o ls k ie słu ży z mocy tr a k ta tó w m ię d zyn a ro d o w ych . T o o sta tn ie po*
sta n o w ie n ie ma na w zględzie, ja k to okazuje się z pierw szego zdania a rt. 2, ty lk o tr a k ta ty m ię d zyn a ro d o w e , k tó re o b o w ią z y w a ły w dniu w ejścia w życie u sta w y, o k tó r e i m ow a. a za
te m ty lk o w s p o m n 'a n y już w y ż e j T r i k t a t W e r
salski, a n a d to T r a k ta t P o k o ju m iędzy M o c a r
stw a m i S p rz y m ie rz o n y m i i S k o ja rz o n y m i, a N ie m ca m i (poz. 200/1920 Dz. U st.). Żadna bo
w ie m in n a u m o w a m ię d zyn a ro d o w a , regulująca k w e s tię o b y w a te ls tw a p olskiego , w d n iu w e ’ś r a w życie u s ta w y z 20 styczn ia 1920 r, n :e obo
w ią z y w a ła . G d y b y zaś u sta w o d a w ca w y c h o d z ił z założenia, że zam ieszkanie w ro z u m ie ^ u T r a k ta tu W e rs a l k ie g o je st id e n 'y c z n e z o ie- dlen ie m w ro z u m ie n 'u a rt, 2 u s ta w y z 20 s t/c z - n :a 1920 r, to... p. 3 tego o statnieg o p rz e p ‘su b y łb y w zasadzie b e z c e lo w y "... (z m o ty w ó w w y ro k u N. T . A . z 1 3 /X II 1934 r. I. rej. 9612/33- Z. W . N r 820 A ).
18. P. pod a rt. V I T r a k ta tu R yskie g o (poz. 24 nin. zeszytu) w y r o k i N. T . A . z 18 V 1927 r.
1. re j. 3795/25 Z. W . N r 1213, z 220C 1929 r- 1. re j. 2428/27. Z. W . N r 126 A , z 4 0 U 1932 r- 1. rej 6378/31 Z. W . N r 580 A i z 5/1 1931 r. 1. r-i- 3074/31. Z. W . N r 711 A .
A rt. 2a. Obywatelstwo polskie służy ponadto osobie, która ma mie:sce z c m ie 'zk rn a i p raw i swojszczyzny w jednej z gmin na obszarze odzy
skanych ziem Śląska Cieszyńskiego, stanowią
cych poprzednio część składową Re-tubl k i Cze- skosłowackiej, jeżeli osoba ta (lub jej ojciec»
u dziecka nieślubnego — matka) orawo to po
siadała nieprzerwanie od dnia 1 ln tc n a d i 1918 r, i jeżeli prawa tego nie nabyła z tvt«łu sprawowania urzęJu publi zneg j warunek mieisca zn^mszkania nie dotyczy osób pocho
dzenia polskiego.
1. W m vśl art. 5 p k t. 2 d e k re tu z dn ia 16 listopada 1938 r. (Dz. U. R. P. N r 87, poz. 585) p rze pisy a rt. 2a usta
w y o o b y w a te ls tw ie P aństw a P olskiego dotyczą ró w n ie 2 osób, k tó re m ia ły w d n iu 1 g ru dn ia 1938 r. m iejsce za' m ieszkania i pra w o swojszczyzny w jednej z gm in na zier miach, w y m ie n io n y c h w art. 1 d e k re tu (ziem ie w e Frydec- kim , Czadeckim , J a w o rz y n ie spiskiej, w Pieninach, w do
lin ie P opradu oraiz w ź ró d ło w is k u U d aw y, przyłączo ne d°
R ze czypo spolitej w lis to p a d z ie 1938 r.) je ż e li osoby (lub ich ojcow ie, u dz ie c i nieślu bn ych — m a tk i) odpow ia
dają in n ym w arunkom , p rz e w id z ia n y m w a rl, 2a.
2. J a k k o lw ie k ziem ie, w ym ienion e w art. 2a ustawy i w uw . 1 nie znajdują się obecnie pod suw erenną w ła d 2*
P olski, a r ty k u ł ten przytoczo no , po niew aż s tan ow i on d l3 pew nej k a te g o rii osób t y tu ł do n a b ycia o b y w a te ls tw 3 polskiego,
A rt, 3. Obywatele państw innych poch~d e' nia polskiego oraz i:h potomkowie uzn ni bę
dą za obywateli Pań tw a Pols iego, skoro PJ powrocie do Polskiego Państwa w urzę Iz i ■ a®' ministracyjnym nre sca swego z m e zkan-3 złożą dowody pochodzenia poi kiego wraz z świadczeniem, że chcą być obywatelami pols-11' mi i zrzekają się obywatelstwa innego p -ń -t a'®-
Nr 7 OBYWATELSTWO POLSKIE ORAZ TUD„ m c m nRA7 POBYT CUDZOZIEMCÓW i ---_---
Osoby pochodzenia polskUg?, kióre w dniu
‘ Października 1938 r. miały miejsce za“ iesJ*
p?®ia na obszarze odzyskanych ziem S ą a Lleszyńskiedo, będą traktowrna na rów ni z o- s°bami, które dc Państwa Polskiego powróciły-
(rf W m yśl a rt. 5 p k t. 2 d e k re tu z dnia 16 listopada 1938 r.
P f - U. R. P. N r 87, poz. 585) przepisy ust. 2 art. 3 ustawy lYczą ró w n ie ż osób pochodzenia polskiego,
* dr)iu 1 grudnia 1938 r. m ia ły miejsce zam ieszkania, na
^ d o l in i e P opradu i w ź-ó d to w isku U daw y, przyłączone
^ o p a d z ie 1938 r. do Rzeczypospolitej).
v "■ uw. 2 do art. 2a.
.U Do is to ty pochodzenia polskiego w ro iu y.Ieniu a rt. 3 u s ta w y z 20 stycznia 1920, Poz'
l U st. o o b y w a te ls tw ie p o ls k im nie na >
A dana osoba u ja w n ia ła sw oją e^/vTT N arodow ości p o lskie ! (w v ro k N. T. A . z l929 r. 1. re j. 3349/27. Z. W . N r 154 A ). _
2- P r a w o ... dom agania się uznania za
°by w a te la po lskie g o na zasadzie a rt. 3 ustaw y , 9 styczn ia 1920 zostało uzależnione m. m.
he^°. że danej osobie nie służy obyw a e s w P°lskie z innego ty tu łu praw nego. U zaleznie t C y n ik a ponad w sze lką w ą tp liw o ś ć z PrzJ
■ auia tegoż p ra w a o b y w a te lo m państw m n}
2 „r-rn-r n in h oświadczenia,
IDz U. R. P. N r 21, poz. 164) oraz art. 8 usta w y z dnia o k w ie tn ia 1928 r. o powszechnym ob ow iązku w o js k o w ym (Dz. U. R, P. N r 25, poz. 220).
tegoż p ra w a o D y w a w iw * i---
. 2 W arunku złożenia przez nich oświa czen i ckcą b y ć o b y w a te la m i p o ls k im i 1 z/ ze . i ini ?by w a te ls tw a innego państw a. O vw i sk i nie ma w obec tego le g ity m a c ji pra
. , . . rnzszcze- hia
‘“ '■i m e ma w ooec tego
Podnoszenia odnośnie swojej osoby rozsz ■ v z przepisu, o k tó ry m m owa (z mo J
N. T. A . z dn. 24/1 1930 r. 1. re,. 2643/28
N r 183 A ). . . . . .
,i ' U sta w o d a w ca nie o k re ś lił bliżej is o y P
°dzenia polskiego , o k tó ry m m ow a w Pr V .■°Nym w y ź e j a r t. 3. P rzyją ć w obec tego na-
y : że chodzi o pochodzenie polskie nie w J specjalnym znaczeniu praw nym , 2Naczenj u ZWy Czajny m , a zatem w znacz , lak im sło w a „p o ch o d ze n ie p o lskie uzv -P o w sze ch n ie w m o w ie potocznej. ,
Czeniu pochodzenie polskie, oznacza p od osoby, k tó ra u żyw aniem języ a . eSo w dom u i w ro d zin ie , przestrzeg
c?ajów i o b y c z a jó w polskich , w y c o J
? P otom stw a w duchu p o ls k im i ■_ - z _ , a w sposób n ie w ą tp liw y , że należy .
?B° £ o ś d p o ls k ie j (z m o ty w ó w w v r ° u • • 2.8/X 1931 r. 1. rej. 7263/30. Z. W . N r 449 A ).
^ rt- 4. Obywatelstwo polskie nabywa się.
przez urodzenie, .
Przez uprawnienie, uznanie lub przysP 3?ie .
J Przez zamążpójście,
e;' Przez nadanie, ,
.Przez p rz y ję c ie urzędu publicznego Uęcie do słu żb y w o js k o w e j w Pans w1^,
0 ile n ie uczyn io n o przeciw nego z V > jkt. 5 art. 4 stał sie nieaktualny P',.ar*cyvHlaej
* dlNa 17 lutego 1922 r. o państw, służbie cywn
/1U ... ■ *
1 w m yśl a rt. 4 p k t. 5 u sta w y o o b y w a te l stw ie n a b y li o b yw a te lstw o p o lskie w szyscy ci w o js k o w i, k tó rz y w c h w ili p rze ło m u p rzyję ci zostali z a rm ii b. państw zaborczych do w ojska nnlskiećo bez zastrzeżenia, że p rz yję cie to nie n ad aje p ra w o b y w a te ls tw a (w y ro k N, T. A . z 16/IV 1924 r. G. S. str. 700/1924).
2 P ierw szy a k t ustaw odaw czy, norm ujący kw estie o b yw a te lstw a polskiego, a m ia n o w icie ustawa z dnia 20 stycznia 1920 r. poz. 44 Dz.
U s t m ó w i w yra źn ie w a rt .4 p. 5, że o b y w a te l
stw o polskie nabyw a się przez p rz y ję c ie do służby w ojskow ej w Państw ie P olskim , o ile me uczynione przeciw nego zastrzeżenia. W p ra w dzie ustaw a ta w eszła w życie już po z w o ln ie niu F E ze służby w w o js k u polskim , m e u le j ą jednak w ą tp liw o ś c i, że postano w ienia jej norm ują te spraw y nie ty lk o na przyszłość, ale . . ' ddvż w p rze ciw n ym razie w okresie p o w sta ła b y lu ka , k tó re j i ta k nie dałoby się inaczej w y p e łn ić , ja k przez analog ę tL n w a n iu tej pierw szej u sta w y (z m o ty w o w S T t T , 1 6 W 1924 r. 1. ra j. 18'24.
3 Osoba, m ianow ana na obszarze b. dzie ln icy o ru skie j sędzią k o m is o iy jn y m , bez zastrzezen co do nabycia o b yw a te lstw a polskiego nabyw a c ? d0 . istyw0 p o ls k ie na zasadzie a rt. 4 p. 5
°b yw a te ls^w o pms 44 Dz U s t (w y . rUokaR T A . z 7 /X I 1924 r. L rej. 548/24. Z. W N ą4 W przew odzie a d m in istra cyjn ym o u sta le
nie obyw atelstw a polskiego stanowi pom inięcie tw ie rd z e n ia osoby interesow ane,, ze je st ona żołnierzem p o lskim fart. 4 p. 5 u s ta w y z dma on/T 1920 r poz. 44 Dz. Ust. is to tn ą w adl-w osc 20 t i o w a n i t . (W y ro k N. T. A . z 23/1 1925 r.
łP° r ej 887/22. Z. W . N r 527). . . 5 P ow ody zaniechania zastrzeżenia p rze ciw -
k tó ry m um owa w art. 4 p. 5 ustaw y
^ o b y w a te ls tw ie p o lskim z 20 stycznia 1920 poz.
L n 7 U st są dla s k u tk ó w tego zaniechania 44 y z . v • , . 0k v w a te lstw a bez znaczę-
w T . A . z 9/IX .931 r.
f ia f TS z o Z. W . N r 422 A ).
1 ^ S karżący p o w o łu je się m. i. na okoliczność,
• 6' n rt rozporządzenia P rezydenta Rze- ż e w a r t . 1 P - j r o p a ^ ^ ^ U s t o o lta n o w io n i iż spełnienie obowiązku służby postano O0w oduje samo przez się nabycia
Wb v ia °te ls tw a polskiego. O pierając się na tym , obyw atel» r ^ obowiązu)e dopiero od T maiaS 1928 r „ skarżący w y w o d z i, że do tegoż d nU p rzyję cie do służby w ojskow e, b y ło po d
ła wa praw ną do nabycia o b yw a te lstw a . Stp ą„ J fr u ia c te w yw ody, zaznaczyć należy,
• R °edlug S t 4 p- 5 usta w y z 20 stycznia 1920 r.
ZL w a te ls tw o p o lskie nabyw a się przez przy,ę- t K służby w o jsko w e j w Państw ie Polskim ,
!["Die Sittliche Botschaft des Neuen Testaments", Bd. 2: "Die urchristlichen Vekündiger", Rudolf Schnackenburg, Freiburg 1988 : [recenzja]]()