Zdzisław Czeszejko
Z pobytu w Samarkandzie
Palestra 4/10(34), 82-84
Z D Z IS Ł A W C Z E S Z E ) K O adwokat
Z pobytu w Sam arkandzie
P rzy sposobności zwiedzania w ram ach wycieczki „Orbisu” S am ar- kandy, m iasta leżącego w Azji C entralnej a odległego o przeszło 3 000 k m od Moskwy, -postanowiliśmy spotkać się z adwokatami w ykonującym i p rak ty k ę W ty m mieście.
A oto garść inform acji zaczerpniętych z tego spotkania.
Sam arkanda, stolica obwodu o tej nazwie, znajduje się w Uzbeckiej SRR. Miasto liczy około 200 000 mieszkańców. Na terenie m iasta fun kcjonują trzy zespoły zrzeszające łącznie 28 adwokatów, przy czym zespół, z którym spotkaliśm y się, ma 1.4 członków. Adwokatów w y konujących praktykę indyw idualnie nie ma.
Zarobki adwokatów 'kształtują się w granicach 800 — 2 500 ru b li mies. i raczej nie spotyka się wypadków, w których przekroczyłyby one kwotę 3 000 rubli. Zarobki te, na tle wynagrodzenia sędziów i pro kuratorów , które w aha się od 900 do 1 200 rubli mies., stanowią sto sunkowo wysokie w ynagrodzenie (zaznaczyć tu należy, że w ogóle uposażenia podstawowe kształtują się w ram ach 800 — 1 000 rub li mies.)»
Z uzyskiwanego dochodu 8% przeznaczone jest na fundusz urlopowy^ Skala podatkowa przy wynagrodzeniu do 1 500 rubli wynosi 8 %, po wyżej tej sum y — 13%, przy czym, zgodnie z zapowiedzią N. C hrusz- czowa, od 1.1.1961 r. wszelkie podatki od wynagrodzeń, a więc i od wynagrodzeń adwokackich, zostaną zniesione.
Adwokaci korzystają z wszelkich świadczeń społecznych (ubezpie czenia, wczasy itp.) oraz z miesięcznego urlopu wypoczynkowego. P o ukończeniu 60 roku życia (kobiety — 50 lat) i po przepracowaniu 25 lat (kobiety — 20 lat) adwokat może przejść n a em eryturę. O trzym uje o n wówczas 70% przeciętnego z ostatnich 5 la t w ynagrodzenia (podstaw a:
N r 10 Z P O B Y T U W S A M A R K A N D Z IE 83
Adwokaci należą , do związlku zawiodowego pracowników państw o wych. W razie choroby .wypłaca się im wynagrodzenie w wysokości 90% ostatnio uzyskiwanego zarobku (inwalidzi w ojenni — 100%). Adwokaci-Jkobiety korzystają z 4-aniesdęcznego urlopu połogowego.
- Należność za obronę z urzędu p ła tn a jest z w ynagrodzenia uzyski wanego przez więźnia w więzieniu.
Kierownika zespołu wyznacza prezyd iu m . obwodu,, będące odpowied nikiem naszej rady adwokackiej. K ierow nik z ty tu łu spraw owanej funkcji pobiera dodatek w kwocie 400 ru b li miesięcznie. On właśnie bądź w jego zastępstwie dyżurny adwokat p rzyjm uje klientów i za w iera z nim i umowę (dogowor-poruczenije). Wysokość wynagrodzenia określa taryfa. Przykładowo: w ynagrodzenie za spraw ę ze stosunku pracy wynosi około 100. rubli, a za spraw ę rozwodową — około 150 rubli.
Adwokaci z olbwodu zbierają się dw ukrotnie w ciągu roku na swych zebraniach, przy czym raz na dw a lata w ybierają w spom niane już wy żej prezydium. Prezydium Sam arkandzkie (Samarkandskaja Obłastnaja
Kollegija Adwokatow) liczy siedem osób.
Prezydium przyjm uje aplikantów (stażer-iurist) kierow anych przez uniw ersytety. O trzym ują oni miesięczne w ynagrodzenie w kwocie 400 — 450 rubli. Aplikacja trw a 3—4 miesiące, najw yżej rok.
Wpis na listę adwokatów następuje bez egzaminu, jedynie na pod staw ie pozytywnej opinii zespołu i patrona. Uzbeccy koledzy oceniali istniejące w Polsce egzaminy adwokackie jako bardzo pożyteczne me tody sprawdzania wiadomości kandydatów na adwokatów.
Na terenie republiki nie m a chwilowo centralnych władlz adwokac kich. Funkcję tę spełnia tym czasem Komisja Adwokacka przy Radzie M inistrów powołana przez tę Radę. Jednakże rozważane jest powołanie centralnego organu adwokackiego.
Postępowanie dyscyplinarne należy w całości do kom petencji Prezy dium Obwodu. Stasowane są identyczne jak w naszej ustaw ie o ustroju adw okatury kary dyscyplinarne. Odwołanie od decyzji Prezydium roz poznaje Komisja Adwokacka p rzy Radzie Ministrów.
Zdaniem uzbeckich kolegów procesowa pozycja obrońcy jest taka sam a jak oskarżyciela, w społeczeństwie zaś adwokat cieszy się dużym uznaniem i autorytetem .
Dotychczasowe form y p racy zespołowej oceniają adwokaci w Sa- mairkandzie jako zupełnie zadowalające i ich zdaniem nie zachodzi po trzeba zmiany tych form.
84 Z D Z IS Ł A W C Z E S Z E J K O N r 10
Rozmawiający z nam i adwokaci Iwierdzalli, że w ciągu ostatnich 5 lat nie zetknęli się ze spraw am i politycznym i, ew entualne zaś niewłaściwe lub dbraźliw e słowa pod adresem u stro ju lulb władz, wypowiedziane w stanie nietrzeźw ym , kwalifikowane są jako czyny chuligańskie. A1-. kohol w zasadzie nie m a w|pływu ani łagodzącego, ani obciążającego na w ym iar kary.
Uzbecką poflitylkę krym inalną — w porów naniu z naszą — uznać należy inaczej za liberalną, nastaw ioną przede w szystkim nia profila ktykę. N a przykład wobec spraw cy dopuszczającego się po ra z ,pierwszy m niejszej kradzieży nie stosuje się środków karnych, a jedynie sąd obyw atelski stosuje środki wychowawcze (upomnienie, potrącenie za robku itp.).
A reszt stosuje się bardzo rzadko. Zam iast niego stosuje się porękę udzielaną przez przedsiębiorstw o lub organizację.
Obowiązujące przepisy praw a karnego m aterialnego Uzbeckiej SRR przew idują w arunkow e zawieszenie w ykonania orzeczonej k ary oiraz
k ary potrącenia części zarobku.
Przedterm inow e zwolnienie może być udzielone po odbyciu połowy kary; m ożna także po tym okresie złagodzić orzeczoną karę.
Zdaniem inform ujących nas kdlegów obserw uje się spadek prze stępczości.
Porów nanie tych inform acji z polską praktyką będzie niew ątpliw ie ciekawe i pożyteczne.
