Udział kobiet adwokatów w pracach Ligi Kobiet

Krystyna Bielawska-Jackowska

Udział kobiet adwokatów w pracach

Ligi Kobiet

Palestra 13/9(141), 61-66

1969

N r 9 (i41) U dział k o b ie t a d w o k a tó w w p racach L ig i K o b iet ₆₁

w zakresie przekraczającym zasądzoną część roszczenia — powinno by się zawsze znajdow ać w sentencji w yroku. Wówczas wniosek o uzupełnienie w yroku (lub o wytoczenie nowego powództwa) byłby n atu ra ln ą konsekw encją b rak u takiego stw ierdzenia, a więc niezajęcia przez sąd wyraźnego stanow iska co do ew entual- 1 nych dalszych części roszczenia. Proponow aną jednolitość w orzekaniu można by osiągnąć przez uchw alenie w tym zakresie w ytycznych Sądu N ajw yższego24. W ydaje się jednak, że takie rozwiązanie nie szłoby po linii reprezentow anej obecnie w ju - dykaturze, a zm ierzającej do jak najszerszego w ykorzystania drogi uzupełniania wyroków, wskazanej w § 1 art. 351 k.p.c.

Drugie rozwiązanie będzie zmierzać do uzyskania jednolitości w rozwiązywaniu pow stających trudności przez danie szerszych upraw nień sądowi rewizyjnem u. W ydaje się, że można by uniknąć obecnych trudności, gdyby przyjąć rozszerzenie zaw artych w airt. 384 k.p.c. upraw nień sądu rewizyjnego w stosunku do współ­ uczestników m aterialnych i danie m u praw a rozpoznaw ania sp raw w stosunku do w szystkich tych w spółuczestników w pełnym zakresie,25 a nie tylko n a ich ko­ rzyść. Takie rozwiązanie 26 pozwoliłoby sądowi II instancji napraw ić od razu błędne orzeczenie sądu w stosunku do w szystkich współuczestników , których odpowie­ dzialność jest op arta na tej sam ej podstawie faktycznej i praw nej. Byłoby więc to rozwiązanie dalszym krokiem do pełnej realizacji zasady praw dy o b iek ty w n ej17 i do odform alizowania postępowania.

24 izb a K arn a SN u c h w aliła tego ro d z aju zasadę p ra w n ą w sp raw ie VI KO 14/64 (uch­ w a ła nie ogłoszona), c y t. tu w g S. K a l i n o w s k i e g o i M. S i e w i e r s k i e g o : K om en­ ta rz do k o d ek su p o stęp o w an ia k arn eg o , W arszaw a 1966, s. 945.

25 w p raw ie ra d zieck im pow yższy p ro b lem nie istn ie je, poniew aż sąd II in s ta n c ji roz­ p a tr u je każd ą sp ra w ę w p e łn y m zakresie. P o r. K. S. J u d e l s o n : S ow ietsk ij g ra żd a n sk ij pro cess, M oskwa 1956, s. 341 i n .; A. F. K l e j n m a n : S ow ietskij g rażd an sk ij process, M oskw a 1954, s. 276.

26 B yłby to w p ew nym zak resie p o w ró t do sfo rm u ło w a n ia daw nego a r t. 381 k.p.c. P o r. •w te j k w e stii S. H a n a u s e k : O rzeczenie sąd u re w izy jn eg o w pro cesie cy w iln y m , W ar­ szaw a 1966, s. 124.

27 J. J o d ł o w s k i : R e fe ra t Spraw ozdaw czy Sejm ow ej K om isji W ym iaru S p ra w ie d li­ w ości, W arszaw a 1964, s. 18.

KR Y STY N A B IELA W S K A -JA C K O W SK A

U d z ia ł kobiet ad w o kató w w p racach Ligi Kobiet

Problem fem inizm u nie trac i na aktualności, tyle że coraz to inne wyznaczniki o k reślają jego kształt. Niedawno na łam ach „Polityki” (nr 27/644 z dnia 5 lipca 1969 r.) Jerzy U rban ogłosił „Wyznania antyfem inisty”, ściągając na swą głowę grom y koleżanek po piórze (Wiesława Grochola i A nna Tatarkiewicz). Problem więc istnieje i iod czasu do czasu eksploduje. A kobieta pracuje i rodzi dzieci. Jed ­ no i drugie jest ważne, a interesy — nieantagonistyczne. Poszukuje się więc coraz lepszych, harm onijnych rozwiązań.

62 K r y s t y n a B i e l a w s k a- J a c k o w s k a

_________________________________i______________ . N r 9 (141)

Na tej glebie w nowym ustroju społeczno-politycznym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wyrosła także Liga Kobiet. Był to sierpień 1945 roku, a dnia 6 listopada tegoż roku nowa organizacja pod nazwą „Społeczno-Obywatelska Liga K obiet” zo­ stała w pisana do rejestru stowarzyszeń i związków w W arszawie pod kolejnym n r 35. Po paroletniej działalności Liga Kobiet rozporządzeniem Rady M inistrów z dnia 9 września 1949 r. (Dz. U. N r SI, poz. 385) została zaliczona do stowarzyszeń wyższej użyteczności. S tatu t Ligi Kobiet był trzy razy nowelizowany. Ostatnio roz­ porządzeniem Rady M inistrów z dnia 1 kw ietnia 1967 r. (Dz.U. N r 13, poz. 57) zo­ stał nadany organizacji nowy statut, ogłoszony jako załącznik do zarządzenia Mi­ nistra Spraw W ewnętrznych z dnia 22 kw ietnia 1967 r. (Mon.Pol. N r 26, poz. 121). Z adania były ogromne — na m iarę czasu i celu. K raj, zrujnow any w ojną i w yni­ szczającą okupacją pięcioletnią, w ym agał jak najszybszej odbudowy. Brakow ało mężczyzn — tylu 2 nich na różnych frontach zginęło za ojczyznę. Pozostały oka­ leczone rodziny bez ojców, synów czy mężów. D anina krw i kobiet (pomijając tu zagadnienia zupełnej eksterm inacji obywateli polskich narodowości żydowskiej) była znacznie mniejsza. Kobiety więc stanęły grem ialnie do pracy poza własnym gospodarstw em domowym.

Dowody swej działalności daw ały już one podczas okupacji. Ale wtedy chodziło tylko o przetrw anie. Odzyskana niepodległość zaś w ołała o rozwój, o dynamiczny rozwój gospodarczy, społeczny i polityczny. Obok różnorakiej akcji organizowania w tym pierwszym okresie pomocy m aterialnej dla szczególnie potrzebujących ro­ dzin, Liga Kobiet objęła przewodnictwo ruchu kobiecego w k raju , prowadząc sze­ roko pracę ideowo-wychowawczą, inicjując i organizując różine form y szkolenia ko­ biet, broniąc p raw i interesów ogółu kobiet w mieście i na wsi oraz dążąc do pod­ niesienia k u ltu ry życia rodzinnego.

W m iarę upływ u lat pow stawały stopniowo nowe instytucje i organizacje spo­ łeczne, nierzadko w łaśnie z inicjatyw y Ligi Kobiet, jak np. instytucja opiekunów społecznych, Towarzystwo Świadomego M acierzyństwa, Polski Komitet Pomocy Społecznej, które częściowo przejm ow ały poszczególne gałęzie działalności Ligi Kobiet. Obecnie K rajow a Rada Kobiet jest reprezentantką wszystkich organizacji kobiecych, w tym także Ligi Kobiet, nadal najliczniejszej.

W szeregach Ligi Kobiet nie mogło zabraknąć prawniczek, a wśród nich — ad- wokatek. Zaczęło się od poradnictw a, które rozwinęło się żywiołowo i wkrótce zostało ujęte w form y organizacyjne poradni prawno-społecznych. Bardzo prędko w yłoniła się potrzeba popularyzacji nowych przepisów praw a w szerokich kręgach społeczeństwa kobiecego. Jednocześnie zaś coraz w yraźniej w yłaniał się obowiązek włączenia się do uczestnictw a w wielkich pracach kodyfikacyjnych i przedstaw ie­ nia poglądu organizacji na realizację zasady rów noupraw nienia kobiet, na potrzebę ochrony ich w pracy, na nowy model życia rodzinnego i na wiele innych proble­ mów z tym związanych.

Według ostatnich danych statystycznych (na dzień 31.X II. 1968 r.) w 294 porad­ niach prawno-społecznych Ligi Kobiet pracuje 1678 praw ników . Najliczniejszą grupę stanow ią adwokaci. Jest ich 851, w tym 167 mężczyzn (Katowice, Wrocław i woj. warszawskie). W dalszej kolejności idą: sędziowie — 343 osoby, radcow ie praw ni — 194, prokuratorzy — 157; pozostałe osoby w ykonują różne zawody bądź też są już na rencie.

Dyżury w poradniach prawno-społecznych (raz na tydzień około 2 godzin) peł­ nią nieomal wyłącznie adwokaci z pomocą aktyw istek społecznych, w ykonujących czynności ewidencyjne i kancelaryjne. Usługi praw ne świadczone są bezpłatnie.

N r 9 (141) U dział k o b ie t a d w o k a tó w w pracach L ig i K obiał ₆₃

Z pomocy poradni korzystają głównie kobiety znajdujące się w trudnych w aru n ­ kach m aterialnych. Przew ażają spraw y alim entacyjne, których ciągle jest dużo. Mniej zgłoszeń jest w spraw ach rozwodowych, w ykonywania władzy rodzicielskiej bądź spraw ow ania opieki nad dzieckiem, w spraw ach rentowych, ze stosunku p ra ­ cy itp. Istnieje i przestrzegany je st odpowiedni podział czynności (m.in. usług p raw ­ nych) pomiędzy Ligą Kobiet, Towarzystwem Przyjaciół Dzieci, Polskim Kom itetem Pomocy Społecznej i Społecznym Komitetem Przeciwalkoholowym. Oprócz udzie­ lania porad praw nych redaguje się w poradni pozwy o alimenty, rozwód, skargi do okręgowego sądu ubezpieczeń społecznych i inne pisma procesowe oraz podania do w ładz adm inistracyjnych i do prokuratur.

Zastępstw a sądowe z ram ienia Ligi Kobiet na zasadzie art. 61 k.p.c. bądź z mocy bezpośredniego pełnomocnictwa osoby zainteresow anej, ale n a podstawie pism a polecającego Ligi Kobiet, są zupełnie sporadyczne. M ają one miejsce tylko w w y­ jątkow ych w ypadkach, a więc np. w tedy gdy chodzi o pomoc głuchoniemej m atce m ałoletnich dzieci w uzyskaniu rozwodu z mężem odbyw ającym karę więzienia za przestępstwo z art. 23 ustaw y o zwalczaniu alkoholizmu lub o pomoc wiekowej m atce w uzyskaniu alim entów od dzieci albo o obronę opuszczonej przez męża kobiety, k tóra usiłowała zatruć gazem siebie i czworo m ałoletnich dzieci, itp.

Popularyzacja p raw a zaczęła się od pogadanek dla kobiet w różnych zakładach pracy. Pogadanki odbyw ały się zazwyczaj w czasie tzw. styku zmian i ściągały audytoria kilkudziesięcioosobowe. Niewyczerpanym tem atem było i pozostało do dziś praw o rodzinne. Nowy model rodziny, alim enty, ich wysokość i egzekucja, ustalenie ojcostwa, podstaw y rozwodu, odpowiedzialność za długi współmałżonka (w tym także za rachunki izby wytrzeźwień), koszty sądowe i grzywny — budzą stale niesłabnące zainteresowanie. Wyższą form ą akcji popularyzatorskiej jest udział praw niczek w szkoleniu aktyw u społecznego Ligi Kobiet na systematycznie urządzanych kurso-konferencjach.

Szerzenie k u ltury praw nej wym aga poszukiwania słuchaczy we właściwych środowiskach oraz stałego urozm aicania form popularyzacji praw a. W ten sposób prelegentki Ligi K obiet trafiły do urzędów stanu cywilnego z pogadankam i dla narzeczonych na tem at p raw a małżeńskiego (nazwisko żony i dzieci, ustrój m a­ jątkow y małżeński, stanowisko kobiety w rodzinie). Dociera się też do starszych k las średnich szkół zawodowych z prelekcjam i na tem at zwalczania chuligaństw a i alkoholizmu.

Odczyty wzbogaca się projekcjam i filmowymi na w ybrany tem at. Film y krótko- m etrażowe obrazujące np. los opuszczonych dzieci („Azyl”, „Sami na świecie”), wyświetlone przed prelekcją, podnoszą wrażliwość słuchaczek i pozw alają im le­ piej zrozumieć uregulow ania ustawbwe. Koleżanki z K rakow a wespół z miejscowym Okręgiem ZPP sięgnęły do film ów również długometrażowych (np. „Odwiedziny prezydenta”), aby na tym tle omówić rozwody i sytuację dziecka w rodzinie roz­ bitej. K oleżanki-praw niczki z K rakow a urządziły również kilka konkursów na tem at znajomości praw a rodzinnego. Ta ąuizowa form a popularyzacji praw a oka­ zała się doskonałym środkiem dydaktycznym, który chyba szybko znajdzie zasto­ sowanie w innych terenowych poradniach prawno-społecznych.

Dnia 30 września 1959 r. pow stała przy Lidze Kobiet Sekcja Kobiet Praw ników , która do swych pierwszoplanowych zadań zaliczyła:

1) badanie zagadnień praw nych dotyczących kobiety, dziecka i rodziny oraz w ysu­ w anie postulatów w tym zakresie na wniosek Zarządu Głównego Ligi Kobiety

«4

K r y s t y n a B i e l a w s k a- J a c k o w s k a _{N r 9 (141)}

2) ocenę projektów ustawodawczych norm ujących sytuację kobiety, dziecka i ro ­ dziny;

3) w spółpracę i w ym ianę doświadczeń z międzynarodowymi organizacjam i kobiet--praw ników oraz z organizacjam i o pokrewnych celach.

W chw ili pow stania Sekcji liczyła ona 36 członkiń z całego kraju. Żywo odczu­ w ana potrzeba integracji kobiecego środowiska prawniczego spowodowała szybki w zrost liczebności Sekcji oraz konieczność zorganizowania jednostek terenowych, co nastąpiło — na podstaw ie odpowiedniej zmiany regulam inu — dnia 13 czerwca 1964 r. Na dzień 31 grudnia 1968' r. Sekcja liczyła 446 członkiń, a w tej liczbie: sędziów — 50%, adw okatek — 25%, radców praw nych — 10%, prokuratorów — -8%. Pozostałą 7%-ową grupę stanow ią notariusze, arbitrow ie, pracownice naukowe,

dziennikarki i pracow nice adm inistracyjne.

Sekcja Kobiet Praw ników pow stała w okresie intensyw nych prac legislacyjnych nad kodeksem cywilnym, nad w yodrębnionym z tegoż kodeksu kodeksem rodzin­ nym i opiekuńczym oraz nad kodeksem postępow ania cywilnego. P rojekty tych w ielkich aktów ustawodawczych, były przedmiotem w ielu referatów i dyskusji n a zebraniach Sekcji. Wyłonione wnioski dały podstaw ę Zarządowi Głównemu Ligi K obiet do przedstaw ienia stanow iska bądź poglądu organizacji n a szereg zagadnień, takich ja k np. praw o w yboru nazwiska przez mężatkę, podniesienie granicy wieku mężczyzn wym aganej do zaw arcia związku małżeńskiego, podkreślenie zasady trw ałości m ałżeństwa, oparcie rozwodu przede w szystkim na zasadzie rekrym inacji, niezbędność posiedzeń pojednawczych przed wszczęciem postępowania sądowego 0 rozwód, zasada zasądzania w w yroku orzekającym rozwód kosztów procesu od powoda uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, dopusz­ czalność udziału pełnomocników stron w posiedzeniach pojednawczych w sp ra­ w ach rozwodowych, niedopuszczalność dowodu z zeznań dzieci do lat 16 * w procesie rozwodowym rodziców na okoliczność ich pożycia, włożenie obowiązku — na orga­ ny MO — ustalania adresu i m iejsca pracy dłużnika alim entacyjnego, przeciwko którem u została wszczęta egzekucja, włożenie obowiązku — na zakłady pracy — um ieszczania wzm ianki o egzekucji alim entów z w ynagrodzenia na świadectwie p rac y zwalniającego się z pracy dłużnika, w prowadzenie instytucji przysposobie­

nia anonimowego. Nie sposób tu wyliczyć wszystkich opracowanych zagadnień. Te z nich, które zostały wyliczone, m ają charakter jedynie przykładowy.

W tym czasie w yłaniała się również inna problem atyka, mianowicie z zakresu p ra w a pracy i ubezpieczenia społecznego. Chodziło więc o rozwiązanie takich zagad­ nień, jak: konieczność pewnego ograniczenia swobody rozwiązywania umów o pracę, godzącej szczególnie w pracujące m atki, postulat bezpłatnego urlopu po w yczerpaniu urlopu macierzyńskiego, kw estia rozszerzenia koła osób uprawnionych do renty rodzinnej i złagodzenie w arunków do jej uzyskania, problem włączenia choroby żylaków do wykazu chorób zawodowych i w prowadzenie odpowiedniego ubioru ochronnego (pończochy, obuwie), kw estia sposobu obliczania w artości w y­ nagrodzenia w naturze dla celów ubezpieczenia społecznego, potrzeba objęcia ubez­ pieczeniem społecznym instruktorek gospodarstwa domowego, odpowiedzialność młodocianych. Poza tym wyłonił się też problem przestępstw a przeciwko rodzinie 1 młodzieży w pierwszym projekcie kodeksu karnego.

Sekcja opiniowała projekty różnych aktów praw nych nadsyłanych do Zarządu Głównego Ligi K obiet w toku ich merytorycznego uzgadniania, m.in. projekt p ra ­ w a o ustroju adw okatury, w ypow iadając się za złagodzeniem przepisu o niedo­

N r 9 (141) U dział k o b ie t a d w o k a tó w w pracach L ig i K o b 'c t ₆₅

puszczalności wykonyw ania zawodu adw okata, jeżeli współmałżonek pełni funkcje sędziowskie lub prokuratorskie.

Sekcja jest członkiem Międzynarodowej Federacji Kobiet Zawodów Prawniczych, której siedziba mieści się w Paryżu (Fédération Internationale des Femmes des C arrieres Juridiques). W Radzie Federacji zasiadają trzy członkinie naszej Sekcji: przewodnicząca Sekcji, sędzia SN Zofia W asilkowska, która wchodzi również do Prezydium Rady Federacji jako wiceprzewodnicząca, radca m inistra M aria Regent- -Lechowicz, wiceprzewodnicząca Sekcji, oraz radca Urzędu Rady M inistrów Alina Gajowniczek, członek prezydium zarządu Sekcji. Federacja odbywa swe kongresy co trzy lata. W 1967 r. kongres tak i z ogólnym tem atem : „Rodzina współczesna i jej ochrona praw na” m iał m iejsce w W arszawie pod protektoratem M inistra Spraw iedliw ości prof. dra Stanisław a W alczaka. Kongres został zorganizowany przede wszystkim przez Sekcję Polską przy w ielostronnej pomocy Zarządu Głów­ nego Ligi Kobiet. Szczegółowe spraw ozdanie z kongresu było opublikow ane na ła ­ mach „Palestry” w num erze 9/117 z września 1967 r.

Sekcja bierze intensyw ny i systematyczny udział w pracach Federacji, może też poszczycić się tu taj sukcesami, w yrażającym i się w przyjm ow aniu przez Fe­ derację rezolucji zbliżonych do rozwiązań praw a polskiego.

W czerwcu 1962 r. Sekcja zorganizowała w W arszawie sem inarium polsko-w ę­ gierskie na tem at rozwodów. Podstaw ą dyskusji były referaty polski i węgierski, obydwa opierające się na analizie około 500 spraw rozwodowych. Seminarium dysponowało również statystyką M inisterstw a Sprawiedliwości oraz w ynikam i opra­ cowanej przez Sekcję specjalnej ankiety na tem at przyczyn rozwodu. Ankieta była opublikowana w tygodniku „Zwierciadło”, a jej w yniki zostały opracowane przez socjologów z Z akładu Socjologii Uniw ersytetu Łódzkiego.

Corocznie Sekcja m a okazję gościć prawniczki cudzoziemki, które chętnie na­ w iązują w Polsce osobiste kontakty z Sekcją, umożliwiające cenną wym ianę w za­ jemnych doświadczeń.

W dniach 7 i 8 czerwca 1969 r. odbyło się w W arszawie zebranie sprawozdaw ­ czo-wyborcze Sekcji, które ze względu na mały jubileusz 10-lecia Sekcji miało uroczysty charakter. W części oficjalnej wzięli udział: przewodnicząca Krajowej R ady Kobiet i Zarządu Głównego Ligi Kobiet M aria M ilczarek, wiceprzewodnicząca zarządu głównego LK Zofia Szydłowska, Sekretarze tegoż zarządu W eronika Jac­ kowska i Melania M roczek-Seymańska oraz przedstawiciele zarządu głównego Zrze­ szenia Praw ników Polskich: prof. d r Zbigniew Resich, adw. Paw eł Asłanowicz oraz prok. Zygmunt Zwolak. Z ram ienia Wydziału A dm inistracyjnego KC PZPR uczestniczył sędzia Jan Żak, a z ram ienia CK Stronnictw a Demokratycznego dyr Józef Boberski.

Szczegółowe sprawozdanie z działalności Sekcji wygłosiła sekretarz Zarządu, radca URM Alina Gajowniczek. Na szczególne podkreślenie zasługują nowe inicja­ tyw y oddziałów terenowych. Tak więc:

1) Oddział W rocławski otoczył opieką praw ną wychowanków Domu Dziecka; 2) Oddział Łódzki zorganizował gabinet konsultacyjny dla zwaśnionych m ał­ żonków pn. „Zgoda”, w którym w spółpracują psycholog, lekarz seksuolog i praw nik; 3) Oddział Katowicki prowadzi specjalne szkolenie dla członkiń komisji kobiet pracujących w zakładach pracy;

4) Oddziały Kielecki i Radomski w spółpracują intensywnie z FJN , TPD i MO w zakresie opieki nad młodzieżą m oralnie zaniedbaną i zwalczania przestępczości nieletnich;

66 K r y s t y n a B i e l a w sJc a - J a. c Tc o w s U a N r 9 (141)

5) Oddział Kielecki przeprow adził badania w dwu zakładach pracy nad prze­ strzeganiem przepisów o ochronie pracy kobiet;

6) Oddział Opolski objął podobnymi badaniam i 9 zakładów pracy, zatru d n iają­ cych w większości kobiety. Badania te były następnie w lutym 1967 r. tem atem obrad Plenum Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych w Opolu, które cał­ kowicie zaaprobowało postulaty i wnioski Oddziału. Oddział Opolski przeprow a­ dził również badania w 10 Domach Dziecka nad sytuacją wychowanków pod wzglę­ dem praw nym , socjalno-bytowym, nauczania oraz przygotow ania do zawodu i s a ­ modzielnego życia. Opracowane m ateriały zostały przekazane do K uratorium Okrę­ gu Szkolnego w Opolu i stanowiły pierwszą tego rodzaju próbę pomocy ze strony organizacji społecznej na terenie opolskimi;

7) Oddział Szczeciński włączył się do szeroko rozbudowanej (stanowiącej rów ­ nież specjalny m ateriał dla celów naukowych) akcji opieki nad tzw. tru d n ą mło­ dzieżą.

Następnie zostały wygłoszone dwa referaty, a mianowicie przez prezesa SW Janinę Polony i adw. M arię Stypułkowską.

Prezes Polony omówiła podstawowe założenia nowej kodyfikacji praw a k arn e­ go oraz przedstaw iła kodeksowe rozwiązanie zagadnienia przestępstw przeciwko rodzinie, opiece i młodzieży, zw racając uwagę, że usytuow anie tych przestępstw na 7 miejscu wśród 18 grup uszeregowanych według hierarchii ich ważności w ska­ zuje na znaczenie ochrony wymienionych dóbr w Państw ie Ludowym.

A dw okat Styipułkowska zreferow ała wnioski ze swego obszernego referatu w spraw ie interpretacji przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących odpowiedzialności m ajątkow ej za długi małżonka, postulując zarazem zapewnienie żonie — w drodze w ykładni p raw a — ochrony przed odpowiedzialnością z m a ją t­ ku wspólnego za zobowiązania małżonka z tytułu innych — niż zwykłe — potrzeb rodziny oraz z tytułu grzywien i kosztów postępowania. R eferentka omówiła zagad­ nienia interpretacyjne w yłaniające się przy stosowaniu art. 31, 44, 45, 52 k.r.o. oraz art. 787 k.p.c., cytując odpowiednie orzecznictwo Sądu Najwyższego i poglądy ko­ mentatorów.

Uchwalony przez ogólne zebranie plan pracy Sekcji w następnym 4-letnim okre­ sie sprawozdawczym został ujęty w 17 punktach, uszeregowanych w następujących 6 działach:

1) udział w pracach legislacyjnych i w ustalaniu w ykładni przepisów praw nych; 2) badanie skutków działania przepisów praw nych;

3) popularyzacja praw a;

4) w spółpraca z innym i organizacjam i społecznymi; 5) spraw y organizacyjne;

6) praca w ram ach Międzynarodowej Federacji Kobiet Zawodów Prawniczych. W yniki dotychczasowej działalności Sekcji, jak również ożywiona dyskusja nad sprawozdaniem i planem pracy pozw alają na optymistyczną prognozę co do dalszej aktywności Sekcji.

Swoją szeroką działalność Sekcja Kobiet Praw ników mogła rozwinąć dzięki bazie ideowej i organizacyjnej Ligi Kobiet, której szybko stała się potrzebna jako w ypróbow any aktyw społeczny. Kobiety adwokaci —: zarówno liczehnie, jak i, stop­ niem zaangażowania się w prace Sekcji — dotrzym ują kroku pozostałym członki­ niom. W spółpraca przedstaw icielek różnych zawodów prawniczych ułatw ia analizę zagadnień prawno-społecznych z różnych pozycji i doświadczeń zawodowych, przy­ nosząc rzeczywistą korzyść społeczną.