Wymagania edukacyjne Planeta Nowa 2 dla klasy drugiej gimnazjum w Goczałkowicach - Zdroju

(1)

Wymagania edukacyjne „Planeta Nowa 2” dla klasy drugiej gimnazjum w Goczałkowicach - Zdroju

Rozdział Lp. Temat Poziom wymagań

dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący

Afryka 1. Warunki naturalne Uczeń:

1. wskazuje Afrykę na mapie świata

2. wyjaśnia znaczenie terminów: „obszar bezodpływowy”, „rzeka okresowa”, „rzeka epizodyczna”

3. wymienia nazwy stref klimatyczno-roślinno- -glebowych Afryki 4. wskazuje na mapie

ogólnogeograficznej wybrane elementy linii brzegowej, krainy geograficzne, rzeki i jeziora Afryki oraz podaje ich nazwy

Uczeń:

1. określa położenie geograficzne Afryki na kuli ziemskiej

2. wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Afryki 3. przyporządkowuje strefom

klimatycznym odpowiednie formacje roślinne i typy gleb 4. porównuje linię brzegową Afryki

z linią brzegową innych kontynentów

Uczeń:

1. określa położenie matematyczno- -geograficzne Afryki 2. omawia wpływ wybranych

czynników geograficznych na klimat Afryki

3. określa cechy ukształtowania powierzchni Afryki

4. wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-

-roślinno-glebowych 5. charakteryzuje klimat oraz

formacje roślinne Afryki na podstawie mapy klimatycznej, klimatogramów oraz ilustracji 6. charakteryzuje wody

powierzchniowe Afryki

Uczeń:

1. oblicza rozciągłość południkową

i równoleżnikową Afryki 2. wykazuje symetryczność

stref klimatyczno- -roślinno-glebowych Afryki 3. wyjaśnia zależności między

rozmieszczeniem stref klimatycznych, roślinnych i glebowych

Uczeń:

1. wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Afryki 2. wyjaśnia mechanizm

powstawania systemu rowów tektonicznych w Afryce

3. dowodzi związku między warunkami klimatycznymi, ukształtowaniem pionowym a gęstością i układem sieci rzecznej

2. Ludność i urbanizacja 1.wyjaśnia znaczenie terminu

„gęstość zaludnienia”

2. podaje liczbę ludności Afryki 3. wymienia nazwy odmian

ludzkich zamieszkujących Afrykę

4. wymienia nazwy obszarów najgęściej i najsłabiej zaludnionych w Afryce 5. wymienia problemy

mieszkańców Afryki

1. wyjaśnia znaczenie terminów:

„eksplozja demograficzna”,

„przyrost naturalny”, „urbanizacja”

2 . omawia zróżnicowanie ludności Afryki

3. omawia przyczyny eksplozji demograficznej w Afryce 4. wyjaśnia przyczyny niskiego

poziomu urbanizacji w Afryce 5. wskazuje na mapie oraz

wymienia nazwy największych miast Afryki

6. opisuje problemy mieszkańców Afryki

7. wyjaśnia znaczenie terminu

„produkt krajowy brutto”

1. ocenia wpływ warunków naturalnych na rozmieszczenie ludności

2. omawia wskaźnik HDI w wybranych krajach na podstawie mapy tematycznej

3. omawia problemy związane z epidemią AIDS na kontynencie afrykańskim

4. wymienia przyczyny i skutki głodu oraz konfliktów zbrojnych toczących się na terenie Afryki

1. oblicza współczynnik przyrostu naturalnego 2. wyjaśnia przyczyny

i skutki wysokiego przyrostu naturalnego

3. analizuje przyczyny i skutki głodu w Afryce 4. ocenia skutki wybranych

konfliktów zbrojnych 5. określa związki pomiędzy

problemami wyżywienia, występowaniem chorób a poziomem życia w krajach Afryki położonych na południe od Sahary

1. uzasadnia twierdzenie, że Afryka jest

kontynentem ludzi młodych

2. proponuje działania mające na celu ograniczenie problemów mieszkańców Afryki

3. Gospodarka, Egipt, Republika Południowej Afryki

1. opisuje poziom rozwoju gospodarczego Afryki 2. wymienia czynniki

warunkujące rozwój rolnictwa w Afryce

3. wymienia nazwy najważniejszych roślin żywieniowych i eksportowych uprawianych w Afryce 4. wymienia główne cechy

środowiska Egiptu i Republiki

1. wyjaśnia, dlaczego Afryka nazywana jest kontynentem rolniczym

2. wyjaśnia przyczyny niskiego poziomu rozwoju przemysłu w Afryce

3. opisuje pasterstwo koczownicze 4. opisuje poziom rozwoju usług w

Afryce

5. opisuje potencjał gospodarczy Egiptu i RPA

1. omawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego Afryki 2. analizuje gospodarowanie w

strefie Sahelu

3. wyjaśnia przyczyny i skutki pustynnienia

4. analizuje przyczyny i skutki nadmiernej działalności rolniczej

5. uzasadnia konieczność sztucznego nawadniania pól

1. ocenia warunki środowiska przyrodniczego Afryki pod kątem rozwoju rolnictwa 2. analizuje mapy

gospodarcze Afryki i formułuje wnioski 3. porównuje cechy

społeczno-gospodarcze na przykładzie Egiptu i RPA

1. określa związki pomiędzy problemami wyżywienia,

występowaniem chorób a poziomem życia w krajach Afryki

położonych na południe od Sahary

2. dowodzi wpływu kolonializmu na aktualne problemy gospodarcze

(2)

Południowej Afryki uprawnych w Egipcie Afryki

3. wykazuje zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-

gospodarczego państw afrykańskich

Ameryka Północna i Południow

a

4. Warunki naturalne 1. wskazuje Amerykę na mapie świata

2. wyjaśnia znaczenie terminów: „Ameryka Łacińska”, „Ameryka Środkowa”

3. wskazuje elementy linii brzegowej Ameryki na mapie oraz wymienia ich nazwy 4. wymienia czynniki

geograficzne kształtujące klimat Ameryki

5. wskazuje na mapie i wymienia nazwy najważniejszych krain geograficznych, rzek

i jezior w Ameryce Północnej i Południowej

1. określa położenie geograficzne Ameryki na kuli ziemskiej 2. wskazuje na mapie i wymienia

nazwy obszarów aktywnych sejsmicznie i wulkanicznie 3. opisuje linię brzegową Ameryki 4. przyporządkowuje strefom

klimatycznym odpowiednie zbiorowiska roślinne

1. określa położenie matematyczno- -geograficzne Ameryki 2. opisuje cechy klimatu Ameryki

Północnej i Południowej na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej 3. wyjaśnia przyczyny

wulkanizmu i trzęsień ziemi w Ameryce

4. wykazuje wpływ wybranych czynników przyrodniczych na klimat Ameryki

i równoleżnikową Ameryki 2. porównuje rozwinięcie linii

brzegowej

i ukształtowanie powierzchni Ameryki

z innymi kontynentami 3. omawia skutki

południkowego układu form rzeźby terenu

w Ameryce Północnej i Południowej

4. wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych w Ameryce

1. wykazuje związki między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Ameryki 2. wykazuje związki

między warunkami klimatycznymi, ukształtowaniem pionowym a gęstością i układem sieci rzecznej 3. omawia aktywność

sejsmiczną uskoku San Andreas

5. Ludność i urbanizacja 1. wymienia nazwy przedstawicieli odmian ludzkich oraz odmian mieszanych 2. wyjaśnia przyczyny

zróżnicowania ludności Ameryki

3. wskazuje na mapie obszary gęsto i słabo zaludnione w Ameryce oraz nazywa je 4. wymienia nazwy i wskazuje

na mapie największe miasta Ameryki

1. opisuje wielkie migracje w dziejach Ameryki

2. wymienia przyczyny dużego zróżnicowania etnicznego i kulturowego ludności Ameryki 3. opisuje, korzystając z mapy,

rozmieszczenie ludności Ameryki Północnej i Południowej 4. porównuje liczbę ludności w

wybranych krajach Ameryki na podstawie dostępnych źródeł 5. wymienia przyczyny migracji do

wielkich miast

1. wyjaśnia wpływ migracji na zróżnicowanie etniczne ludności Ameryki

2. wykazuje zależności między warunkami naturalnymi a rozmieszczeniem ludności w Ameryce

3. wyjaśnia przyczyny

wysokiego poziomu urbanizacji w Ameryce Północnej i Południowej

4. wyróżnia główne cechy i przyczyny zróżnicowania kulturowego i etnicznego ludności Ameryki

1. analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności Ameryki oraz prognozuje dalsze jej zmiany 2. oblicza współczynnik

przyrostu rzeczywistego w wybranych krajach Ameryki 3. analizuje zmiany

wskaźnika urbanizacji w Ameryce

4. opisuje warunki życia i pracy ludzi

zamieszkujących wielkie miasta Ameryki

1. analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach Ameryki

6. Gospodarka 1. wymienia cechy państw wysoko rozwiniętych gospodarczo 2. wskazuje na mapie i

wymienia nazwy krajów Ameryki najlepiej i najsłabiej rozwiniętych gospodarczo

1. wskazuje na mapie obszary o największej koncentracji

przemysłu w Ameryce i nazywa je

1. opisuje cechy gospodarki bogatej północy i biednego południa Ameryki

2. wyjaśnia różnice między gospodarką krajów wysoko i słabo rozwiniętych

gospodarczo

1. analizuje przyczyny zróżnicowania gospodarczego bogatej północy i biednego południa Ameryki

2. opisuje związki między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem przemysłu w Ameryce

1. ocenia warunki środowiska

przyrodniczego Ameryki pod kątem rozwoju rolnictwa

(3)

7. Stany Zjednoczone 1.wskazuje na mapie świata Stany Zjednoczone, podaje nazwę stolicy tego kraju i nazwy państw z nim

sąsiadujących 2. wskazuje na mapie i

wymienia nazwy wybranych krain geograficznych, najważniejszych rzek i jezior USA

3. wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego USA 4. wyjaśnia znaczenie

terminów: „megalopolis”,

„technopolia”

5. wymienia najważniejsze cechy gospodarki USA 6. wymienia nazwy głównych

roślin uprawianych na terenie USA

1. określa położenie geograficzne USA

2. omawia cechy ukształtowania powierzchni USA

3. opisuje zróżnicowanie ludności USA

4. wyjaśnia zależność między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności w USA

5. wyjaśnia uwarunkowania wysokiego rozwoju gospodarczego USA

6. wskazuje na mapie i wymienia nazwy obszarów o dużej koncentracji przemysłu

1. uzasadnia, że Amerykanie są narodem imigrantów

2. udowadnia, że Stany Zjednoczone krajem wysoko rozwiniętym gospodarczo 3. opisuje znaczenie Doliny

Krzemowej w rozwoju gospodarczym USA 4. charakteryzuje regiony

rolnicze w USA 5. analizuje strukturę

użytkowania ziemi 6. określa rolę Stanów

Zjednoczonych w gospodarce światowej

1. analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii 2. wykazuje związki między

gospodarką a warunkami środowiska

w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych

3. wykazuje zależność między wysokim poziomem gospodarki a poziomem rozwoju transportu

„produkt światowy brutto”

1. udowadnia, ze Stany Zjednoczone są potęgą gospodarczą świata

8. Brazylia 1. wskazuje na mapie świata Brazylię i podaje nazwę stolicy tego kraju 2. wskazuje na mapie i

wymienia nazwy wybranych krain geograficznych oraz najważniejszych rzek Brazylii 3. wskazuje na mapie i

wymienia nazwy

największych miast Brazylii 4. wymienia najważniejsze

cechy gospodarki Brazylii 5. wymienia nazwy głównych

roślin żywieniowych uprawianych w Brazylii

1. określa położenie geograficzne Brazylii

2. opisuje klimat Brazylii 3. charakteryzuje rozmieszczenie

ludności w Brazylii 4. opisuje poziom urbanizacji

Brazylii

„fawele”

6. omawia uwarunkowania rozwoju przemysłu i rolnictwa Brazylii 7. wskazuje na mapie obszary silnie uprzemysłowione oraz obszary rolnicze

8. opisuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem

1. wykazuje wpływ czynników geograficznych na klimat Brazylii

2. opisuje warunki życia w wielkich miastach 3. określa cechy rozwoju i

problemy wielkich miast

1. analizuje naturalne i antropogeniczne zagrożenia dla amazońskiej selwy 2.analizuje udział i miejsce

Brazylii w światowych zbiorach wybranych roślin uprawnych korzystając z dostępnych źródeł

1. porównuje poziom rozwoju gospodarczego Brazylii z poziomem rozwoju innych państw Ameryki

Obszary około- biegunowe

9. Arktyka i Antarktyka 1. wskazuje na mapie świata Arktykę i Antarktykę

2. wymienia główne cechy i przyczyny zmian w

środowisku obszarów okołobiegunowych 3. wyjaśnia znaczenie

terminów: „góra lodowa”,

„pak lodowy”, „nunatak”,

„lodowiec szelfowy”

4. wymienia cechy klimatu

1. przedstawia cechy położenia Arktyki i Antarktyki na podstawie mapy

2. opisuje cechy środowiska obszarów okołobiegunowych 3. charakteryzuje klimat Antarktydy

na podstawie klimatogramów 4. wyjaśnia przyczyny zmian w

środowisku obszarów okołobiegunowych

1. opisuje czynniki warunkujące klimat obszarów

okołobiegunowych 2. charakteryzuje klimat

obszarów okołobiegunowych 3. analizuje uwarunkowania

powstania pokrywy lodowej w Antarktyce

1. omawia status prawny Antarktydy

1.ocenia celowość badań prowadzonych przez naukowców na obszarach okołobiegunowych

2. analizuje przyczyny i skutki powstania dziury ozonowej nad Antarktydą

(4)

Arktyki i Antarktyki Australia 10. Charakterystyka

Australii i Oceanii

1. wskazuje na mapie świata Australię i Oceanię 2. wymienia nazwy

osobliwości przyrodniczych Australii

„endemity”

4. wskazuje na mapie i wymienia nazwy wybranych krain geograficznych, rzek i jezior Australii

5. wskazuje na mapie obszary o największej gęstości zaludnienia oraz obszary niezamieszkane w Australii 6. charakteryzuje

zróżnicowanie ludności Australii

7. wymienia główne cechy gospodarki Australii

1. określa położenie geograficzne Australii i Oceanii na kuli ziemskiej

2. opisuje, korzystając z mapy, linię brzegową i ukształtowanie pionowe Australii

3. wymienia regiony geograficzne Oceanii

4. charakteryzuje cechy środowiska przyrodniczego Australii i Oceanii ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu oraz specyfiki świata roślin i zwierząt

5. analizuje strukturę użytkowania gruntów w Australii

1. ocenia znaczenie wód artezyjskich dla gospodarki Australii

2. analizuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności Australii i Oceanii 3. opisuje przyczyny małej

gęstości zaludnienia oraz niskiego poziomu urbanizacji Oceanii

4. wykazuje wpływ migracji na zróżnicowanie australijskiego społeczeństwa

5. omawia wybrane zagadnienia gospodarcze Australii ze szczególnym uwzględnieniem roli górnictwa, rolnictwa i turystyki

6. przedstawia na podstawie map tematycznych główne cechy gospodarki Australii na tle warunków naturalnych

1. oblicza rozciągłość

południkową i równoleżnikową Australii

2. analizuje zależności między warunkami klimatycznymi a występowaniem wód powierzchniowych 3. ocenia warunki środowiska

przyrodniczego Australii i Oceanii pod kątem warunków życia ludzi i rozwoju gospodarki 4. wyjaśnia zależności między

warunkami środowiska przyrodniczego a sposobami gospodarowania

w rolnictwie Australii 5. wskazuje regiony

geograficzne Oceanii na mapie ogólnogeograficznej oraz opisuje rolę turystyki w tych regionach

1. porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze Australii oraz Oceanii ze środowiskiem innych kontynentów

2. opisuje budowę niecki artezyjskiej

i uwarunkowania występowania źródeł artezyjskich 3. wykazuje zależność

miedzy symetrycznym położeniem Australii

po obu stronach zwrotnika Koziorożca

a uwarunkowaniami klimatycznymi

Azja 11. Warunki naturalne 1. wyjaśnia znaczenie terminu

„Eurazja”

2. wskazuje na mapie świata Azję

3. wskazuje na mapie elementy linii brzegowej Azji 4. wymienia czynniki

geograficzne kształtujące klimat Azji

5. wymienia nazwy i wskazuje na mapie najważniejsze krainy geograficzne, rzeki oraz jeziora Azji

1. określa położenie geograficzne Azji na kuli ziemskiej

2. charakteryzuje wybrane strefy roślinne Azji

3. opisuje cechy klimatu Azji na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej

4. wymienia cechy ukształtowania powierzchni Azji

5. opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych na podstawie mapy

1. opisuje na podstawie mapy granicę między Europą a Azją 2. charakteryzuje ukształtowanie

powierzchni Azji 3. opisuje cyrkulację

monsunową

4. wykazuje wpływ klimatu na rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych

5. wyjaśnia, na czym polega kontrastowość klimatyczna Azji 6. opisuje czynniki warunkujące

układ promienisty wielkich systemów rzecznych w Azji

1. oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Azji 2. porównuje rozwinięcie linii

brzegowej

i ukształtowanie powierzchni Azji na tle innych

kontynentów

3. wykazuje na podstawie map tematycznych,

że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów

1. wykazuje zależność między budową geologiczną

a ukształtowaniem powierzchni Azji 2. analizuje genezę

powstania Himalajów

12. Ludność i urbanizacja 1. podaje liczbę ludności zamieszkującej Azję

2. wskazuje na mapie i wymienia nazwy azjatyckich miast-

-gigantów

3. wymienia nazwy państw o wysokim i niskim

wskaźniku urbanizacji 4. wskazuje na mapie i

wymienia nazwy obszarów o dużej i małej gęstości

zaludnienia

1. opisuje zróżnicowanie ludności Azji

2. omawia czynniki warunkujące rozmieszczenie ludności w Azji 3. omawia uwarunkowania eksplozji

demograficznej

1. analizuje zmiany liczby ludności Azji

2. wyjaśnia uwarunkowania powstania miast- -gigantów

3. przedstawia na podstawie map tematycznych warunki

przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze cywilizacje

1. analizuje przyrost naturalny w wybranych państwach Azji 2. charakteryzuje przyczyny

i skutki wybranych

problemów demograficznych Azji

1. opisuje dziedzictwo kulturowe najstarszych cywilizacji Azji

(5)

13. Gospodarka 1. wyjaśnia znaczenie terminu

„azjatyckie tygrysy” i podaje przykłady

2. wymienia cechy gospodarki azjatyckich tygrysów 3. wymienia nazwy głównych

roślin żywieniowych uprawianych w Azji 4. wymienia nazwy surowców

mineralnych wydobywanych w Azji

5. wymienia nazwy państw wysoko i słabo rozwiniętych gospodarczo

1. wskazuje na mapie główne rejony rolnicze w Azji i nazywa je 2. wskazuje na mapie główne

regiony przemysłowe Azji 3. omawia przyczyny zróżnicowania

uprzemysłowienia państw w Azji 4. charakteryzuje azjatyckie tygrysy

1. ocenia warunki rozwoju rolnictwa w Azji 2. omawia przyczyny

zróżnicowania poziomu rozwoju rolnictwa w Azji 3. wykazuje związek pomiędzy

rytmem upraw i „kulturą ryżu”

a cechami klimatu monsunowego w Azji Południowo-Wschodniej 4. opisuje znaczenie OPEC dla

gospodarki światowej

1. analizuje strukturę i wartość PKB na jednego mieszkańca w wybranych państwach

2. wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozwoju gospodarczego wybranych państw Azji

3. analizuje poziom rozwoju gospodarczego państw eksportujących ropę naftową

1. wykazuje kontrasty w rozwoju gospodarczym Azji

2. uzasadnia (na wybranych przykładach) wpływ warunków przyrodniczych

na działalność gospodarczą człowieka

14. Chiny 1. wskazuje Chiny na mapie, podaje nazwę stolicy tego kraju oraz nazwy państw z nim sąsiadujących

2. wskazuje na mapie i wymienia nazwy krain geograficznych oraz

najważniejszych rzek w Chinach

3. wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Chin 4. podaje liczbę ludności Chin analizuje wykresy i dane

liczbowe dotyczące rozwoju ludności Chin

5. wymienia nazwy głównych roślin uprawnych

6. wymienia najważniejsze cechy gospodarki Chin

1. określa położenie geograficzne Chin

2. omawia cechy ukształtowania powierzchni Chin

3. charakteryzuje klimat Chin 4. opisuje przyczyny

katastrofalnych powodzi w Chinach oraz sposoby

zapobiegania im

5. wyjaśnia zależność między warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności Chin 6. wskazuje na mapie obszary o

dużej koncentracji przemysłu i nazywa je

7. opisuje poziom urbanizacji w Chinach

1. analizuje dane liczbowe dotyczące urbanizacji w Chinach

2. wyjaśnia na podstawie map tematycznych rozmieszczenie ludności

3. wyjaśnia, na czym polega chiński program kontroli urodzeń

4. opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa na Nizinie Chińskiej

5. wymienia kierunki rozwoju gospodarczego Chin 6. wykazuje zmiany znaczenia

Chin w gospodarce światowej

1. wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarczym Chin

2. analizuje przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego Chin w ostatnich latach

1. omawia kontrasty przyrodnicze Chin 2. wykazuje wpływ Chin

na światową gospodarkę

15. Indie 1. wskazuje Indie na mapie, podaje nazwę stolicy tego kraju oraz nazwy państw sąsiadujących

2. wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne oraz rzek Indii i nazywa je

3. wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Indii 4. podaje liczbę ludności Indii 5. wymienia nazwy głównych

indyjskich roślin uprawnych 6. wymienia najważniejsze

cechy gospodarki Indii

1. określa położenie geograficzne Indii

2. omawia cechy ukształtowania powierzchni Indii

3. charakteryzuje klimat Indii 4. opisuje kontrasty społeczne w

Indiach

5. wskazuje na mapie obszary uprzemysłowione i rolnicze Indii oraz nazywa je

6. wyjaśnia, dlaczego w Indiach występuje duże pogłowie bydła

1. opisuje system kastowy społeczeństwa

2. analizuje przyrost naturalny 3. charakteryzuje indyjskie

rolnictwo

4. wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii

1. analizuje poziom rozwoju gospodarczego Indii 2. wyjaśnia przyczyny

dynamicznego rozwoju nowoczesnych usług

1. przewiduje skutki społeczno-gospodarcze wynikające z eksplozji demograficznej

(6)

16. Japonia 1. wskazuje na mapie świata Japonię i podaje nazwę stolicy tego kraju 2. wymienia najważniejsze

cechy środowiska przyrodniczego Japonii 3. podaje liczbę ludności

Japonii

4. wskazuje na mapie i wymienia nazwy wielkich miast Japonii

5. wymienia nazwy głównych roślin uprawnych

6. wymienia najważniejsze cechy japońskiej gospodarki

1. określa położenie geograficzne Japonii

2. omawia cechy ukształtowania powierzchni Japonii

3. charakteryzuje klimat Japonii 4. opisuje poziom urbanizacji Japonii 5. wyjaśnia uwarunkowania rozwoju

przemysłu przetwórczego 6. opisuje cechy rolnictwa Japonii

1. charakteryzuje warunki naturalne Japonii 2. omawia rozmieszczenie

ludności Japonii

3. wykazuje wpływ czynników społeczno-

-kulturowych na tworzenie nowoczesnej gospodarki Japonii (na tle niekorzystnych warunków środowiska) 4. wykazuje znaczenie

transportu w gospodarce Japonii

1. opisuje skutki położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej

i sejsmicznej

2. opisuje uwarunkowania rozwoju gospodarczego Japonii

3. udowadnia, że Japonia jest potęgą gospodarczą 4. analizuje wysokość plonów

podstawowych zbóż w Japonii na tle innych krajów Azji

1. analizuje geograficzne czynniki klimatotwórcze 2. ocenia warunki

naturalne Japonii

17. Bliski Wschód 1. wyjaśnia znaczenie terminu

„Bliski Wschód”

2. wskazuje Bliski Wschód na mapie ogólnogeograficznej 3. wymienia cechy środowiska

i gospodarki Bliskiego Wschodu

4. opisuje cechy kultury islamskiej

5. wymienia nazwy państw o największych zasobach ropy naftowej

1. opisuje położenie geograficzne Bliskiego Wschodu

2. ocenia poziom urbanizacji w państwach Bliskiego Wschodu 3. omawia zasoby ropy naftowej na

Bliskim Wschodzie i na świecie 4.opisuje rozmieszczenie zasobów

ropy naftowej na Bliskim Wschodzie

5. wskazuje na mapie i wymienia nazwy obszarów objętych konfliktami zbrojnymi

1. opisuje warunki naturalne Bliskiego Wschodu 2. analizuje zasoby ropy

naftowej na świecie i formułuje wnioski

3. charakteryzuje Bliski Wschód pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego

1. opisuje wpływ religii na życie muzułmanów 2. porównuje poziom życia

mieszkańców Bliskiego Wschodu

3. porównuje wielkość

wydobycia ropy naftowej w poszczególnych krajach Bliskiego Wschodu

1. uzasadnia tezę, że konflikty na Bliskim Wschodzie mają wpływ

na globalną gospodarkę

Europa 18. Warunki naturalne 1. wskazuje na mapie świata Europę

2. wskazuje na mapie element linii brzegowej Europy i wymienia ich nazwy

3. wskazuje na mapie wybrane niziny, wyżyny oraz góry Europy i nazywa je 4. wymienia cechy

ukształtowania powierzchni Europy na podstawie mapy 5. wskazuje na mapie wybrane

europejskie rzeki oraz jeziora i nazywa je

1. określa położenie geograficzne Europy na kuli ziemskiej 2. charakteryzuje linię brzegową

Europy na podstawie mapy 3. wykazuje, na podstawie mapy,

że Europa jest kontynentem nizinnym

4. opisuje cechy klimatu Europy na podstawie mapy i klimatogramów 5. charakteryzuje wybrane strefy

roślinne Europy

6. opisuje na podstawie mapy rozmieszczenie wód powierzchniowych Europy

1. określa cechy środowiska przyrodniczego Europy na podstawie mapy

ogólnogeograficznej oraz map tematycznych

2. wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy 3. wyjaśnia zależności między

typem klimatu a występowaniem formacji roślinnych

4. wyjaśnia genezę wybranych europejskich jezior

i równoleżnikową Europy 2. opisuje czynniki

geograficzne warunkujące klimat Europy

3. analizuje czynniki warunkujące rozmieszczenie wielkich systemów rzecznych i zbiorników wodnych w Europie

1.wykazuje związek między budową geologiczną

a ukształtowaniem pionowym Europy

19. Ludność i urbanizacja 1. podaje liczbę ludności Europy

2. wskazuje na mapie obszary o największej oraz

najmniejszej gęstości zaludnienia i nazywa je

3. podaje przykłady krajów o dodatnim i ujemnym

przyroście naturalnym

1. opisuje rozmieszczenie ludności w Europie na podstawie mapy 2. opisuje na podstawie map

tematycznych zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe oraz etniczne współczesnej Europy 3. omawia przyczyny wysokiego

wskaźnika urbanizacji w Europie

1. wyjaśnia przyczyny oraz skutki ujemnego przyrostu naturalnego w Europie 2. wyjaśnia przyczyny

warunkujące rozmieszczenie ludności w Europie

3. opisuje przyczyny i konsekwencje zróżnicowania ludności Europy

1. przewiduje zmiany demograficzne w Europie 2. uzasadnia twierdzenie, że

Europa się starzeje 3. oblicza średnią gęstość

zaludnienia Europy

1. analizuje problemy demograficzne Europy

i formułuje wnioski

(7)

4. wykazuje się znajomością podziału politycznego Europy

4.analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w krajach Europy 20. Gospodarka 1. wymienia nazwy państw

wysoko rozwiniętych gospodarczo oraz krajów o średnim poziomie rozwoju gospodarczego w Europie 2. wymienia nazwy głównych

roślin uprawnych

3. wskazuje na mapie i podaje nazwy głównych obszarów wydobycia surowców energetycznych w Europie 4.wskazuje na mapie

i wymienia nazwy najważniejszych europejskich okręgów przemysłowych oraz ośrodków high-tech

1. opisuje potencjał ekonomiczny Europy

2. wyjaśnia przyczyny

zróżnicowania gospodarczego krajów Europy

3. opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa europejskiego

4. opisuje strukturę produkcji energii elektrycznej w wybranych krajach Europy

5. opisuje poziom rozwoju usług w Europie

1. analizuje strukturę PKB w wybranych krajach Europy 2. porównuje strukturę

użytkowania ziemi w

wybranych państwach Europy, korzystając z diagramów 3. opisuje czynniki rozwoju przemysłu ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu high-tech

4. wyjaśnia proces

restrukturyzacji przemysłu w Europie Zachodniej

1. porównuje poziom rozwoju rolnictwa w Europie Zachodniej i Środkowo- Wschodniej

2. omawia na wybranych przykładach czynniki lokalizacji przemysłu high-tech

1. uzasadnia tezę, że Europa jest najlepiej rozwinięta pod względem gospodarczym

21. Kraje

Europy Północnej

„kraje skandynawskie”

2. wskazuje na mapie kraje Europy Północnej i wymienia ich nazwy

3. opisuje na podstawie mapy rozmieszczenie głównych ośrodków miejskich w Europie Północnej

4. wymienia cechy społeczeństwa Europy Północnej

5. wymienia nazwy głównych bogactw naturalnych krajów skandynawskich

1. opisuje położenie geograficzne państw Europy Północnej 2. wyjaśnia rozmieszczenie

ośrodków miejskich 3. charakteryzuje strukturę

produkcji energii elektrycznej w krajach Europy Północnej 4. charakteryzuje gospodarkę

krajów skandynawskich

1. charakteryzuje środowisko przyrodnicze krajów Europy Północnej

2. wykazuje na podstawie map tematycznych związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego

1. wykazuje cechy społeczeństwa Europy Północnej

2. analizuje wartość PKB na jednego mieszkańca i formułuje wnioski

1. przewiduje skutki wyludniania północnej Skandynawii

22. Kraje alpejskie 1. wyjaśnia znaczenie terminu

„kraje alpejskie”

2. wymienia nazwy państw alpejskich, wskazuje je na

mapie ogólnogeograficznej i podaje nazwy ich stolic

3. wymienia cechy środowiska przyrodniczego Alp 4. wymienia nazwy

największych miast i wskazuje je na mapie 5. opisuje specyfikę

rozmieszczenia ludności w Alpach

1. opisuje położenie krajów alpejskich

2. opisuje rzeźbę Alp

3. opisuje rozmieszczenie miast i gęstość zaludnienia w krajach alpejskich

4. wyjaśnia znaczenie nowoczesnego sektora usług

1. charakteryzuje środowisko przyrodnicze krajów alpejskich 2. wykazuje wpływ gór na

środowisko przyrodnicze i gospodarkę krajów alpejskich 3. wykazuje, że kraje alpejskie

należą do państw wysoko rozwiniętych gospodarczo

1. wykazuje piętrowość klimatyczno-roślinną w Alpach

2. porównuje wskaźnik urbanizacji w krajach alpejskich i formułuje wnioski

1. charakteryzuje genezę rzeźby alpejskiej 2. analizuje czynniki

rozwoju sektora bankowo-

-ubezpieczeniowego w Szwajcarii

(8)

23. Kraje

Europy Południowej 1. wskazuje na mapie kraje Europy Południowej, podaje nazwy ich stolic

2. wymienia cechy środowiska przyrodniczego krajów Europy Południowej 3. wymienia nazwy

największych miast Europy Południowej i wskazuje je na mapie

4. wymienia przykłady atrakcji turystycznych

„akwakultura”

1. określa położenie geograficzne krajów Europy Południowej 2. opisuje cechy środowiska

przyrodniczego tych krajów 3. opisuje na podstawie mapy

tematycznej rozmieszczenie najważniejszych ośrodków turystycznych

4. opisuje cechy gospodarki krajów Europy Południowej

„infrastruktura turystyczna”

6. prezentuje opracowaną na podstawie map, przewodników oraz internetu trasę wycieczki po Europie lub jej części

1. charakteryzuje walory

przyrodnicze i pozaprzyrodnicze krajów

Europy Południowej 2. opisuje wybrane atrakcje

turystyczne

3. wykazuje zależność pomiędzy przyjazdami turystów a wpływami z turystyki na

podstawie wykresów 4. wykazuje niekorzystny wpływ

turystyki na środowisko przyrodnicze

1. rozpoznaje typy wybrzeży południowej Europy i wyjaśnia ich genezę

2. wykazuje związki między rozwojem turystyki a warunkami przyrodniczymi i dziedzictwem kulturowym 3. ocenia rolę turystyki

w rozwoju gospodarczym tych krajów

1. wykazuje zależności miedzy wielkością ruchu turystycznego

a poziomem rozwoju infrastruktury turystycznej

24. Francja 1. wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Francję i podaje nazwę stolicy tego kraju

2. wymienia cechy środowiska przyrodniczego Francji 3. wskazuje najważniejsze

miasta Francji na mapie i podaje ich nazwy

4. wymienia cechy gospodarki Francji

5. wskazuje na mapie regiony rolnicze Francji i wymienia ich nazwy

1. opisuje położenie geograficzne Francji

2. charakteryzuje środowisko przyrodnicze Francji

3. opisuje czynniki wpływające na wzrost liczby mieszkańców Francji 4. opisuje poziom urbanizacji Francji 5. opisuje poziom rozwoju

gospodarczego Francji 6. analizuje strukturę użytkowania

ziemi

7. wskazuje miejsce Francji w światowej produkcji rolnej

8. identyfikuje cechy rolnictwa wysokotowarowego

1. analizuje współczynnik przyrostu naturalnego i współczynnik salda migracji

2. wykazuje znaczenie turystyki w tworzeniu dochodu

narodowego

3. analizuje przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa 5. wykazuje na przykładzie

rolnictwa Francji związek między warunkami

przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej

1. opisuje sytuację społeczną imigrantów

2. charakteryzuje sieć transportową Francji 3. wykazuje aktywną politykę

rolną Francji

w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej

1. wykazuje znaczenie Eurotunelu

25. Wielka Brytania 1. wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Wielką Brytanię i podaje nazwę stolicy tego kraju

2. wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne i nazywa je

3. wymienia najważniejsze cechy środowiska

przyrodniczego i gospodarki Wielkiej Brytanii

1. określa położenie geograficzne Wielkiej Brytanii

2. charakteryzuje środowisko przyrodnicze Wielkiej Brytanii 3. opisuje podział Wielkiej Brytanii

na krainy historyczne 4. opisuje strukturę

narodowościową Wielkiej Brytanii 5. wyjaśnia uwarunkowania

dodatniego salda migracji 6. wyjaśnia znaczenie terminu

„monarchia konstytucyjna”

7. przedstawia wielkość i główne cechy położenia Londynu 8. wskazuje na mapie i podaje

nazwy obszarów o dużej koncentracji przemysłu

1. analizuje strukturę narodowościową Wielkiej Brytanii

2. opisuje poziom urbanizacji oraz rozmieszczenie ludności w Wielkiej Brytanii

3. opisuje układ przestrzenny oraz znaczenie Londynu jako światowej metropolii 4. analizuje strukturę

użytkowania ziemi w Wielkiej Brytanii

5. wyjaśnia uwarunkowania wysokiego poziomu rozwoju gospodarczego

1. wykazuje zalety wyspiarskiego położenia Wielkiej Brytanii 2. wykazuje zależności

między warunkami przyrodniczymi a poziomem rozwoju gospodarczego

1. wykazuje znaczenie zamorskich terytoriów Wielkiej Brytanii (dawniej i obecnie)

2. analizuje na przykładzie Wielkiej Brytanii uwarunkowania lokalizacji i rozwoju przemysłu wysokiej technologii

(9)

Sąsiedzi Polski

26. Niemcy 1. wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Niemcy, podaje nazwę stolicy tego kraju oraz nazwy krajów z nim sąsiadujących

2. wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne oraz najważniejsze rzeki w Niemczech i nazywa je 3. wymienia najważniejsze

cechy środowiska przyrodniczego oraz gospodarki Niemiec 4. opisuje strukturę

narodowościową Niemiec

1. określa położenie geograficzne Niemiec

2. omawia cechy środowiska przyrodniczego

3. wyjaśnia przyczyny i skutki dodatniego salda migracji 4. charakteryzuje strukturę

zatrudnienia w niemieckiej gospodarce

5. przedstawia na podstawie wskazanych źródeł główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Zagłębia Ruhry

6. wskazuje na mapie i podaje nazwy obszarów o dużej koncentracji przemysłu w Niemczech

1. wykazuje wpływ czynników geograficznych na klimat Niemiec

2. opisuje skutki ujemnego przyrostu naturalnego 3. udowadnia, że Niemcy są

potęgą gospodarczą 4. opisuje zróżnicowanie

rozwoju społeczno-

-gospodarczego wschodniej i zachodniej części Niemiec

1. analizuje uwarunkowania rozwoju przemysłu przetwórczego 2. analizuje wskaźnik

bezrobocia i formułuje wnioski

3. wykazuje na przykładzie Niemiec zależność między poziomem rozwoju transportu a funkcjonowaniem

pozostałych działów gospodarki

1. analizuje przyczyny migracji do Niemiec 2. wykazuje gospodarcze

znaczenie sieci rzecznej Niemiec

27. Czechy i Słowacja 1. wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Czechy i Słowację, podaje nazwy stolic tych krajów oraz nazwy państw sąsiadujących z nimi 2. wymienia najważniejsze

cechy środowiska

przyrodniczego i społeczno- -gospodarczego omawianych państw

1. określa położenie geograficzne Czech, Słowacji

2. omawia cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji 3. analizuje strukturę zatrudnienia w

Czechach 4. analizuje strukturę

narodowościową Słowacji

1. opisuje czynniki warunkujące rozwój gospodarczy Czech i Słowacji

2. porównuje potencjał gospodarczy omawianych państw

1. ocenia zasoby bogactw mineralnych Czech i Słowacji 2. omawia efekty przemian

gospodarczych, które nastąpiły w omawianych krajach

1. porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski

28. Litwa, Białoruś i Ukraina 1. wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Litwę, Białoruś i Ukrainę, podaje nazwy stolic tych krajów oraz nazwy państw sąsiadujących z nimi

2. wymienia najważniejsze cechy środowiska

przyrodniczego i społeczno- -gospodarczego omawianych państw

1. określa położenie geograficzne Litwy, Białorusi i Ukrainy 2. omawia cechy środowiska

przyrodniczego Litwy, Białorusi i Ukrainy

3. wyjaśnia przyczyny kryzysów gospodarczych na Litwie, Białorusi i Ukrainie po rozpadzie ZSRR 4. omawia współczesne przemiany

społeczne i gospodarcze Ukrainy

1. opisuje czynniki warunkujące rozwój gospodarczy Litwy, Białorusi i Ukrainy 2. opisuje przyczyny i skutki

ujemnego przyrostu naturalnego i salda migracji Litwy, Białorusi i Ukrainy

3. porównuje potencjał gospodarczy omawianych państw

1. ocenia zasoby bogactw

mineralnych Litwy, Białorusi i Ukrainy

2. omawia efekty przemian gospodarczych, które nastąpiły w omawianych krajach

1. porównuje środowisko społeczno-gospodarcze południowych

i wschodnich sąsiadów Polski oraz formułuje wnioski

29. Rosja 1. wskazuje Rosję na mapie ogólnogeograficznej i podaje nazwę jej stolicy

2. wskazuje na mapie i wymienia nazwy głównych krain geograficznych, rzek oraz jezior

3. wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Rosji 4. wymienia główne cechy

1. określa położenie geograficzne Rosji

2. omawia cechy środowiska przyrodniczego Rosji 3. opisuje zróżnicowanie

narodowościowe i kulturowe ludności

4. wskazuje na mapie i wymienia nazwy obszarów o dużej koncentracji przemysłu

1. wykazuje zróżnicowanie przyrodnicze Rosji 2. wykazuje wpływ czynników

geograficznych na klimat Rosji 3. wyjaśnia zależność między

warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności w Rosji

4. wykazuje zróżnicowanie językowe i religijne mieszkańców Rosji

1. analizuje zmiany przyrostu naturalnego w Rosji i formułuje wnioski

2. wykazuje zależności między warunkami przyrodniczymi a poziomem rozwoju gospodarczego Rosji

1. uzasadnia tezę, że Rosja jest krajem o olbrzymich możliwościach gospodarczych

(10)

rosyjskiej gospodarki 5. wymienia przyczyny ujemnego przyrostu naturalnego ludności Rosji

5. omawia uwarunkowania rozwoju przemysłu wydobywczego 6. omawia najważniejsze

problemy rosyjskiego rolnictwa