KAZIMIERZ BORATYŃSKI, ZBIGNIEW TURYNA
W PŁYW ZAW ARTOŚCI FLUORU W TERM OFOSFATACH NA PLON ROŚLIN
K atedra C hem ii R olnej W SR W rocław
W ostatnich czasach zw raca się coraz bardziej uw agę na istn ien ie za leżności pom iędzy przysw ajalnością przez ro śliny fosforu term ofo sfatów a zaw artością w nich fluoru.
Szczególną uw agę zw racają tu b adan ia G e r i c k e g o zarów no w ege tacyjne, jak i analityczne. Z badań ty ch w ynika, że ze zm niejszaniem się zaw artości flu o ru w term o fo sfatach zw iększa się przysw ajalność dla roślin zaw artego w nich fosforu.
Z zagadnieniem przysw ajalności fosforu term ofosfatów przez ro ślin y wiąże się k w estia w łaściw ego oznaczania w nich tego fosforu.
W ram ach w spółpracy naszej K a te d ry z K ated rą Technologii N ie organicznej P o litechn iki W rocław skiej przeprow adzono w roku 1960 do św iadczenia w azonow e z trzem a próbkam i term ofosfatów w apniow o- krzem ianow ych o różnej zaw artości flu o ru (0,0%, 1,6% i 3,2% F).
P re p a ra ty te b y ły sporządzone w K ated rze Technologii N ieorganicz nej P olitechn ik i W rocław skiej i w edług analiz w ykonanych tam że posia
dały bardzo zbliżone zaw artości P2O5 ogólnego (około 32%). Rozpusz
czalność w 2% kw asie cytryno w ym by ła jednakow a, natom iast w yraźnie
różniły się rozpuszczalnością w cy try n ian ie am onu. Im zaw artość flu o ru b yła wyższa, tym rozpuszczalność w tym odczynniku była m niejsza.
Dla porów nania działania w yżej w ym ienionych term ofosfatów użyto supertom asynę, k tó ra w edług analizy K a te d ry Technologii N ieorganicz nej Politechniki W rocław skiej zaw ierała 1,9% F.
B adane naw ozy fosforow e by ły stosow ane w daw kach 0,3 i 0,6 g
P2O5 na wazon.
Dośw iadczenia założono na lekkiej glebie piaszczystej z dodat
kiem piasku rzecznego. Z aw artość P2O5 w edług E g n e r a w ynosiła
2,8 mg/100 g podłoża, a pH(KCl) — 4,5.
R oślinam i dośw iadczalnym i były: gorczyca biała, jęczm ień i owies. Gorczycę białą doprow adzono do pełnej dojrzałości, a jęczm ień i ow ies
710 К. Boratyński Z. Turyna
sp rzątano na zielono, z ty m że w dośw iadczeniu z jęczm ieniem (założo
ne w 10 pow tórzeniach) sp rzątano rośliny trz y k ro tn ie w różnych okre
sach w egetacji (30, 46 i 102 dni od wschodów).
f t pl yw 2 s v , a r t 0 3 C i i l u o r u w t e r u o f o s i a t a c n na p l o n r o ś l i n P l o n y p . s . a . r o i l i n w y r a ż o n e v. l i c z o a c n w z g l ę d n y c h N a w o ż e n i e O o r c z y c a Z1 Бi n o d a l e j ę c z m i e ń ^ c z . n a d z i e m n e j O w i e s c z . n a d - z l e u me s p r z ę t 1 sl Ci i O 1 11 111 Dawka 0 , 3 g 3 u p e r l o a a s y n a T e гшо i о с i э t I 0, 0 % F II 1, 6% F I I I 3 , 2 * F 1 0 0 U S d l 56 10 0 1 1 2 8 ? 58 1 0 0 1 49 1 0 0 71 1 0 0 111 8 9 5 9 1 0 0 1 1 2 95 73 1 00 ъ 8 6 79 Lav.ria 0 , 6 g ?2'0^ S u p e r t o m a s y n a 1 0 0 1 0 0 10 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 T e r ^ o i o s i a l I 0 , 0 % F 93 10 7 1 1 2 104 1 J 2 9 6 11 l , o % F 3d 92 97 95 94 8 6 111 3 , 2 % F 5 7 6 0 6 0 72 79 F l o n w g / w a z o n 0 , 3 g s a p e r t o m a s y n a 3 , 3 7 4 6 , 1 2 6 , 9 7 1 8 , 3 3 2 2 , 5 2 3 7 , 7 5 0 , 6 g ?2 0^ s u p e r t o m a s y n a 1 0 , 1 2 3 1 , 3 7 1 0 , 0 3 2 0 , 7 0 2 6 , 1 7 3 8 , 1 2
P rzebieg w egetacji w e w szystkich trzech dośw iadczeniach by ł zado w alający. R eakcja na naw ożenie fosforow e w ystępow ała już w p ierw szych dniach. W ty m też okresie obserw ow ało się w yraźn e zróżnicow a nie w działaniu poszczególnych nawozów, a m ianow icie ze spadkiem zaw artości flu o ru w term o fo siatach w zrost roślin i przy ro st m asy staw ał się coraz w iększy. D ziałanie sup erto m asy n y było zbliżone do działania term o fo sfatu nie zaw ierającego fluoru.
Z postępem w egetacji różnice te w y raźn ie się pogłębiły, obserw o w ano stopniow anie w zrostu i ilości m asy.
Z tab licy widać, że plony w szystkich roślin bardzo silnie sp adają ze w zrostem zaw artości flu o ru w term ofosfatach.
