PL
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
Bruksela, dnia 24.4.2008 r.
COM(2008) 215 wersja ostateczna
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
dotyczące funkcjonowania rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych
standardów rachunkowości
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
1. PODSTAWA PRAWNA
Zgodnie z art. 10 rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 z dnia 19 lipca 2002 r. („rozporządzenie w sprawie MSR”)1 Komisja zobowiązana jest dokonać przeglądu funkcjonowania tego rozporządzenia i złożyć odpowiednie sprawozdanie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu do dnia 1 lipca 2007 r.
2. FUNKCJONOWANIE ROZPORZĄDZENIA W SPRAWIE MSR 2.1. Najważniejsze przepisy rozporządzenia w sprawie MSR
Rozporządzenie w sprawie MSR nakłada na europejskie spółki, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku któregokolwiek z państw członkowskich UE, obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych za każdy rok obrotowy rozpoczynający się w dniu 1 stycznia 2005 r. lub po tej dacie zgodnie ze standardami MSR/MSSF2 oraz interpretacjami SIC/IFRIC3 opublikowanymi przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) i przyjętymi przez UE.
Państwa członkowskie mogą zezwolić lub wymagać, aby powyższe regulacje z zakresu rachunkowości miały zastosowanie do skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek, których papiery wartościowe nie są dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku któregokolwiek z państw członkowskich UE, lub do rocznych (jednostkowych) sprawozdań finansowych spółek, niezależnie od tego, czy ich papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku któregokolwiek z państw członkowskich. Poniższa tabela przedstawia zakres, w jakim poszczególne państwa członkowskie korzystają z możliwości określonych w art. 5 rozporządzenia w sprawie MSR4.
1 Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, Dz.U. L 243 z 11.9.2002, s. 1
2 Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (International Accounting Standards, IAS) były początkowo publikowane przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Committee, IASC), poprzednika obecnej Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board, IASB).
IASB publikuje Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (International Financial Reporting Standards, IFRS).
3 Stały Komitet ds. Interpretacji (Standing Interpretations Committee, SIC) to poprzednik Komitetu ds.
Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (International Financial Reporting Interpretations Committee, IFRIC).
4 Informacje pochodzą ze zleconego przez Komisję i przeprowadzonego przez „Institute of Chartered Accountants of England and Wales” badania „EU Implementation of IFRS and the Fair Value Directive” (Wdrożenie w UE MSSF oraz dyrektywy dotyczącej wyceny według wartości godziwej), 2007, s. 24.
Wykorzystanie przez państwa członkowskie określonych w rozporządzeniu wariantów stosowania MSR
Spółki korzystające z rynku
kapitałowego Spółki niekorzystające z rynku kapitałowego Spółki
Sprawozdania
skonsolidowane Sprawozdania
jednostkowe Sprawozdania
skonsolidowane Sprawozdania jednostkowe
Austria Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Belgia Instytucje kredytowe Wymagane Niedozwolone Wymagane Niedozwolone
Pozostałe Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Cypr Wszystkie Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Republika
Czeska Wszystkie Wymagane Wymagane Dozwolone Niedozwolone
Dania Wszystkie Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Estonia Instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń, finansowe spółki holdingowe i finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej
oraz spółki inwestycyjne
Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Pozostałe Wymagane Wymagane Dozwolone Dozwolone
Finlandia Ubezpieczyciele Wymagane Niedozwolone Wymagane Niedozwolone
Pozostałe Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Francja Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Niemcy Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Grecja Wszystkie Wymagane Wymagane Dozwolone Dozwolone
Węgry Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Irlandia Wszystkie Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Włochy Spółki finansowe podlegające nadzorowi oraz spółki, których instrumenty finansowe są szeroko
rozpowszechnione na rynku
Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Zakłady ubezpieczeń Wymagane Niedozwolone Wymagane Niedozwolone
Pozostałe Wymagane Wymagane Dozwolone Dozwolone
Łotwa Banki, zakłady ubezpieczeń i
pozostałe instytucje finansowe Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Pozostałe Wymagane Dozwolone* Dozwolone Niedozwolone
Litwa Banki i instytucje finansowe
podlegające nadzorowi Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Pozostałe Wymagane Wymagane Niedozwolone Niedozwolone
Luksemburg Wszystkie Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Malta Wszystkie Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Niderlandy Wszystkie Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Polska Banki Wymagane Niedozwolone Wymagane Niedozwolone
Do chwili dopuszczenia do obrotu na
rynku regulowanym nie dotyczy nie dotyczy Dozwolone Dozwolone Spółki zależne grupy sporządzającej
sprawozdania finansowe na
podstawie MSSF nie dotyczy nie dotyczy Dozwolone Dozwolone Pozostałe Wymagane Dozwolone Niedozwolone Niedozwolone Portugalia Banki i instytucje finansowe Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Spółki zależne grupy sporządzającej sprawozdania finansowe na
podstawie MSSF nie dotyczy nie dotyczy Dozwolone Dozwolone
Pozostałe Wymagane Dozwolone Dozwolone Niedozwolone
Słowacja Wszystkie Wymagane Niedozwolone Wymagane Niedozwolone
Słowenia Banki i zakłady ubezpieczeń Wymagane Wymagane Wymagane Wymagane
Pozostałe Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
Hiszpania Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Szwecja Wszystkie Wymagane Niedozwolone Dozwolone Niedozwolone
Zjednoczone
Królestwo Wszystkie Wymagane Dozwolone Dozwolone Dozwolone
* Łotwa: spółki notowane na rynku regulowanym giełdy papierów wartościowych w Rydze są zobowiązane sporządzać jednostkowe sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF wyłącznie do celów notowania na giełdzie.
Państwa członkowskie mogły również przełożyć rozpoczęcie stosowania tych regulacji na lata obrotowe rozpoczynające się w dniu 1 stycznia 2007 r. lub później w odniesieniu do spółek, których tylko dłużne papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym któregokolwiek z państw członkowskich, a także spółek, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu poza UE i które stosowały w tym celu standardy uznawane na poziomie międzynarodowym przed opublikowaniem rozporządzenia w sprawie MSR.
Do celów tego rozporządzenia przyjmowane są jedynie międzynarodowe standardy rachunkowości oraz ich interpretacje przyjęte i opublikowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) oraz jej poprzednika – Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASC). Decyzję o ich przyjęciu podejmuje Komisja stosując procedurę komitetową. W pierwszej kolejności Komisja zwraca się do Europejskiej Grupy Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (European Financial Reporting Advisory Group, EFRAG)5 o wydanie technicznego zalecenia w sprawie przyjęcia standardów, a następnie prosi Grupę Kontrolującą Opinie Dotyczące Standardów Rachunkowości (Standards Advisory Review Group, SARG)6 o opinię, czy zalecenie wydane przez EFRAG jest obiektywne i ma wyważony charakter. Komisja podejmuje następnie decyzję, czy należy przedłożyć wniosek w sprawie przyjęcia standardu albo interpretacji. Wynik przeprowadzanego na forum Komitetu Regulacyjnego Rachunkowości (Accounting Regulatory Committee, ARC)7 głosowania w sprawie przyjęcia jest przedkładany do zatwierdzenia Parlamentowi Europejskiemu. Po pozytywnym zakończeniu wszystkich etapów procedury Komisja podejmuje decyzję w sprawie przyjęcia standardu albo interpretacji oraz jego lub jej publikacji w Dzienniku Urzędowym.
2.2. Główne źródła informacji wykorzystane do sporządzenia niniejszego sprawozdania
Przygotowując niniejsze sprawozdanie Komisja czerpała informacje z wielu różnych źródeł.
W odniesieniu do najważniejszych zagadnień skonsultowano się z państwami członkowskimi w ramach Komitetu Regulacyjnego Rachunkowości. Inne cenne źródło informacji stanowił tzw. „okrągły stół”8 poświęcony jednolitemu stosowaniu MSSF w UE. W trakcie wprowadzania MSSF w UE właściwe służby Komisji utrzymywały również regularne kontakty z zainteresowanymi stronami.
Celem uzyskania pełnego, fachowego obrazu wprowadzenia MSSF służby Komisji uwzględniły również przygotowane przez różne firmy i organizacje analizy9 poświęcone wprowadzeniu MSSF w 2005 r.
Niniejsze sprawozdanie Komisji uwzględnia również treść sprawozdania Komitetu Europejskich Organów Nadzoru nad Papierami Wartościowymi (CESR) zatytułowanego
5 Więcej informacji na stronie: efrag.org
6 Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/ias_en.htm#standards
7 Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/committees_en.htm#arc
8 Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/ias_en.htm#060609
9 W szczególności sprawozdanie wymienione w przypisie 4. Sprawozdanie to zawiera wyczerpujący wykaz innych przeprowadzonych badań.
„CESR’s review of the implementation and enforcement of IFRS in the EU”10 oraz wyniki innych dostępnych badań i analiz poświęconych zagadnieniu zastosowania po raz pierwszy MSSF w UE.
10 Sprawozdanie to zostało opublikowane jako dokument CESR/07-352 w dniu 7 listopada 2007 r. i jest dostępne na stronie internetowej CESR:
http://www.cesr-
eu.org/index.php?page=contenu_search_res&doconly=all&searchdatefromday=1&searchdatefrommont h=1&searchdatefromyear=1970&searchdatetoday=29&searchdatetomonth=2&searchdatetoyear=2008
&searchkeyword=07-352
2.3. Faktyczne stosowanie MSSF w UE
W 2005 r. 7 365 spółek, których papiery wartościowe były dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym któregokolwiek z państw członkowskich UE, stosowało MSSF, z czego 5 534 spółki były emitentami akcji.
Wyciąg ze sprawozdania CESR, dodatek 1: liczba notowanych na rynku regulowanym w UE podmiotów stosujących MSSF (emitentów akcji i obligacji), w podziale na kraje
Członek CESR Emitenci akcji Emitenci obligacji 11 Ogółem Austria 72 11 83
Belgia 144 2 146 Bułgaria 369 60 429
Cypr 141 0 141
Republika Czeska 66 24 90
Dania 140 8 148 Estonia 16 6 22 Finlandia 135 15 150 Francja 680 200 880 Niemcy 768 172 940 Grecja 356 0 356
Węgry 34 1 35
Islandia 23 8 31 Irlandia 43 40 83
Włochy 288 65 353
Łotwa 13 4 17
Litwa 43 4 47
Luksemburg 35 200 235 Malta 15 19 34
Norwegia 188 0 188
Polska 197 0 197 Portugalia 50 28 78 Rumunia b.d. b.d. b.d.
Słowacja b.d. b.d. b.d.
Słowenia 60 6 66 Hiszpania 190 120 310 Szwecja 350 35 385 Niderlandy 165 25 190
Zjedn. Królestwo 953 778 1 731 RAZEM 5 534 1 831 7 365 b.d.: brak danych
Do dnia 31 grudnia 2005 r. przyjęte zostały następujące standardy i interpretacje: MSR 1 do 41, MSSF 1 do 6, SIC 7 do 32 oraz IFRIC 1 do 5, z wyjątkiem tych, które zostały zastąpione
11 Niektórzy emitenci obligacji mogli przesunąć rozpoczęcie stosowania MSSF na rok 2007 zgodnie z art.
9 rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady.
lub uchylone przed tą datą lub po niej12. Kolejne standardy i interpretacje zostały przyjęte w roku 2006 (MSSF 7 oraz IFRIC 6 do 9) i 2007 (MSSF 8 oraz IFRIC 10 i 11), równolegle ze zmianami przyjętych wcześniej standardów. Niektóre standardy (MSSF 6), zmiany standardów (MSR 39) i interpretacje (IFRIC 4 i 5), które zostały przyjęte w roku 2005, mogły być stosowane od dnia 1 stycznia 2006 r. W odniesieniu do sprawozdań finansowych za rok 2005 możliwe było również stosowanie MSSF 7, IFRIC 6 oraz zmian do niektórych standardów przyjętych w dniu 11 stycznia 2006 r.
Członkowie CESR dokonali szczegółowego przeglądu sprawozdań finansowych za rok 2005, sporządzonych zgodnie z MSSF przez 1 410 spółek, a także tematycznego przeglądu innych sprawozdań finansowych za rok 2005, sporządzonych zgodnie z MSSF przez 920 spółek.
Utworzyli oni bazę danych, do której do końca sierpnia 2007 r. wprowadzono 85 decyzji wykonawczych.
2.4. Jednolite stosowanie MSSF w UE
Na podstawie informacji uzyskanych ze źródeł wymienionych w pkt. 2.2 Komisja zbadała, czy w roku obrotowym 2005 przyjęte standardy i interpretacje były jednolicie stosowane w UE. Komisja doszła do następujących wniosków:
• Generalnie rzecz biorąc, wprowadzenie MSSF stanowiło wyzwanie dla wszystkich zainteresowanych, ale nastąpiło bez zakłócania rynków lub terminowego przedstawiania sprawozdań finansowych. Jest to duży sukces biorąc pod uwagę fakt, że dla spółek objętych zakresem rozporządzenia w sprawie MSR wprowadzenie MSSF oznaczało kompletną zmianę przepisów z zakresu rachunkowości obowiązujących w UE. Przejście na MSSF wymagało od tych spółek, w szczególności od mniejszych z nich notowanych na giełdzie, poświęcenia znacznych nakładów pracy i zasobów13.
• Wśród podmiotów sporządzających sprawozdania finansowe, biegłych rewidentów, inwestorów oraz właściwych organów panuje ogólnie przekonanie, że stosowanie MSSF przyniosło poprawę porównywalności i jakości sprawozdań finansowych, a także doprowadziło do zwiększenia przejrzystości.
• Państwa członkowskie w różny sposób skorzystały z możliwości rozszerzenia zakresu rozporządzenia w sprawie MSR (zob. pkt 2.1 powyżej), w zależności od obowiązujących w poszczególnych krajach ramowych rozwiązań prawnych i gospodarczych. To elastyczne podejście umożliwiło wdrożenie rozporządzenia w sposób dostosowany do ogólnej charakterystyki oraz szczególnych cech przepisów z zakresu rachunkowości obowiązujących w poszczególnych państwach członkowskich, a w szczególności pozwalający uwzględnić związki z przepisami podatkowymi i prawem spółek. Wydaje się, że obowiązkowe
12 MSR 3 do 6, MSR 9, MSR 13 do 15, MSR 22, MSR 25, MSR 30, MSR 35, IFRIC 3, SIC 1 do 6, SIC 8 i 9, SIC 11, SIC 14, SIC 16 do 20, SIC 22 do 24, SIC 26, SIC 28, SIC 30 oraz SIC 33.
13 Dokonana w ramach badania ICAEW (zob. przypis 4) analiza kosztów wdrożenia oraz przypadających następnie okresowo kosztów stosowania MSSF pokazała, że w przypadku mniejszych spółek (o obrotach nieprzekraczających 500 mln EUR) są one wprawdzie wyższe i wynoszą odpowiednio 0,31 % i 0,06 % ich obrotów, jednak utrzymują się one na możliwym do przyjęcia poziomie. Mniejsze z notowanych na giełdzie spółek napotykają również większe problemy przy stosowaniu MSSF, ponieważ dysponują ograniczonymi zasobami i brakuje im uprzednich doświadczeń związanych z MSSF.
stosowanie MSSF jedynie w niewielkim stopniu rozszerzono na spółki nienotowane na rynkach papierów wartościowych i na jednostkowe sprawozdania finansowe.
• Zainteresowane strony są w większości zdania, że generalnie sprawozdania finansowe stały się łatwiejsze do zrozumienia, z wyjątkiem niektórych obszarów, w których możliwa wydaje się dalsza poprawa – dotyczy to w szczególności instrumentów finansowych, połączeń jednostek gospodarczych oraz płatności w formie akcji własnych.
• Na sprawozdania finansowe sporządzane zgodnie z MSSF nadal wywierają wpływ krajowe tradycje w zakresie rachunkowości. Przyczyny takiego stanu rzeczy to między innymi brak doświadczeń oraz utrwalonej doktryny.
Wprowadzenie tej nowej koncepcji rachunkowości, opartej na zasadach i w związku z tym wymagającej znacznych umiejętności fachowego osądu, stanowiło wyzwanie dla niektórych państw członkowskich. Jednak w miarę jak podmioty sporządzające sprawozdania finansowe i biegli rewidenci będą oswajać się z MSSF, obserwowanych początkowo problemów ze stosowaniem powinno być coraz mniej.
• Przepisy MSSF dotyczące ujmowania i wyceny wydają się być stosowane bardziej spójnie i jednoznacznie niż niektóre wymogi dotyczące ujawniania informacji. Możliwości dalszych ulepszeń istnieją w szczególności w przypadku informacji dotyczących ogólnych zasad rachunkowości. Organy nadzoru rynku papierów wartościowych zapoznały się z problemami występującymi w tym obszarze, ale stwierdziły, że problemy te nie wpływają negatywnie na ogólny poziom przestrzegania wymogów MSSF.
• Dopuszczane przez MSSF możliwości wyboru, związane np. ze świadczeniami na rzecz pracowników, kosztami finansowania zewnętrznego i wspólnymi przedsięwzięciami, są wykorzystywane przez spółki na różne sposoby. W dużym stopniu skorzystano również z możliwości wcześniejszego zastosowania MSSF.
Rzadko korzystano jednak z możliwości szerszego stosowania wyceny według wartości godziwej, a ze szczególnej regulacji w ramach MSR 39 skorzystały tylko nieliczne banki. Właściwe organy wyraziły w tym zakresie swoje obawy oraz życzenie ograniczenia w przyszłości możliwości wyboru dostępnych w ramach MSSF.
• CESR wyraził konkretne wątpliwości dotyczące niektórych obszarów, takich jak połączenia jednostek gospodarczych (wartość firmy, faktyczna kontrola oraz wspólna kontrola), instrumenty finansowe (utrata wartości), aktywa trwałe, ujawnianie informacji o zasadach rachunkowości, szacunki i założenia. Właściwe organy zalecają również poprawę w zakresie ujawniania informacji dotyczących emerytur zakładowych i płatności w formie akcji własnych, jak również dalsze uproszczenie formy bilansu oraz rachunku zysków i strat.
• Jedynie kilka kwestii technicznych przekazano do „okrągłego stołu”
poświęconego jednolitemu stosowaniu MSSF w UE. Zmniejszyła się również liczba zagadnień przekazywanych do IFRIC celem interpretacji, co wydaje się świadczyć o tym, że oparta na zasadach koncepcja zasadniczo funkcjonuje właściwie.
• Rozpoczęto wprawdzie naukowe badania skutków wprowadzenia MSSF dla rynków papierów wartościowych, ale jest jeszcze zbyt wcześnie na sformułowanie ostatecznej oceny. Pierwsze badania pozwalają jednak przypuszczać, że koszty kapitału spółek przedstawiających sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF w sumie uległy zmniejszeniu.
2.5. Funkcjonowanie procesu przyjmowania standardów i związane z tym wymogi administracyjne
W tej części sprawozdania omówiono funkcjonowanie procesu przyjmowania standardów, w tym analizę fachową, przygotowanie decyzji politycznych oraz towarzyszące działania administracyjne i praktyczne. Sprawozdanie obejmuje wprawdzie zasadniczo okres do dnia 1 lipca 2007 r., ale dla pełnego obrazu uwzględniono również informacje, które pojawiły się w okresie późniejszym.
Komisja zgłasza następujące uwagi dotyczące różnych aspektów procesu przyjmowania standardów:
• Analiza fachowa i doradztwo w zakresie przyjmowania standardów: Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) terminowo przedstawiała Komisji wysokiej jakości analizy i zalecenia w odniesieniu do przyjmowania standardów. Zalecenia te zawierały specjalistyczne informacje, które umożliwiały podjęcie decyzji Komitetowi Regulacyjnemu Rachunkowości i Parlamentowi Europejskiemu. Z wyjątkiem MSR 39 wszystkie zalecenia zawierały jasne stanowisko w kwestii, czy dany standard powinien zostać przyjęty. Z biegiem czasu grupa EFRAG ulepszyła strukturę swoich zaleceń, dzięki czemu obecnie stanowią one regularnie podstawę końcowych wniosków.
Grupą Ekspertów Technicznych EFRAG (Technical Expert Group) spotyka się raz w miesiącu na trzydniowym posiedzeniu.
• Kontrola przez Grupę Kontrolującą Opinie Dotyczące Standardów Rachunkowości (SARG): Grupa SARG została powołana celem zagwarantowania neutralności i wyważonego charakteru zaleceń wydawanych przez grupę EFRAG. Grupa SARG wprowadziła wydajne metody pracy i terminowo przedstawiała swoje oceny. W roku 2007 odbyły się trzy posiedzenia grupy.
• Procedura przyjmowania standardów i procedura komitetowa: Procedura przyjmowania standardów funkcjonowała właściwie, a większość standardów i interpretacji została przyjęta szybko. Przyjmowanie standardów i interpretacji na mocy rozporządzenia w sprawie MSR następowało zgodnie z obowiązującymi procedurami komitetowymi14. Procedury te mają zostać zmienione15, tak by
14 Decyzja Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji, Dz.U. L 184 z 17 lipca 1999, s. 23.
15 Decyzja Rady 2006/512/WE z dnia 17 lipca 2006 r. zmieniająca decyzję 1999/468/WE ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji, Dz.U. L 200 z 22 lipca 2006, s. 11.
Najnowszy stan faktyczny: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości w odniesieniu do uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji zostało przyjęte i opublikowane w Dz.U. w dniu 9 kwietnia 2008 r.
zwiększyć znaczenie kontroli sprawowanej przez Parlament i Radę. Parlament uważnie śledzi rozwój sytuacji w dziedzinie rachunkowości i aktywnie uczestniczy w procesie przyjmowania standardów. Parlament zażądał również, by procedura przyjmowania standardów obejmowała analizę skutków.
• Konieczność analizy skutków wprowadzenia nowych standardów i interpretacji:
Na szczeblu UE i w państwach członkowskich oceny skutków stanowią od wielu lat integralną część procesu legislacyjnego. Komisja załącza tego rodzaju oceny do każdego nowego wniosku legislacyjnego. Również w przypadku standardów rachunkowości konieczność analizy ich skutków staje się coraz bardziej wyraźna.
Ponieważ oceny skutków bądź analizy wpływu należy przeprowadzać na wczesnym etapie procesu ustanawiania standardów, Komisja zwróciła się do IASB o włączenie tego rodzaju analiz w proces opracowywania nowych standardów. Fundacja Komitetu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Committee Foundation, IASCF)16 zobowiązała się do przeprowadzania takich analiz w przypadku przyszłych standardów. Po konsultacjach z Parlamentem Europejskim Komisja uzgodniła, że zanim to nastąpi analizy skutków będą w przypadku ważnych standardów i interpretacji przeprowadzane na szczeblu UE. Służby Komisji zakończyły prace nad oceną skutków MSSF 8 („Segmenty działalności”) i dokonają podobnych analiz w przypadku IFRIC 12 („Umowy na usługi koncesjonowane”) i MSR 23 („Koszty finansowania zewnętrznego”). W przypadku przyszłych standardów wkład w analizy skutków wniesie w ramach przygotowywania swoich zaleceń grupa EFRAG, która będzie przy tym ściśle współpracować ze służbami Komisji.
• Przyjęcie standardów oraz regulacje szczególne: Rozporządzenie w sprawie MSR oparte jest na założeniu, że MSSF i IFRIC powinny być wysokiej jakości i uzyskać szerokie poparcie wystarczające do przyjęcia ich w UE. Przyjęte zostały wszystkie standardy i interpretacje, z wyjątkiem niektórych niewielkich fragmentów MSR 39. W momencie przyjmowania MSR 39 wyraźnie wskazano, że zakres i okres obowiązywania szczególnych regulacji MSR 39 powinien być ograniczony. Jeśli chodzi o pierwszą regulację szczególną dotyczącą możliwości wyceny według wartości godziwej („fair value option”), w wyniku kontaktów z organami nadzoru bankowego i bankami centralnymi IASB szybko przedstawiła nowe rozwiązanie, które zostało następnie przyjęte w UE. W przypadku drugiej regulacji szczególnej obejmującej określone przepisy dotyczące zabezpieczania („hedging”) znalezienie rozwiązania jest dużo trudniejsze. Mimo intensywnych starań IASB i sektora bankowego nie udało się dotychczas osiągnąć porozumienia. Komisja zwróciła się do obu stron o szybkie przedstawienie nowych propozycji rozwiązania tego problemu.
• Konsolidacja i tłumaczenie MSSF: Każdy poszczególny MSSF jest przyjmowany w UE w drodze rozporządzenia. Oznacza to, że nie jest dostępna pełna skonsolidowana wersja wszystkich przyjętych MSSF. Państwa członkowskie i zainteresowane strony podnosiły również zarzuty dotyczące jakości niektórych wersji językowych przyjętych MSSF. W celu rozwiązania tego problemu właściwe służby Komisji rozpoczęły realizację dużego projektu
16 IASCF jest fundacją związaną z IASB.
konsolidacyjnego, w ramach którego wszystkie przyjęte standardy i interpretacje zostaną również poddane szczegółowej rewizji językowej.
• Czas trwania procedury przyjmowania standardów: Między opublikowaniem standardu przez IASB a jego przyjęciem w UE upływa średnio osiem do dziesięciu miesięcy. Decyzja o przeprowadzeniu oceny skutków na szczeblu UE wydłużyłaby tę procedurę o około sześć miesięcy. Jednak ponieważ w przyszłości odpowiednie analizy będą stanowiły część procesu ustanawiania standardów przez IASB, procedura ich przyjmowania przez UE nie powinna ostatecznie trwać dłużej niż osiem do dziesięciu miesięcy. W pilnych przypadkach państwa członkowskie i Parlament wykazały się elastycznością, co pozwoliło na szybkie podjęcie decyzji o przyjęciu standardów, jak np. w przypadku MSSF 7
„Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”. Jak najszybsza procedura przyjmowania standardów leży we wspólnym interesie. Wiele notowanych na giełdzie spółek zwróciło się do Komisji z prośbą o szybkie przyjęcie MSSF 7 oraz MSSF 8, co umożliwiłoby wczesne zastosowanie tych standardów.
3. WNIOSKI
Pierwszy rok obowiązkowego stosowania MSSF w UE przebiegał zasadniczo pozytywnie, nawet jeśli zmiany przepisów prawnych i brak doświadczenia stanowiły wyzwanie dla podmiotów stosujących standardy po raz pierwszy. Przedkładane sprawozdania finansowe zyskały na znaczeniu jako źródło informacji, zwłaszcza że MSSF były generalnie jednolicie stosowane w całej UE. Poziom spójności sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z MSSF powinien się z biegiem czasu zwiększać, w miarę jak podmioty sporządzające sprawozdania finansowe i biegli rewidenci będą nabierać doświadczenia w stosowaniu nowych ram regulacyjnych w zakresie rachunkowości.
Procedura przyjmowania standardów w UE prowadzi do zapewnienia jakości, legitymacji politycznej oraz znaczenia dla gospodarki. System funkcjonował właściwie, dzięki czemu standardy były szybko przyjmowane. System przyjmowania standardów jest elastyczny i został już zmieniony, np. poprzez włączenie grupy SARG, nowe metody pracy grupy EFRAG, nowe przepisy dotyczące procedury komitetowej, analizy skutków itp. W rezultacie powstała wydajna i odpowiednio legitymizowana struktura.
Dla utrzymania szerokiej akceptacji MSSF w UE ważne jest, by zainteresowane strony były przekonane, że program prac IASB obejmuje właściwe kwestie i że przyszłe standardy i interpretacje będą oferowały odpowiednie rozwiązania w zakresie rachunkowości. Niektóre zainteresowane strony wyraziły wątpliwości co do pewnych projektów, nad którymi IASB pracuje w chwili obecnej. Dlatego też kluczowe znaczenie ma, by organy UE, państwa członkowskie i zainteresowane strony były możliwie wcześnie włączane w proces opracowywania standardów, gdyż służy to poprawie jakości oraz zwiększeniu legitymacji i akceptacji przyszłych standardów i interpretacji. Uważnie obserwowana będzie również forma, w jakiej IASB będzie w przyszłości dokonywała oceny skutków.
Celem zapewnienia ogólnej jakości przyszłych MSSF i IFRIC istotne jest, by IASB oraz IASCF dysponowały właściwymi strukturami decyzyjnymi oraz gwarancjami w zakresie
finansowania. Służby Komisji oceniają okresowo struktury decyzyjne i finansowanie IASB oraz IASCF i publikują sprawozdania, które są dostępne na stronach internetowych Komisji17.
17 Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/ias_en.htm#070112
