KONKURS HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH ETAP REJONOWY

(1)

Strona 1 z 19

KONKURS HISTORYCZNY

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH ETAP REJONOWY

Drogi Uczniu,

witaj na II etapie konkursu historycznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

 Arkusz liczy 19 stron i zawiera 20 zadań.

 Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt komisji konkursowej.

 Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

 Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.

 Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

 Nie używaj korektora/długopisu zmazywalnego.

 Błędną odpowiedź przekreśl.

 Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym lub otoczone kółkiem.

 Brudnopis nie będzie oceniany.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Liczba punktów możliwych do uzyskania:

70

………

Kod ucznia

- -

Dzień Miesiąc Rok

pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA

(2)

Strona 2 z 19 Zadanie 1. (0-4 pkt)

Napisz historyczne nazwy opisanych zagadnień:

A. Nad Atenami górowała najważniejsza świątynia w stylu doryckim, wzniesiona ku czci opiekunki miasta – Atenie. Nazwa tej budowli to – ……….………

B. Rzymskie konstrukcje umożliwiające doprowadzenie wody do miast – ………..

C. Organizacja rzemieślników tej samej branży (np. szewców). Zrzeszenia te odgrywały bardzo ważną rolę w średniowiecznym mieście. - ………..………

D. Jednopokładowy, dwu lub trójmasztowy żaglowiec umożliwiający podróże morskie i odkrywanie nowych lądów w XV-XVII w. – ………..

Zadanie 2. (0-3 pkt)

Na podstawie źródeł nazwij SYSTEMY WŁADZY, o których mówią teksty:

SYSTEM WŁADZY A. „Wszelka władza pochodzi od Boga [...]. Monarchowie

działają przeto jako sługi Boga i Jego zastępcy na ziemi [...]. Monarcha nie potrzebuje przed nikim zdawać sprawy ze swych rozporządzeń [...]. Bez tej władzy […] nie może zdziałać nic dobrego, ani niszczyć złego. Władza jego musi być tak wielką, by nikt nie mógł się spod niej usunąć.

Jedyną ochroną człowieka prywatnego przed władzą publiczną jest jego niewinność”.

(Cyt. za: Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych ..., oprac.

M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1997, s. 318-319.)

……….………..

(3)

Strona 3 z 19

B. „Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw, a my sami jesteśmy raczej wzorem dla innych niż inni dla nas. [...] opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa; […] W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności [...]. Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym szanujemy prawa w życiu publicznym [...]”.

(Cyt. za: A. Paner, J. Iluk, Na tabliczce, papirusie i pergaminie. Źródła historyczne dla uczniów szkoły średniej, Koszalin 1997, s. 51.)

………..……..

C. „[…] senat i lud rzymski jednomyślnie zgodził się, abym został sam jeden uczyniony kuratorem praw i obyczajów z najwyższą władzą […]. Byłem pierwszy wśród równych w senacie aż do tego dnia, w którym to piszę, przez czterdzieści lat. […]

(http://biblioteka.kijowski.pl/)

………

Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz na pytania.

„Kiedy w dzień świętego Jana Chrzciciela starli się z Mieszkiem, odnieśli zrazu zwycięstwo, lecz potem […] Czcibor zadał im klęskę, kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy […]. Cesarz […] wysłał czym prędzej gońców, nakazując Hodonowi i Mieszkowi, aby pod rygorem utraty jego łaski zachowali pokój”.

A. Podaj rok i nazwę miejscowości, gdzie miała miejsce bitwa opisana w źródle:

ROK – ……….…..……….

MIEJSCOWOŚĆ – ……….………….……..……

B. Cesarz, o którym mówi źródło to – ……….………….………….

(4)

Wykorzystując wiedzę pozaźródłową odpowiedz na pytania:

A. Mapa przedstawia podział ziem polskich dokonany w roku ………..………

przez księcia ………..….……….

B. W brakujące miejsca, oznaczone cyframi rzymskimi od I. do IV., wpisz imiona i przydomki władców, którzy otrzymali poszczególne dzielnice w chwili podziału ziem polskich:

C. Wyjaśnij pojęcie: ZASADA PRYNCYPATU – ………

………...………

………..….………

………...………

……….…..………

(5)

„[...] Dwojaką Krzyżacy a najhaniebniejszą ośmielili się popełnić zbrodnię, z którą żaden czyn najsroższych nawet barbarzyńców porównać się nie może. Najprzód bowiem wezwani przez księcia Władysława Łokietka do obrony gdańskiego zamku wypędziwszy, z niego największą sromotą tych, którym stać się mieli pomocą, sami zamek opanowali. Potem w niejaki czas zagarnęli i miasto Gdańsk, wymordowawszy szlachtę, która się była do niego zjechała na jarmark, i inne niewinne ofiary”.

(J. Długosz, Roczniki, czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, Warszawa 1975.)

A. Wydarzenia opisane w źródle miały miejsce w roku – ………

B. Zaznacz, w którym roku, Polsce udało się odzyskać Gdańsk zagarnięty przez Krzyżaków:

I. 1370 II. 1411 III. 1466 IV. 1525

Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz na pytania:

A. Podaj nazwę przedstawionego na rysunku systemu uprawy ziemi – …………..………

(6)

Strona 6 z 19

B. Rozstrzygnij, która informacja jest PRAWDZIWA [P], a która FAŁSZYWA [F]. Właściwą odpowiedź otocz kółkiem:

I. Przedstawiony na rysunku system uprawy ziemi okazał się mniej wydajny, ze względu na podział pół.

P F

II. Mieszkańcy nowozakładanych wsi musieli odprowadzać podatek zwany wolnizną.

P F

III. Największe i najżyźniejsze pole przypadało zasadźcy wsi na prawie niemieckim, zwanemu sołtysem.

P F

Na podstawie mapy i wiedzy pozaźródłowej zaznacz prawidłową odpowiedź.

(7)

Strona 7 z 19 Mapa przedstawia państwo polskie w:

A. X wieku B. XIV wieku C. XV wieku D. XVI wieku

Rozstrzygnij, która informacja jest PRAWDZIWA [P], a która FAŁSZYWA [F]. Właściwą odpowiedź otocz kółkiem:

A. W 1515 r. w Wiedniu doszło do zawarcia układu Jagiellonów z Habsburgami, że w razie wygaśnięcia dynastii Jagiellonów panującej w Czechach i na Węgrzech, tron przejmą Habsburgowie.

P F

B. Po ostatniej wojnie z Krzyżakami w 1525 r. zawarto w Krakowie układ, na mocy którego zakazano łączenia Księstwa Pruskiego z Brandenburgią.

P F

C. Ostatni mistrz Zakonu Kawalerów Mieczowych Albrecht Hohenzollern podpisał układ z Polską w 1561 r., na mocy którego Kurlandię, Semigalię i Inflanty włączono do państwa polsko-litewskiego.

P F

D. Na sejmie w Lublinie w 1569 r. włączono do Korony ziemie należące do Wielkiego Księstwa Litewskiego:

Ukrainę, Prusy Wschodnie, Inflanty.

P F

(8)

Zaznacz prawidłową odpowiedź.

Która decyzja nie zapadła na soborze w Trydencie:

A. Zakończono wielką schizmę zachodnią i wybrano papieża Marcina, który przeniósł stolicę papiestwa do Rzymu.

B. Sformułowano „trydenckie wyznanie wiary”, czyli powszechnie przyjętą naukę Kościoła.

C. Wprowadzono obowiązek kształcenia duchownych.

D. Nakazano zakładanie szkół parafialnych i prowadzenie ksiąg parafialnych.

Rozstrzygnij, która informacja dotycząca ruchu egzekucyjnego jest PRAWDZIWA [P], a która FAŁSZYWA [F]. Właściwą odpowiedź otocz kółkiem:

A. W XVI w. obóz magnaterii pod przewodnictwem Mikołaja Zebrzydowskiego i Jerzego Lubomirskiego wystąpił z programem reform – zwanym ruchem egzekucyjnym.

P F

B. Dążono do utrzymania dotychczasowej odrębności poszczególnych ziem wchodzących w skład Rzeczpospolitej, osłabienia izby poselskiej i utrzymania absolutnej władzy króla.

P F

C. Postulowano przeprowadzenie reformy podatkowej i wojskowej.

P F

D. Żądano, aby magnaci oddali bezprawnie zagarnięte królewszczyzny, z których dochód powinien zasilać skarb państwa.

P F

(9)

„Panie! Ponieważ wiem, że uraduje cię wielkie zwycięstwo jakim Pan Nasz ukoronował moją podróż, piszę do Ciebie ten [list], z którego dowiesz się, jak przez 33 dni płynąłem z wysp Kanaryjskich do Indii na okrętach oddanych mi przez najjaśniejszego króla i królową, naszych władców. Napotkałem wiele wysp zamieszkałych przez niezliczone ludy i objąłem je w posiadanie dla ich wysokości przez dokonanie proklamacji i rozwinięcie sztandaru królewskiego. [...] Pierwszą z owych wysp, którą Indowie mianowali Guanahani, nazwałem San Salwador z wdzięczności dla Zbawiciela [...]”.

(Cyt. za: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. I, Rzeszów 1997, s. 62.)

A. Napisz IMIĘ i NAZWISKO autora listu do władców Hiszpanii:

……….……..

B. Podaj ROK, w którym odbyła się ta podróż – ………

C. Podaj nazwę morza, przez które płynął podróżnik przez 33 dni – ………

„[...] niejakiś Siciński z Upity poseł, mając za uciążliwy dekret sejmowy, względem podymnego szesnaściorga, które król Imć słusznie z ekonomii swojej szawelskiej i innych być aprobował, a Upita poborami wydając, wielu do skarbu winną została: zaniósł protestacją, że dekret skasowany nie był przeciwko wszystkiemu sejmowi i zaraz z izby zniknął, za Wisłę się przewiózł. I tak pod pretekstem wolności, że za jednego kontradykcją [sprzeciwem] nic się nie stanowi na sejmie, sejm się rozerwał”.

(Cyt. za: W. Szczygielski, Ustrój Polski w XVI-XVIII wieku, w: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 20, Warszawa 1960, s. 18-19.)

A. Nazwij zasadę ustrojową, którą zastosował w sejmie poseł Władysław Siciński –

………..…….

B. Opisane w źródle wydarzenia miały miejsce za panowania:

I. Zygmunta Augusta II. Stefana Batorego III. Władysława IV Wazy IV. Jana Kazimierza

(10)

„[...] Przeto my, przedstawiciele Stanów Zjednoczonych Ameryki, zebrani na powszechnym Kongresie [...] w imieniu i z upoważnienia ludu tych Kolonii, uroczyście ogłaszamy i oznajmiamy, że te Zjednoczone Kolonie są i na mocy prawa mają być wolnymi i niepodległymi Stanami, że Stany te są uwolnione od wszelkiego posłuszeństwa Brytyjskiej Koronie, że wszystkie polityczne związki między nimi a państwem Wielkiej Brytanii są i mają być zupełnie rozwiązane, że jako wolne i niepodległe, Stany mają pełną władzę prowadzić wojnę, decydować o pokoju, zawierać przymierza, prowadzić handel i czynić wszystkie inne rzeczy i akty, które mają prawo czynić niepodległe państwa”.

(Cyt. za: T. Cegielski, K. Zielińska, Historia. Dzieje nowożytne. Podręcznik dla szkół średnich, Warszawa 1991, s. 243.)

A. Podaj dokładną datę (dzień-miesiąc-rok) ogłoszenia tego dokumentu –

………..……

B. Zaznacz prawidłową odpowiedź. Fragment źródła pochodzi z:

I. Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela II. Deklaracji Niepodległości

III. Konstytucji Stanów Zjednoczonych

C. Rozstrzygnij, która informacja jest PRAWDZIWA [P], a która FAŁSZYWA [F]. Właściwą odpowiedź otocz kółkiem:

I. Pierwszym koronowanym władcą Stanów Zjednoczonych został Jerzy Waszyngton.

P F

II. W chwili ogłoszenia konstytucji Stany Zjednoczone składały się z 49 stanów.

P F

III. W wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych brał udział Kazimierz Pułaski.

P F

(11)

Wpisz PEŁNĄ NAZWĘ PAŃSTWA i ROK, z którego pochodzą wybrane fragmenty konstytucji:

A.

„Art. 1. Królestwo jest jedno i niepodzielne: jego terytorium jest podzielone na 83 departamenty, każdy departament ma dystrykty, każdy dystrykt ma kantony.

Art. 8. Obywatele [...] w miastach i na określonych obszarach wiejskich tworzą gminy (communes) [...].

Art. 1. Liczba posłów w Ciele Ustawodawczym wynosi 745 w stosunku do 83 departamentów, z których składa się królestwo [...]. Powoływane ono będzie co dwa lata drogą nowych wyborów. Każdy okres dwuletni stanowić będzie jedną legislaturę”.

NAZWA PAŃSTWA:

 ……….………..

……….

ROK ogłoszenia konstytucji:

 ……….

B.

Artykuł I.

„1. Cała władza ustawodawcza, niniejszym nadana, przyznana będzie Kongresowi […], który będzie się składał z Senatu i Izby Reprezentantów.

Artykuł II.

1. Władza wykonawcza przyznana będzie prezydentowi […]. Ma on piastować ten urząd przez lat 4, razem z wiceprezydentem, wybieranym na ten sam przeciąg czasu w sposób następujący […]”.

NAZWA PAŃSTWA:

 ……….………..

……….

 ……….

C.

„Rozdział III. O namiestniku i o Radzie Stanu

Art. 63. Rada Stanu pod prezydencją króla lub jego namiestnika składa się z ministrów, radców stanu, referendarzy, jako też osób, które król zechce szczególnie do niej wezwać.

Art. 65. Rada Stanu dzieli się na Radę Administracyjną i na Ogólne Zgromadzenie.

NAZWA PAŃSTWA:

 ……….………..

……….

 ……….

(12)

Strona 12 z 19

Art. 66. Rada Administracyjna składać się będzie z namiestnika, z ministrów, naczelników pięciu wydziałów rządowych i z innych osób, szczególnie przez króla wezwanych”.

(Cyt. za: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych, t.2, s. 28-29.) (Cyt. za: Wiek XVI-XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1997, s. 474-476.) (Cyt. za: M. Adamczyk, S. Pastuszka, Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791-1982, Warszawa 1985, s. 63-74.)

Na podstawie źródła i wiedzy własnej odpowiedz na pytania.

(https://pl.wikipedia.org/wiki/Muzeum_Brytyjskie)

A. Na zdjęciu widoczny jest budynek Muzeum Brytyjskiego w Londynie, w stylu –

……….……….………..

B. Napisz cztery różne cechy charakterystyczne dla architektury w tym stylu:

 ……….…..

………...

(13)

Strona 13 z 19

 ……….…..

………...…..

 ………..…….

……….…..

 ……….……..

……….……..

Uzupełnij, w wykropkowanych miejscach w tabeli, brakujące informacje dotyczące bitew.

Imię i nazwisko wybitnego wodza zasłużonego w tej

bitwie:

Rok bitwy Miejsce bitwy Nazwa państwa, które wygrało i które przegrało bitwę

A. Filip II

……….…

Cheronea

 Państwo wygrane:

………

 Państwo przegrane:

………

B. Ludwik Jagiellończyk

1526

………….

………

C. Jan III Sobieski

………….. ……….……..

Polska; [Polska, Austria]

Turcja

(14)

Strona 14 z 19 D.

……….

………

Zieleńce  Państwo wygrane:

Polska

Rosja

Źródła przedstawiają osoby związane z polskimi powstaniami narodowymi. Zidentyfikuj osoby i napisz nazwę powstania, z którym byli związani.

Odpowiedzi wybierz spośród:

Kazimierz Pułaski Tadeusz Kościuszko Józef Poniatowski Józef Bem

Romuald Traugutt

Źródło 1.

 OSOBA

……….……….

 POWSTANIE

……….………

(15)

Strona 15 z 19 Źródło 2.

 OSOBA

……….……….

 POWSTANIE

……….………

Źródło 3.

 OSOBA

……….……….

 POWSTANIE

……….………

(https://dzieje.pl/postacie/)

„Dobrze się już ściemniło, kiedyśmy do posągu Sobieskiego, który według planu miał być punktem zbornym dla oddziału belwederskiego, kiedy błysnęła łuna na Solcu – hasło powstania na wszystkich punktach, a tymczasem nie było, jak pół do szóstej – a nas wszystkich przy posągu ledwo kilkunastu. W tej chwili uderzono na alarm w koszarach – odezwały się dzwonki odwachów – posyłki żołnierskie zaczęły się przemykać po lasku. W tym, niepojętym dla nas, rozruchu nie pozostawało nam, jak rozproszyć się i przeczekać aż rzecz się wyjaśni”.

A. Napisz dokładną datę wydarzenia (dzień-miesiąc-rok), o którym mówi źródło –

………..

(16)

Strona 16 z 19

B. Wpisz numer obrazu, który nie przedstawia wydarzenia opisanego w źródle – ………..

Obraz 1.

(https://pl.wikipedia.org/wiki/)

Obraz 2.

(https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Wojciech_Kossak)

(17)

Strona 17 z 19 Obraz 3.

Na podstawie obrazu i wiedzy własnej odpowiedz na pytania.

(18)

Strona 18 z 19

Rozstrzygnij, która informacja dotycząca ziem polskich pod zaborami przedstawiona na obrazie jest PRAWDZIWA [P], a która FAŁSZYWA [F]. Właściwą odpowiedź otocz kółkiem:

A. Na obrazie przedstawiono patrol powstańczy z okresu powstania styczniowego.

P F

B. Obraz przedstawia sytuację związaną z działalnością pruskiej Komisji Kolonizacyjnej.

P F

C. Scena przedstawiona na obrazie miała miejsce na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego.

P F

D. Tematem obrazu były rugi pruskie. P F

Wpisz w wykropkowane miejsca w tabelce brakujące informacje dotyczące działań wojennych na frontach I wojny światowej:

Rok Miejsce bitwy Charakterystyka bitwy

A.

…..….….. ……….………

Była to jedna z pierwszych bitew na froncie wschodnim, w której Niemcy odnieśli zwycięstwo nad armią rosyjską i mówili o tej bitwie, że była rewanżem za Grunwald.

B.

…………..

Ypres [właściwie druga bitwa pod Ypres]

……….……….

………..……….

………

C.

………… ……….

Największa bitwa w I wojnie światowej, która pochłonęła ponad 1 mln ofiar, pomiędzy siłami brytyjskimi i niemieckimi. Po raz pierwszy w tej bitwie użyto czołgów.

(19)

Strona 19 z 19

KONKURS HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH ETAP REJONOWY

KONKURS HISTORYCZNY

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH ETAP REJONOWY

Brudnopis (nie podlega ocenie)