Zakres tematyczny prezentacji: Zakres tematyczny prezentacji:

(1)

(2)

1.

Katechizm Kościoła Katolickiego o Piśmie Świętym

2.

Wyjaśnienie terminu „Biblia”

3.

Podział Pisma Świętego i proces jego powstania

4.

Podział Ksiąg Pisma Świętego

5.

Najbardziej znane przekłady Pisma Świętego

6.

Wyjaśnienie terminu „egzegeza biblijna”

7.

Kryteria interpretacji Pisma Świętego

8.

Sensy Pisma Świętego

9.

Rodzaje i gatunki literackie w Biblii

10.

Sigla biblijne

11.

Lectio divina – modlitwa Pismem Świętym

12.

Ewangelie

13.

Symbole Ewangelistów

Zakres tematyczny prezentacji:

(3)

Bóg jest Autorem Pisma świętego Bóg jest Autorem Pisma świętego

"Prawdy przez Boga objawione, które są zawarte i wyrażone w Piśmie świętym, spisane zostały pod natchnieniem Ducha Świętego (…) księgi tak Starego, jak Nowego Testamentu (…) spisane pod natchnieniem Ducha Świętego, Boga mają za Autora i jako takie zostały Kościołowi przekazane”.

(KKK 105)

Katechizm Kościoła Katolickiego Katechizm Kościoła Katolickiego

o Piśmie Świętym o Piśmie Świętym

Bóg natchnął ludzkich autorów ksiąg świętych Bóg natchnął ludzkich autorów ksiąg świętych

"Do sporządzenia ksiąg świętych Bóg wybrał ludzi, którymi posłużył się jako używającymi swoich zdolności i sił, by dzięki Jego działaniu w nich i przez nich oni sami jako prawdziwi autorzy przekazali

na piśmie to wszystko, i tylko to, czego On chciał”.

(KKK 106)

(4)

Biblia – gr. biblion – zwój papirusu, księga, l.mn. biblia – księgi;

zbiór ksiąg, spisanych po hebrajsku, aramejsku i grecku.hebrajsku, aramejsku i grecku Stary Testament

Stary Testament

hebrajski, aramejski, grecki hebrajski, aramejski, grecki zawiera dzieje przymierza

Boga z ludźmi zawartego z Noem, Abrahamem, Mojżeszem i Dawidem.

Nowy Testament Nowy Testament grecki, aramejski grecki, aramejski

mówi o życiu Chrystusa i Apostołów oraz Kościoła

pierwszych wieków.

Ukazuje Nowe Przymierze zawarte przez Chrystusa.

Proces powstawania Pisma Świętego trwał kilka stuleci i przebiegał w trzech etapach:

wydarzenie, przekaz ustny, spisanie i redakcja ksiąg wydarzenie, przekaz ustny, spisanie i redakcja ksiąg.

(5)

Biblia – gr. biblion – zwój papirusu, księga, l.mn. biblia – księgi;

zbiór ksiąg, spisanych po hebrajsku, aramejsku i grecku.hebrajsku, aramejsku i grecku

Stary Testament (46 ksiąg) Stary Testament (46 ksiąg)

3 grupy ksiąg:

I.księgi historyczne:

np. Pięcioksiąg, Księga Jozuego

II.księgi mądrościowe:

np. Księga Psalmów III.księgi prorockie np. Księga Izajasza

Nowy Testament (27 ksiąg) Nowy Testament (27 ksiąg)

3 grupy ksiąg:

I.księgi historyczne:

4 Ewangelie i Dzieje Apostolskie

II.księgi mądrościowe:

listy apostołów

III.księgi prorockie Apokalipsa św. Jana

(6)

Najbardziej znane przekłady Biblii Najbardziej znane przekłady Biblii

Septuaginta (LXX) -

Septuaginta (LXX) - zbiór ksiąg Starego Testamentu

(Biblii Hebrajskiej: Pięcioksięgu, Proroków i Pism) w języku greckim, powstał w Aleksandrii w III-I w. przed Chr.

Wulgata –

Wulgata – przekład Pisma Świętego na język łaciński, autorem jest św. Hieronim, powstał w latach 390– 405.

Psałterz floriański

Psałterz floriański – polski przekład Księgi Psalmów z XIV w.

Niektóre źródła podają, że pierwsze 100 psalmów przetłumaczono w XIV w., a pozostałe w wieku XV.

Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)

Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka) - polski przekład z Wulgaty z II poł. XV w. Powstała z polecenia królowej Zofii, czwartej żony Władysława Jagiełły. Większa część zaginęła.

(7)

Egzegeza biblijna Egzegeza biblijna

Jest naukową interpretacją treści Biblii.

Filozoficzna analiza poszczególnych wierszy, zdań i słów dąży do pełnego zrozumienia tekstu.

Stara się ustalić najbardziej pierwotne brzmienie tekstu i wyjaśnia go w odpowiednim kontekście historycznym.

Wyniki służą do opracowania komentarzy biblijnych o różnych profilach: filologicznym, historycznym lub teologicznym.

(8)

Kryteria interpretacji Kryteria interpretacji

Pisma Świętego Pisma Świętego

1. Zwracać uwagę przede wszystkim na „treść i jedność całego Pisma Świętego”.

2. Czytać Pismo Święte w „żywej Tradycji całego Kościoła”.

3. Czytać Biblię w duchu nauczania Kościoła.

4. Uwzględniać „analogię wiary” (spójność prawd wiary między sobą i w całości planu Objawienia).

(por. KKK 112-114)

(9)

Sensy Pisma Świętego Sensy Pisma Świętego

dosłowny

dosłowny duchowy duchowy

alegoryczny anagogiczny

moralny

(10)

„Jest to sens oznaczany przez słowa Pisma Świętego i odkrywany przez egzegezę, która opiera się na zasadach

poprawnej interpretacji”. (KKK 116)

„Ze względu na jedność zamysłu Bożego nie tylko tekst Pisma Świętego, lecz także rzeczywistości i wydarzenia, o których mówi, mogą być znakami”. (KKK

117)

sens dosłowny sens dosłowny

sens duchowy sens duchowy

Wyjaśnienie sensów Pisma Świętego

(11)

„Wydarzenia opowiadane w Piśmie Świętym powinny prowadzić nas do

prawego postępowania. Zostały

zapisane ku pouczeniu nas”. (KKK 117.2)

„Możemy widzieć pewne rzeczywistości i wydarzenia w ich znaczeniu wiecznym;

prowadzą nas do naszej Ojczyzny, którą jest Niebo”. (KKK 117.3)

sens anagogiczny sens anagogiczny

sens moralny sens moralny

„Możemy osiągnąć głębsze zrozumienie wydarzeń, poznając ich znaczenie w Chrystusie. Na przykład przejście przez

Morze Czerwone jest znakiem

zwycięstwa Chrystusa, a przez to także znakiem chrztu”. (KKK 117.1)

sens alegoryczny sens alegoryczny

Sens duchowy Pisma Świętego

(12)

„Sens dosłowny przekazuje wydarzenia, alegoria prowadzi do wiary,

Sens moralny mówi co należy czynić, anagogia – dokąd dążyć”.

^{(KKK 118)}

„Littera gesta docet, quid credas allegoria,

Moralis quid agas, quo tendas anagogia”

(13)

Teoria literatury zna trzy rodzaje literackie:

lirykę, epikę i dramat, które dzielą się na gatunki literackie.

W biblistyce rodzajami literackimi nazywa się wszelkie formy i sposoby wypowiedzi typowe dla autorów biblijnych.

W Piśmie Świętym można znaleźć fragmenty epickie, liryczne i dramatyczne.

Rodzaje i gatunki literackie w Biblii

(14)

Epika

Epika: mowy, kazania, modlitwy, umowy, listy,

genealogie, opowiadania popularne (mity, bajki, sagi, legendy) i historyczne (sprawozdania, kroniki,

autobiografie, historie religijne, midrasze, teksty apokaliptyczne), sentencje prawne, kultyczne, prorockie, maksymy, przysłowia, zagadki.

Liryka

Liryka: pieśni weselne, żałobne, zwycięskie, psalmy, hymny.

Dramat

Dramat: Księga Hioba, wg niektórych biblistów również Pieśń nad Pieśniami

Rodzaje i gatunki literackie w Biblii

(15)

Sigla biblijne Sigla biblijne

służą do odnalezienia

określonego fragmentu w Piśmie Świętym

Mt 3, 4 - 8

tytuł księgi

zapisana skrótem numer rozdziału numery wersetów

(16)

Etapy modlitwy Pismem Świętym Etapy modlitwy Pismem Świętym

lectio divina lectio divina

I. Czytanie (lectio) tekstu, które rodzi pragnienie

autentycznego poznania jego treści: co mówi tekst biblijny sam w sobie?

II. Rozważanie (meditatio), w którym stawiamy sobie pytanie: co nam mówi tekst biblijny? Trzeba

otworzyć się na nie i z nim skonfrontować, ponieważ nie chodzi o rozważanie słów wypowiedzianych

w przeszłości, ale w chwili obecnej.

III. Modlitwa (oratio), która zakłada pytanie: co my mówimy Panu w odpowiedzi na Jego Słowo?

(17)

IV. Kontemplacja (contemplatio), podczas której

przyjmujemy – jako dar Boga – Jego spojrzenie przy ocenie rzeczywistości i pytamy:

jakiego nawrócenia umysłu, serca i życia domaga się od nas Pan?

V. Działanie (actio), które sprawia, że życie wierzącego staje się darem dla innych w miłości.

Etapy modlitwy Pismem Świętym Etapy modlitwy Pismem Świętym

lectio divina

(18)

Cztery Ewangelie Cztery Ewangelie

Ewangelia - z j. greckiego dobra nowina Ewangelia - z j. greckiego dobra nowina

w starożytności termin używany jako określenie nagrody dla osoby przynoszącej dobrą nowinę.

Czas powstania:

Ewangelia wg św. Marka – przed 70 r.

Ewangelie wg św. Mateusza i Łukasza – po 70 r.

Ewangelia wg św. Jana – ok. 100 r.

Mateusz i Jan – Apostołowie Mateusz i Jan – Apostołowie

Marek – uczeń św. Piotra Marek – uczeń św. Piotra

Łukasz – uczeń św. Pawła

(19)

Tak nazywane są trzy Ewangelie:

Ewangelia wg św. Mateusza Ewangelie wg św. Marka

Ewangelia wg św. Łukasza

Ewangelie synoptyczne Ewangelie synoptyczne

Posiadają wspólne lub harmonizujące ze sobą fragmenty, które można zestawić w kolumny, aby jednocześnie na nie spojrzeć.

Tak uporządkowany tekst określa się greckim

terminem synopsis czyli

synopsis

jednoczesne spojrzenie.

jednoczesne spojrzenie

(20)

Symbole Ewangelistów Symbole Ewangelistów

Mateusz Mateusz człowiek człowiek

Marek Marek

lew lew

Łukasz Łukasz

wół wół

Jan Jan

orzeł

(21)

Symbole Ewangelistów Symbole Ewangelistów

człowiek, lew, wół, orzeł człowiek, lew, wół, orzeł

mają swoje źródło w czterech istotach żyjących, o których mowa w wizji Ezechiela (1,1—14) i w apokaliptycznym widzeniu św. Jana (Ap 4,6—8).

Cztery tajemnicze znaki stały się symbolami Chrystusa, a zarazem czterech Ewangelii oraz ich autorów.

Ten przydział symboli poszczególnym

Ewangelistom zachował się w niezmienionej

postaci od czasów Grzegorza Wielkiego.

(22)

Mateusz – Mateusz –

człowiek człowiek

swoje dzieło rozpoczyna

od obszernego rodowodu

Jezusa Chrystusa.

(23)

początek Ewangelii to opis pobytu

św. Jana Chrzciciela na pustyni.

Marek – Marek –

lew lew

(24)

początek Ewangelii

przedstawia Zachariasza, kapłana w świątyni

jerozolimskiej.

wół – był składany jako ofiara dwa rogi – to Stary i Nowy Testament

kopyta – cztery Ewangelie.

Łukasz – Łukasz –

wół wół

(25)

swoją Ewangelię napisał jako ostatni.

Różni się od pozostałych spojrzeniem i przekazem wydarzeń zbawczych,

tak jakby na wszystko patrzył z góry – jak orzeł.

Jan –

orzeł

(26)