Żydowski policjant – Jehuda Trachtenberg - Sarah Tuller - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

SARAH TULLER

ur. 1922; Piaski

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, Ii wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W poszukiwaniu Lubliniaków. USA 2010, projekt Lublin.

Pamięć Zagłady, Żydzi, Majdan tatarski, getto na Majdanie Tatarskim, żydowski policjant, Trachtenberg, Jehuda

Żydowski policjant – Jehuda Trachtenberg

Później poznałam Jehudę [Trachtenberga], co był tym żydowskim policjantem. Ale już wtedy byłam starsza. Wtedy już były inne czasy. Była wojna. Wtedy ja go używałam, potrzebowałam go. [Jak na przykład] prowadzili nas na Majdan Tatarski, to mówiłam:

„Bądź pewny, jak tam siedzisz i rozdają mieszkania, to daj mi kogoś w mieszkanie, co jest porządny. Wiem, że będą dwie, trzy rodziny w mieszkaniu. Na to nie mam rady.

Ale postaraj się, żeby mnie wpakowali jeszcze z trzema rodzinami że albo [je] znam albo [są] porządni”. Tak, że wszyscy używamy protekcji, kiedy możemy. To była moja protekcja wtedy.

On mnie wyciągnął z tej linii, gdzie ten Niemiec chciał mnie wziąć do obozu. Tak, że to wszystko jest protekcja. On mi dawał znak, jak mówiono, że będzie dzisiaj w nocy ta akcja. „Nie idź spać” albo „Idź spać ubrana, żebyś nie miała wylecieć z mieszkania nie ubrana”. Ja przyszłam do domu i w całym tym domu każdemu powiedziałam, że ma być dzisiaj akcja w nocy. Była, albo nie była. Jak nie była, to nic takiego nie było złe. Toż pilnuj się na drugą noc, bo oni są gotowi na akcję. Jak nie dzisiaj, to za dwa, trzy dni, ale będzie akcja. Tak, że ja go wtedy używałam, żeby mi pomagał. Ale on był bardzo porządny człowiek. A ja go bardzo kochałam. Jak już żeśmy uciekli z Lublina i on nie mógł ze mną iść, to byłam bardzo złamana. Ale on został z matką, został gdzie jego odpowiedzialność była. Został z matką.

Data i miejsce nagrania 2010-12-11, Boynton Beach

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Magdalena Kożuch

Redakcja Maria Radek