opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VII
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
„OJCIEC ŻAGLOWCÓW” – O SILE
ODWAGI W REALIZACJI MARZEŃ
I PASJI NA PRZYKŁADZIE POLSKIEGO
KONSTRUKTORA ZYGMUNTA CHORENIA
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
„Ojciec żaglowców” – o sile odwagi w realizacji marzeń i pasji na przykładzie polskiego konstruktora Zygmunta Chorenia (kompetencje kluczowe:
kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, świadomość i ekspresja kulturalna, kompetencje osobiste, obywatelskie, społeczne i w zakresie uczenia się)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 4. Rozwijanie zdolności dostrzegania wartości: prawdy, dobra, piękna, szacunku dla człowieka i kierowania się tymi wartościami. II. Kształcenie językowe. 5. Kształcenie umiejętności poprawnego (…) pisania zgodnego z zasadami (…) pisowni polskiej. III. Tworzenie wypowiedzi. 6. Poznawanie podstawowych zasad retoryki, w szczególności argumentowania (…).
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego (…); 2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;
5) rozpoznaje gatunki dziennikarskie: wywiad (…) i określa ich podstawowe cechy.
II. Kształcenie językowe. 2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: 7) rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl (…) publicystyczny. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń: 2) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi (…).
Metody/Formy pracy:
m. praktyczne: praca z tekstem, ćwiczenia redakcyjne; m. problemowe,
aktywizujące: dyskusja grupowa, ranking; formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
Magdallena Magazine, Ptaki oceanów w Gdyni, wywiad z Zygmuntem Choreniem – „ojcem żaglowców” – prezentacja z definicją i wykazem kompetencji kluczowych według zalecenia Rady Europy z 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych, plakat z wypisanymi kompetencjami kluczowymi, cenki samoprzylepne, kartki A4, markery.
Podczas lekcji:
1. Nauczyciel zapisuje na tablicy wyrażenie PTAKI OCEANÓW. Pyta uczniów, jak rozumieją to wyrażenie w sensie dosłownym (uczniowie podają przykłady) oraz w sensie przenośnym (przypomina „trójkąt metafory”, a uczniowie w parach próbują
opisać wyrażenie na tym schemacie). Nauczyciel podaje wyjaśnienie metafory („ptaki oceanów” – żaglowce) przyjęte w środowisku żeglarskim, zwraca uwagę na podobne interpretacje uczniowskie (jeśli się pojawiły w wypowiedziach par uczniów).
2. Nauczyciel pyta, co jest potrzebne, aby powstał żaglowiec. Zapisuje hasłowo odpowiedzi uczniów na tablicy. Pyta, kto jest w świecie żeglarskim nazywany
„ojcem żaglowców”. Uczniowie podają odpowiedzi, mogą podjąć próbę wyszukania informacji w sieci.
3. Uczniowie łączą się grupy, w których czytają wywiad z „ojcem żaglowców” – gdańskim inżynierem Zygmuntem Choreniem. Przed lekturą prezentuje uczniom pytania, na które będą szukać odpowiedzi w wywiadzie: Grupa 1. Dlaczego Zygmunta Chorenia nazwano „ojcem żaglowców”? Grupa 2. Jakie cechy konstruktora sprawiły, że odniósł światowy sukces w swojej dziedzinie? Grupa 3. Jaką wiedzę trzeba mieć, aby konstruować najpiękniejsze „ptaki oceanów”? Grupa 4. Jakie umiejętności trzeba mieć, aby konstruować najpiękniejsze „ptaki oceanów”? Grupa 5. Jaką postawę trzeba przyjąć/jakie przekonania trzeba mieć, aby konstruować najpiękniejsze „ptaki oceanów”?
4. Grupy prezentują swoje ustalenia.
5. Nauczyciel prezentuje definicję kompetencji kluczowych oraz listę nazw
kompetencji kluczowych z zalecenia Rady Europy z 2018 r. Krótko objaśnia istotę każdej kompetencji. Odsłania plakat z wypisanymi nazwami kompetencji. Każdy uczeń otrzymuje dwie cenki samoprzylepne i umieszcza je przy kompetencji, która – jego zdaniem – w największym stopniu przyczyniła się do sukcesu Zygmunta Chorenia (może przyznać dwa „punkty” jednej kompetencji, może rozdzielić je na różne kompetencje).
6. Uczniowie w parach formułują i zapisują na kartkach A4 wniosek wynikający
z dotychczasowych rozważań na lekcji. Odczytują wnioski, przyczepiają je na tablicy.
7. Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń pomyślał o Polaku, którego podziwia za jego dokonania (może to być postać historyczna lub aktualnie prowadząca swoją działalność). Uczniowie tworzą w zeszycie notatkę według schematu: Kto? Czym się zajmuje/zajmował? Na czym polega/polegał jego sukces? Jakie cechy mojego bohatera zdecydowały w największym stopniu o tym sukcesie? Jakie kompetencje kluczowe reprezentuje ta postać?
8. Uczniowie odczytują swoje notatki. Nauczyciel zapisuje listę autorytetów podawanych przez uczniów.
9. Zadanie domowe: Stwórz listę pytań (przynajmniej czterech), które chciałbyś/
chciałabyś zadać wybranej przez siebie postaci, gdybyś miał/miała okazję
przeprowadzić z tą osobą wywiad. Zapisz pytania na kartce (w nagłówku zamieść nazwisko swojego bohatera).
5
Komentarz metodyczny.
Lekcja uświadamia uczniom światowe dokonania współcześnie żyjących Polaków.
Sylwetka polskiego konstruktora pokazuje siłę odwagi i determinacji w realizacji marzeń oraz konieczność uczenia się przez całe życie, gdy chce się osiągnąć sukces – stanowi „model kompetencyjny” dla młodzieży, w tym uczniów ze SPE szczególnie potrzebujących takich wzorów.
