• Nie Znaleziono Wyników

S5on Ißrof. S r . 2 u i f c § o 11 e i.

SBer f a n n Wohl biefc © e ite beS © e ie h rte n b effer e rle rn te n a ls hfteber b er ß e h r c r , to icb er b e r gtoifdien S lrbeitgftoff u n b ttn lu n b ig e gefteHte SDIittler? © r ift le in g r e m b c r im 2ebenSiD er!e © trg h g o lb S li’S; b e n n b iefe r W ar im m e r auch 2 e f)re r b e r 2 c h r e r , gin g aud) b a b e lja trlid ) u n b u n b e ir r b a r ben e ig e n en SBcg bon lle in e n , m it u n fe h lb a re r'fe ib h e rh e it e r g rif f e n e n S ln fä n g en g u m to eitau S h o Ien b en , gulclgt baS © a n g e fe in e s gacfjeS u n b ber

© eifteS iu iffen fd jaft ü b e rfd ja u e n b e n m etljobifdjen S te u b au . SBie f ü h r te b er 2Beg?

S a m e in e s S a g e S im © o m m e r 1908 e in ju n g e r , fd jü d jtc rn e r 8M !S fd )u flc h re r in fein fg n ftitu t a n b e r © ra g e r ltn ib e r f itä t. @r fo llte fid) bei b er b e b o rfteh en b en S ß rü fu n g gum g e id je n le ljre t aud) ü b e r S u n ftm iffe n a u s to e ife n , a l f o — ü b e r bie SSauftile g e p rü ft W erben; toeldieg S3ud) b e r Sßrofeffor e m p feh le? g a ffu n g S lo g fteh t © trgbgoW S fi: „Sluf biefe S lrt in bie S u n f t ? 3 lein . S o m m e rt fic gu m ir in S S o lle g u n b in m e in e 2fnfänger=

H e b u n g e n ; fag ert fie, WaS fie b ra u d je n , id) Will b a r a u f fM ctfidjt n e h m e n ." S lu n fteht b e r H ein e 2 e h r e r faffungS IoS : D iüdfidjt n e h m e n ? Stuf ih n a lle in ? Sin b e r ih m fo n ft n ah eg tt berfchloffettctt l tn ib e r f itä t? — H ub b e r 2 e ljr e r © trg h g o tcS li t a t ’S. S a t eS ebenfo, Wie er b a m a ls fdjort S u n f tb e tr a ä jtu n g e n f ü r S lrb e ite r h w ü . Wie e r gelegentlich i n bie S ftittelfdjule g in g , j a fid) W ieberholt i n bie © d ju lftu b e bo r S in b e r ftellte, u m m it ih n e n „ S ilb e r " angu=

fcljen, w ie e r a n g e r i a l l u r f e n f ü r ß c ljr e r te iln a h m , u n b ertblid) fe it 1887 a n b e r § o d )fd )u le

„H e b u n g e n in b e r fK etljobil b er S u n ftb e tra c h tü n g " h ielt.

§ i e r fchon, 1887, b eg eg n et u n s b e r erfte, fid)ere J J u g riff beS 2 5 jä h rig e n : SJiethobil b e r S u n f tb e tr a d jtu n g ! 2 ie g t n id jt in ben W enigen SB orten e in gangeS P r o g r a m m ? © in

^ P ro g ram m , Wie eS n u r b e r g eb o ren e 2 c h r e r a u ffte lle n , o b er e in © ele'fjrter bon gröfgter

© elbftgud)t e r fp ü r e n to n n te . SJietljobil: I)e u te n e n n t eS b e r 7 p jä h rig e — aud) b a r in e in 2 e f)re r — a u f S c u tf d j V e r f a h r e n ; u n b S e tr a d jtu n g : nicht bie fo n ft eingig g ü tig e S u n ftg e fd jid ;ie . SBaS to ftete eS ih n bod) SKufje, fe in e © d jü le r u n b , im m e r g u le h t i n bag

© ro ^ e m ürtbertb, fe in g a d j bon b e r Sleftl)etit u n b b er Iji’fto rifd ^ p h ilo fo p h ifd jen S r i l le gu b e fre ie n . @r t a t eg eben b u rd ) fe in bem g ä d je a b g elau fd jteS V e rfa h re n , bem g a d )e , bag ja ben S tatu rW iffen fd jaften ä h n cln b a u f h a n ‘59t e ifK (^ e n ' ftd ftb a ren S e n f m ä l e r n ru h te . S a m a l S noch im SS crben, ift ba» V e r f a h r e n h e u te i n bie W u n b e rb a r ein fad )c u n b beghalb b o lllo m m e n e g a f fu n g g c b rad )t: S e f d j r e i b e n , b e t r a c h t e n , e r H ä r e n , b e u r = t e i l e n .

S e r ju n g e 2 e ljre r, b e r m etljobifdj a u S g e le rn te © d )u tm e ifte r bon 1908 e rle b te cS erft bei © trghgoW Sli, WgS b a s fizifct, g an g fd jlid jt u n b ein fad ) b cfd jreib en . Sßidjt S ü c h e r be»

fra g e n , n id jt a n b en S i t e l beS SBerleS fid) H ä m m e r n ; n u r baS Sluge o ffn e n , u n b e fa n g e n fchauen u n b bom © e fe h e n en fid) 9 ied)enfd)aft geben. 2BaS fte d t a b e r a n S e g a b u n g u n b

© e lb ftä n b ig te it i n b e r Slrt, Wie © trgpgoW Sti bag S u n f tw e r l fo u n b e fa n g e n fd )au t, a l s W äre eg nod) bon n ie m a n b g efchen! SBie to n n te e r a u ffa ljre n , W enn b e r S tn fä n g e r g län g e n Wollte m it b em „ S a S te n n e id) fd io n "! SBie ü b e rw ie g e r ih n © d )ritt f ü r © d jritt, bafg le n n e n nichts, fd ja u e n aHeS fei. „iW eineS © rad )te n g ", fo lefen Wir in StrghgoW SfiS Sin*

(e itu in j guv S u u itf ie tr a d jtu n g in ben o b e re n S ta f f e n b er SJfittcffdfuten, „m irb e§ b o r a lte n t a u f bie © rgietfum j g u m ©e[)en u n b g u n t tje o rb u ete n Ite b e rb e n J e n be§ S e o b a d jte tc n an»

fo m m en . C b fotdfer W n fctjau u u ijS u n tcrrid jt n u n a n S u n f t ober S J a tu r g e ü b t toirb, fcbeint m ir gunädfft gang gtcid). S)a§ © et)cn b cr g o r m u n b tlfre r S B an b lu n g en im SBcdffet b e r U m g eb u n g , ba§ Sßerftc^cn itjre r © p ra d je u n b il^reS STuSbrucfeS, baS SW itertebcn be3 g n » t)altc§, Ju rg bag © rfaffe n beg SBefcng b er S i n g e in S ia tu r u n b S u n f t, bag ift eg, to o r a u f eg a n fo m m t. ©g foil n ü eb cr g e le h rt tu erb eu , m it n u f e re n f ü n f © in n e n © rfü tjru n g e n gu fa m m e ln , n id jt n u r a u g b ö ü d feru gu le rn e n ."

2o b a u te © trgbgom gfi fe in e H eb u n g en a u f ; in g r a g e u n b S tn tto o rt g in g e n fie b in , u n b tr e n n bie © tu u b e u m tu a r ü b e r bem 23efd)reibeu ein eg e in g tg en SBerfeg, fie b ra d fte bocfi reicftften © e tu in n .

Ü3ebarr(ict) b leib t © trgttgotugfi bei b em felb en S ßcrfe, beffen b er © d jü le r a b e r bod) nid )t m ü b e tnirb. S e n n tie f e r toie bag S3efcbreiben fü firt n u n bag S ö e t r a d ) t e n i n bag 2 ö er!

fceg S ü n f tte r g . SBicber e in © d )au e n , a b e r n u n burd) g r a g e n in g an g b e ftim m te fliid jtu n g e n g e te u ft. S u r d ) bie g ü tjr u n g bcg S e ^ re rg toirb a u g bem © d ja u e n e in S3eobad)ten; n u n foil fid) bag SBefen beg S u n ftto e rfe g , u n b — to ieb er a u f bag © a n g e begogen, — b a d SBefen ber S u n f t fetbft erfdtliefgen. S a g m a r f ü r © trgljgom gJi ein ja ljre ta n g e g O lingen:

SBetdteg finb bie SBerte b er S u n f t ? SBie e n tf a lte t fid) m i£)nen it)r SBefen? Sttg S e b r e r bon S tn fa n g e rn , alfo r e in graf'tifd), n id )t a tg S e n f e r fu d )t .© trg b g o lo g fi S la r f ie it. Unb- toieber fo m m t b er S tu g en b lid , mo b e r S M fg fd )u IIet)rer bie g a f fu n g b e r lie r t; bag m a r gu

© e m eftcrcn b e b eim S o IIo g u iu m : ,,© ie b a b e n gefebcn, loie m ir burd) bag S3etrad)ten bed e in g e tn en S u n ftto e rfc g fe in e SBertc gu e rJ e n n e n b erfu d je n . ^ f t u n f e rc Olcibe rieb tig ? g e b lt ba nod) etm ag o b er täfgt fid) bie S a t)! b e r r in g e r n ? " S B abrljaftig, bag m a re n g r a g e n , a n ben g lcid jb ere d jtig tc n S K ita rb eiter g e r i e t e t ; g r a g e n , in b e n e n © trg b g o m g fi fid) a tg nod) S u d jc n b e r e n tb ü tlte . S tiem a tg berfdjlofg e r m erbcnbe SBerfc ftein lid ) a tg ted jreib tifd )*

gel)eim nig. S e r u n erfd )ö p flid )e O ieid)tum fc in c g © eb en g ftau b o ffen ba mic e in m ad jfcn b c r iB aum .

(gteute finb and) in S B efengfragen bie g r ü d jte re if. S i e SBertc a u f bie fn a p p e g ü n f»

gatjt gebracht, nad) ben ü b e rg e o rb n e te n ® efict)tgpun(ten, S 3ebeutung u n b @ rfd)einung, fad)»

lidje © e b u n b en b e it u n b p e rfö n lid je g r e ib e it g e o rb n et u n b erm öglicben fo nid )t n u r bie Q er»

(eg u n g , fo n b e rn im g o rtfd )rc ite u g u m g eiftig cn SBertc beg ^ n b a lte g , bie bag le id e S u n ft»

erle b en au g tö fe n b c g u f a m m e n f a f f u n g .

S n jebem Stugenblicfe ift fid) © trg p g o m g li beloufgt, bafg e r m it b e r f iu n f t ein eg b e r böcbften © iite r b e r SKenfcbbeit in R a u b e n b « It: „Sd) m en ig ften g Je n n e fe in m eitereg a id nod) bie O letigion u n b bie S ie b e", fo f a g t e r oft in f e in e r m a rm p e rfö n lid fen S trt, u n b fo- g ib t e r a tg © e le b rte r aud) e in e r g o r b e r u n g beg © e m ü te g nad), to en n e r m u tig bie g o rfd fu n g . and) a u f bcn, bbn p c rfö n tid )e r © in fte ttu n g n id )t g an g gu b e fre ie n b e n S u b a l t ( = feelifcben

© c b alt) au g b cb n t. SBic h ä tte e r a b e r aud) opne biefeg S3efenntnig g u r .d u n ft a lg S tu g b ru d in n ie e r f a n n te S B efen g arten e in b rin g e n , m ic u n d b e u te beu big a u f © p u r e n ocrfcb o lten en

Oiorben, u n fe re eig en fte © eifteg b c im a t, erfcbliefgen to n n e n !

S e in e f iu n ftb e tra d ftu n g b c d t a lte n unerfd)O pflid)eu O ieidjtum b c r S u n f t a lg b c rtn n e r»

lid jter © pracbc a u f. Stber fie gebt nod) m e ite r: © ie fteltt g r a g e n bon bädjftem S fd ereffe,.

g r a g e n n a d j bem SBoper u n b SBobin. S u t bieg u m fo m e b r, m cn n © trg p g o io g fi_ m ert»

bcrgteid)enb borgebt. U n b e rg e |lid ), m ic bie © d jü le r in bie lin fe § a n b bag S3itb b c r tedjlofg»

fnpelle in tflarig , in bie re d jte bag beg S b e fc u g te m p e tg in Sltlfen b e fo m m cn . § i n un b ' b er gebt bag Stuge: S e r m a n b b e rte u g n e n b e S u n e n r a u m , bie in © lie b e r gelofte iWaffe;

limber bie © e fta lte n , bie g ö n n e n ? — C b c r O taffaelg im fird jlid je n © e g en ftan b a u fg eb e n b e S i g p u t a u n b S ü r e r g S lttcrb eitig en b ilb , bag b e n fetb en © e g en ftan b m it ber u n e r b ö rt g ro ß e n S B ettra u m b o rfte ttu n g burcbfeigt u n b fo in b a ttlid ) u n e n b lid ) O ertieft. Slug m cld)cr SBurget m äd)ft beg bcutfdfen ffeitg en o ffen S ic f e ?

Sttteg b r ä n g t nad) S fe a n tlo o rtu n g , b ag b r itte SS erfabren, bag © r f I ä r e n, b e g in n t.

Stidft leid jt fa tte n bie 3 u f a m m e n l)ä n g c bem g o rfd )e r in bcn © d)og. Stucb bm^ bu t etr ben fOtut, g r a g e n gu ftetten , b c re n S fe a n tm o rtu n g e r felbft nod) fucbt. Olod) m eiter tier«

gleidfen, ü b e r © u ro p a fg n a u g , r in g g u m ben © rb fre ig ; ü b e r bie gu eng loerbenbe biftotifcbe 3 e it b in a u g in bie SSorgeit, in bie u n m itte lb a r e © e g e n lo a rt, i n bie Q u f u n f t; ü b e r a lie n S e n f m a le r b e f ta n b b in a u g in bag Sßerfdjottene, a u f emig SBerlorene, in bie — m a n b a r f m obt fa g cn , S trg p g o tn g fi’fd)cn — „ S ü d e n " . S a e n tb ü tle n fid) eublid) bie h in te r a lle r ©r=

fd jcin u n g b e rb o rg e n e n K r ä f te : S i e a n S a g e , ffiobcn u n b S3lut g e b u n b e n e n beg iB eb a rren g , bie ber .'3c it g eb o rcn b en b cr © cm egnng, u n b bie ber © efellfd faft e n tfp rin g e n b e n b er SBittcng*

n täd jte. S o w e it ba§ a u f bie S aclje g e rid itete p lan m afeiß e SBerfa^ren. Sefet e rjt, a u f beit S e f d ia u e r gieleub, t r i t t ba§ SB erfa^ren be§ 9 3 eu rteilen § in fe in iücdft u n b fo n b e rt fcin=

fin n ig <&ad}= bon S3efit)au e rfo rfd ju n g .

S funftgefdfidjte? 9 tcin , Weit b a r ü b e r I)in au » Ä unftW iffenfdjaft, g o rfd ju n g , © efd)id)te b cr iR enfdjlfeit.

33 e f dj r e i b e n — b e t r a c h t e n — e r 11 ä r e n — b e u r t e i l e n . 93ier g u t beutfdje SBorfe f ü r b ie r ü b e r e in a n b e r g e tü rm te V e rfa h re n , ^ m m e r nod) rc id jt StrgtjgoW Sfi bcm S3oI!§fd)uIIeihrer Wie bcr 9Jiittelfd)uIe bie § a n b : SBörttid), beim h e u te nod) ü e rfa m tn e ln fid) allw ö d jen tlid ) § ö r e r a u « b iefetn G re ife in fe in e m ^ n f t i tu t e a n b er SB iener IT n ib erfität.

S i e le r n e n bon ihm , b ag bie Ühtnft fe in bcn o b crften S d fid fte n b o rb eljalten eS @ ut ift, baf) fie h i n a u s g eh ö rt in bie W eiteften S treife a l s fo ftb a re r S d )a h , a ls baS (StW ürtnenbe, baS bcn Xlienfdfen au S S trm u t u n b ® u m fifh c it ertö ft. S i e le r n e n bor a lle m bie cntfdfeibenbe S B enbung: S tunft a l s ibcittel bcr © rg ieh u n g . '^ o lfS e rg ich u n g , nicht S B iffe n S b e n n ittlu n g ; '•Merftchen, © rieb e n h e r b e ifü h re n , © e h a lt beS S ebcnS u e rtie fe n , D u e ll b c r © rb a u u n g et=

fchüefjeit. ltn b eS fei b e r r a te n : SBenn a m © nbe beS S e m c fte rS im grofjen ÄoIIeg ba&

ü b lid je 33eifaH SfIatfd)en e rtö n t, fo g ib t e« in ben S e h r e rü b u n g e n e in e n S tr a u f e r o t e r S tofen.

S trg h g o W S fi reicht bie S e h re rlja n b a b e r aud) nod) in g an g a n b c re r, u m fa ffe n b e r SBeife b e r © e fa m th e it b e r S d )u le u n b bcm g a d je . S e n n n o ch m als: 93efd)reiben — b etrach ten — e r f l ä r e n — b e u rte ile n . S i e b ie r V e r f a h r e n W ad)fen in ben u n e n tw e g t fo rm e n b e n @e«

b a n fe n StrgtjgoW SfiS gum g ro ß e n S lu fb au „ g o rfclju n g u n b © rg ieh u n g " g u fa m m en . 9 tu u ift baS @ ange beS g ad jeS ü b e rfd ja u t, b er S lu fg a b cn fre iS p la n m ä ß ig b u rch g eo rb n et nad>

Ä u n b e , Sßefeu, © ntw icflung, afefchauerforfchung. © leid jg eitig a b e r r u f t b er S c h r e r Strgt)=

goWSfi baS gWeite © an g e, baS © chutW efen a u f. S o llte eS fiel) n id jt bei b e r b re n n e n b e n g t a g e b e r „ S d ju lb e rb e ffe ru n g " ( = Stefo rm ) f e in e r V e rfa h re n b e fin n e n ? © o ttte n biefe nicht ebenfo p la n m ä ß ig bie g ru n b le g e n b e n © rg iefiu n g S au fg o b en ber b re i S t u f e n : © ru n b '-. iDtittel»

u n b ^odffchule u in fd )re ib e n ? § ö r c n W ir a u « betn StorW orte git go rfeifu n g u n b © rg ieh u n g S trg h g o W S fi felb ft:

„g d ) höbe e in m a l (1928) — uad) m ein e m © e fü h l fö n n te eS Iju n b e rt fgahre h e r fein — e in 33ud) „ S i e Ä rifiS b er © eifteS W iffenfdiaftcn, b o rg e fü h rt a m 33eifpiele b er g o r f d ju n g ü b e r 93ilbenbe .ttu n ft", b e rö ffe n tlid jt, baS id) im U n te r tite l e in e n g ru n b fä ß tid je n Ö tahm enberfud) n a n n te . S a m a l S g in g eS m ir lebiglid) b a r u m , bie fog. S u n ftg e fd n d fte in w iffen fd iaftlid )e 93ahncn tn fo fe rn gu le n fe n , a l s id) fie ü b e r bie p h ilo lo g ifd jd n fto iifd fe © ru n b le g u n g h iw u S - g u r p la n m ä ß ig e n 9EcfenS= u n b © ntW ic£lungSforfd)iing fü h r e n u n b gang g e tr e n n t bon biefen fachlichen S e ile n ben erg ieh lid jeu S ß c rt b er 33cfd)auerforfd)ung b e to n e n woKte. S i c f e S i n g e h a b en m it ber ig rit, in bcr id) lebe, fd je in t eS, g a r n ich ts gu tu n . S i e © eifteS w iffenfdfaften fteefen b e r a r t in ein e m b e tfd jro b e n e n „Igm m aniS m uS ", b aß id) mich ü b e r m ein e Stolle als- S tu fe r in b er SBüfte fe in e r S ä u f d ) u n g h in g e b e n ta n n . g n b c S b eh ielt id) bod) im m e r neben»

bei im SBege bon 'I'otfShod)fd)ulen u n b S e h r e r f u r f e n g ü h lu n g m it bcm I tn te r r id jie a u f ber»

fd)iebenen © d )u lffu feu , nicht g u le ß t a l s iprofeffor ber ß u n ftg efd )id )fe a n ber lln ib e r f itä t unb- S e h r e r a n e in e m päbagogifd)en g n f titu te ." — ltn b f p ä te r : „ S a ß bie lln ib e r f itä t m it bcm a u f § o f , ® ird)e unb H u m a n is m u s a u fg e b a u tc u S t a a t in « a lte © ifen g eh ö rt, b a r ü b e r b ü rfte b a lb fe in ^W eifet m eh r b eftehen. S i e m ag in g a d )fd )u le n e rh a lte n bleib en , in b en en m a n g la u b t, bon b e r re ch tg lä u b ig en lle b e rlie f e r u n g jeb e r Slrt nicljt lo S fo m m en gu fö n n e n ; a l s S t ä t t e ber g o rfd ju n g a b e r, a n b er im S i n n e bon ü 'ta tu r u n b ÜWenfchentum b o r w ä r ts g e a rb e ite t Wirb, b rau ch en W ir S ln ftalten , bie ben S a d je n felbft ohne Dtücffidjt a u f ben S t a a t , in bcm fie ftd) b efin b en , nachgehen u n b b ab o n ftre n g jebe u n fad )lid )e © e fin n u n g . f e rn h a lte n . S a S gleiche möchte m a n f ü r bie © rg ieh u n g w ü n fd fcn u n b W illibert fiel) eigentlich' nicht, b aß bie X ln ib erfitäten in ber g r a g c b e r S d ju lb e rb e ffe ru n g fe in e S3orfd)läge m ad )e n f ö n n e n , bie a llg e m e in e g u f lim m u n g f ä n b e n ; g u erft m ü ß te eben bei ih n en felbft b eg o n n en W erben, b a n n g in g e eS bielleidjt b o r w ä r ts . — ib tan f a n n ein e S acfg affe e rjt b a n n g rü n b lid ) a u S lü fte n , W enn m a n baS © e lä n b e b a h in te r e rfd jlie ß t u n b b a n n bie tre n n e n b e fffianb burd)«

b rid )t, fo b aß bie a lte n , ftetjen b leib e n b cn SB anbflud)teit u n t e r gan g n e u e n Sidjt« unb- S u ftb e b iu g u n g e n in © rfd fcin u n g tre te n ."

g f t b iefe r m citau S fd ja u en b e 231icf n id jt berfelb c u n b e fa n g e n e , b e r a m S ln fan g beS SBegeS bcm e in g e ln e n S fu n ftw erfe g a lt? Sachlich/ u n b bod) fo boll in n e r e r S t o ß f r a f t, b a ß a u s bem S d fa u e n b e n b er S e ljre r u n b u n b e rfe h e n S b er © rgieffer w irb . „9tid)t © rg ich er bon g a d ), n u r e in foldjer bon 23eruf", n e n n t e r fid) b ielfag en b im felb en 33orWorte felbft u n b e r f l ä r t a m © djluffe beS 2B erfeS: „ S ie fe S gange 33ud) h n l fief) ' m W efentlidjen felbft gefd)riebcn, id) Ijabe n u r ben © e n u ß beS üBerfgeugeS babei geh ab t. iPteine V o rb e re itu n g , ift b ie rg ig jä h rig e W iffenfd)aftlid)e S lrb eit u n b S e h rtä tig fe it."

25

S)a§ ift ©trglpgotoSH. © e in e S 3ortefungen ftnb in bcn ile in e n g e it f a a l b e rie g t, b a m it g e n u g S ta u n t fet. SBćiren fie n u r bom ibiffenfdgaftlidfen 9tac£jtrmcE)§ Befudft, g e n ü g te inolft ba§ Q e^ n tel. 8l6e r b a fti^en and) S e tjre r, fi^ e n S H än n er u n b g r a u e n a u § a lie n ffieru fen ; ba f^ o r^ en SBeifcljaarige, u n t ben S u fa n tm e n lia n g m it fo g e fd ja u te r S u n f t n iĄ t gu ber=

lie r e n ; ba fin b e n fid] g an g g u n g e a u § ben b e rfd ]ieb en en © eifteS to iffen fd iaften frö fteln b e in , u m fid] gu in ä rn tc n . © ie alte, — finb e§ im S a u f e b e r g a tfre - § u n b e r te , finb e§

S ta u fen b e ? — fte^ en ^ c u tc Winter bem , b e r e§ au § fp rid ]t.

© trgi)gott)§!i, bu grofgcr S c o re r, IjaBe ® a n f !

S e r g e i d ] n i § b e r c i n f d ] t ä g i g e n © d f r i f t e n © t r g i j g o t o g f i S :

— © ie beutfd]e © d)u(e u n b bie ® u n ft. © ageSpoft © ra g , 6. I. 1898, © o n b e ra b b ru tf.

— S In teitu n g g u r S u n ftB e tra d jtu n g in b en o b e ren Sttaffen b e r S ttitteifd ju le. g e ftfc ^ rift b er I. f. © ta a t§ o b e rre a Ifd ]u te i n S r ü n n . 1902.

— SBie finb bie S e p r e r f ü r bcn 2 tn f d ]a u u n g g u n te rrid |t im © e b ie te b e r SBübenben Ä u n ft b o rg u b e re ite n ? 3 b itf d ] r if t f ü r S e tjrm iite tlo e fe n u n b päbagogifd]e S i t e r a t u r , 1905, 9 tr. 6, SBien.

— ® ie Ś itb e n b e S u n f t b e r © e g e n lu a rt, Setp g ig , Q u e lte u n b 3Jteper 1907. ,,® e r S e tte r » fd ja ft a lte r © d iu tftu fe n , im B efonberen m e in e n g r e u n b c n , b cn S e tjr e r n ® r . O tto b. © rep erg u n b S u if e SjSotpefdjnigg". ,3toeite geitgem äf] ü b e ra rb e ite te u n b e rw e ite rte S tuftage, Stßien, O eft. © d ju lb ü d ie rb e rla g . 1923.

— © pftem u n b JJieffjobe b er ^ u n f tB e tr a d |tu n g . S o tf§ b iIb u n g 3 a rd ]ib 1912, § e f t 1, S . §ep « m a n n , S e r t iu .

— iViettjobif b e r Ä u n ftB c tra d jtu n g a n B e p re rB itb u n g S a n fta tte n . S i e O eft. 23iirgcrfd]ute 1912, 1. g a tfrg ., § e f t 1. SSien, S e m p § fp .

— '-Plan u n b S e r f a ljr e n b e r S 'u n ftb e tra d ]tu n g . © d jrifte n bc§ O e fte rr. S o fig b itb u n g § = am teS . SBien, O eft. © d ]u lb itd ]erb e rlag . 1921.

— ® unbe, SBefen, © n fm id lu n g . © ine © iu fiip ru n g . I. S tunftpiftorifd]e3 g n f t it u t , SBien 1922.

— S i c £ trifi§ ber © eifte§ h )iffen fd ]afteu . S o r g e f ü p r t a m SSeifpiete b e r g o r f d ju n g ü b e r iSitbenbe Ä u n ft. © in g ru n b fäijlic p er S iap m en b erfu d ]. SBien, © d jro lt. 1923.

— © rg iep u n g g u r © a d jlid ]le it. S ö rü n n e r S a g e § b o te , S r . 63, 1925.

— S ü r e r u n b bie beutfdfe © d]ufe. © cptefifdje S ^ itu n g , S te tig , S r . 352, 1925.

— g o rf d ju n g u n b © rg icp u n g . S e r S e u a u f b a u b e r l ln ib e r f itä t a l§ © ru n b ta g e a lte r ©d)ut=

berB efferung. 2t n ben S e r f a p r e n b e r g o r f d ju n g ü b e r iBilbenbe S u n f t e r ö rte r t. © tutt=

g a r t, © trecfer u n b © d ]rö b er. 1928.

S o r t r a g S t ä t i g f e i t f ü r S e I) r e r.

— ltn ib c r f itä t§ = g e r ia lf u r f e f ü r S e lfrer. g n n S b r u d 1905. Sttetpobe b e r S lu n ftb e tra d jtu n g , 10 © tu n b e n .

— S e l^ re r= g o rtB iIb u n g 3 Iu rfe 2 3 ie ti|. 1906.

— lT n ib e r fiiä t§ ig e r i« I f u r § f ü r S c p re r, SSregeng 191S. C c ftc rrcid ]ifd ]e S u n ftg efd ]id ]te.

6 S o p p e lftu n b e n .

S ß f t b a g o g i f d j e S g n ft i t u t b e r © t a b t S B - ie n : g o r t t a u f e n b e . S o r t r a g S f o t g e n :

1923. S i e S ilb e n b e S u n f t I. I te b e rb tid ü b e r bie f ü r © rg iep u n g u n b U n te r r id |t w id jtig ften S e r f a ffte n b e r g o r f d ju n g ü b e r S ilb e n b e Shm ft.

1924. S i e S itb c n b e S iunft II. S a » S e r f a p r e n b e r 2 ß e fe n § b e tra d |tn n g .

1925. S i c S ilb e n ö c Ä u n ft III. S i e S e r f a tjr e n b e r © n to id tu n g 3 g e fd |id |te . IV . © rgic(jung§=

fra g e n . ( S e fd ja u e r u n b S eo B ad iter.''

1926. S i e S itb e n b e M’u n ft V . S i e ü fm toenbbarleit b e r S e r f a p r e u be§ S efcp reib en S , Se=

tra d jte n S , © r ttä r e n S b o n S h in ftin e rfen u n b b e r S e f d j a u e r tr i t it a u f b en e in g e tn en

© d iu tftu fe n .

1927. S i e Ś ilb e n b e Ä u n ft V . © cfdjidjtc u n b g ie te bon g o rf d ju n g u n b © rg iep u n g . (Q to eiter S e i t u n b Sdjtufg.)

1928. S i e S itb c n b e S tunft a t§ S c u fte r beg p ä b ag o g ifd je n S tufbaueS b e r e in g e tn en ©djut=

ftu fe n .

1929— 1932. S u n ftg c fd jid jtc f ü r S e ljre r. S i e g ro g e n tß e rfö n lid ffe ite n ber S itb e n b e n S 'u n ft in b er © djute.

<£tne S a r n d r a p itio n © tc^gom ßfi’ß nad) 6en foptifd)ßn S o fte m am ^oten ^Tleecß.

SOUtgeteilt bon 2£ t f t c b K a r a f c ! = S a n g e r .

S m S k r la u f e fe in e r Dieifen burtfi © ü b e u ru p a u n b bcn ö r i e n t h m r Sßxofeffor Gtrgt)*

g o ln S ü aud) 1894/95 nad) Stegijptcn g e fo n tm en u n b b n ttc b o rt !un|tg cfd )id )tfid )e§ 3 )ia te ria l g e fa m m e lt. 3 m © Itcb ex 1900 g in g e r a b ex m atg a u f mcljxexe S tlo n ate n ad ) Slegbpten, u m fe in e © lu b ie n ü b e r bie d)rtftlid)e u n b tg la m tfd je S lunft bc§ S a n b e S iueitcx gu e rg an g e n , bie b is h e rig e n © xgebniffe n a d )g u b rü fe n u n b luom öglid) abgufdjliefjcn. S ie fe S fefium xiffene S ix b eitS firo g ram n t lu u rb e a b e r gleich a n f a n g s b u id j ein e Dteihe lu e ite rc r S iu fträ g e u n b Sßläne, fom ie buxd) b a ra u S fid) erg eb en b e g o x fd )u n g S fa h x ten to efen ilid j a b g e ä n b e rt u n b b e rg rö fjc rt1).

S u n ä d )ft richtete b er b e la n n te SBertiner Ä u n fth ifto rife x S ßithelm iBobc a n © trgtjgolnSfi baS © rfu d jen , in S te g h fte n f ü r baS n e u e ® aifer= g rieb rid )§ = 9 Jfu feu n t i n iB erlin ein e fogtifche

© a m m tu n g gu e rtu e rb en . © trg b g o to S ti, b e r fidj bon b iefcn t S tu ftra g e ein e © rtn e ite ru n g f e in e r S e n n tn if f e ü b e r bie n e u e r e n S lu S g ra b u n g e n u n b g u n b c b erfb rad ), n a h m b en SCuftrag a n . 23ei ben S lrb eiten im Sleghptifihen S ftu feu m m ad jte ihm aufecrbem b e r © e n e r a lb ir e lto r beS fetben, § e r r iP iafpero, ben e'fjrenbolten S tn tra g , bie to p tifd je S lb teilu n g beS SK ufeum S f ü r b en G a ta lo g u e g e n e r a l gu b e a rb e ite n . © trg h g o to S ü n a h m g e rn e a n , g u m a l e r fich bie S trb eit nach e ig e n en 2B ünfd)en e in te ite n u n b b u rd ; r te in c re g o rfd ju n g S re ifc n in n e r h a lb u n b aujger'hatb beS S a n b e S u n te rb re c h e n to n n te . S i e S trb eit a m Ä a ta lo g gcbieh ben SB inter ü b e r u n b lu u rb e ettu a im S tprit 1901 b een b et2).

SB ahrenb b ie fe r ^ a t a l o g a r b e i t u n b b e r © a m m e ü ä tig te it f ü r baS ^B erliner Staifer«

griebriih§=3>cufeum m ufete aud) S e i t f ü r bie eig en e roiffenfdiaftliche g o rfch u n g u n b bie SBerfoIgung b e r © tu b ie n ü b e r bie dfriftlid jc S tunft be§ S a n b e S g e fu n b e n lu erb en . @S erg ab fid) ü o re rft e in e © tu b ie n re ife b cn Stil a u flu a rtS , u m bie b o rtig e n K irchen u n b Ä lö fter in S tugenfdfein gu n e h m e n . S i e f e g a h r t , bie befonberS b en toptifchen S trd h ite ltu rtu e rte n g a lt, u n te r n a h m © trg h g o lu S ti a n f a n g s m it b em S o m b a u m e if te r bon © t. iß a u t in S o n b o n ,

© o m erS G la tte u n b bem G h c fa rd fite tte n beS C o m ite de c o n se rv a tio n des m o n u m e n ts de l ’a r t arabe, §erg=23eh. S i e © xgebniffe b e r m ehrtDÖdhentlidjen g e m e in fa m c n g o rfd ju n g S re ife b e r b re i tp e rre n , c rg ä n g t burd) tc e ite re © in g eIfo rfd )u n g en i/)erg=S3et)S u n b © trg h g o ra s tis , fo ltte n i n b e r g o lg c g e it i n e in e m grofäen g e m e in fa m c n 83ud)C b erö ffen tlieh t luerb en , bod) liefjen fp ä te re lu ib rig e iT m ftänbc b iefe n Spian teib e r nidht g u r S lu S fü h ru n g g e la n g en .

3 n b e r lu e ite re n V e rfo lg u n g beS © eb an fen S u n te r n a h m © trghgoluS ti © nbe J ä n n e r m it Sßrof. SJtoriig u n b S r . G. § . V e d e r e in e g e m e in fa m e ® a m e te j:p e b itio n nach ben Ä 'Iöftern a m Dtoten SJteere. ißrof. S tto ri^ tu a r b a m a ts S i r e i t o r b e r Ä h e b ib ia lb ib lio th e f in ® a iro , f p ä te r lu u rb e e r S i r e i t o r beS © e m in a rS f ü r o ric n ta lifd je © p ra d je n a n b er b e r l i n e r U n ib e rfita t.

S r . G. § . SSecter, b a m a ts e rft lu r g nad) b e r S3eenbigung f e in e r © tu b ie n u n b O r ie n ta tif t, lu u rb e f p ä te r Itn ib e rfitä tS p ro fe ffo r i n § a m tn tr g u n b iBonn, ta rn b a n n a l s S K in ifte ria lra t i n s Ä u ttu S m in ifte riu m nad) S3erlin, lu u rb e H n te rric h tS m in ifte r u n b lu eitt b erg eit in

© tjina, luo'hin e r bom V ö lterB u n b g u r S te o rg a n ifa tio n beS d)inefifd)en ©chuOuefenS g efd )id t lu u rb e. V o n biefer G ppebition, bie elf S a g e burd) bie SBüfte f ü h r te u n b gu t a r n e t

© tjina, luo'hin e r bom V ö lterB u n b g u r S te o rg a n ifa tio n beS d)inefifd)en ©chuOuefenS g efd )id t lu u rb e. V o n biefer G ppebition, bie elf S a g e burd) bie SBüfte f ü h r te u n b gu t a r n e t

Powiązane dokumenty