35 Gry miejskie w pracy historyka
powrót do spisu treści ki wartownicze oraz liczne patrole piesze.
Zastraszenie nielicznych przypadkowych świadków zbrodni oraz późniejsza propa-ganda powodowały, że nawet wiele lat po wojnie niewiele wiedziano o zbrodni popeł-nionej w lasach piaśnickich.
Zadanie: Odnajdź grób jednej z ofiar zbrod-ni według zamieszonych pozbrod-niżej wskazó-wek i dowiedz się, jak nazywał się ten męż-czyzna oraz ile miał lat, gdy zginął.
Wskazówki: po wejściu boczną bramą (od strony ul. Kalwaryjskiej) idź prosto przed siebie. Następnie skręć w prawo. Miń kwa-terę żołnierzy 1. Morskiego Pułku Strzelców. Skręć w najbliższą alejkę i po swojej prawej stronie szukaj nagrobka, na którym umiesz-czono cytat Adama Mickiewicza.
………
PUNKT 2: Starostwo Powiatowe (ul. 3 Maja 4)
Wśród ofiar odnajdziemy kupców, przed-siębiorców, pracowników samorządowych oraz instytucji i urzędów zaangażowanych w działalność polityczną, religijną, społecz-ną kulturalspołecz-ną, oświatową i sportową.
Członkowie SS przed budynkiem Starostwa w Wejherowie (ze zbiorów IPN).
Zadanie: Przy wejściu do starostwa odnajdź tablicę pamiątkową. Następnie odczytaj, jak nazywał się ostatni starosta powiatu mor-skiego i ile miał lat, kiedy zginął w Piaśnicy. ………
PUNKT 3: Zgromadzenie Sióstr Zmar‑ twychwstania Pańskiego (ul. Klasztorna 9) W dniu 24 października 1939 r. funkcjona-riusze gestapo wtargnęli do klasztoru sióstr zmartwychwstanek i wyprowadzili stamtąd przełożoną zgromadzenia oraz dyrektorkę Gimnazjum i Liceum Żeńskiego w Wejhe-rowie. Zginęła 11 listopada 1939 r. w Lasach Piaśnickich. W 1999 r. została beatyfikowa-na. Uznaje się ją za patronkę męczenników Piaśnicy.
Zadanie: Przy wejściu głównym do budyn-ku znajduje się tablica pamiątkowa. Odczy-taj z niej imię i nazwisko siostry zakonnej, o której mowa powyżej.
………
PUNKT 4: Hotel Prusińskiego, ul. Lębor‑ ska 79 (dzisiaj ul. Sobieskiego 217)
W dniu 12 października 1939 r. w Wejhe-rowie przebywał z wizytą Albert Forster. Wygłosił wtedy w sali hotelu Prusińskiego przemówienie, które było transmitowane przez głośniki na ulice miasta. Mieszkańcy miasta usłyszeli: „Musimy tych zawszonych Polaków wytępić, od kołyski począwszy”.
Albert Forster (drugi z prawej) podczas wizyty w Wejherowie (ze zbiorów IPN).
Zadanie A: Jak rozumiesz zdanie wypowie-dziane przez Alberta Forstera?
. . . . . . . . . . . .
Zadanie B: Dzisiaj hotel Prusińskiego już nie istnieje. Na parterze budynku znajdują się lokale usługowe. Wymień przynajmniej jeden z nich.
. . . . . . . .
PUNKT 5: Zespół Szkół Ponadgimnazjal‑ nych nr 2 (ul. Strzelecka 9)
Większość ofiar z Pomorza to osoby zna-ne ze swojej działalności patriotyczzna-nej na różnych płaszczyznach życia społecznego w okresie międzywojennym.
Zadanie A: Po rozszyfrowaniu poniższego nazwiska dowiesz się, która z nauczycielek tej szkoły zginęła w Lasach Piaśnickich.
Zadanie B: Odnajdź na budynku tablicę pamiątkową i sprawdź, co znajdowało się w tym budynku przed wybuchem II wojny światowej.
………
PUNKT 6: Zespół Szkół Ponadgimnazjal‑ nych nr 1 (ul. Bukowa 1)
Większość ofiar z Pomorza to osoby zna-ne ze swojej działalności patriotyczzna-nej na różnych płaszczyznach życia społecznego w okresie międzywojennym.
Zadanie: Na budynku szkoły odnajdź ta-blicę pamiątkową. Następnie, zaczynając od drugiego wersu, odlicz kolejno litery według podanego poniżej schematu, a po-wstałe z nich słowo będzie nazwiskiem na-uczyciela tej szkoły, który zginął w lasach piaśnickich.
PUNKT 7: Gimnazjum nr 1 (ul. Sobieskiego 300)
Pod koniec października 1939 r. Niemcy przeprowadzili na terenie Pomorza „Intel-ligenzaktion” skierowaną przeciwko pol-skiej inteligencji i działaczom społecznym, w których upatrywano potencjalnych przy-wódców ruchu oporu. Likwidacja tej grupy miała również ułatwić zniemczenie terenów okupowanych.
Zadanie: Przed szkołą odnajdziesz tablicę pamiątkową. Na podstawie nazwisk, które poznałeś/aś przy Zespole Szkół Ponadgim-nazjalnych nr 1 oraz 2, odszukaj imię zamor-dowanego nauczyciela.
………
PUNKT 8: Sąd Rejonowy (ul. Jana III Sobie-skiego 302)
Dla Polaków ostatnim etapem selekcji przed zagładą było wejherowskie więzienie. Wskutek licznych aresztowań, przeprowa-dzonych zarówno w mieście, jak i we wsiach, więzienie wejherowskie przepełnione było do tego stopnia, że w celach przeznaczo-nych dla dziewięciu więźniów przebywało nawet po trzydzieści osób. Osadzonych umieszczano nawet w kaplicy i na koryta-rzach. Po przesłuchaniu wyselekcjonowane osoby wywożono do lasów piaśnickich cię-żarówkami przykrytymi brezentem. Zadanie: Odnajdź na budynku tablicę. Od-czytaj podaną na niej datę, a dowiesz się, kiedy wojska niemieckie przebiły się przez polską obronę miasta i zajęły Wejherowo. ………
PUNKT 9: Dworzec PKP Wejherowo Oprócz działaczy patriotycznych z terenów Pomorza do Piaśnicy trafiali również psy-chicznie chorzy oraz rodziny różnej narodo-wości (głównie Polacy oraz Czesi i Niemcy) z terenów Trzeciej Rzeszy. Dowożono ich koleją z Lęborka na dworzec w Wejherowie, gdzie bezpośrednio z ramp byli wywożeni na miejsce zbrodni.
Zadanie: Na podstawie powyższego tekstu wypisz trzy rodzaje ofiar zbrodni w Piaśnicy.
37 Gry miejskie w pracy historyka
powrót do spisu treści
1. ………
2. ...………..
3. ....……….
PUNKT 10: Pomnik‑Mauzoleum „Brama Piaśnicka” pod wezwaniem „Ecce Patria” (skrzyżowanie ul. I Brygady Pancernej Woj-ska Polskiego i ul. Ofiar Piaśnicy)
W 1944 r. Niemcy, w związku z porażkami na froncie rozpoczęli akcję zacierania śladów po zbrodni. Do Piaśnicy przywieźli grupę więźniów obozu Stutthof. Wykopywali oni i palili zwłoki pomordowanych. Po zakoń-czeniu kremacji hitlerowcy zabili więźniów i ich ciała również spalili.
Zadanie: Na sklepieniu bramy od strony północnej znajduje się znak Matki Boskiej Częstochowskiej Królowej Polski. Wyznacza on początek i koniec tzw. Drogi Zniewo-lenia, która poprzez symboliczne siedem tablic pamięci prezentuje hasła związane z hitlerowskimi i sowieckimi zbrodniami na ludności polskiej.
Odnajdź wśród tych siedmiu tablic tę, na której wymieniono miejsca masowej ekster-minacji ludności polskiej podczas II wojenny światowej (podobnie jak w lesie piaśnickim). Wypisz te miejsca.
………
PUNKT 11: Willa dr. Franciszka Panka ul. Krokowska 6 (dzisiaj ul. Ofiar Piaśnicy 6) Jeszcze przed wybuchem wojny niemiec-ki wywiad i policja gdańska inwigilowali
polskie środowiska na Pomorzu Gdańskim i w Wolnym Mieście Gdańsku. Na niemiec-kie policyjne listy proskrypcyjne wpisywa-no mieszkańców znanych z ich działalwpisywa-ności patriotycznej. W aresztowaniach, rozpoczę-tych zaraz po wejściu na tereny Pomorza wojsk niemieckich, funkcjonariuszom SS pomagała paramilitarna formacja złożona z przedstawicieli niemieckiej mniejszości narodowej.
Zadanie: Po wykreśleniu poniżej poda-nych zawodów, które wykonywały niektó-re z ofiar zbrodni w Piaśnicy, dowiesz się, jak nazywała się ta paramilitarna formacja, o której mowa powyżej.
Słowa do wykreślenia: nauczyciel, wójt, ziemianin, sołtys, nadleśniczy, prawnik, du-chowni, kupcy, redaktor, wojskowy, lekarze, urzędnik, muzycy, inżynier.
PUNKT 12: kaplica pw. Królowej Męczen‑ ników (kościół pw. Chrystusa Króla) W 1946 r., specjalna komisja przeprowadziła prace ekshumacyjne w lasach p0iaśnickich. Spośród 35 masowych grobów, o których mówili świadkowie, odnaleziono 30. Tylko
w dwóch grobach znajdowały się zwłoki. W 1962 r. odkryto w Piaśnicy dodatkowo dwa paleniska oraz mogiłę więźniów KL Stutthof. Liczbę ofiar z Wybrzeża Gdańskie-go szacuje się na 2 tys. osób.
Zadanie: Spośród nazwisk ofiar znajdują-cych się na ścianach kaplicy spróbuj znaleźć przynajmniej jedną osobę z Twojej miejsco-wości lub okolicy.
Fotografia grupowa oddziału SS przed willą przy ul. Krokowskiej 6 (źródło: Archiwum IPN).