Źródła kapitału założycielskiego, motywy wyboru działalności

pon iż ej 20 lat % 20 – 29 ^% 30 – 39 ^% 40 – 49 ^% 50 – 59 ^% 60 i w ięcej _% Andrespol 1 2,6 4 10,5 6 15,8 17 44,7 8 21,1 2 5,3 38 100 Rzgów 4 6,1 9 13,6 14 21,2 19 28,8 15 22,7 5 7,6 66 100 Nowosolna 0 0,0 0 0,0 4 50,0 3 37,5 1 12,5 0 0,0 8 100 Parzęczew 0 0,0 1 7,7 2 15,4 6 46,2 3 23,1 1 7,7 13 100 Głowno 0 0,0 1 11,1 3 33,3 3 33,3 2 22,2 0 0,0 9 100 Razem 5 3,7 15 11,2 29 21,6 48 35,8 29 21,6 8 6,0 134 100 Ź r ó d ł o: oprac. własne.

4.2.2. Źródła kapitału założycielskiego, motywy wyboru działalności

Odnośnie do czynników wpływających na wybór działalności wskazano, że przyszli przedsiębiorcy kierują się m. in. wielkością wnoszonego kapitału. Z prze-

prowadzonych badań wynika, że głównym źródłem kapitału początkowego były

środki własne (oszczędności). Ten rodzaj odpowiedzi dominował we wszystkich gminach (tab. 47). Specyfiką przedsiębiorstw w gminach Rzgów, Andrespol i Parzęczew była stosunkowo duża liczba odpowiedzi, które wskazywały na inne główne źródło kapitału założycielskiego (pożyczka, kredyt bankowy). Kredyt bankowy podawali tylko przedsiębiorcy z gmin graniczących z Łodzią.

Mały udział kredytu w procesie zakładania firmy wynikał przede wszystkim z obawy dotyczącej możliwości jego spłaty. Większą jednak barierą był brak dóbr materialnych, którymi kredyt ten można było zabezpieczyć. Sytuacja taka wynikała przede wszystkim ze zubożenia społecznego. Firmy zakładały osoby, które nie miały dużych oszczędności własnych i pracowały wcześniej w przed-siębiorstwach

146

T a b e l a 47 Główne źródło kapitału założycielskiego

Odpowiedź ^Andres- pol ^{% Rzgów %} Nowo-solna ^% Parz ę-czew ^% Głowno % Środki własne 26 68,4 47 71,2 7 87,5 9 69,2 8 88,9 Pożyczka (poza instytucjami finansowymi) 2 5,3 5 7,6 0 0,0 3 23,1 1 11,1 Kredyt bankowy 3 7,9 4 6,1 1 12,5 0 0,0 0 0,0 Przejęcie firmy 2 5,3 4 6,1 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Inne 4 10,5 4 6,1 0 0,0 1 7,7 0 0,0 Brak odpowiedzi 1 2,6 2 3,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Razem 38 100 66 100 8 100 13 100 9 100 Ź r ó d ł o: oprac. własne.

Jedną z nich była reprezentatywna wypowiedź przedsiębiorcy z Andrespola, właściciela sklepu z częściami samochodowymi:

jak mnie zwalniali z pracy, to dostałem normalną odprawę, rodzice żony trochę pomogli, zainwestowałem w towar i zaczęło iść, [...] ludzie coraz więcej samochodów kupowali, to i części potrzebowali, [...] o kredycie myślałem, ale nie każdemu przecież dają.

W gminie Głowno o środkach finansowych na rozwój działalności tak wy-powiadał się właściciel handlu obwoźnego:

kredyt? Panie! [...] ledwo ciągniemy, [...] na początku kupiliśmy za pieniądze z żywca Nyskę, bo tylko traktor mieliśmy, i zaczęliśmy na rynek jeździć, [...] jeżdżę trzy razy na tydzień i tak już 8 lat.

Specyfiką gminy Głowno była duża liczba przedsiębiorców, którzy zajmo-wali się handlem obwoźnym. Handel własnymi artykułami uzupełniał działal-ność gospodarstw rolnych. Przedsiębiorcy-rolnicy z gmin Głowno i Parzęczew argumentowali, że coraz trudniej było im się utrzymać z pracy w gospodarstwie rolnym. Niskie pozarolnicze kwalifikacje powodowały, że jedyną działalnością, którą mogli podjąć, była sprzedaż własnych artykułów rolnych.

Rozpoczęcie działalności w jednej ze wsi w gminie Rzgów tak wspomina właścicielka sklepu „spożywczo-monopolowego”:

kiedy zaczęli mówić, że GS-owskie mają splajtować, czekaliśmy i kupiliśmy od gminy budynek, [...] pieniądze były własne i pożyczone od rodziny, na początku było lepiej, później więcej się za handel wzięło [osób]...

Sami respondenci raczej nie zauważali, aby decydującym motywem w wy-borze aktualnie prowadzonej działalności był zasób zgromadzonej gotówki (tab. 48). Właściciele firm uczestniczących w badaniu wskazywali, że najważ-niejsze było zapotrzebowanie na tę działalność. Bardzo duży udział takiej

odpowiedzi odnotowano w gminach Rzgów i Andrespol. W Rzgowie przeważali

respondenci, którzy prowadzili działalność związaną z produkcją lub sprzedażą wyrobów włókienniczych. Motyw wyboru działalności nawiązywał do handlu tymi wyrobami w centrum targowym. W gminie Andrespol, oprócz właścicieli firm krawieckich, motyw ten podawali głównie przedsiębiorcy świadczący usługi naprawcze i remontowo-budowlane.

T a b e l a 48 Motyw wyboru rodzaju prowadzonej działalności

Odpowiedź ^Andres- _pol % Rzgów % Nowo-solna ^% Parzę-czew ^% Głowno % Zapotrzebowanie na tę działalność ^{13 34,2 24 36,4 2 25,0 2 15,4 2 22,2} Umiejętności, kwalifikacje zawodowe 11 28,9 18 27,3 4 50,0 2 15,4 1 11,1 Przypadek 7 18,4 5 7,6 1 12,5 1 7,7 0 0,0 Tradycje rodzinne 4 10,5 4 6,1 0 0,0 1 7,7 1 11,1 Zbyt dla własnej

produkcji ^{1 2,6 7 10,6 1 12,5 3 23,1 4 44,4} Brak odpowiedzi 0 0,0 1 1,5 0 0 1 7,7 0 0,0

Inne 2 5,3 7 10,6 0 0 3 23,1 1 11,1

Razem 38 100 66 100 8 100 13 100 9 100

Ź r ó d ł o: oprac. własne.

Respondenci z gmin graniczących z Łodzią bardzo często wskazywali na umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Zauważono, że w tym przypadku istnieje związek pomiędzy wykształceniem respondenta a wykonywaną działalnością.

W Andrespolu na profil prowadzonej firmy największy wpływ miało

wykształ-cenie zawodowe ankietowanych (np. mechanicy, murarze, handlowcy). W Rzgo- wie kwalifikacje zawodowe wiązały się z profilem działalności rozpoczynanej przed 1990 r. Wiele osób zajmujących się obecnie handlem odzieżą, prowadziło wcześniej zakłady krawieckie i firmy produkujące materiały włókiennicze. W gminie Nowosolna połowa respondentów podała, że motyw kwalifikacji zawodowych zdecydował o obecnie prowadzonej działalności. W Nowosolnej

148

odpowiedzi takiej udzielali właściciele, którzy przenieśli firmę z Łodzi (dwa duże zakłady krawieckie, hurtownia i sklep spożywczy).

W gminach w zewnętrznej strefie aglomeracji ankietowani za najważniejszy motyw uznali zbyt dla własnej produkcji (w Głownie – 44%). Odpowiedzi takie było można usłyszeć przede wszystkim od osób zajmujących się handlem obwoźnym. Wśród odpowiedzi „innych”, w Parzęczewie i Głownie ankietowani najczęściej wskazywali posiadany sprzęt rolniczy (kombajny, ciągniki). W po- łowie odpowiedzi respondentów w Parzęczewie i Głownie występował motyw związany z działalnością rolniczą.

Pewne wyobrażenie o randze prowadzonych działalności daje opis miejsca, w którym były one wykonywane (tab. 49). W gminie Andrespol i Rzgów firmy najczęściej funkcjonowały w budynku w całości przeznaczonym do działalności gospodarczej (Rzgów – 40,9%).

T a b e l a 49 Miejsce prowadzonej działalności gospodarczej

Miejsce A ndr es po l % R zgów % N ow os ol na % Par zęcze w % Gł own o _%

Bez wydzielonego miejsca 10 26,3 13 19,7 1 12,5 5 38,5 4 44,4 W mieszkaniu (min. jedno po-

mieszczenie) ^{3 7,9 8 12,1 1 12,5 0 0,0 1 11,1} W pomieszczeniu w

bezpośred-nim sąsiedztwie mieszkania ^{3 7,9 6 9,1 3 37,5 3 23,1 1 11,1} W budynku w całości

przezna-czonym do działalności gospo-darczej

12 31,6 27 40,9 2 25,0 4 30,8 2 22,2 W budynku częściowo

przezna-czonym do działalności gospo-darczej

8 21,1 7 10,6 0 0,0 1 7,7 0 0,0 W kilku budynkach 2 5,3 5 7,6 1 12,5 0 0,0 1 11,1 Razem 38 100 66 100 8 100 13 100 9 100

Ź r ó d ł o: oprac. własne.

W budynkach tego typu dominującą działalność stanowił handel i drobna produkcja połączona ze sprzedażą. W przeciwieństwie do gmin położonych w większej odległości od Łodzi, w Andrespolu i Rzgowie stwierdzono stosun-kowo duży udział firm działajacych w kilku budynkach. W grupie tej znalazły się m. in. szwalnia, farbiarnia, hurtownie, produkcja materiałów budowlanych,

składy materiałów. Większy udział firm zlokalizowanych w budynkach w gminach graniczących z Łodzią, świadczy o bardziej trwałej formie działalno-ści, większej skali produkcji i usług. Wśród usług bez wydzielonego miejsca w gminach podłódzkich dominowały usługi remontowe, doradztwo, ubezpieczenia, obsługa nieruchomości, marketing.

W gminie Parzęczew i Głowno ankietowani najczęściej mówili, że ich firma nie ma wydzielonego miejsca (Głowno – 44,4%). Firmy te zajmowały się głównie drobnymi usługami wykonywanymi u klienta (naprawy, remonty) oraz handlem obwoźnym i usługami rolniczymi.

Zjawisko to świadczy o słabości ekonomicznej firm, które często zmieniają profil działalności lub ją zawieszają. Większy udział przedsiębiorstw w budyn-kach w całości przeznaczonych do działalności w gminie Parzęczew związany był z przedsiębiorstwami zlokalizowanymi w siedzibie gminy (głównie sklepy spożywcze i przemysłowe).

4.2.3. Poprzednie miejsce pracy i pochodzenie terytorialne