Czerwieńsk został zajęty 15 lutego 1945 roku przez żołnierzy 3. Ar-mii Gwardii 1. Frontu Ukraińskiego1. Skala zniszczeń wojennych w mieście była niewielka, ponieważ wyniosła w zależności od sza-cunków od 2 do 3%2. Polacy osiedlający się na miejscu ludności niemieckiej żyli w poczuciu tymczasowości. Obawiano się między innymi powrotu niemieckich rodzin lub też upowszechniano budzą-cy niepokój w kształtującej się lokalnej społeczności pogląd, że:
[...] towary produkowane w Polsce, jak węgiel i zboże itp.
są wywożone częściowo do Rosji lecz niedługo nic nie będziemy mieli, gdyż nie część, ale całość zostanie wywiezione za granicę”3.
1 Wyzwolenie miast i gmin przez Armię Radziecką i Ludowe WP. In-formator. Dodatek do nr 4/1977 „Wojskowego Przeglądu Historycznego”, Warszawa 1977, s. 22.
2 J . Grzelak, M. Woźniak, Zagadnienia urbanistyczne – odbudowa i stan zagospodarowania miast, [w:] Województwo zielonogórskie. Mo-nografi a geografi czno-gospodarcza, red. F. Barciński, B. Krygowski, S. Zajchowska, Poznań 1961, tab. 2 na s. 253; S. Łach, Osadnictwo miej-skie na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945-1950, Słupsk 1996, s. 15.
3 Zachowano w artykule oryginalną pisownię cytowanych źródeł (Część opisowa do raportu dekadowego za czas od 7 do 17 marca 1947 r.,
82 Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk
Mimo przekonania wyrażanego w środowisku kolejarskim, że niedługo władzę w Czerwieńsku obejmie przedstawiciel Związku Radzieckiego kwitł handel między kolejarzami a żołnierzami Armii Czerwonej4.
Stan niepewności wśród miejscowej ludności podsycał kon-fl ikt o władzę między Polską Partią Robotniczą (PPR) a podzie-miem niepodległościowym. 27 grudnia 1946 roku zastrzelony został skierowany wcześniej przez Komitet Wojewódzki PPR w Poznaniu członek partii, wójt gminy Czerwieńsk i przewodniczący Komisji Obwodowej nr 100 – Kazimierz Dziubka. Czyn ten przypisano dzia-łaczom konspiracyjnej organizacji powstałej w połowie 1946 roku w Przylepie noszącej nazwę Armia Krajowa Grupa 3-A Dywizjon Wykonywania Wyroków. Ujętym jej przedstawicielom podczas śledztwa prowadzonego przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzę-du Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Zielonej Górze starano się udowodnić zamiar fi zycznej likwidacji pepeerowców i funk-cjonariuszy organów bezpieczeństwa. Mimo zastosowanych tortur nie udało im się ustalić nazwiska osoby która odpowiedzialna była za śmierć K. Dziubka. 17 czerwca 1947 roku miał miejsce proces członków tej organizacji. Wojskowy Sąd Rejonowy z Poznania na sesji wyjazdowej w Zielonej Górze skazał Aleksandra Krupińskie-go albo Aleksandra WojciechowskieKrupińskie-go (ps. „Ryś”, „Karaś” oraz
„Wicher”), Rościsława Kotwickiego i Stanisława Dydaka na karę śmierci, utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze. W następstwie amnestii z 22 lutego 1947 roku zmieniono wyżej wymienionym karę na 15 lat pozbawienia wolności. Wobec pozostałych osób orzeczono: Wiktor Kotwicki (ps. „Baca”) otrzymał 10 lat więzienia, 5 lat utraty praw publicznych i obywatelskich praw
Sp rawozdania dekadowe-miesięczne poszczególnych pionów b. PUBP w Zielonej Górze rok 1947, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, dalej AIPN Po, sygn. IPN Po 060/69, t. 1; Raport dekadowy za czas od dnia 7 do 17 maja 1947 r., Sp rawozdania dekadowe…, AIPN Po, sygn. IPN Po 060/69, t. 2).
4 Część opisowa do raportu dekadowego za czas od 17 do 27 maja 1947 r., Spra wozdania dekadowe…, AIPN Po, sygn. IPN Po 060/69, t. 2.
83
W nowych realiach. Życie polityczne w Czerwieńsku...
honorowych oraz przepadek mienia w całości, Kazimierz Krupiński otrzymał wyrok 4 lat więzienia, darowane w całości na podstawie amnestii, Jan Gawron zaś rok więzienia. Uniewinniono Adama Ste-faniaka i Józefa Steckiewicza, a także w związku z amnestią umo-rzono postępowanie wobec Władysława Kotwickiego5.
W listopadzie 1945 roku Czerwieńsk utracił prawa miejskie.
Dotychczasowy burmistrz Rafał Wasiewicz członek Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) został wójtem. W tym roku zameldowane były na terenie Czerwieńska 63 rodziny6. W osadzie wiejskiej odnotowa-no 244 katolików. Pierwszym proboszczem parafi i pod wezwaniem św. Wojciecha w Czerwieńsku był od 19 marca 1946 roku ksiądz Ignacy Zoń7.
Dyrektorem zorganizowanej szkoły został Władysław Cierniak.
We wrześniu 1948 roku nauczało w szkole podstawowej 6 nauczy-cieli 176 uczniów8. W tym samym czasie biblioteka w Czerwieńsku posiadała księgozbiór zawierający 120 tomów książek. Liczbę
czy-5 Raport dekadowy za czas od 27 grudnia 1946 do 7 stycznia 1947 r., Sprawozdania dekadowe…, AIPN Po, sygn. IPN Po 060/69, t. 1; B. Bie-galski, Organizacje podziemne na Środkowym Nadodrzu w latach 1945-1956, Zielona Góra 1999, s. 113-116; R. Mejnartowicz, Walka z reakcyj-nym podziemiem na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1948, [w:] Pierwsze lata Ziemi Lubuskiej w Polsce Ludowej. Materiały sesji naukowej poświę-conej XX-leciu wyzwolenia Ziemi Lubuskiej, red. J. Wąsicki, Poznań 1967, s. 137-138.
6 T. Dzwonkowski, Powiat zielonogórski w latach 1945-1948. Zarys dziejów politycznych, Zielona Góra 1997, s. 73-74, 77; J. Gr zelak, M. Woź-niak, op. cit., tab. 3 na s. 254; R. St asińska, Zmiany form organizacyj-nych administracji i Rady Narodowej Czerwieńsk w latach 1945-1995,
„U Nas” październik 1995, nr 43, s. 3-4.
7 Schematyzm Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej, Gorzów Wlkp. 1949, s. 282.
8 Sprawoz danie ogólne kwartalne z działalności powiatu Zielonogór-skiego za czas od 1 lipca do 30 września 1948 r., Sprawoz dania sytuacyjne Starostwa Powiatowego Zielonogórskiego w Zielonej Górze 1946-1950, Urząd Wojewódzki Poznański Ekspozytura w Gorzowie Wlkp., Archi-wum Państwowe w Zielonej Górze z siedzibą w Starym Kisielinie (dalej AP ZG SK), sygn. 48; R. Stas ińska, op. cit., s. 3.
84 Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk
telników szacowano na poziomie 80 osób. Obok biblioteki w lokalu Ochotniczej Straży Pożarnej istniała świetlica, którą kierował Wła-dysław Kosmala9. W pierwszym kwartale 1948 roku do miejscowe-go przedszkola uczęszczało 27 dzieci, którymi opiekował się jeden wychowawca10. W trzecim kwartale tego roku prowadziły działal-ność na omawianym terenie takie warsztaty rzemieślnicze jak: fry-zjerski (1 – liczba warsztatów), kowalski (1), piekarski (3), rzeźniczy (2), stolarski (1), szewski (1) oraz ślusarski (1)11.
W czerwcu 1946 roku w Gminnej Radzie Narodowej w Czer-wieńsku zasiadało 7 radnych. Trzech z nich należało do PPS, jeden do Polskiego Stronnictwa Ludowego, a pozostali radni byli bezpar-tyjni12. Po zlikwidowaniu przez PPR niezależnego ruchu ludowego i podporządkowaniu jej PPS stała się ona główną i najpopularniej-szą wśród mieszkańców Czerwieńska siłą polityczną. W pierw-szym kwartale 1948 roku liczyła 138 członków. Znacznie mniej ludzi należało do PPS tj. 28 zaś w tolerowanym, a zarazem kon-trolowanym przez komunistów Stronnictwie Ludowym znalazło się 11 osób13.
W styczniu 1950 roku wójtem gminy Czerwieńsk był należą-cy od 1946 roku do PPR Adam Leśniewski. Stanowisko sekreta-rza piastował jej członek Tadeusz Libertowski. Sołtysem gromady Czerwieńsk był bezpartyjny Szczepan Brzeziński14. 20 grudnia 1954 roku odbyła się pierwsza zwyczajna sesja wyłonionej na miejsce
ist-9 Sprawozdan ie ogólne kwartalne z działalności powiatu Zielono-górskiego za czas od 1 lipca do 30 września 1948…
10 Sprawozdani e ogólne kwartalne z działalności powiatu zielono-górskiego za czas od 1 stycznia do 31 marca 1948 r., Sprawozdani a sytu-acyjne Starostwa...
11 Sprawozdanie ogólne kwartalne z działalności powiatu Zielono-górskiego za czas od 1 lipca do 30 września 1948…
12 Podano za: H. Szczegóła, Przeobrażenia ustrojowo-społeczne na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1947, Poznań 1971, tab. 3 na s. 187.
13 Sprawozdanie ogólne kwartalne z działalności powiatu zielono-górskiego za czas od 1 stycznia do 31 marca 1948…
14 Półroczne wykazy przynależności, Zielona Góra 12 stycznia 1950 r., Sprawozdania sytuacyjne Starostwa...
85
W nowych realiach. Życie polityczne w Czerwieńsku...
niejącej wcześniej Gminnej Rady Narodowej – Gromadzkiej Rady Narodowej Czerwieńsk II (GRN). Tego samego dnia powołano jej prezydium, które obradowało zazwyczaj w środę każdego tygodnia począwszy od 3 stycznia 1955 roku. Posiedzenia rady odbywały się raz w miesiącu15. Przewodniczył jej sekretarz lokalnych struktur PZPR Mieczysław Skórzewski16. Administracyjnie podlegał radzie Czerwieńsk i następujące wsie: Łężyce, Płoty, Wysokie, Zagórze.
Powołano również Gromadzką Radę Narodową obejmującą Czer-wieńsk17. W 1955 roku lokalne władze złożyły wniosek do Prezy-dium Powiatowej Rady Narodowej (PRN) w Zielonej Górze o pod-niesienie Czerwieńska do rangi osiedla miejskiego. Opowiadały się one za tą opcją wskazując na fakt, że aż 73% mieszkańców osady wiejskiej reprezentowało środowisko robotnicze. Ponadto zmiana ta spowodowałaby zwiększenie ilości i zróżnicowania asortymentu towarów, w które zaopatrywano miejscowe państwowe placówki handlowe. Kulisy tych zabiegów przedstawił w imieniu Prezydium GRN Czerwieńsk II 11 października 1956 roku Mieczysław Skó-rzewski w następujący sposób:
I co się znowu okazuje? Owszem był raz w tej sprawie i to jeszcze w ubiegłym roku przedstawiciel Prezydium Wo-jewódzkiej Rady Narodowej by pobrać od nas w tej sprawie rzekomo potrzebne dane statystyczne. Była w tym roku w spra-wie tej przedstawicielka Wojewódzkiej Rady Narodowej wraz z przedstawicielem Urzędu Rady Ministrów a jakże przyje-chali śliczną „Warszawą” oglądali Czerwieńsk wzdłuż i wszerz wspólnie z przewodniczącym Gromadzkiej Rady, po oględzi-nach klarowali, ze miejscowosc nasza najwięcej z terenu całego
15 Sprawozdanie z działalności Gromadzkiej Rady Narodowej i jej Prezydium z działalności za okres roku 1955, Protokoły z s esji Gromadz-kiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II, 13 styczeń-21 listopada 1956 r., nr I-X, AP ZG SK, sygn. 2.
16 D.G., Gospodarz, „U Nas” luty 1999, nr 79, s. 11; R. Stasińska, op.
cit., s. 4.
17 Wykaz miejscowości województwa zielonogórskiego, Zielona Góra 1955, s. 11, 29, 35, 49, 54.
86 Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk
województwa kwalifikuje się na osiedle a nawet miasteczko, oswiadczali ze nasze wnioski w tej sprawie to sprawy słuszne i ze nalezy je w całej rozciągłosci poprzec, orzekli, ze Rada na-sza otrzyma konkretną odpowiedz w tej sprawie no i jak wsied-li w wsied-limuzynę tak ich do tej pory nie widac ani tez ani słychu ani cudu z odpowiedzią. Jednego tylko załuje nasze Prezydium a mianowicie zesmy zapomnieli: się spytać tych przedstawicieli jakie ich maciezyste instytucję obowiązuje termin odpowiedzi na wysuwane przed nimi wnioski czy postulaty, no bo z dotych-czasowego braku odpowiedzi wynika, ze obowiązuje ich termin kilku letni albo zaden18.
Ostatecznie mimo rozczarowania i sceptycyzmu w tej kwestii okazanego przez tego urzędnika Czerwieńsk, zgodnie z deklaracją z października 1956 roku przedstawiciela Prezydium PRN w Zielo-nej Górze o nazwisku Kostko (brak imienia w dostępZielo-nej dokumen-tacji), w styczniu 1957 roku stał się osiedlem miejskim19.
Podlegające częstym zmianom osobowym lokalne władze partyjno-państwowe stały się rzecznikami lansowanej przez PZPR i obliczonej na zniszczenie ekonomiczne indywidualnych rolników kolektywizacji. Ofi cjalnie nawet w ostatnim roku realizacji tej przy-musowej akcji tj. w marcu 1956 roku podkreślali oni dobrowolny
18 Informacja Prez ydium GRN Czerwieńsk II z wykonywania i reali-zacji wniosków skarg i zażaleń, (wygłoszona 11 października 1956 r.), Pro-tokoły z ses ji Gromadzkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II…; Protokół Nr 2/ 5 6 z sesji GRN w Czerwieńsku II z dnia 16 lutego 1956 r., ibidem.
19 Protokół nr 2/56 z sesji GRN w Czerwieńsku II…; R. Stasińska, op. cit., s. 4; Zob. też: Protokoły z posiedzeń Prezydium Osiedlowej Rady Narodowej w Czerwieńsku 9 stycznia-30 grudnia 1957 r., nr 1-38, AP ZG SK, sygn. 20; Dnia 9 listopada 1956 roku radni GRN Czerwieńsk II za-twierdzili treść proponowanego przez przewodniczącego Mieczysława Skórzewskiego kolejnego wniosku w sprawie przemianowania Czerwień-ska na osiedle miejskie. Zobowiązali też członków Prezydium do jak naj-szybszego dostarczenia tego dokumentu organom zwierzchnim (Protokół Nr 9/56 z sesji GRN Czerwieńsk II odbytej w dniu 9 listopada 1956 r., Protokoły z sesji Gromadzkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II…).
87
W nowych realiach. Życie polityczne w Czerwieńsku...
charakter zrzeszania się chłopów w spółdzielniach produkcyjnych20. W rzeczywistości było inaczej. Świadczy o tym rozmowa przepro-wadzona między informatorem PUBP w Zielonej Górze o pseudoni-mie „Sosna” donoszącym na działaczy chłopskich należących do go-spodarstwa zespołowego w Płotach, z prezesem gminnych struktur utworzonego w 1949 roku z woli partii Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego – Stefanem Wójcikiem. W jej trakcie stwierdził, że
Zalozyl spoldzielnie produkcyjna z tego powodu ze Ko-mendant Post. M.O. w Czerwieńsku mowił do niego ze w spra-wie zalozenia spółdzielni produkcyjnej on nic nie robi, nastepnie […] mowil ze on tylko z tego powodu zalozyl spółdzielnie pro-dukcyjna ze Komendant go nacierał21.
Niechlubny udział wspomnianego funkcjonariusza Milicji Oby-watelskiej (MO) w „uspółdzielczeniu” wsi, nie był w ówczesnym czasie czymś wyjątkowym, ponieważ podobnie postępowali mili-cjanci w innych regionach kraju22. Podkreślić należy, że do uczest-nictwa w tym przedsięwzięciu zobowiązany był przez partię niemal każdy przedstawiciel aparatu partyjno-państwowego.
Szereg utworzonych organizacji przez PZPR nie przejawiało w Czerwieńsku żadnej działalności. Ocena taka została sformuło-wana w 1952 roku w odniesieniu do między innymi Towarzystwa
20 Protokół Nr 3/56 z sesji GRN Czerwieńs k II odbytej w dniu 8 mar-ca 1956 r., Protokoły z sesji G romadzkiej Rady Narodowej w Czerwień-sku II…; R. Stasińska, op. c it., s. 4.
21 Sprawozdanie z pracy operacyjnej Referatu V-go PUBP w Zielo-nej Górze po linji Sekcji II-giej za miesiąc styczeń 1952, Zielona Góra, dnia 29 stycznia 1952 r., Akta operacyjne dot. b. PSL na terenie woj. zielo-nogórskiego w l. 1946-1954, Wydz. III SB KW MO w Zielonej Górze 1945-1958, AIPN Po, sygn. IPN Po 0038/1/ t. 1 z 18.
22 Sprawozdanie z przeprowadzonych w dniu 6 marca br. rozmów z mieszkańcami gromady Ceptów, pow. Hrubieszów w związku z zażale-niem skierowanym do Marszałka Sejmu Władysława Kowalskiego, Zjed-noczone Stronnictwo Ludowe 1949-1950, Wydział Rolny, Zespół Akt KC PZPR, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, sygn. 237/XII/137.
88 Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk
Przyjaźni Polsko-Radzieckiej czy też Ligi Przyjaciół Żołnierza.
Odnotowano też znikomą aktywność młodzieżowej przybudówki PZPR czyli Związku Młodzieży Polskiej23. Natomiast
[...] pracownicy Gminnej Rady Narodowej siedząc przy biurku czekali niecierpliwie na godzinę piętnastą, aby jak naj-prędzej opuścić prezydium i pujść do domu24.
Mieszkańcy osady zazwyczaj nie brali udział w posiedzeniach funkcjonujących w Czerwieńsku poszczególnych rad. Nie uczęsz-czali również na różnego rodzaju mające miejsce odczyty25. Postawa ta wynikała z braku zaufania ludności do lokalnych instancji wła-dzy, ponieważ nadrzędnym ich celem była realizacja programu par-tii kosztem mieszkańców wsi. Mając na uwadze uprzemysłowienie kraju PZPR nałożyły na nich wygórowane świadczenia podatkowe, z których byli oni skrupulatnie rozliczani26. Efekty nadmiernego fi skalizmu zastosowanego wobec chłopów w 1955 roku przewodni-czący GRN Czerwieńsk II przedstawił mówiąc:
Gromada nasza w ramach spójni ekonomicznej między mia-stem i wsią oraz sojuszu robotniczo-chłopskiego z honorem rea-lizowała dostawy obowiązkowe tak zboża, mleka, żywca i ziem-niaków jednak ten nasz honor i pełną ambicje z obowiązkowych
23 Sprawozdanie KG w Czerwieńsku z działalności organizacji Ma-sowych, 1 czerwca 1952 r., Protokoły posiedzeń Komitetu Gminnego w Czer-wieńsku z załącznikami 1951-1953, Zespół Akt Komitetu Miasta i Powia-tu PZPR w Zielonej Górze, Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, oddział Wilkowo, sygn. 109.
24 Referat, brak daty, ibidem.
25 Protokół Nr 1/56 z sesji GRN w Czerwieńsku II z 13 stycznia 1956 r., Protokoły z sesji Groma d zkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II…;
Sprawozdanie z działalno ści Gromadzkiej Rady Narodowej i jej Prezy-dium z działalności za okres roku 1955…
26 Zob. szerzej: I. Bolkowiak, Polityka fi nansowa w stosunku do go-spodarki nieuspółdzielczonej i ludności w okresie wstępnego uprzemysło-wienia w Polsce, Warszawa 1978; R. Winiewska, Obciążenia podatkowe gospodarstw chłopskich w Polsce w latach 1944-1955, Warszawa 1961.
89
W nowych realiach. Życie polityczne w Czerwieńsku...
dostaw plamiła w okresie sprawozdawczym i plami nadal obyw.
Frąk Anna która do chwili obecnej zalega z żywcem i spłatą podatku gruntowego i tym ciągnie naszą miejscowość do tyłu27.
Wywiązanie się z tych powinności traktowano w kategoriach kampanii wojennych. Uchylających się zaś rolników od rujnują-cych świadczeń piętnowano publicznie lub wzywano na posiedze-nia GRN28. Chłopi chcąc zmniejszyć ich wymiar zabiegali między innymi o zgodę na zmniejszenie areału posiadanych gospodarstw rolnych. Prośby te aparat partyjno-państwowo często odrzucał po-zwalając sobie przy tym na drobne złośliwości. Tak stało się w przy-padku zamieszkałego we wsi Łężyce Jana Sawickiego, który złożył wniosek w tej sprawie
z powodu dalekiego objazdu do […] pola.
Prezydium GRN Czerwieńsk I
ustosunkowało się odmownie […], gdyz Ob. jako osiedle-niec mogl wybrac sobie odpowiednie gospodarstwo29.
Przewrotność przytoczonej odpowiedzi polegała na jej uniwer-salności i łatwości zastosowania, ponieważ tego rodzaju argument można było sformułować w celu odrzucenia podania wobec niejed-nego rolnika zamieszkałego na wsi zielonogórskiej. Wszak więk-szość z nich, z wyjątkiem autochtonów, była osadnikami.
Za paradoks należy uznać fakt, że odpowiedzialne za „drenaż”
pieniędzy i świadczeń rzeczowych od rolników lokalne władze
27 Sprawozdanie z działalności Gromadzkiej Rady Narodowej i jej Pre-zydium z działalności za okres roku 1955…
28 Sprawozdanie Prezydium GRN Czerwieńsk II z realizacji wnio-sków podjętych na poprzedniej sesji GRN, Protokoły z sesji Gromadzkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II…
29 Protokół Nr 2/56 z posiedzeni a Prezydium GRN w Czerwieńsku w dniu 3 marca 1956 r., Protokoły z posiedzeń Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku I, 28 stycznia-11 października 1956, nr 1-12, AP ZG SK, sygn. 30.
90 Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk
z racji reprezentowania osady wiejskiej były lekceważone przez swoich przełożonych. Z tego powodu liczne u zwierzchników ich monity czy też mieszkańców związane z polepszeniem warunków życia oraz wizerunku Czerwieńska były traktowane jak to okre-ślono szablonowo i utrącane30. Zabiegi te, mimo że zazwyczaj były bezskuteczne należy uznać za zasadne, ponieważ na początku 1955 roku oszacowano 53 zaniedbane budynki mieszkalne w osadzie. Za zaistniały stan rzeczy odpowiedzialni byli nie tylko ich lokatorzy, ale także stosowne instancje partyjno-państwowe, które doprowa-dziły do takiej sytuacji, że do 1954 roku żaden z lokatorów nie pła-cił czynszu. Świadczenie to wprowadzono w życie na mocy uchwa-ły w 1955 roku. Przyzwyczajeni do braku tej płatności nie którzy mieszkańcy będący w stanie z niej się wywiązać, pomimo licznych urzędowych próśb, a następnie upomnień, nie czynili tego. Pozy-skane środki fi nansowe od pozostałych osób przeznaczono między innymi na naprawę dachów domów zlokalizowanych przy: Placu Bohaterów Stalingradu nr 13 i 16, ulicy Kolejowej nr 1 oraz Zielo-nogórskiej nr 32 a31.
Założono też 22 punkty oświetlania ulicznego. Niewielkie środki fi nansowe nie pozwoliły na remont kapitalny Ośrodka Zdro-wia zlokalizowanego w budynku kolejowym, który sąsiadował ze stajnią należącą do Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”
w Czerwieńsku (GS). Nie mówiąc o tym, że w gabinecie lekarskim znajdował się nadal mimo przeprowadzonych wcześniej doraźnych remontów – grzyb32. Z wymienionego powyżej powodu GRN Czer-wieńsk II odrzuciła wniosek powiatowego radnego Henryka Woź-niaka proponującego założenie nowych tablic z nazwami ulic oraz poprawienie już istniejących33.
30 Informacja Prezydium GRN Czerwi eńsk II…
31 Sprawozdanie z działalności Grom adzkiej Rady Narodowej i jej Prezydium z działalności za okres roku 1955…
32 Protokół nr 2/56 z sesji GRN w C z erwieńsku II…
33 Sprawozdanie z realizacji wniosków na Sesji GRN Czerwieńsk II 13 stycznia 1956 r., Protokoły z sesji Gromadzkiej Rady Narodowej w Czerwieńsku II…
91
W nowych realiach. Życie polityczne w Czerwieńsku...
Proces odnowy posesji mieszkalnych był zagrożony nawet w sytuacji posiadania odpowiednich zasobów pieniężnych. Otóż na rok 1956 Prezydium PRN w Zielonej Górze przyznało lokalnym władzom 300 tys. zł w celu wyremontowania 12 domów. Okazało się jednak, że odpowiadające za te remonty Miejskie Przedsiębior-stwo Remontowo-Budowlane w Zielonej Górze zdołało rozpocząć, i to tylko czynności zduniarskie, w jednym obiekcie mieszkalnym przy ulicy Zielonogórskiej 10. Opieszałość pracowników przed-siębiorstwa doprowadziła do groźby utraty pozyskanego kredytu w przypadku nie wykonania przez nich pozostałych prac do końca 1956 roku. Zaistniały stan rzeczy spowodował rozgoryczenie miesz-kańców liczących na remont ich domostw34.
Zdarzało się, że przedsięwzięcia obliczone na upiększenie Czer-wieńska w postaci odnowionych zieleńców, założonych nowych kwietników i ławek były daremne w efekcie ich dewastacji35. Co gorsza niektórzy mieszkańcy nie przywiązywali większej wagi do kwestii związanych z czystością osady. Na ten temat przewodniczą-cy Prezydium GRN Czerwieńsk II M. Skórzewiski mówił:
Nadal niejednokrotnie obserwujemy brudy na ulicach nie-sumienność w wykonaniu zaleceń Prezydium, nie przestrzega-nie kalendarzowych sprzątań i utrzymania czystosci na codzień, obserwujemy niejednokrotnie niechlujność i brudy w mieszka-niach, a przecież sprawy te między innymi świadczą o pozio-mie kulturalnym naszych pozio-mieszkańców. A w ilu to wypadkach wychowawcy naszych dzieci w szkole spotykają u niektórych insekty. Ogulnie stwierdzić trzeba, że sprawa zachowania este-tyki porządków i trzymania czystości w naszej Gromadzie jest problemem świadczącym bardzo ujemnie o nas mieszkańcach Czerwieńska36.
34 Informacja Prezydium GRN Czerwieńsk II…; Protokół nr 7/56 z sesji GRN w Czerwieńsku II z dnia 30 sierpnia 1956 r., Protokoły z sesji Gromadzkiej Rady N arodowej w Czerwieńsku II…
35 Sprawozdanie z działalności Gromadzkiej Rady Narodowej i jej Prezydium z działalności za okres roku 1955…
36 Referat sprawozdawczy o rozwoju życia kulturalno-oświatowego w Czerwieńsku II za okres półtorarocznej działalności PGRN Czerwieńsk