AKTUALNE PROBLEMY METODYCZNE PROJEKTOWANIA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH ZARZADZANIA

prof. dr hah. Tadeusz Wierzbicki Uniwersytet Szczeciński

ul. Mickiewicza 6S 71-101 SZCZECIN

Poświęcając pierwszą Szkółę Wiosenną PTI metodyce projektowania systemów informatycznych zarządzania. wychodzimy z trzech głównych przesłanek:

1 - priorytetu sfery zarządzania w całokształcie zastosowań informatyki ,

2 — współczesnego stanu i tendencji rozwoju informatyki stosowanej na świecie.

3 - obecnej sytuacji na tym polu w Polsce i potrzeby robienia czegoś dla jej poprawy.

Ad 1 / Mówiąc o "priorytecie” nie twierdzimy, że ta sfera zastosowań Jest najważniejsza. lecz Jest niewątpliwie dominująca. Brak na to danych statystycznych, lecz z pewnością znaczna większość nakładów na użytkowe stosowanie informatyki idzie w tę sferę i dla niej pracuje większość zawodowo czynnych informatyków.

Ad 2/ Od pierwszego, ale niezbędnego kroku. Jakim w tej sferze zastosowań Jest opanowanie masy danych o stanach i zdarzeniach C = systemy przetwarzania danychJ , systemy informatyczne nieustannie ewoluują ku większej użyteczności - a t-A w zarządzaniu Jest przydatność do podejmowania decyzji. Tak Powstają nowe generacje systemów:

- systemy z bazami danych,

- systemy informowania kierownictwa.

- systemy wspomagania decyzji, z bazami metod i modeli.

CIM. Just-in-tlra*}- Ten rozwój systemów informatycznych nie oznacza Jednak zaniku tego. co leży u ich podstaw. Nie należy także przecsniaó faktycznego stopnia nowoczesności systemów stosowanych w praktyce krajów gospodarczo rozwiniętych.

pamiętając, że komputeryzacja:

/ ■ - •

- obróbki masowych strumieni informacji Jest w nich obecnie niemal powszechna.

- posługiwania Sie Harnmt danych dla potrzeb kierownictwa - bardzo daleka Cwiększość zastosowań} .

- korzystania z baz metod i modeli dla wspomagania decyzji- Już częsta, ale ograniczona z reguły do drobnych wycinków działalności,

- korzystania "doradczego" z -baz wiedzy- i aparatury automatycznego wnioskowania - Jeszcze sporadyczna.

Charakterystyczne natomiast dla omawianej tu sfery zastosowań Jest integralne Jej wiązanie z telekomunikacją i coraz bliższe styki z dziedzinami "ościennymi" - automatyzacji sterowania procesami, wyszukiwania informacji, prac zawodowych.

Ad 3s Jaka jest obecnie informatyka w naszym kraju, każdy widzi - wystarczy wspomnieć ostrą ocenę Jej stanu na II ZJeżdzie PTI. Z liczbą ok. 700 komputerów średniej wielkości Cdalece zużytych fizycznie i moralni ej. ni* ćAłyoh 2 tys. silni - 1 poniżej 10 tys. profesjonalnych mikrokomputerów Cniskiego na ogół standardu} oraz kilkoma zaledwie tysiącami terminali, z nie rozwiązaną sprawą oprogramowania profesjonalnego, zastojem w sieci łączności i szczupłą fachową kadrą informatyków oraz niedorozwiniętą inf rastr ukturą 1 prymitywizmem większości stosowanych systemów. Jesteśmy pod względem zastosowań informatyki w końcówce cywilizowanego świata.

PTI włożyło wiele wysiłku w odwrócenie tych niekorzystnych tendencji 1 nakreślenie właściwej drogi rozwoju polskiej informatyki - szczególnie w najważniejszej dla kraju sferze zastosowań1.

Trzeba się Jednak liczyć z tym. że Jeśli nawet rozwój

Mówią o tym bliżej "Uwagi PTI" do trzech kolejnych wersji rządowego progrąmu rozwoju informatyki Cw ostatniej wersji do 1995 roku}. Zob. "Cele zastosowań Informatyki" — materiały seminarium JULIN'87. s. 147 - 164}.

144

pójdzie po linii naszych postulatów*. to nie od razu na szczeblu wysokich generacji systemów Ctypu DSS czy doradczego}, lecz głównie w drodze:

— ilościowego rozprzestr żenienia C "umasowienla"} zastosowań względnie prostych,

stopniowego podnoszenia ich Jakości, stosownie do możliwości w za:resie sprzętu, oprogramowania, sieci, kadry 1 infrastruktury zastosowań oraz wzrostu potrzeb systemów decyzyjnych zarządzania.

- równoległego opanowywania i rozwoju metod, narzędzi i systemów bardziej wyrafinowanych Cw tym "wyższych generac Ji "}.

Przy tym w najbliższych latach decydujące dla oblicza informatyki stosowanej w Polsce będą - jak Sie wydaje - dwa pierwsze kierunki i na nich powinny Sie obecnie koncentrować działania Jednostek i organizacji informatycznych Crównież w znacznej części naukowych}. Ostatni z wymienionych kierunków działania - ważny dla przyszłego kształtu i pozycji naszej dziedziny - musi znaleźć ważne miejsce w sferze badawczo-rozwojowej i badań podstawowych.

Zakładając, że komputeryzacji w szeroko pojetej sferze zarządzania nie da sie uniknąć, czeka nas w nadchodzących latach trudne dzieło "ujarzmienia" - poddania rygorom komputerowego przetwarzania - ogromnej większości masowych strumieni i zasobów informacji. Muszą powstać Crozwinąć sie} i funkcjonować tysiące systemów Informatycznych różnego szczebla. skali i rangi.

Przynosząc - obok uporządkowania, przyspieszenia i zmniejszenia pracochłonności procesów informatycznych - istotne efekty w tym.

-o jest istotą zarządzania - podejmowaniu decyzji.

Te systemy informatyczne trzeba stworzyć - zaprojektować, oprogramować, wdrożyć i eksploatować, a w miarę potrzeb też doskonalić i rozwijać, pamiętając o tym, że:

^ chwili pisania referatu m e Jest jeszcze znana treś Postanowień rządowych w sprawie rozwoju informatyki do 1995 rok Cwiadomo tylko, że w połowie marca 1986 r. stanowisko w te

x - dalece SA Już zdezaktualizowane tradycyjne metody projektowania systemów informatycznych . stworzone dla innej generacji systemów i innych warunków stosowania informatyki.

2 - łatwość realizacji systemów mikroinformatycznyeh Cktóre ponoć wystarczy kupić i zainstalować lub można stworzyć

"z marszu" przy pomocy pakietów narzędziowych} jest tylko pozorna - zresztą nie zawsze można się ograniczyć do mikrosprzętu.

3 - informatyka, która ma wprowadzić określony porządek informacyjny w obiekcie, musi też sama być uporządkowana Ctzn. przestrzegać pewnych reguł tworzenia i eksploatacji

systemów}. ' •

Te oraz inne okoliczności , w świetle ogromu zada*

stojących u nas przed informatyka w sferze zarządzania.

Jednoznacznie przemawiają za stworzeniem metodyki projektowania Ci szerzej - realizacji} systemów informatycznych, adekwatnej do naszych obecnych i przyszłych warunków, potrzeb i możliwości.

Zadanie to musi w obecnej sytuacji przypaść organizacji zawodowej informatyków — nikt za nas tego nie zrobi.

Taka jest geneza I WIOSENNEJ SZKOŁY PTI, zorganizowanej przez Sekcje Informatyki Stosowanej w Zarządzaniu, a poświeconej właśnie metodyce projektowania systemów informatycznych.

Określenie "Szkoła..." może sie wydać pretensjonalne w stosunku do znanych, mających Już swoja marke i tradycje Szkół Jesiennych PTI. Zostawiamy je Jednak ponieważ chcemy nie“ tylko konferować i dyskutować Cna to przeznaczamy popołudnia 1 wieczory}, lecz przede wszystkim czegoś zwartego w omawianej tu dziedzinie śle nauczyć.

Prezentujemy przy tym nie jedna, lecz kilka metodyk Club

"zwartych sposobów podejścia do“} projektowania — i szerzej:

realizacji - systemów informatycznych zarządzania, które ostatnio sie narodziły 1 maja n. zd. szanse szerszego zastosowania w obecnych polskich war uniach. Ocenie uczestników pozostawiamy trafność doboru zarówno samej tematyki Szkoły. Jak L prezentowanych metodyk.

nas np. metodyka Eygiera. która swego czasu odegrała duża role w komputeryzacji przetwarzania danych w Polsce.

*np. cały zespół okoliczności związanych z realizacją refcray gospodarczej.

1ĆC

Wiosenna Szkoła PTI Świnoujście, maj i98S

KIERUNKI I UWARUNKOWANIA AUTOMATYZACJI