Analiza ogólna

Analizy przedstawione w niniejszej dysertacji, jak wspomniano wcześniej, oparto na zebranych danych z okresu od 1 stycznia 2016 r do 31 grudnia 2017 r., czyli łącznie 731 dni.

32 samoloty wielozadaniowe F-16 Block 52+ wykonały blisko ponad 4000 samolotolotów.

Przez samolotolot określa się sumaryczną liczbę wylotów wykonanych lub przewidzianych do wykonania przez jeden lub grupę samolotów. Samolotoloty stanowią jednostkę kalkulacyjną

w planowaniu i realizacji sił powietrznych. Pojęcie to jest odpowiednikiem anglojęzycznego sformułowania sorties [119]. Dla porównania w wg informacji AirForceTimes z marca 2016 r. w operacji w Iraku oraz Syrii siły powietrzne wykonały ponad dziesięciokrotnie więcej samolotolotów (ponad 40 tys.) [98].

W rozpatrywanym przedziale czasowym zarejestrowano łącznie 2883 niesprawności, przez, którą rozumie się każdą „niezgodność parametrów układu (agregatu) lub elementu (zespołu) statku powietrznego z wymaganiami technicznymi zawartymi w dokumentacji eksploatacyjnej” [70]. Oznacza to średnio 3,94 zgłoszone niesprawności w ciągu jednego dnia. Nie mniej rzeczywista liczba niesprawności waha się od 0 do 21, co można zauważyć na wykresie zamieszczonym na rys. 6.3. Największą wartość zarejestrowano 23 marca 2016 r.

W celu przedstawienia skali występujących niesprawności w

tab. 6.2 zestawiono wybrane podstawowe wskaźniki statystyczne z oraz bez uwzględniania dni, w których nie zgłoszono niesprawności. Podsumowując, średnio co 3-4

89

dni w bazie nie notowano jakiejkolwiek niesprawności samolotu wielozadaniowego F-16 Block 52+.

Tab. 6.2 Wybrane podstawowe wskaźniki statystyczne dla zebranych danych na temat zgłoszonych niesprawności samolotów F-16 (opracowanie własne na podstawie danych)

Lp. Opis

Z uwzględnieniem dni, w których nie było zgłoszeń niesprawności

Bez uwzględnienia dni, w których nie było zgłoszeń niesprawności

1 Liczba dni [-] 731 519

2 Średnia liczba zgłoszeń w ciągu dnia [-] 3,94 5,55

2 Odchylenie standardowe [-] 4,57 3,49

3 Dominanta [-] 0 2

4 Liczba dni dla dominanty [-] 212 73

5 Średnia liczba uszkodzeń na 1 samolot na

dzień [-] 0,1232 0,1736

Analizując histogram dziennej liczby zgłoszonych niesprawności (rys. 6.4), to w uwzględniając wszystkie dni rozpatrywanego przedziału, najwięcej blisko 46% dni liczba zgłoszonych niesprawności w ciągu dnia nie przekraczała 2. Bardzo zbliżona zarejestrowana liczba dni była w przypadku zgłoszeń niesprawności od 3 do 6 oraz od 7 do 10.

Rys. 6.3 Dzienna liczba zgłoszonych niesprawności samolotów F-16 przedziale czasowym od 1 stycznia 2016 do 31. grudnia 2017 r. (opracowanie własne na podstawie zebranych danych)

91

Rys. 6.4 Histogram liczby zgłoszeń niesprawności w ciągu dnia dla danych zebranych od 1. stycznia 2016 r do 31. grudnia 2017 r. (opracowanie własne na podstawie zebranych danych).

Zdaniem autora z uwagi na analizowanie danych z dwóch pełnych lat szczególnie interesujące jest porównanie zgłoszeń niesprawności w danym miesiącu (rys. 6.5), kolejnym tygodniu w roku (rys. 6.6) oraz w danym dniu tygodnia (rys. 6.7).

Rys. 6.5 Porównanie miesięcznych liczb wykrytych niesprawności samolotów wielozadaniowych F-16 w latach 20F-16 i 2017: (opracowanie własne na podstawie zebranych danych).

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180

Liczba niesprawności [-]

Miesiąc

2016 2017

I tak w przypadku porównania wartości miesięcznych niesprawności, to w 2016 r.

odnotowano średnio 125,6 niesprawności (z odchyleniem standardowym 19,75), a rok później w tym samym przedziale czasowym wskaźnik ten spadł o blisko 10% do wartości 114,67 (z odchyleniem standardowym 20,51). Widoczne to jest na rys. 6.5 w postaci słupków błędów.

Porównując z kolei liczbę niesprawności wykrytych w danym tygodniu w roku (rys. 6.9), to dla przeprowadzenia analiz wykrytych niesprawności, część danych celowo pominięto.

Dotyczy to tych tygodni, gdzie liczba łączna dni w danym tygodniu była mniejsza od 7 (na początku lub końcu roku). W takim zestawieniu średnia tygodniowa liczba zgłoszeń niesprawności wyniosła w 2016 i 2017 r. odpowiednio: 28,99 oraz 26,46 przy odchyleniu standardowym wynoszącym 9,69 i 9,14.

Rys. 6.6 Porównanie tygodniowych liczb wykrytych niesprawności samolotów wielozadaniowych F-16 w latach 2016 i 2017: (opracowanie własne na podstawie zebranych danych).

Z kolei wykres przedstawiony na rys. 6.7 wyraźnie wskazuje występujący podział tygodnia na dwa różne przedziały:

 I przedział: od poniedziałku do piątku, w których wykryto łącznie w 2016 i 2017 r.

odpowiedni: 99% i 97% wszystkich uszkodzeń samolotów wielozadaniowych F-16.

 II przedział: od soboty do niedzieli, w których wykryto zaledwie: 1% niesprawności w 2016 r. i 3% w 2017 r.

0 10 20 30 40 50 60

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51

Liczba zgłoszonych niesprawności [-]

Nr kolejny tygodnia w roku 2016 2017

93

Rys. 6.7 Porównanie łącznej liczby wykrytych niesprawności samolotów wielozadaniowych F-16 w latach 2016 i 2017 zgłoszonych w określone dni tygodnia (opracowanie własne na podstawie

zebranych danych).

Naturalną kontynuacją wykonywanych analiz jest porównanie wartości średnich liczby wykrytych niesprawności w poszczególnych dni tygodnia. Zestawienie wyników zobrazowano na rys. 6.8. Jak można zauważyć średnia liczba zgłaszanych niesprawności:

 w 2016 r. od poniedziałku do piątku wahała się od 5,52 w środy do 6,02 w czwartki oraz od 0,06 do 0,36 w weekendy;

 w 2017 r. od poniedziałku do piątku wahała się od 3,98 w środy do 6,48 w czwartki oraz od 0,28 do 0,44 w weekendy.

Rys. 6.8 Porównanie średniej liczby wykrytych niesprawności samolotów wielozadaniowych F-16 w latach 2016 i 2017 zgłoszonych w określone dni tygodnia (opracowanie własne na podstawie

zebranych danych).

poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela

Liczba niesprawności [-]

poniedziałek wtorek środa czwartek piątek sobota niedziela

Liczba niesprawności [-]

Dzień tygodnia 2016 2017

Z punktu widzenia Sił Powietrznych RP ważne jest czy dany statek powietrzny mimo występującej niezdatności może być wykorzystywany do realizacji danej misji nawet w ograniczony sposób np. tylko do lotów w ciągu dnia. Wynika to z obowiązujących przepisów [70], według których statek powietrzny może być zakwalifikowany do następujących stanów eksploatacyjnych:

 Zdatny do lotu bez ograniczeń jest to statek powietrzny w pełni ukompletowany, posiadający zapas resursu, na którym można wykonywać loty (misje) z możliwością wykorzystania wszystkich systemów i podsystemów wyposażenia pokładowego po przygotowaniu przedstartowym;

 Zdatny do lotu z ograniczeniami jest to statek powietrzny, na którym wykryto niesprawność (niesprawności) instalacji, systemu, podsystemu, agregatu, która nie ma wpływu na wykonanie określonego lotu (misji) oraz nie wpływa negatywnie na poziom bezpieczeństwa lotu;

 Niezdatny do lotu, czyli sytuacja, w której nie są spełnione warunki zdatności do lotów lub też zdatności do lotów z ograniczeniami.

Mając na uwadze powyższe w ramach niniejszej dysertacji podjęto próbę holistycznej (całościowej) oceny występujących zdarzeń pod tym kątem. W analizowanym przedziale czasowym 68% zgłoszonych niesprawności skutkowała czasowym wyłączeniem części płatowców z użytkowania. Przy czym jak można zauważyć na rys. 6.9 w poszczególnych dniach dwuletniego przedziału czasowego występowały duże wahania tych wielkości.

W przypadku jednego z dni w I połowie 2016 r. zgłoszono 15 niesprawności nie pozwalających na prowadzenie misji samolotami F-16. Analiza korelacji liniowej wykazała, że występuje pewna zależność pomiędzy liczbą wykrytych niesprawności pozwalających na użytkowanie płatowców, a tymi, które nie pozwalają. Wartość współczynnika korelacji wyniosła 0,51.

95

Rys. 6.9 Dzienna liczba zgłoszonych niesprawności samolotów F-16 z uwzględnieniem zdatności lub jej brak do lotów w przedziale czasowym od 1 stycznia 2016 do 31. grudnia 2017 r. (opracowanie własne na podstawie zebranych danych)