Ogólna charakterystyka miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej.
Kielce posiadają kanalizację typu rozdzielczego tj. system kanalizacji sanitarnej odprowadzający ścieki bytowo - gospodarcze i przemysłowe oraz system kanalizacji deszczowej, zbierający i odprowadzający w sposób zorganizowany wody opadowe. W granicach zlewni miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej znajduje się około 83 % zabudowanych terenów miasta. Ogólna długość czynnej sieci kanalizacji sanitarnej wynosi 188,7 km. Ścieki ze skanalizowanych terenów miasta odprowadzane są grawitacyjnie, systemem kanałów i kolektorów, do oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w odległości około10 km od miasta, na terenie gminy Sitkówka. Z ogólnej ilości ścieków doprowadzanych do oczyszczalni w Sitkówce, około 72,7 % stanowią ścieki bytowo - gospodarcze, natomiast około 13,7 % to ścieki przemysłowe.
*4Na ogólny wzrost ilości ścieków oraz potrzebę ich kanalizowania i oczyszczania mogą wpłynąć już istniejące i rozbudowywane wielkopowierzchniowe obiekty handlowe oraz nowe, projektowane lokalizacje tych obiektów.
Poza zasięgiem miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej znajduje się: część terenu Niewachlowa, wschodnia część miasta położona w zlewni Lubrzanki (Nowy Folwark, Zagórze i Ostrogórka), Dyminy i Posłowice *11oraz , Zalesie oraz częściowo obszar w rejonie ulic Warszawskiej, Radomskiej i gen. Sikorskiego.
Charakterystyka odbiorników ścieków.
Ścieki odprowadzane miejskim systemem kanalizacji sanitarnej do oczyszczalni ścieków w Sitkówce, po oczyszczeniu, odprowadzane są do rzeki Bobrzy.
W przekroju wodowskazowym Słowik, około 3 km powyżej zrzutu oczyszczonych ścieków z oczyszczalni w Sitkówce, przepływy charakterystyczne w rzece Bobrzy, obserwowane w latach 1951 - 1985, są następujące:
WWQ - 54,4 m3/s SWQ - 23,0 „ SSQ - 1,83 „ SNQ - 0,20 „ NNQ - 0,025 „
Charakterystykę hydrologiczną Bobrzy podano w pkt. III-1.4.
Ścieki sanitarne doprowadzane do oczyszczalni ścieków w Cedzynie, po oczyszczeniu w stopniu na jaki pozwala istniejący ciąg technologiczny, zrzucane są do rzeki Lubrzanki.
W przekroju wodowskazowym Cedzyna, około 1 km powyżej zrzutu ścieków z oczyszczalni, przepływy charakterystyczne w rzece Lubrzance, obserwowane w latach 1951 - 1985, są następujące:
WWQ - 82,3 m3/s SWQ - 31,5 „ SSQ - 0,99 „ SNQ - 0,04 „
*4 Zmiana Nr 4 wprowadzona uchwałą Nr XXVIII/648/2008 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 3 pażdziernika 2008 r.
*11 Zmiana Nr 11 wprowadzona uchwałą Nr LVIII/1037/2014 Rady Miasta Kielce z dnia 20 marca 2014 r.
- 137 -
NNQ - 0,00 „
Charakterystykę hydrologiczną Lubrzanki podano w p. 1.2.1.
Ścieki sanitarne odprowadzane z terenów przemysłowo - składowych w Dyminach do oczyszczalni ścieków istniejącej w rejonie Fabryki Domów, po oczyszczeniu, odprowadzane są do cieku Chodcza, będącym dopływem Czarnej Nidy.
Ciek Chodcza nie był badany pod względem hydrologicznym, nie są więc znane jego charakterystyczne przepływy.
Oczyszczalnie ścieków.
Oczyszczalnia ścieków „Sitkówka”.
Mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia ścieków „Sitkówka” zlokalizowana jest w gminie Sitkówka-Nowiny, na terenie o powierzchni 28 ha położonym na prawym brzegu rzeki Bobrzy, w odległości około 10 km od Kielc. Zaprojektowana została na początku lat 60-tych z przepustowością 40.700 m3/dobę. W roku 1974 przekazana została do eksploatacji część ściekowa oczyszczalni, a w roku 1978 część osadowo-gazowa. W roku 1984 rozpoczęto modernizację i rozbudowę oczyszczalni. W I etapie tych prac, zakończonym w 1993 roku, wybudowano: 4 nowe osadniki wstępne, pompownię główną ścieków, 2 nowe komory napowietrzania ścieków, pompownię osadu wstępnego oraz rurociągi technologiczne i obiekty towarzyszące. Po zakończeniu modernizacji i rozbudowy, przepustowość oczyszczalni wzrosła do 72.000 m3/dobę, co pozwala na oczyszczanie wszystkich ścieków sanitarnych doprowadzanych do oczyszczalni z Kielc i ze skanalizowanych terenów gminy Sitkówka-Nowiny.
Kierunki dalszej rozbudowy i modernizacji oczyszczalni zostały nakreślone w opracowaniu studialnym wykonanym przez duńską firmę „Abrahamsen & Nielsen”.
Ze względu na szeroki zakres planowanych prac, ich realizacja podzielona została na kilka etapów. W I etapie, już zrealizowanym, rozbudowano i zmodernizowano kraty i piaskownik oraz przebudowano ciąg osadowo - gazowy, gdyż pracujące nieprzerwanie od 20 lat urządzenia do przeróbki osadu były w złym stanie technicznym.
Obecnie ciąg technologiczny oczyszczalni tworzą następujące obiekty i urządzenia:
• krata schodkowa - 3 szt,
• piaskownik napowietrzany - 3 szt,
• pompownia główna ze studnią zbiorczą ścieków,
• zbiornik tłuszczu i części pływających,
• osadniki wstępne - 4 szt,
• komory napowietrzania - 6 szt Inka i 2 szt Knapa,
• osadniki wtórne - 4 szt,
• pompownia osadu wstępnego i zmieszanego,
• pompownia osadu czynnego i nadmiernego,
• zagęszczacze mechaniczne osadu nadmiernego – 3 szt,
• dwie wydzielone komory fermentacyjne zamknięte (WKFZ),
• wirówki do odwadniania osadu firmy Guinard - 2 szt,
• poletka osadowe,
• baseny do suszenia osadu - 2 szt,
• zbiornik biogazu,
• dwa generatory gazowe wykorzystyjące biogaz do produkcji energii elektrycznej
- 138 -
Osad powstający na oczyszczalni poddawany jest procesom przeróbki tj. zagęszczaniu w zagęszczaczach mechanicznych, fermentacji metanowej w zamkniętych komorach fermentacyjnych oraz odwirowaniu na wirówkach. Końcowe uwodnienie osadów wynosi około 75%. Osad ten charakteryzuje się wysoką wartością nawozową, co potwierdzają ekspertyzy Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
W roku 1997 oczyszczalnia „Sitkówka” przyjęła 17.018 tyś.m3 ścieków surowych, z których uzyskano osady biologiczne w ilości 2.509 ton suchej masy.
Modernizacja oczyszczalni wpłynęła na znaczną poprawę efektów oczyszczania ścieków. Uzyskiwany obecnie stopień redukcji zanieczyszczeń spełnia wymogi obowiązujące do roku 2000. Stopień redukcji wybranych wskaźników zanieczyszczeń ścieków doprowadzanych do oczyszczalni „Sitkówka”
zamieszczono w Tabeli 8.
Tabela 8. Jakość ścieków surowych i oczyszczonych w oczyszczalni ścieków „Sitkówka” w roku 1998.
W celu osiągnięcia jakości ścieków oczyszczonych, zgodnej z wymaganiami jakie obowiązują od roku 2000, konieczna będzie dalsza rozbudowa i modernizacja ciągu technologicznego oczyszczalni, między innymi przez wprowadzenie procesów nitryfikacji i denitryfikacji oraz chemicznego strącania fosforu. Będzie to wymagało rozbudowy części biologicznej oczyszczalni oraz budowy nowych osadników wtórnych.
Oczyszczone w oczyszczalni ścieki odprowadzane są do rzeki Bobrzy w km 7 + 410 na podstawie decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym znak OS.I - 6210/138/95 z dnia 30.06.1995r., udzielonej Związkowi Komunalnemu Wodociągów i Kanalizacji w Kielcach przez Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach na okres do 30 czerwca 1999 roku.
Decyzją Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego – Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Kielcach znak OSR.II-6210/24/99 z dnia 30.06.1999 r termin ważności tego pozwolenia przedłużony został do dnia 31.12.2001 r.
Oczyszczalnia ścieków „Cedzyna”.
Mechaniczna oczyszczalnia ścieków „Cedzyna” zlokalizowana jest nad rzeką Lubrzanką, na obrzeżu zabudowy mieszkaniowej Cedro-Mazur, przy wschodniej granicy miasta.
Nie jest ona obiektem miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej. Przejmuje ścieki sanitarne z miejscowości Cedzyna, na terenie gminy Górno, a przede wszystkim z ośrodków wypoczynkowych i hotelowych istniejących przy zbiorniku wody Cedzyna.
Oczyszczalnia ścieków „Dyminy”.
Mechaniczna oczyszczalnia ścieków „Dyminy” zlokalizowana jest w części przemysłowo-składowej Dyminy, w rejonie Fabryki Domów.
- 139 -
Jest obiektem o znaczeniu lokalnym, funkcjonującym poza miejskim systemem kanalizacji sanitarnej.
Do oczyszczalni „Dyminy” odprowadzane są ścieki z przedsiębiorstw produkcyjnych, baz i składów istniejących na terenie części przemysłowo-składowej Dyminy, po zachodniej stronie ul. Ściegiennego.
Podstawowym obiektem technologicznym oczyszczalni jest osadnik Imhoffa. Sprawność oczyszczalni jest niska, a jakość oczyszczonych ścieków, odprowadzanych do cieku Chodcza, nie odpowiada obowiązującym normom. Oczyszczalnia wymaga modernizacji ciągu technologicznego w celu osiągnięcia wymaganego stopnia redukcji zanieczyszczeń doprowadzanych do niej ścieków.
Strefy ochronne oczyszczalni ścieków
Oczyszczalnia ścieków w Sitkówce posiada 200 – metrową strefę ochronną, wyznaczoną decyzją Urzędu Wojewódzkiego – Wydział Ochrony Środowiska w Kielcach znak OS.V-7622/100/95 z dnia 5.10.1995 r. o ustanowieniu strefy wokół oczyszczalni „Sitkówka”.
Sposób jej urządzenia ustalony został w projekcie zagospodarowania strefy.
Pozostałe, istniejące na terenie miasta oczyszczalnie „Cedzyna” i „Dyminy”, nie posiadają ustanowionych i urządzonych stref ograniczonego użytkowania.
Opis głównych kolektorów sanitarnych.
Kolektor Sitkówka - Pakosz.
Kolektor sanitarny od oczyszczalni ścieków „Sitkówka” do komory połączeniowej istniejącej w osiedlu Pakosz, w rejonie ul. Zagonowej, w której łączą się kolektory „lewobrzeżny” i
„prawobrzeżny”, jest głównym kolektorem miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej. Przejmuje ścieki z całej skanalizowanej części miasta i doprowadza je do oczyszczalni w Sitkówce. Jego trasa poprowadzona została wzdłuż rzeki Bobrzy do osiedla Białogon, następnie ulicami Pańską i Kolonia, a dalej wzdłuż rzeki Silnicy do osiedla Pakosz, w rejon ul. Zagonowej.
Zbudowany na początku lat 70-tych w konstrukcji żelbetowej, monolitycznej i prefabrykowanej posiada następujące przekroje:
- przekrój dzwonowy, monolityczny - 1,60 x 1,80 m - 4.985 m - - 1,40 x 1,58 m - 1.481 m - przekrój kołowy, prefabrykowany - 1,50 m - 3.302 m - rury stalowe - 1200 mm - 32 m
• Długość całkowita kolektora - 9.800 m.
• Przekazanie do eksploatacji: 10.08.1973 r.
Kolektor „Lewobrzeżny”.
Kolektor sanitarny „Lewobrzeżny”, od komory połączeniowej na kolektorze głównym Sitkówka - Pakosz w rejonie ul. Zagonowej do ul. Jesionowej, poprowadzony jest wzdłuż lewego brzegu rzeki Silnicy. Przejmuje ścieki sanitarne z całej skanalizowanej, lewobrzeżnej części miasta. Zbudowany w latach 70-tych z rur żelbetowych i kamionkowych, posiada następujące przekroje: 1,50; 1,20;
0,80; 0,60
• Długość całkowita kolektora - 3.797 m.
• Przekazanie do eksploatacji: 31.03.1977 r.
- 140 -
Kolektor „Prawobrzeżny”.
Kolektor sanitarny „Prawobrzeżny”, od komory połączeniowej na kolektorze głównym Sitkówka - Pakosz w rejonie ul. Zagonowej do ul. Zagnańskiej, poprowadzony jest ulicami Zagonową i Chęcińską, a następnie wzdłuż prawego brzegu rzeki Silnicy do ul. Zagnańskiej. Przejmuje ścieki z prawobrzeżnej, skanalizowanej części miasta, położonej w granicach zlewni rzeki Silnicy, za wyjątkiem terenów w rejonie Karczówki.
Odcinek kolektora od ul. Solnej do ul. Zagnańskiej zbudowany został w pierwszej połowie lat 50-tych, a początkowy odcinek od Pakosza do ul. Solnej - na początku lat 60-tych i w pierwszej połowie lat 70-tych. W roku 1998 odcinek kolektora od ul. IX Wieków Kielc do bazy PKS, w ramach przeprowadzonych prac remontowych, został uszczelniony metodą bezrozkopową.
Kolektor zbudowano z rur kamionkowych, betonowych i żelbetowych o następujących przekrojach:
jajowym 0,80 x 1,20 i 0,70 x 1,05 oraz kołowym 1,25, 0,80, 0,70, 0,50
• Długość całkowita kolektora - 3.426 m.
• Przekazywanie kolektora do eksploatacji następowało odcinkami w latach: 1956, 1961 i 1974.
Kolektor Białogon - Niewachlów.
Kolektor sanitarny Białogon - Niewachlów, od komory połączeniowej na kolektorze głównym Sitkówka - Pakosz u zbiegu ulic Kolonia i Fabrycznej w osiedlu Białogon do Niewachlowa, w rejon skrzyżowania ulic Malików i Batalionów Chłopskich, poprowadzony został ulicą Druckiego - Lubeckiego i dalej wzdłuż Bobrzy, Sufragańca oraz cieku bez nazwy, będącego lewobrzeżnym dopływem Sufragańca, do ul. Malików, a następnie wzdłuż tej ulicy, w rejon ul. Batalionów Chłopskich. Kolektorem odprowadzane są ścieki sanitarne i przemysłowe z zachodniej, mieszkaniowej części miasta i z terenów przemysłowo - składowej Niewachlowa.
Zbudowany na przełomie lat 60-tych i 70-tych z rur żeliwnych, żelbetowych, kamionkowych i betonowych, posiada następujące przekroje: 0,80, 0,60, 0,50, 0,50, 0,30
• Długość całkowita kolektora - 6.657 m.
• Przekazanie do eksploatacji: 1.12.1971 r.
Kolektor „Wapiennikowa”.
Kolektor sanitarny „Wapiennikowa”, od komory połączeniowej na kolektorze głównym Sitkówka - Pakosz w rejonie przejścia pod torami PKP, do ul. Żołnierzy Radzieckich, poprowadzony jest przez osiedle Pakosz, a następnie wzdłuż ulic Husarskiej i Wapiennikowej, do ul. Żołnierzy Radzieckich.
Odprowadza ścieki sanitarne i przemysłowe z południowej części miasta tj. z osiedli Pakosz, Baranówek, Barwinek Kochanowskiego, Podhale, Ostrogórka i Bukówka oraz z terenów przemysłowo - składowych w rejonie ul. Żołnierzy Radzieckich.
Zbudowany został na początku lat 70-tych z rur żelbetowych o następujących przekrojach: 1,00,
0,80
• Długość całkowita kolektora - 3.226 m
• Przekazanie do eksploatacji: 30.06.1973 r.
Kolektor „Leszczyńska”.
Kolektor sanitarny „Leszczyńska”, od komory połączeniowej na kolektorze „Lewobrzeżnym” w rejonie osiedla Na Skarpie do ul. Śląskiej, odprowadza ścieki z północno - wschodniej części centrum miasta, osiedli Słoneczne Wzgórze i Świętokrzyskie, terenów przemysłowo - składowych w rejonie
- 141 -
ulic: Domaszowskiej, Górnej i Konopnickiej oraz z osiedli położonych po północnej stronie ul.
Sandomierskiej.
Jego trasa poprowadzona została obok budynku Urzędu Wojewódzkiego do ul. Targowej, następnie wzdłuż ulic Przecznica, Niska, Starodomaszowska i Leszczyńska do ul. Śląskiej.
Kolektor zbudowany został na początku lat 70-tych z rur żelbetowych o następujących przekrojach:
1,00, 0,80, 0,60
• Długość całkowita kolektora - 2.265 m
• Przekazanie do eksploatacji nastąpiło w 1974 r.
Punkty zlewne nieczystości płynnych.
Ścieki sanitarne gromadzone na terenach zabudowanych, położonych poza zasięgiem miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej, w bezodpływowych zbiornikach ścieków, odwożone są specjalistycznym sprzętem transportowym do 2 punktów zlewnych nieczystości płynnych. Jeden z nich zlokalizowany jest przy oczyszczalni ścieków w Sitkówce, natomiast drugi, tymczasowy, nie wyposażony w odpowiednie urządzenia technologiczne, znajduje się na kolektorze sanitarnym Białogon - Niewachlów przy ul. Jarząbek.
Punkt zlewny przy ul. Jarząbek wykorzystywany jest wyłącznie do przyjmowania odcieków z komunalnego wysypiska odpadów.
Oba punkty zlewne znajdują się na zachód, bądź południowy zachód od zainwestowanych terenów miejskich i z tego względu ich lokalizacja w stosunku do obsługiwanych terenów, położonych głównie na wschodnich obrzeżach miasta, jest niekorzystna, powodując wydłużenie drogi transportu ścieków i jego wysoki koszt.
Jednostka zarządzająca miejskim systemem kanalizacji sanitarnej.
Miejskim systemem kanalizacji sanitarnej na terenie Kielc oraz oczyszczalnią ścieków zlokalizowaną w gminie Sitkówka zarządzają „Wodociągi Kieleckie” Spółka z o.o. w Kielcach ul. Krakowska 64.
- 142 -