Charakterystyka osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej

W 2019 r. z pomocy społecznej MOPSCOS w formie świadczeń pieniężnych i niepieniężnych skorzystało łącznie 972 rodziny, w których jest 2251 osób. Można zauważyć tendencję spadkową tej liczby: w 2018 r.

z pomocy Ośrodka korzystało 1015 rodzin (2380 os.), w 2017 - 1085 rodzin/2537 os., w 2016/ 1126 rodzin.

Wykres 10. Liczba rodzin (oraz os. w rodzinach) korzystających z pomocy MOPSCOS w latach 2015-2019

1169 1126 1015 972

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPSCOS – dane na marzec 2020 r.

Blisko połowa, bo 45 % objętych pomocą w 2019 roku, to osoby samotne (438 osób). Liczba osób samotnych objętych wsparciem MOPSCOS jest co roku zbliżona (w 2017 było to 470 osób, w 2018 roku – 446 osób). W przypadku rodzin - co trzecia to rodzina z dziećmi (368 rodzin, co stanowi 38 % ogółu), 12 % to rodziny niepełnie (122), 19 % to rodziny emerytów i rencistów (181).

Wykres 11. Struktura rodzin objętych pomocą w 2019 r.

17%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPSCOS – dane na marzec 2020 r.

Poniższa tabela prezentuje typy rodzin objętych pomocą MOPSCOS.

Tabela 12. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w 2019 r.

Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie

Rodziny ogółem: 972 2 251

Rodziny niepełne ogółem: 122 400

1

Wynika z niej między innymi, że rodziny wspierane przez MOPSCOS najczęściej mają jedno dziecko – to 40% ogółu rodzin z dziećmi. Wielodzietnych (powyżej 3 dzieci w rodzinie) jest tylko 27 rodzin (7 %).

Trudno więc stwierdzić, że powodem ubóstwa, bezrobocia (lub generalnie trudnej sytuacji życiowej) jest posiadanie wielu dzieci. Przy obecnym systemie wsparcia (500+) jest sytuacja odwrotna. Często rodzice, mimo, że mają jedno dziecko i opieka nad nim nie absorbuje całego ich czasu, nie podejmują zatrudnienia.

W przypadku rodzin niepełnych jest podobnie – 43 % wychowuje jedno dziecko. W rodzinach emerytów i rencistów, aż 102 stanowią osoby samotne (56 % ogółu).

Poniższa tabela przedstawia szczegółowe informacje dotyczące przyznanych świadczeń przez MOPSCOS:

Tabela 13. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną MOPSCOS w 2019 r.

Wyszczególnienie Liczba osób, którym

zadań zleconych i zadań własnych (bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania)

zadań zleconych bez względu na ich rodzaj, formę i liczbę

0 0 0

Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych bez względu na ich

rodzaj, formę i liczbę 1 074 763 1 700

Pomoc udzielona w postaci pracy

socjalnej – ogółem 0 868 2 025

Praca socjalna prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny

Liczba kontraktów socjalnych Liczba osób objętych kontraktami socjalnymi

56 63

Praca socjalna prowadzona w oparciu o projekt socjalny

Liczba projektów Liczba osób objętych projektami socjalnymi

5 629

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPSCOS – dane na marzec 2020 r.

O skali wsparcia ze strony MOPSCOS w 2019 r. świadczą także dane dotyczące bezpośredniego zaangażowania pracowników socjalnych, w tym poniższe istotne dane liczbowe:

- przyjęli 3 398 wniosków o przyznanie pomocy, - łącznie pracownicy socjalni przyjęli 5 372 osób,

- powadzili 3 444 spraw w związku z przeprowadzeniem wywiadu środowiskowego dla celów świadczeń, - przeprowadzili 7 075 pobytów w środowisku w związku z realizowaną pracą socjalną na rzecz o rodzin, - sporządzili 1 741 pism w związku z korespondencją dotyczącą klienta,

- sporządzili 177 sprawozdań z przebiegu pracy pracownika socjalnego dla potrzeb Sądu Rejonowego, - przygotowali 585 informacji w formie rodzinnych wywiadów środowiskowych lub notatek służbowych dla potrzeb świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego,

- udzielili 435 osobom poradnictwa specjalistycznego, w tym 276 osób z poradnictwa rodzinnego,

- wydali dla 896 osób skierowania do organizacji pozarządowych wydających bezpłatnie żywność i odzież, - przyjęli 661 osób w związku z dofinansowaniem do czynszu, świadczeniem alimentacyjnym, świadczeniem pielęgnacyjnym, skierowaniem do ŚDS, specjalnym zasiłkiem opiekuńczym itp.,

- wydali 178 rodzinom dla 313 dzieci skierowania na posiłki w placówkach oświatowych, - sporządzili 83 wywiady związane ze świadczeniami opiekuńczymi,

- przeprowadzili 202 wywiady w środowisku w związku z nadesłaną korespondencją, - objęli 72 rodziny wsparciem w ramach procedury Niebieskie Karty,

- udzielili 71 osobom pomocy w formie usług opiekuńczych,

- przeprowadzili 24 interwencje w środowisku w związku z sytuacją kryzysową, - 10 rodzinom przywrócono władzę rodzicielską,

- prowadzili 200 działań ze społecznością lokalną w ramach projektów socjalnych, - zawarli 56 kontraktów socjalnych,

- realizowali 5 projektów socjalnych, w ramach których działaniami objęto 629 osób.

Wnioski:

 powyższe dane z rozdziałów 6.3 i 6.4 wskazują, że są trzy główne powody przyznawania wsparcia ze strony MOPSCOS – ubóstwo i bezrobocie oraz długotrwała lub ciężka choroba. Mimo generalnej poprawy sytuacji na rynku pracy w skali kraju i regionu (woj. łódzkie) to bezrobocie nadal jest drugim powodem przyznawania pomocy społecznej. Mimo tendencji spadkowej z tego powodu w 2019 r. wsparcie otrzymało ponad 400 rodzin. Trudno przewidzieć skutki epidemii covid-19 na rynek pracy, ale niewątpliwie

„lockdown” będzie miał negatywny wpływ na przedsiębiorczość i oferty pracy;

 problemem najczęściej współwystępującym z bezrobociem jest ubóstwo, które jest głównym powodem przyznania pomocy dla ponad 500 rodzin;

 długotrwała choroba, która jest powodem trudnej sytuacji życiowej blisko 400 rodzin wiąże się nie tylko z nakładami finansowymi na pomocą materialną, ale także z potrzebą zapewniania usług opiekuńczych.

Podobnie jak niepełnosprawność, która jest czwartym w kolejności powodem przyznawania pomocy;

 liczba rodzin (i osób w tych rodzinach) objętych wsparciem corocznie spada, ale mimo tendencji malejącej nadal jest to ok. 1 tyś. rodzin, w których jest 2251 os. Oznacza to, że ponad co dwudziesty (5,3 %) mieszkaniec Zduńskiej Woli korzysta z różnych form pomocy społecznej;

 blisko połowa objętych pomocą społeczną to osoby samotne, a wśród nich co czwarta jest osobą w podeszłym wieku. W rodzinach emerytów i rencistów osoby żyjące samotnie stanowią ponad połowę. To kolejne wyzwanie dla systemy wsparcia, oczywiście nie tylko po stronie MOPSCOS;

 cele związane z ograniczeniem bezrobocia, zwiększeniem zatrudnienia, rozwojem przedsiębiorczości, lokalnego rynku pracy, aktywizacją zawodową itp. nie zostały ujęte w niniejszej strategii RPS, ponieważ te działania są jednym z celów strategii rozwoju miasta. Natomiast pozostałe istotne problemy jak ubóstwo, długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, uzależnienia od alkoholu i narkotyków, przemoc w rodzinie itp. jak najbardziej zostały uwzględnione w celach operacyjnych i zaplanowanych działaniach.