W okresie powstawania ,,klas sportowych'1 grupujących potencjal
nych kandydatów do sportu wyczynowego wyłania się konieczność roz
wiązania wielu spraw dotyczących selekcji, przeciwwskazań zdrowot
nych iwydolności fizycznej młodzieży.
Dobór młodzieży do określonej specjalizacji musi odbywać się na pod
stawie testu diagnostycznego [5], Konieczne było więc przeprowadzenie
szeregu badań pomocnych w opracowaniu testów specjalistycznych.
Z powodu brakutakichtestów selekcjidokonywano jedynie na podstawie
testów sprawności ogólnej, co podkreślano w referatach wielu autorów [6] nakonferencji we Wrocławiu dotyczącej klas sportowych.
Uzyskane wyniki badań mogą być pomocne w opracowaniu testów
specjalistycznych przy doborze młodzieży do klas sportowych hokeja na
lodzie. Badania miały na celu porównanie rozwoju fizycznego i spraw
ności fizycznej młodzieży o rozszerzonym programie z rozwojem fizycz
nym i sprawnością młodzieży o programie tradycyjnym. Oprócz tego
sprawdzono, jaki wpływ ma specjalistyczny trening hokeja na lodzie na
rozwój wyżej wymienionych cech u młodzieży uprawiającej tę dyscyp
linę.
Materiał
Badania klas sportowych o specjalności hokeja na lodzie przeprowa
dzono w Szkole Podstawowej nr 1 w Nowym Targu, a badania równoleg
łych klas kontrolnych w Szkole Podstawowej nr 2 wNowym Targu. Bada nia wykonano w listopadzie 1971 r. a powtórzono je w rok później, tj. w listopadzie 1972 r. Badaniami objęto 4 grupy chłopców:
w wieku 12—13 lat
I grupa —28 osób —klasa sportowa (hokejowa)
II grupa— 28 osób — klasa kontrolna
klasaVI
w wieku 13—14 lat
III grupa—30 osób — klasa sportowa (hokejowa)
IV grupa —30 osób —< klasa kontrolna
klasa VII
Chłopcy grupy I objęci są „klasą sportową" od wielu lat, chłopcy grupy
III — od lat trzech.
Badane dziecipochodząz różnych środowisk, najczęściej robotniczych
i inteligenckich.
Szkoły, do których uczęszcza młodzież, posiadają dobrze wyposażone
sale gimnastyczne, boiska do piłki ręcznej oraz niekompletne wyposaże
nie do uprawiania lekkiej atletyki. Sztuczne lodowisko znajduje się nie
daleko szkoły podstawowej nr 1.
Wychowanie fizyczne w szkole prowadzą absolwenci wyższych szkół
wychowania fizycznego.
Młodzież objęta „klasami sportowymi" ma w swym programie 8 go
dzin tygodniowo przeznaczonych na zajęcia wychowania fizycznego,
Fot. 1 Phot. 1
Fot. 2 Phot. 2
Fot. Ii2. Fragmenty treningu hokeja na lodzie Phot. 1 and 2. Ice hockey training
w tym prócz normalnych zajęć w.f. (2 godziny tygodniowo) zajęcia spe
cjalistyczne (5—6 godzin tygodniowo), które odbywają się na lodowisku.
W czasie zajęć specjalistycznych, które są często prowadzone w for
mie zabaw, doskonali sięjazdę na łyżwach, hamowanie, zmianę kierunku
jazdy, przeskoki nad przeszkodą. Następnie do treningu wchodzą takie elementy, jak gra kijem, prowadzenie kija z krążkiem itp. (fot. 1—2).
Metody badań
Badania przeprowadzano zawsze w tych samych godzinach przedpo
łudniowych. Badania dotyczyły:
A) rozwoju fizycznego — ocenianego na podstawie wagi i wzrostu,
B) sprawności fizycznej.
Sprawność fizyczną określano za pomocą prób, które odnosiły się do
poszczególnych cech motorycznych. Próby te zostały oparte na testach
Denisiuka [1]. Wprowadzono jednak pewne zmiany przede wszystkim ze
względu na wiek badanych.
a) Szybkość — bieg na dystansie 30 m ze startu lotnego 5—8 m.
b) Moc—wyskok dosiężny— skokSargeanta.
c) Zwinność — bieg zwinnościowy (ryc. 1).
Badany leżał tyłem na materacu, na gwizdek (włączano stoper) biegł
do chorągiewki, którą musiał okrążyć, na materacu wykonać przewrót w tył z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego i przebiec pod przeszkodą (wysokość 60 cm). Następnie po obiegnięciu chorągiewki ba dany musiałprzebiec slalomemmiędzytyczkami (4 sztuki rozstawione co 23
Ryc. 1. Schemat toru przeszkód dla próby zwinności Fig. 1. Scheme of handicap in agility test
40 cm), wykonać przewrót w przód, bieg na czworakach z okrążeniem
chorągiewki do materaca, meta (wyłączanostoper).
d) Siła dynamiczna — rzut piłki lekarskiej oburącz znad głowy na
odległość. Piłka ważyła 3 kg. Pomiaru odległości dokonywano taśmą
mierniczą.
e) Wytrzymałość — próba następująca: postawa, przysiad podparty,
wyrzut nóg w tył do podporu, przysiad podparty, postawa. Mierzono licz
bę powtórzeń (od postawy do postawy) wykonanych w ciągu 40 sekund.
f) Gibkość — próbę tę przeprowadzono po krótkiej rozgrzewce. Pró
ba wykonana została w sposób typowy.
Wyniki badań
. Rozwój fizyczny
Przy pierwszym badaniu średnia wagi dzieci klas VI zarówno klasy
sportowej, jak i kontrolnej jestprawie jednakowa.Przyrost wagi po upły
wie roku jestwiększy w klasie sportowej (ryc. 2). W klasie siódmej śred
nia wagi przy pierwszym badaniu jestwiększa w klasie sportowej o 3 kg.
Przyrost wagi po upływie roku jestprawie jednakowy w obuklasach.
Wyjściowe średnie wzrostu dzieci klas VI przedstawiają się następu
jąco. Wzrost w klasie niesportowej jest większy o 2,4 cm, po roku średni
wzrost klasy sportowej jest większy o 3,3 cm. Przyrost długości ciała
w ciągu roku w klasie sportowej wynosi 11,1 cm, a w klasie niesporto
wej5,4 cm.
Dzieci klasy VII sportowej już w pierwszymbadaniu górowały wzro
stem nad rówieśnikami o około 2 cm, po roku przyrost wzrostu w obu
grupach był prawie jednakowy.
Sprawność fizyczna
I. Szybkość
W klasach VI szybkość grupy sportowej jest nieznacznie większa
w pierwszym badaniu, po roku w tejże grupie zwiększa sięona o 0,2 sek,
kG
Ryc. 2. Średnia wagi młodzieży klasy VI i VII sportowej i kontrolnej w badaniu
pierwszym i drugim
Fig. 2. Mean weight of pupils in VI and VII sport and control forms — first and
second examinations
Ryc. 3. Średnia wzrostu młodzieży klasy VII i VIII sportowej i kontrolnej w badaniu
pierwszym i drugim
Fig. 3. Mean height of pupils in VI and VII sport and control forms •— first and second
examinations
sek
*./
Ryc. 4. Średnia szybkości młodzieży klasy VI i VII sportowej i kontrolnej w badaniu
pierwszym i drugim
Fig. 4. Mean speed of pupils in VI and VII sport and control forms — first and second
examinations
a w grupie niesportowej o 0,1 sek. W klasach VII w pierwszym badaniu
szybkość wykazuje bardzo duże różnice na korzyść klasy sportowej, po
upływie roku przyrost szybkości jest większy w klasie niesportowej.
Ryc. 5. Wyniki średnich z pomiarów mo cy po upływie roku w obu badanych kla
sach VI i VII (sportowej i kontrolnej) Fig. 5. Mean strength measured after a year — in the examined forms (VI and
VII sport and control forms)
II. Moc
W pierwszym badaniu moc w klasie sportowej VI jest znacznie więk sza niż w klasie niesportowej, po upływie roku wzrasta ona wyraźnie w klasie niesportowej, a w klasie sportowej jej przyrost znacznie się zmniejsza. W klasachWII zarówno w badaniu pierwszym, jak i po roku moc jest prawie jednakowa.
III. 'Zwinność
Ryc. 6. Wyniki średnich z pomiarów zwin ności po upływie roku w obu badanych kla
sach VI i VII (sportowej i kontrolnej) Fig. 6. Mean agility measured after a year—
in the examined lorms (VI and VII sport and control lorms)
Zwinność jest większa w klasie VI niesportowej, a w ciągu roku na
stępuje dalszy przyrost zwinności w klasie niesportowej. Średnia
zwinność klas VII wykazuje ogromną różnicę na korzyść klasy niespo-towej.
IV. Siła dynamiczna
Niewielkie różnice występują w średnich wartościach siły dynamicz
nej w klasach VI (sportowej i kontrolnej). W klasach VII różnice te są
znaczne w pierwszym badaniu na korzyść klasy sportowej, po roku jed
nak przyrost siły jest tak znaczny w klasie niesportowej, że prawie osią
gaten sam poziom.
V. Wytrzymałość
Wytrzymałość w klasie VI sportowej jest większa w pierwszym ba
daniu, po roku średni przyrost wytrzymałości jest równy w obu klasach. 27
Ryc. 7. Wyniki średnich z pomiarów siły dynamicznej po upływie roku w obu ba danych klasach VI i VII (sportowej i kon
trolnej)
Fig. 7. Mean dynamie strength measured after year in the examined form (VI and
VII sport and control forms)
Ryc. 8. Wyniki średnich z pomiarów wy trzymałości po upływie roku w obu bada nych klasach VI i VII (sportowej i kontrol
nej)
Fig. 8. Mean power measured after a year in the examined forms (VI and VII sport
and control forms)
W klasie VII sportowej wytrzymałość jest znacznie większa w pierwszym
badaniu. Przyrost wytrzymałości po roku w klasieniesportowejjest dwu
krotnie większy niż w klasie sportowej, lecz nie osiąga jeszcze poziomu
klasy sportowej.
VI. Gibkość
Ryc. 9. Wyniki średnich z pomiarów gibkoś- ci po upływie roku w obu badanych kla
sach VI i VII (sportowej i kontrolnej) Fig. 9. Mean flexibility measured after a year in the examined form (VI and VII
sport and control forms)
Znacznie większa gibkość charakteryzuje obie klasy sportowe. Klasy
niesportowe nie osiągają nawet połowy wartości uzyskanych przez kla
sy sportowe.
Analizując poszczególne cechy motoryczne badanej młodzieży należy
podkreślić, że największe różnice pomiędzy badanymi klasami sportowy
mi i niesportowymi występują w szybkości, wytrzymałości i gibkości na
korzyść klas sportowych. Niewielkie różnice zanotowano w takich ce
chach jak moc i siła dynamiczna. Godna podkreśleniawydaje się ogrom
na różnica wzwinności na korzyść klas niesportowych.
Ważne jest też kształtowanie się tych cechwobrębie klas sportowych
w pewnym okresie czasu, tj. w klasie VI (badanie pierwsze) i klasie VII
(badanie drugie), coilustruje tabela I.
We wszystkich rodzajach cech motorycznych występują korzystne
różnice po upływie jednego roku u młodzieży uprawiającej hokej na lo dzie.
Sporządzona tabela II obrazuje wyniki osiągnięte w poszczególnych
Tabela I Table I Zestawienie wyników osiągniętych w poszczególnych próbach cech motorycznych kla
sy VI i VII sportowej
Results obtained in particular tests of motor characteristics — VI and VII sport forms
Rodzaj cechy motorycznej Klasy sportowe Jednostki VI badanie 1 VII badanie 2 różnice korzystne +, niekorzystne — Szybkość 4,64 4,25 + 0,39 sek Moc 29,6 35,5 + 5,9 cm Zwinność 23,6 21,37 + 2,23 sek Siła dynamiczna 3,80 5,00 + 1,2 cm Wytrzymałość 17,6 20,41 + 2,71 liczba powtórzeń Gibkość 25,2 55,2 + 30 mm Tabela II — Table II Zestwienie wyników osiągniętych w poszczególnych próbach cech motorycznych klasy
VI i VII kontrolnej
Results obtained in particular tests of motor characteristics — VI and VII control forms
Rodzaj cechy motorycznej Klasy sportowe Jednostki VI badanie 1 VII badanie 2 różnice korzystne +, niekorzystne — Szybkość 4,74 4,76 —0,025 sek Moc 26,8 36,37 +9,57 cm Zwinność 22,78 20,35 + 2,43 sek Siła dynamiczna 3,69 4,82 + 1,13 cm Wytrzymałość 15,9 18,5 + 2,6 liczba powtórzeń Gibkość 13,5 18,14 +4,64 mm
próbach cech motorycznych przez uczniów klas kontrolnych po upły
wie roku.
U młodzieży klas kontrolnych wyniki poszczególnych prób cech mo
torycznych osiągają wartości dodatnie, z wyjątkiem wyniku szybkości,
który nieznacznie się zmniejsza.
Tabela III daje nam możność porównaniaosiągniętych wyników w po
szczególnychpróbach przez klasy sportowe ikontrolne.
Wyniki poszczególnychprób cech motorycznych są niemal jednakowe
w klasach sportowych i kontrolnych, z wyjątkiem szybkości i gibkości.
Znacznie korzystniejsze wyniki osiągnęli w nich uczniowie klas sporto wych.
Tabela III Table III Porównanie osiągniętych wyników w poszczególnych próbach motorycznych (zestawie nie różnic korzystnych i niekorzystnych) po upływie roku w klasach sportowych i kon
trolnych
Comparison of results in particular motor tests (favourable and unfavourable differences) after a year in sport and control forms
Rodzaj cechy motorycznej Klasa sportowa Klasa kontrolna Jednostki Szybkość + 0,39 —0,02 sek Moc + 5,9 + 9,57 cm Zwinność + 2,23 + 2,43 sek Siła dynamiczna + 1,20 + 1,13 cm Wytrzymałość + 271 , +2,6 liczba powtórzeń Gibkość + 30 +4,64 mm
Reasumując stwierdzono, że:
1) rozwój fizyczny — przyrost wagi i wzrostu — jest wyższy w kla sach sportowych;
2) młodzież klas sportowych góruje nad swoimi rówieśnikami szyb
kością, gibkościąi wytrzymałością;
3) moc i siła dynamiczna jest w obu grupach (klasy sportowe i nie-
sportowe) na jednakowym poziomie;
4) młodzież klas sportowych cechuje znacznie mniejsza zwinność niż
pozostałychrówieśników;
5) uczniowie klasy VII sportowej osiągnęli lepsze wyniki od uczniów
klasy VI sportowej w szybkości, mocy, zwinności, sile dynamicznej iwy
trzymałości.
Wnioski
1. Uprawianie hokeja na lodzie wpływa korzystnie na rozwój fizycz
ny młodzieży.
2. W miarę uprawiania hokeja na lodzie przez młodzież, rozwijają się
korzystnie poszczególne cechy motoryczne, z wyjątkiem zwinności.
Piśmiennictwo
[ljDenisiuk L., Mi li cer owa H„ Rozwój sprawności motorycznej dzieci i mło dzieży w wieku szkolnym. PZWS, Warszawa 1969, s. 74—82.
[2]
Przewęda R., Rozwój poglądów na wczesną specjalizację w Polsce i w świecie. Wych. Piz. i Hig. Szkol., 1968, nr 4, s. 1.
[3] Pytlik J., Żak S., Klasy sportowe o specjalizacji gier sportowych w krakow- skiem. Wych. Fiz. i Hig. Szkol., 1971, nr 9, s. 33.
[4] S e w e r y n B., Wpływ specjalistycznego treningu hokeja na lodzie na rozwój fi zyczny, sprawność fizyczną oraz wady kończyn dolnych u chłopców w wieku 12—
14 lat. Praca magisterska AWF w Krakowie, 1973.
[5] S z a j n o w s k a D., Stan aktualny i tendencje rozwojowe klas o rozszerzonym programie w. f. Kultura Fizyczna, 1972, nr 7, s. 259.
[6] Zuch ora K., Eksperymentalne klasy sportowe w PRL. Kultura Fizyczna, 1972, nr 2, s. 77.
<I>H3HiecKoe pa3BHTHe h <J)H3HqecKafl nojtroTOBKa MajibiHKon b BO3pacie 12—14 jieT
H3 CnopTHBHHX KJiaCCOB XOKKesl H KJiaCCOB C OÓMHHOH IipOrpaMMOH HaiaJIbHOrO OÓyqeHHSI
PE3IOME
Ljejib paóoTbi — conocTaBHTb (jnmiHecKoe pa3BHTue u (^nsHHecKyio noaroTOBKy mojio- ,He>KH OÓHHTOH paCHIHpeHHOH npOrpaMMOH <j)H3HHeCKOrO BOCnHTaHHH C (|)H3HHeCKHM pa3BH- THeM h 4>H3HHecKoii ikwotobkoh MOJioflejKu BbinojiHHiomeH TpattHitHOHHyio nporpaMMy.
riojiyneHHbie pe3yjibTaTbi MoryT noinoub pa3paóoTaTb cneuHa.iH3HpoBanHbie TecTM ajih
noaóopa MOJioaetKH ajih cnopTHBHbix KJiaccoB xoKKea Ha m>ny.
HccaeAOBaHHH BeaHCb c MOJioae?Kbio 3aHHMaK>meftcH xoKKeeM. KoHTpojibHoił rpynnoił óbijia mojioacwcb napajiJiejibHbix KJiaccoB c oómhhoh nporpaMMoft. OScjieaoBaHO Bcero 116 HejioBeK. On3HHecKoe pa3BHTHe oiteHHBajiocb Ha ocHOBaHHH Beca h pocra. d>H3HHecKast noaroTOBKa onpeaejiHjiacb c noMoutbio nonbiTOK, KacaioutHXCH cjie,a,yioinnx «BHraTejibHbix HepT: CKOpOCTH, MOHtH, J1OBKOCTH, AHHaMHHeCKOH CHJIbl, BblHOCJIHBOCTH H THÓKOCTH.
AH8J1H3 pe3yjIbTaTOB nO3BOJIHJI KOHCTaTHpOBaTb, HTO Hrpa B XOKKeft Ha JlbAy nOJIOtKH- TejibHo BJiHaeT Ha <|)H3HHecKoe pa3BHTHe MOJioaejKH, a TaKHte Ha 3HaHHTejibHoe npeBOCxoa- CTBO pa3BHTHH T3KHX ABHraTCjlbHbIX HepT, K3K: CKOpOCTb, THÓKOCTb H BHHOCJIHBOCTb.
Growth and physical fitness of boys aged 12—14 years attending ice-hockey forms and those with the normal curriculum in other subjects
SUMMARY
The aim of this paper was to compare growth and physical fitness of young people, having wider physical — education curriculum, with the pupils of traditional forms.
The obtained results may be helpful in working out special tests for pupils who would like to attend special ice hockey sport forms.
A group of young people playing ice hockey was examined. The control group consisted of pupils attending traditional school forms. Altogether 116 persons were examined.
Physical growth was defined according to height and weight. Physical fitness was tested by measurements of the following motor characters: speed, strength, agility, dynamie strength, endurance and flexibility.
Analysis of the results indicated the favourable influence of ice hockey on physical growth, especially on such features as speed, flexibility and endurance.
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W KRAKOWIE
XV ROCZNIK NAUKOWY 1978
Marian Bukowiec
Zakład Lekkiej Atletyki AWF w Krakowie