Wśród 34 duchownych, dla których dysponujemy zeznaniami świadków na temat moralności, 9 czyli 26,5% cieszyło się wyłącznie pozytywnymi opiniami.
Zeznania tej treści dotyczą 6 plebanów następujących parafi i: Słomniki, Mo-dlnica, Sułoszowa, Iwanowice, Chodów i Uniejów oraz 3 wikarych w parafi ach Giebułtów, Uniejów i Tczyca.
W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się opiniom świadków na temat pleba-nów.
438 Zob. niżej s. 138-140..
Na temat plebana w Słomnikach zeznało w parafi i czterech świadków: pre-bendarz Jan Skarbimirski, rektor szkoły Marcin Żywiecki, kantor Andrzej oraz poprzedni witryk Marcin Żurkowicz.
Jan Skarbimirski, jak zaprotokołował wizytator, złożył chwalebne świadectwo o życiu plebana. Zaświadczył, że duchowny przesiaduje w domu, jest niepijący oraz że nie posiada podejrzanej kobiety440. Rektor szkoły Marcin Żywiecki poin-formował archidiakona, że pleban prowadzi odosobniony tryb życia, jest umiar-kowany i niepijący441. Kantor Andrzej zapewnił, że kapłan prowadzi uczciwe ży-cie442, co potwierdził także poprzedni witryk Marcin Żurkowicz443.
O plebanie w Modlnicy Wacławie Sędkowskim zeznało pięciu świadków, w parafi i: rektor szkoły Marcin Bogaczki, witryk - cieśla Sebastian oraz zagrodnik Stanisław Szumiecz, a poza parafi ą, w Giebułtowie rektor szkoły Andrzej Zaleski oraz w Minodze pleban Jan Boczkowski z Lelowa.
Według rektora szkoły Marcina Bogaczkiego, pleban wiedzie szlachetne ży-cie, jest niepijący, żyje samotnie i nie utrzymuje żadnej kobiety, a pożywienie duchownemu przygotowuje żona świadka444. Oświadczenia o podobnej treści zło-żyli pozostali dwaj zeznający w parafi i. Witryk Sebastian poinformował wizytato-ra, że pleban we wszystkim prowadzi nienaganne życie445, a zagrodnik Stanisław Szumiecz zeznał, że duchowny żyje godnie, nie utrzymuje żadnej kobiety i jest niepijący446. Z zeznania plebana z Minogi Jana wynika także, że duchowny pro-wadził godne życie447.
O plebanie w Sułoszowej Adamie Karczowskim zeznało czterech świadków: w parafi i rektor szkoły Jan, witryk - wójt Błażej oraz witryk Błażej, a poza parafi ą świadkowie w Skale witryk Wojciech Józefowicz i rektor szkoły Wojciech Poko-rowicz.
Według rektora szkoły duchowny przybył do Sułoszowej ze Skały, gdzie był wikarym, z dobrą reputacją. Świadek stwierdził, że pleban nie uczęszcza do kar-czem i że posiada czterdziestoletnią siostrę, co do której nie ma podejrzeń448. Bar-dzo podobnie o duchownym zeznał witryk – wójt Błażej. Poinformował on wizy-tatora, że pleban cieszy się dobrą reputacją, dobrze się prowadzi i nie uczęszcza do karczem. Witryk zaświadczył, że duchowny posiada rodzoną siostrę w star-szym wieku w stosunku do której nie ma podejrzeń449. Kolejny witryk w parafi i
440 „(...) de vita parochi laudabile testimonium perhibuit, domi eundem sedere et sobrium esse, mulierem suspectam non habere”. Tamże, k. 14.
441 „Parochum solitarium esse, continentem, sobrium”, Tamże. k.15.
442 „Plebanum honestum esse”. Tamże.
443 „Ad articulos 2m. 3m.et 4 m. simile testimonium deposuit”. Tamże.
444 „Plebanum esse bonae vitae, sobrium, solitarium, nullam feaminam fovere, testis uxorem cibos illi parare”. Tamże, k. 18.
445 „Plebani vitam iculpatam esse in omnibus”. Tamże, k. 19.
446 „Honeste vivere Plebanum, faeminam nullam fovere, sobrium esse“. Tamże.
447 „In caeteris honestum esse”.Tamże. k. 23.
448 „Parochum cum bona fama ex Skała, ubi agebat Vicarium, venisse, habere sororem quadra-qeneriam, sine suspicione, tabernas non visitare”. Tamże, k. 21.
449 „Parochum bonae famae esse, bene se gerere, sororem germanam senem habere, sine suspi-cione, in tabernis non esse visum“. Tamże.
potwierdził powyższe zeznanie450. Pochlebną opinię wydał o duchownym także świadek w Skale Wojciech Józefowicz, który zaświadczył, że pleban prowadzi dobre życie451.
Na temat plebana w Iwanowicach Daniela Rakowskiego zeznało w parafi i dwóch świadków: rektor szkoły Paweł Woiczik i witryk Mateusz.
Według rektora szkoły pleban żyje w sposób prawy, jest niepijący i utrzymuje towarzyszkę swojego brata452, jak można się domyślać w charakterze służącej. Równie pochlebne świadectwo o duchownym wydał witryk Mateusz. Stwierdził, że pleban jest dobrym kapłanem, czym przynosi Bogu chwałę. Według Mateusza duchowny nie był nigdy widziany w karczmie oraz nie posiada podejrzanej kobie-ty. Utrzymuje natomiast w charakterze służącej żonę swojego brata453.
Wizytator zaprotokołował, że pozostali świadkowie nie mogli przybyć. Stwierdził ponadto, że o plebanie pochlebną opinię wydał dziekan i jest ona tak-że, o czym się słyszy, podzielana w sąsiednich parafi ach454.
O plebanie w Chodowie Franciszku Psarskim zeznało w parafi i kolejno po sobie dwóch kmieci: Szymon i Szymon Pieniążek.
Według Szymona pleban żyje w sposób prawy, przebywa w domu i w nie-wielkich ilościach popija gorzałkę. Stwierdził także, że duchowny jest odwie-dzany przez zakonników z konwentu, którzy zasięgają informacji o jego życiu455. Podobne oświadczenie wydał kmieć Szymon Pieniążek. Poinformował archidia-kona, że pleban nie uczęszcza do karczem, jest niepijący i utrzymuje służącego z żoną, którzy w jego opinii są prawi456.
Warto zauważyć, że w przeszłości na duchownym ciążyły oskarżenia o utrzy-mywanie niedozwolonych kontaktów z kobietą. Z zarządzeń powizytacyjnych z 1603 roku wynika, że za ujawnione podczas wizytacji nadużycie pleban poddany został karze tygodniowego więzienia w zakonie bożogrobców w Miechowie457.
Na temat plebana w Uniejowie Jana Pekowskiego i wikarego Walentego z Miechowa zeznali w parafi i: rektor szkoły Jakub i witryk – wójt Andrzej oraz nawzajem o sobie wikary i pleban.
450 „Ad articulos omnes simil[ite]r deposuit”. Tamże.
451 „Adamum antea Vicarium, nunc Plebanum in Sutoszowa, bonae vitae fuisse”. Tamże, k. 22.
452 „Parochum honeste vivere, fratris sui sororem fovere, sobrium esse”. Tamże, k. 25.
453 „Bonum pastorem esse Plebanum, pro quo deo gratias agit, sobrium esse, nunquam visum in taberna, non habere mulierem suspectam, fratris sui uxorem pro oeconomu esse”. Tamże.
454 „Alii testes non poterant haberi, de hoc quoq[ue] Parocho, decanus bonum testimonium dedit, et in vicinia idem auditum est”. Tamże.
455 „Plebanum honeste vivere, domi sedere, bibere parum cremati, visitari a religiosis Conven-tus, qui inquirunt de vita Plebani”. Tamże, k. 26.
456 „Plebanum fovere factorem cum uxore, honestos ambos, non visitare tabernas, sobrium esse”. Tamże.
457 „Honorabilis Franciscus a Cracovia Religiosus Miechovien[sis] Rector Ecclesiae huius com-paruit. Et quia ex parte incontinentiae cum quadam Barbara diffamatus esse in Visitatione repertus, ideo ad poenitentiam in carcere Monasterj Miechovien[si] una septimana perferen’ est condemna-tus”. AKMK AV 4, k. 50.
Wikary wydał bardzo pochlebny sąd o Janie Pekowskim, wyrażając życzenie, aby wszyscy tak się prowadzili i tak żyli jak pleban458. Rektor szkoły stwierdził, że pleban jest prawy i posiada w charakterze gospodyni swoją macochę w po-deszłym wieku459. Kolejny świadek, witryk – wójt Mateusz określił, że duchow-ni i rektor szkoły wiodą życie w najwyższym stopduchow-niu uczciwe i są duchow-niepijący460. Możemy również stwierdzić, że także przed laty pleban cieszył się dobrą opinią, o czym świadczy treść powizytacyjnego dekretu z 1603 roku461.
Także dobrą reputacją wśród świadków cieszył się wikary. Pleban oświad-czył, że duchowny jest prawy462, a rektor szkoły stwierdził, że jest on niepijący i sumienny463. Wójt z kolei, jak to zostało powiedziane wyżej, określił duchow-nych i rektora szkoły jako ludzi niepijących i wiodących życie w najwyższym stopniu uczciwe464.
O wikarym w Giebułtowie Jakubie Turku zeznało trzech świadków, w parafi i rektor szkoły Andrzej Zaleski oraz młynarz Andrzej Wrzecionko, a poza parafi ą zagrodnik w Modlnicy Stanisław Szumiecz. Rektor szkoły zaświadczył, że wika-ry nie uczęszcza do karczem i jest niepijący. Według niego duchowny przygoto-wuje sobie na plebanii pożywienie i nie ma żadnej kobiety465. Młynarz Andrzej zeznał, że wikary jest niepijący, prowadzi samotny tryb życia i nie ma w stosunku do niego podejrzeń o kontakty z kobietami466, a zagrodnik w Modlnicy oświad-czył, że wikary z Giebułowa cieszy się dobrą reputacją467.
Na temat wikarego w Tczycy Krzysztofa Janiczkę zeznało w parafi i dwóch świadków: rektor szkoły Kacper z Kleczkowa, witryk Stanisław Pokuta.
Według rektora szkoły wikary przebywa w domu, nie popija gorzałki oraz nie utrzymuje żadnej kobiety468. Pochlebną opinię o duchownym wydał również witryk Stanisław Pokuta469.
458 „Optare testem ut omnes ita se gerant, ita vivant, uti Parochus”. AKMK AVCap 38, k. 27.
459 „Parochum honestum esse, novercam suam senem pro factrice habere”. Tamże.
460 „Et sacerdotes et rectorem scholae esse honestessimos, et sobrios”. Tamże.
461 „In hac villa Ecclesiae Rector Albertus Pekovius comparuit honestus in vita ex visitatione repertus (…)”. AKMK AV 4, k. 50.
462 „Interrogatus de vita Valentinii Religiosi eiusd[em] conventus et Vicarii huius ecclesiae, vi[den]dit illum esse honestum (...)”. AKMK AVCap 38, k. 26.
463 „Vicarium quoq[ue] sobrium et diligentem esse“. Tamże, k. 27.
464 „Et sacerdotes et rectorem scholae esse honestessimos, et sobrios”. Tamże.
465 „Vicarium non visitare tabernas, sobrium esse, in Plebanatu cibos illi paravi, non habere aliquam mulierem”.Tamże, k. 18.
466 „Vicarium sobrium esse, solitarium, non esse suspectam de aliq[ua] feamina”. Tamże.
467 „Vicarnium in Giebułtow Jacobum esse bonae famae”. Tamże, k. 19.
468 „Vicarium quoq[ue] domi sedere, non bibere crematum, faeminam nullam fovere”. Tamże, k.27.