E DUKACJA PUBLICZNA

4.7.1 Wychowanie przedszkolne

W Tarnowie w 2020 roku było 2 716 dzieci w wieku przedszkolnym 3-5 lat. Objętych wychowaniem przedszkolnym było z kolei 2 905 dzieci – wskazuje to, że w przedszkolach w mieście są także dzieci spoza Tarnowa.

Na 1 000 dzieci w wieku 3-5 lat w Tarnowie przypada 1 070 dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego. Ponadto według ostatnich dostępnych danych w 2018 roku liczba dzieci w wieku 3-5 lat przypadających na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego wynosiła 0,62. Bazując na danych statystycznych można wskazać, że dostępność placówek przedszkolnych w mieście jest na relatywnie dobrym poziomie.

Tabela 22. Dane statystyczne na temat przedszkoli w Gminie Miasta Tarnowa w latach 2016-2020

2016 2017 2018 2019 2020

Liczba dzieci w placówkach

wychowania przedszkolnego na 1 000 dzieci w wieku 3-5 lat [os.]

1 032 1 056 1 077 1 082 1 070

Liczba dzieci w wieku 3-5 lat przypadające na jedno

miejsce w placówce wychowania przedszkolnego [os.]

0,67 0,63 0,62 bd. bd.

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego.

Ocena zasobów pomocy społecznej Gminy Miasta Tarnowa za 2021 rok wskazuje, że przedszkola publiczne zapewniają miejsca wszystkim chętnym dzieciom, a po zakończonej ostatniej rekrutacji na rok szkolny 2021/2022 pozostało 56 wolnych miejsc²¹.

4.7.2 Edukacja na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym

Tarnów charakteryzuje się relatywnie wysokimi wartościami wskaźnika skolaryzacji brutto, czyli relacji liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności w wieku określonym jako odpowiadający temu poziomowi nauczania. Dla Tarnowa ten wskaźnik w 2020 roku przyjął wartość 111,1%

po co najmniej 5-letnim okresie systematycznych wzrostów (ze 105,7% w 2016 roku).

O jakości edukacji na poziomie podstawowym, jak i średnim mówią statystyki dotyczące zdawalności egzaminów. Można zauważyć, że wyniki ósmoklasistów z Tarnowa z języka polskiego i matematyki są zbliżone do średniej wojewódzkiej, a w 2020 i 2021 roku wyniki z matematyki były nieco wyższe od tej średniej. Z kolei wyniki egzaminu ósmoklasisty z języka angielskiego są znacząco wyższe od średniej dla regionu, co należy uznać za dobrą stronę Tarnowa w kontekście edukacji na poziomie podstawowym.

Tabela 23. Wyniki egzaminu ósmoklasisty w Gminie Miasta Tarnowa w relacji z całym województwem małopolskim w latach 2019-2021 roku

J. polski Matematyka J. angielski

2019 2020 2021 2019 2020 2021 2019 2020 2021 Tarnów 66,8% 62,6% 65,5% 50,5% 52,3% 53,4% 69,4% 64,7% 76,1%

woj.

małopolskie 67,0% 62,0% 64,0% 50,2% 50,9% 52,4% 61,5% 57,0% 68,9%

Źródło: www.mapa.wyniki.edu.pl.

Podobnie kształtują się wyniki egzaminu maturalnego w Tarnowie – z języka polskiego i matematyki są zbliżone do średniej wojewódzkiej, a z języka angielskiego – zwykle wyraźnie wyższe od tej średniej.

Tabela 24. Wyniki egzaminu maturalnego z przedmiotów podstawowych w Gminie Miasta Tarnowa w relacji z całym województwem małopolskim w latach 2019-2021 roku

J. polski Matematyka J. angielski

2019 2020 2021 2019 2020 2021 2019 2020 2021 Tarnów 56% 55% 56,9% 63% 54% 60,3% 76% 73% 80,2%

woj.

małopolskie 54% 53% 56,6% 62% 55% 59,7% 73% 72% 77,9%

Źródło: www.mapa.wyniki.edu.pl, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie.

Wysoki poziom edukacji lokalnej uznawany jest za potencjał Miasta Tarnowa w projekcie nowego dokumentu rozwojowego – Strategii Rozwoju Miasta – Tarnów 2030²².

Wyzwaniem dla edukacji publicznej jest powrót do pełnego, efektywnego funkcjonowania po trudnym czasie pandemii COVID-19, podczas której okresy pracy w normalnej formule były przeplatane okresami – często długimi – pracy zdalnej w polskich szkołach. Ten trudny czas wzbudzał wysoki poziom niepewności wśród uczniów i nauczycieli, a także powodował trudności w prowadzeniu skutecznych działań edukacyjnych dla wszystkich grup uczniów.

Ocena zasobów pomocy społecznej Gminy Miasta Tarnowa za 2021 rok przywołuje wyniki badania ankietowego wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych w wieku od 13 do 19 lat, rodziców i nauczycieli, które pokazały, że po roku trwania pandemii stan emocjonalny zarówno dorosłych, jak i młodych ludzi uległ znacznemu pogorszeniu²³. 4.7.3 Edukacja publiczna – ocena mieszkańców

Ankietowani mieszkańcy Tarnowa dostali do oceny spektrum sytuacji w mieście – także dotyczące oferty edukacyjnej szkół - i oceniali swoje zadowolenie na temat każdego z tych elementów w 5-stopniowej skali od „bardzo niezadowolony” do „bardzo zadowolony”.

Poszczególnym ocenom przypisano wartości od 1 do 5. Tabela poniżej prezentuje średnią z ocen respondentów. Oferta edukacyjna szkół należy do grupy najlepiej ocenianych

22 Projekt „Strategii Rozwoju Miasta – Tarnów 2030”, załącznik do uchwały Nr LIX/579/2022 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 27 stycznia 2022 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji projektu "Strategii Rozwoju Miasta - Tarnów 2030", s. 6.

aspektów życia w Tarnowie – i to we wszystkich grupach wiekowych. Szczególnie pozytywna jest ta ocena z punktu widzenia osób w wieku poniżej 25 lat.

Tabela 25. Średnia ocena oferty edukacyjnej szkół

Wyszczególnienie ogółem < 25 lat 26-59 lat > 60 lat

oferta edukacyjna szkół 2,93 3,05 2,88 3,08

Źródło: ankieta wśród mieszkańców Gminy Miasta Tarnowa.

Ankieta dostarczyła także wolnych spostrzeżeń mieszkańców co do pomysłów na poprawę sytuacji w obszarze edukacji. Jeden z respondentów podniósł kwestię uwzględnienia w procesie edukacyjnym takich istotnych aktualnie aspektów jak rozwijanie kontaktów międzyludzkich czy edukacja ekologiczna. Inny respondent wskazał na włączenie w edukację młodych ludzi aspektów patriotyzmu lokalnego. Kolejny wskazywał na konieczność uwrażliwienia uczniów i nauczycieli na tolerancję dla biedniejszego statusu niektórych rodzin czy trudności natury psychologicznej, a także na drugiego człowieka (nauka empatii).

Jeden z ankietowanych wskazał na konieczność pracy nad kulturą osobistą i poprawnym wysławianiem się u dzieci i młodzieży.

Młodzi ludzie są także w opinii respondentów przeprowadzonej ankiety źródłem potencjału rozwojowego miasta. W odpowiedziach na pytanie otwarte dotyczące pomysłów na pozytywne zmiany w mieście swoje miejsce zajęło zapewnienie dobrych warunków dla młodych, poszerzenie oferty edukacyjnej, promocja kierunków studiów, ale także ich rozwój tak, by oferta edukacji wyższej stawała się coraz bardziej atrakcyjna wobec konkurencji ze strony np. Krakowa. Wymieniono także potrzebę udzielania uczniom doradztwa zawodowego. Wskazano, że edukacja powinna mieć nastawienie na realne potrzeby i może w tym celu warto wykorzystać np. współpracę z przedsiębiorstwami dla odpowiedniego przygotowania uczniów do wejścia na rynek pracy. Konieczne jest

„dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku, w taki sposób by młode osoby mogły pozyskać odpowiednie do lokalnego rynku kwalifikacje”. Korzystnym może być wprowadzenie do edukacji czy zajęć dla dzieci i młodzieży nauki nowoczesnych umiejętności jak nauka języków obcych, programy graficzne, rachunkowe.