Dyrektywy wynikające z Raportu Fundacji Nowoczesna Polska:

Cyfrowa Przyszłość: Katalog kompetencji medialnych i informacyjnych W raporcie Fundacji Nowoczesna Polska z 2012 roku pt. Cyfrowa Przyszłość:

Katalog kompetencji medialnych i informacyjnych dokonano opisu kompe-tencji medialnych i informacyjnych dzieci w wieku przedszkolnym. W punk-cie tym przedstawiamy autorską listę dyrektyw dla projektowania TIK wy-korzystywanych przez dzieci w wieku 3–6 lat, skonstruowaną na bazie tego katalogu.

1. Powinny mobilizować dziecko do poszukiwania i poznawania zróżni-cowanych źródeł informacji (dostosowanych do wieku pod względem tematyki i poziomu skomplikowania treści).

2. Powinny ukazywać możliwości tzw. protetyki umysłów (korzystania z wiedzy innych – głównie znaczących dorosłych) oraz aktywizować do współpracy w procesie poszukiwania informacji.

3. Powinny zachęcać dziecko do weryfikowania pozyskiwanych informacji, a nawet sugerować, iż znaleziona przez nie informacja może być błędna.

4. Powinny skłaniać dziecko do interpretacji treści i dokonywania porów-nań z wiedzą pochodzącą z jego własnych doświadczeń.

5. Powinny umożliwiać dziecku poznawanie różnych form medialnego przekazu oraz dokonywanie ich selekcji.

6. Powinny być proste i intuicyjne w obsłudze.

7. Powinny umożliwiać dziecku poznawanie różnych form komunikacji oraz dawać możliwość zrozumienia różnicy między komunikacją bez-pośrednią a tą realizowaną przez TIK, a także pomiędzy rzeczywisto-ścią a światem medialnej konstrukcji.

8. Powinny przedstawiać dziecku różne rodzaje medialnego przekazu oraz uczyć krytycznego ich odbioru (ciekawe badania nad reklama-mi produktów żywieniowych kierowanych do dzieci przeprowadzili:

Spielvogel, Terlutter, 2013).

9. Powinny stymulować do poznawania przez dziecko różnorakich funkcji TIK.

10. Powinny dawać dziecku możliwość kreowania wybranych elementów TIK, np. koloru tła aplikacji, kształtu ikony programu itp.

11. Powinny dawać dziecku możliwość wyboru formy aktywności, szcze-gólnie w aspekcie komunikacyjnym.

12. Powinny dawać możliwość zatrzymania aktywności w dowolnym mo-mencie i zakomunikowania osobie dorosłej chęci omówienia aktualnie percypowanej treści.

13. Powinny aktywizować w taki sposób, by dziecko mogło realizować sa-modzielnie wyznaczone i zakomunikowane innej osobie cele (ale tylko w przypadku celów łatwo realizowalnych).

14. Powinny umożliwiać aktywność ukierunkowaną na wytworzenie cze-goś autorskiego, a następnie pozwolić na zaprezentowanie tego oraz skonfrontowane z dziełami innych osób (rówieśników, bliskich).

15. Powinny kształtować postawę wrażliwości na potrzeby osób niepełno-sprawnych i być dostosowane do potrzeb dzieci o specjalnych potrze-bach edukacyjnych.

16. Powinny umożliwiać dziecku przekazywanie oraz udostępnianie pozy-skanych informacji innym (np. potrzebującym tych informacji rówie-śnikom).

4. Podsumowanie

W tekście tym staraliśmy się opisać szanse wynikające z użytkowania TIK przez dzieci w wieku 3–6 lat oraz przedstawić dyrektywy dla projektantów technologii informacyjno-komunikacyjnych przeznaczonych dla tej grupy wiekowej. W naszych rozważaniach skupiliśmy się tylko na pewnym wycinku TIK – tym najpowszechniejszych narzędziach, jak gry, aplikacje, programy, strony internetowe, portale itp., czyli bazujących na interfejsach graficznych i obsługiwanych z poziomu komputerów, tabletów czy smartfonów. Nasze wnioski – wskazane szanse i dyrektywy – nie mają więc charakteru uniwer-salnego – odnoszą się tylko do pewnego typu TIK. Co więcej, nie mieliśmy ambicji stworzenia pełnego katalogu szans, jak i (co ważniejsze!) dyrektyw, które należałoby w całości włączyć do praktyki projektowania narzędzi tech-nologicznych. Przedstawione szanse to tylko pewna konstelacja dyskursów TIK, a dyrektywy stanowią zaledwie zalążek standardów dla projektowania instrumentów technologii przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkol-nym. Niemniej zarysowane przez nas tezy wydają się być cennym głosem w debacie nad zjawiskiem zdynamizowanego rozwoju TIK, wpływającego na proces technicyzowania się (na poziomie pedagogicznym wciąż całkiem bezwładnie) dzieciństwa.

Bibliografia

Ajlouni, K.I., Aljarrah, A. (2011). The Impact of Using the Kidsmart Program on Facilitating children’s Access and Use of ICT Tools According to Jordanian Public Kindergarten Teachers’ Viewpoint. Education, 132(2).

Bargh J.A., McKenna K.Y.A. (2009). Internet a życie społeczne. w: W.J. Pa-luchowski (red.). Internet a psychologia. Możliwości i zagrożenia. Warszawa: PWN.

Barry, E.S. (2006). Children’s Memory: A Primer for Understanding Behav-ior, Earlu Childchood Education Journal, Vol 33, No 6.

Basińska, A. (2012). Okrywanie świata. O aktywności poznawczej dziecka w przestrzeni edukacyjnej środowiska. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Birch, A. (2007). Psychologia rozwojowa w zarysie. Warszawa: PWN.

Black, M.M., Dewey, K.G. (2014). Promoting equity through integrated early child development and nutrition interventions. Annals of the New York Academy of Sciences, 1308(1).

Bogdanowicz, M. (1991). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkol-nym, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Bollinger, D.U. (2009). Use patterns of visual cues in computer-mediated communication. The Quarterly Review of Distance Education, 2.

Bolstad, R. (2004). The role and potential of ICT in early childhood educa-tion: A review of New Zealand and international literature. Wellington.

Boniecka, B. (2010). Dziecięce wyobrażenia świata. Zbiór studiów. Lublin:

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Brazelton, T. B., Sparrow, J. D. (2013). Rozwój dziecka Od 3 do 6 lat, Sopot;

Wydawnictwo GWP.

Brzezińska, A. (2005). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydaw.

Naukowe “Scholar”.

Case, R., Kurland, D. M., Goldberg, J. (1982). Operational efficiency and the growth of short term memory, Journal of Experimental Child Psychology, 33.

Ciccarelli, M., Straker, L. Mathiassen, S.E., Pollock, C. (2011a). ITKids Part I: Children’s occupations and use of information and communication technolo-gies. Work, 38(4).

Ciccarelli, M., Straker, L. Mathiassen, S.E., Pollock, C. (2011b). ITKids Part II: Variation of postures and muscle activity in children using different informa-tion and communicainforma-tion technologies. Work, 38(4).

Clark Schofield, L., Demont-Heinrich, C., Webber, S. (2005). Parents, ICTs, and Children’s Prospects for Success: Interviews along the Digital “Access Rain-bow”. Critical Studies in Media Communication, 22(5).

Cybulska, N., Leszczyńska, M. (1998). Stan świadomości środowiskowej dz-ieci sześcioletnich. w: J. Solomon, S. Dylak (ed.), Children in the World of Nature and Science. Toruń – Warszawa: Edytor.

Cyfrowa Przyszłość: Katalog kompetencji medialnych i informacyjnych (2012), http://nowoczesnapolska.org.pl/wp-content/uploads/2012/05/Cyfrowa -Przyszlosc-Katalog-Kompetencji-Medialnych-i-Informacyjnych1.pdf.

Chmielewska-Łuczak, D., Nowak, M. (2007). Elitarny charakter Internetu.

Bariery i wykluczenia. w: J. Klebaniuk (red.). Fenomen nierówności społecz-nych. Nierówności społeczne w refleksji humanistycznej. Warszawa: Eneteia – Wydawnictwo Psychologii Kultury.

Czerniawska, E. (1991). Intencjonalne zachowania pamięciowe małych dzie-ci. Psychologia Wychowawcza, 5.

Daley, J.P. (2011). Deconstructing Formal and Informal Learning Spaces with Social Networking Sites. w: M. Thomas (ed.), Digital Education. Opportunities for Social Collaboration. New York.

Dołęga, Z. (2003). Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – pra-widłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Dziurda-Multan, A. (2008). Dziecięce sposoby tworzenia nazw. Lublin: Wy-dawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

de Kerckhove, D. (2009). Przeciw architekturze (architektura inteligencji). w: A.

Maj, M. Derda-Nowakowska (z udziałem: D. de Kerckhove’a) (red.), Kody McLuha-na. Topografia nowych mediów. Katowice: Wydawnictwo Naukowe ExMachiMcLuha-na.

Dempsey, P. (2013). Mobile Apps are Gathering Data on Our Children. Engi-neering & Technology, 7(12).

Drabowicz, T. (2007). Nierówności cyfrowe – nowy wymiar zróżnicowania społecznego. w: J. Klebaniuk (red.), Fenomen nierówności społecznych. Nierów-ności społeczne w refleksji humanistycznej. Warszawa: Eneteia – Wydawnictwo Psychologii Kultury.

Fiut, I., Habryń, M. (2001). Społeczność akademicka wobec możliwości wy-korzystania Internetu w procesie pracy. w: L.H. Haber (red.). Mikrospołeczność in-formacyjna na przykładzie miasteczka internetowego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Kraków: Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH.

FTC Staff Report Criticizes Mobile Apps for Children (2013). Telecommuni-cations Reports, 79(1).

Francuz, P. (2010). Strategie przeszukiwania pola wzrokowego podczas wy-konywania zadań rotacji umysłowej. w: K. Jodzio, E. Szepietowska (red.), Neu-ronalne ścieżki poznania i zachowania. Rozważania interdyscyplinarne. Lublin:

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Gopnik, A. (2010). Dziecko filozofem, Warszawa: Prószyński i S-ka.

Gruszczyk-Kolczyńska, E., Zielińska, E. (2012). Dwulatki i trzylatki w przed-szkolu i w domu. Jak świadomie je wychowywać i uczyć, Kraków: Centrum Edu-kacyjne Bliżej Przedszkola.

Grey A. (2011). Cybersafety in early childhood education. Australasian Jour-nal of Early Childhood, 36(2).

Halim, M.L., Ruble, D.N., Tamis-LeMonda, C.S., Zosuls, K.M., Lurye, L.E., Greulich, F.K. (2014). Pink frilly dresses and the avoidance of all things “girly”:

Children’s appearance rigidity and cognitive theories of gender development. De-velopmental Psychology, 50(4).

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2000). Psychologia rozwoju człowieka.

Warszawa: PWN.

Holloway, S.L., Valentine, G. (2001). It’s only as stupid as you are’: children’s and adults’ negotiation of ICT competence at home and at school. Social & Cul-tural Geography, 2(1).

Jagodzińska, M. (1992). Nowe problem w badaniach nad rozwojem pamięci.

Psychologia Wychowawcza, 5.

Jagodzińska, M. (1999). Rozwój pojemności pamięci krótkotrwałej u dzieci.

Psychologia Wychowawcza, 3.

Jagodzińska, M. (2012). Wiarygodność pamięci dziecka jako świadka zdarze-nia. Polskie Forum Psychologiczne, 17(2).

Jackendoff, R. (2012). Language. w: K. Frankish, W.M. Ramsey, The Cam-bridge Handbook of Cognitive Science. CamCam-bridge.

Kendall, P.C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk:

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kielar, M. (1978). Rola filmu animowanego w pracy dydaktyczno-wychowaw-czej przedszkola, Warszawa:

Klichowska, A. (2013). Architektura i funkcje ogrodu przedszkolnego w opi-niach nauczycieli. Studia Edukacyjne, 26.

Klichowski, M. (2010). Nowoczesne media w edukacji dziecka. w: H. Krau-ze-Sikorska, K. Kuszak (red.), Aktywna edukacja w przedszkolu i szkole. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Admi-nistracji im. Mieszka I.

Klichowski, M. (2012a). Czy nadchodzi śmierć tekstu? Kilka refleksji na mar-ginesie teorii technologicznego determinizmu. Studia Edukacyjne, 23.

Klichowski, M. (2012b). Między linearnością a klikaniem. O społecznych konstrukcjach podejść do uczenia się. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Klichowski, M. (2014). Narodziny cyborgizacji. Nowa eugenika, transhu-manizm i zmierzch edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im.

Adama Mickiewicza.

Klichowski, M, Patricio C. (2016). Does the human brain really like ICT tools and being outdoors? A brief overview of the cognitive neuroscience perspective of the CyberParks concept (TUD COST Action TU1306) [w druku].

Krauze-Sikorska, H. (2004). Determinanty rozwoju. w: H. Sowińska, R. Mi-chalak (red.), Edukacja elementarna jako strategia zmian rozwojowych dziecka.

Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Krauze-Sikorska, H., Klichowski, M., Basińska, A. (2014). Children in the Postmodern World. Culture – Media – Social Inequality. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Krauze-Sikorska, H., Klichowski, M., Kuszak, K. (2013a). Świat małego dziecka. t. 1. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Krauze-Sikorska, H., Klichowski M., Kuszak, K. (2013b). Świat małego dziecka. t. 2. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Krauze-Sikorska, H., Kuszak, K. (2011). Przedszkole – obszar działań edu-kacyjnych i profilaktycznych. w: H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak (red.), Wybrane problemy psychospołecznego funkcjonowania dzieci i młodzieży z utrudnieniami w rozwoju. Nowe perspektywy – nowe wyzwania. Poznań: Wydawnictwo Nauko-we Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I.

Kroesbergen, E.H., van ’t Noordende, J.E., Kolkman, M.E. (2014). Training working memory in kindergarten children: Effects on working memory and early numeracy. Child Neuropsychology, 20(1).

Krzysztofek, K. (2009). Zdekodowane kody. w: A. Maj, M. Derda-Nowakow-ska (z udziałem: D. de Kerckhove’a) (red.), Kody McLuhana. Topografia nowych mediów. Katowice: Wydawnictwo Naukowe ExMachina.

Krzyśko M. (1998). Niektóre uwarunkowania efektywności kształcenia śro-dowiskowego najmłodszych uczniów. W: J. Solomon, S. Dylak (ed.), Children in the World of Nature and Science. Toruń – Warszawa: Edytor.

Kucharska, J., Stanisz, K. (2009). Migrujące audytoria i mobilne teksty kultu-ry. Diaspory w globalnej wiosce. w: A. Maj, M. Derda-Nowakowska (z udziałem:

D. de Kerckhove’a) (red.), Kody McLuhana. Topografia nowych mediów. Kato-wice: Wydawnictwo Naukowe ExMachina.

Kuszak, K. (2010). Aktywny rodzic – aktywne dziecko. W jaki sposób komunikacja w rodzinie sprzyja aktywności dziecka? w: H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak (red.), Aktywna edukacja w przedszkolu i szkole. Teoria i praktyka.

Poznań.

Kuszak, K. (2011). Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwer-sytetu im. Adama Mickiewicza.

Kuszak, K. (2014). Świat związków frazeologicznych w języku dziecka. In-spiracje teoretyczne – badania – implikacje praktyczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Kuszak, K. (2014a). Językowy obraz rodziny w związkach frazeologicznych i interpretacjach dziecięcych. Wychowanie w Przedszkolu, 6.

Kuszak, K. (2015). Przejawy rozwoju świadomości językowej w okresie dzie-ciństwa i możliwości jej stymulowania. Cieszyński Almanach Pedagogiczny, 3.

Laskowska, J. (2007). Rozwój aktywności twórczej dzieci w sferze języka.

Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Lenhart, A., Madden, M., Macgill, A.R. (2009). Teens and Social Media, Pew Internet&American Life Project. www.pewinternet.org.

Lepičnik, J., Samec, P. (2013). Communication Technology in the Home En-vironment of Four-year-old Children. Comunicar, 20(40).

Leung, W.M.V. (2012). An Investigation of the Environment and Teaching Practice of Information and Communication Technologies (ICT) in Pre-primary Education in Hong Kong. International Journal of Science in Society, 3(1).

Lidström, H., Ahlsten, G., Hemmingsson, H. (2011). The influence of ICT on the activity patterns of children with physical disabilities outside school. Child:

Care, Health & Development, 37(3).

Lindahl, M.G., Folkesson, A.-M. (2012). ICT in preschool: friend or foe? The significance of norms in a changing practice. International Journal of Early Years Education, 20(4).

Lindstrand, P., Brodin, J. (2004). Parents and children view ICT. Technology

& Disability, 16(3).

Livingstone, S, Haddon, L (2009). EU Kids Online: Final report. London.

Louw, A.E., Winter, M. (2011). The use and trends of information and com-munication technology (ICT) during middle childhood. Journal of Child & Ado-lescent Mental Health, 23(1).

Loveless, A. (2003). Creating spaces in the primary curriculum: ICT in cre-ative subjects. Curriculum Journal, 14(1).

Lüders, M. (2009). Becoming more Like Friends. A Qualitative Study of Per-sonal Media and Social Life. Nordicom Review, 30.

Łata, W. (2008). Wyrazy dźwiękonaśladowcze w ekspresji i komunikacji języ-kowej dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwer-sytetu Pedagogicznego.

Man, K., Mok, M. (2013). The Early Childhood Experience In Psychology Development. International Journal of Management & Innovation, 5(2).

Mercer, N., Fernandez, M., Dawes, L., Wegerif, R., Sams, C. (2003). Talk about texts at the computer: using ICT to develop children’s oral and literate abilities. Reading, 37(2).

Mukherjee, S. (2011). Application of ICT in Rural Development: Opportuni-ties and Challenges. Global Media Journal: Indian Edition, 2(2).

Muluk, N., Bayoğlu, B., Anlar, B. (2014). Language development and affect-ing factors in 3– to 6–year-old children. European Archives of Oto-Rhino-Laryn-gology, 271(5).

Mystkowska, H. (1991). Rozwijamy mowę i myślenie dziecka w wieku przed-szkolnym, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Newton, E.K., Laible, D., Carlo, G., Steele, J.S., McGinley, M. (2014). Do sensitive parents foster kind children, or vice versa? Bidirectional influences be-tween children’s prosocial behavior and parental sensitivity. Developmental Psy-chology, 50(6).

O’Callaghan, C. (2012). Perception. w: K. Frankish, W.M. Ramsey, The Cam-bridge Handbook of Cognitive Science. CamCam-bridge.

Pearse, J. (2006). Kids embrace mobile web but are unwilling to pay for con-tent. New Media Age, 12(7).

Prinz, J. (2012). Emotion. w: K. Frankish, W.M. Ramsey, The Cambridge Handbook of Cognitive Science. Cambridge.

Przetacznik-Gierowska, M., Makiełło-Jarża, G. (1992). Psychologia rozwojo-wa i wychorozwojo-wawcza wieku dziecięcego. Warszarozwojo-wa.

Przetacznikowa M. (1986). Wiek przedszkolny. w: M. Żebrowska (red.), Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Przetacznikowa M. (1975). Wiek przedszkolny. w: M. Żebrowska (red.), Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykow-ne zachowania młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Pyżalski, J., Klichowski, M. (2014a). Technologie informacyjno-komunika-cyjne a dzieci w wieku przedszkolnym – model szans i zagrożeń. w: J. Morbitzer, E. Musiał (red.), Człowiek – Media – Edukacja. Kraków: Katedra Technologii i Mediów Edukacyjnych. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN.

Pyżalski, J., Klichowski, M. (2014b). Teoretyczny model dostosowania tech-nologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), ze szczególnym uwzględnieniem aplikacji mobilnych (TIK-mobApp), do możliwości rozwojowych dzieci w wieku 3–6 lat (model DMD). Poznań.

Pyżalski, J., Klichowski, M., Przybyła, M. (2014). Szanse i zagrożenia w ob-szarze wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), ze szcze-gólnym uwzględnieniem aplikacji mobilnych (TIK-mobApp) przez dzieci w wieku 3–6 lat. Poznań.

Radziwiłłowicz, W. (2004). Rozwój poznawczy dzieci w młodszym wieku szkolnym, Kraków: „Impuls”.

Ranganath, C., Libby, L.A., Wong, L. (2012). Human learning and memory.

w: K. Frankish, W.M. Ramsey (ed.), The Cambridge Handbook of Cognitive Sci-ence. Cambridge.

Rathus, S. A. (2004). Psychologia współczesna. Gdańsk: Gdańskie Wydaw-nictwo Psychologiczne.

Recognizing the potential of ICT in early childhood education (2010). http://

iite.unesco.org/pics/publications/en/files/3214673.pdf.

Resnick, M. (2006). Computer as Paintbrush: Technology, Play, and the Creative Society. w: D. Singer, R. Golikoff, K. Hirsh-Pasek (ed.), Play = Learn-ing: How play motivates and enhances children’s cognitive and social-emotional growth. Oxford.

Riva, G. (2002). The Sociocognitive Psychology of Computer-Mediated Communication: The Present and Future of Technology-Based Interactions.

CyberPsychology & Behavior, 5(6).

Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Schaffer, H.R. (2007). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schneider, V., Sodian, B. (1988). Metamemory – Memory Behavior Relation-ship in Young Children: Evidence from a Memory-for- Location Task, Journal of Experimental Child Psychology, 45.

Schouten, A., Valkenburg, P., Peter, J. (2009). An Experimental Test of Pro-cesses Underlying Self-Disclosure in Computer-Mediated Communication.

Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 3(2).

Selwyn, N., Boraschi, D., Özkula, S.M. (2009). Drawing digital pictures:

an investigation of primary pupils’ representations of ICT and schools. British Educational Research Journal, 35(6).

Selwyn, N., Bullon, K. (2000). Primary school children’s use of ICT. British Journal of Educational Technology, 31(4).

Skorek, E.M. (2002). Z logopedią na ty. Kraków: Impuls.

Smith, R.J., Eaton, T. (2014). Information and Communication Technology in Child Welfare: The Need for Culture-Centered Computing. Journal of Sociolo-gy & Social Welfare, 41(1).

Smykowski, B. (2005). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?

w: A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Spielvogel, J., Terlutter, R. (2013). Development of TV advertising literacy in children. International Journal of Advertising, 32(3).

Strugarek, J. (2014). Potencjalne możliwości wykorzystania interaktywnych gier ruchowych w korygowaniu wad postawy u dzieci. Studia Edukacyjne, 31.

Stunża, G. D. (2008). Złapani w sieć. Czy uzależnienie od nowoczesnych technologii to zło? !reVOLT, 1.

Szewczuk, W. (1990). Psychologia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Szczurkiewicz, P. (1998). Rozwój psychospołeczny a tożsamość. Lublin: Wy-daw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Szpitalak, M. (2011). Sugestialność dziecięca – przegląd badań nad efektem dezinformacji u dzieci, Psychologia Rozwojowa, 16 (4).

Święcicka, M. (1999). Zaburzenia uwagi czy jej specyficzne strategie.

Z doświadczeń klinicznych w pracy z dziećmi nieuważnymi, Psychologia Wy-chowawcza, 2.

Terreni, L. (2010). Adding new possibilities for visual art education in early childhood settings: The potential of interactive whiteboards and ICT. Austral-asian Journal of Early Childhood, 35(4).

Tsitouridou, M., Vryzas, K. (2004). The Prospect of Integrating ICT into the Education of Young Children: The Views of Greek Early Childhood Teachers.

European Journal of Teacher Education, 27(1).

Tyborowska, K. (1969). Wiek przedszkolny. w: M. Żebrowska (red.), Psycho-logia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe.

Wiśniewska-Kin (2007). “Chcieć, pragnąć, myśleć, wiedzieć” – rozumienie pojęć przez dzieci. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

von Feilitzen, C., Bucht, C. (2001). Outlooks on Children and Media: Child Rights, Media Trends, Media Research, Media Literacy, Child Participation, Declarations. Children and Media Violence Yearbook, 2001. UNESCO.

Wojcieszak, B. (1998). Ekologia już w przedszkolu. w: J. Solomon, S. Dylak (ed.), Children in the World of Nature and Science. Toruń – Warszawa: Edytor.

Wygotski, L.S. (2002a). Problem wieku rozwojowego. w: L.S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie. Poznań: Wydaw.

Zysk i S-ka.

Wygotski, L.S. (2002b). Wczesne dzieciństwo. w: L.S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie. Poznań: Wydaw. Zysk i S-ka.

Wygotski, L.S. (2002c). Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka.

w: L.S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie.

Poznań: Wydaw. Zysk i S-ka.

Zgółkowa, H., Bułczyńska, K. (1987). Słownictwo dzieci w wieku przedszkol-nym: Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Zgółkowa, H. (1990). Świat w dziecięcych słowach. Poznań: Wydaw.

Poznańskie.

W dokumencie MAŁE DZIECI W ŚWIECIE TECHNOLOGII Informacyjno-komunikacyjnych (Stron 148-159)