8. Powikłania po zawale serca z uniesieniem
8.1. Dysfunkcja mięśnia sercowego
Patrz Dodatek internetowy.
Rutynowe leczenie w fazie ostrej, podostrej i przewlekłej: beta-adrenolityki, inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE);
antagoniści receptora angiotensyny II (ARB), antagoniści receptora mineralokortykoidowego (MRA) oraz leczenie hipolipemizujące po zawale serca z uniesieniem odcinka ST
Zalecenia Klasaa Poziomb
Beta-adrenolityki
Doustne leczenie beta-adrenolitykami jest wskazane u pacjentów z HF i/lub LVEF ≤ 40%, chyba że występują prze-ciwwskazania do tego leczenia [357–361]
I A
Dożylne podanie beta-adrenolityku należy rozważyć w momencie przyjęcia u pacjentów poddawanych pierwotnej PCI, jeżeli nie ma przeciwwskazań, objawów ostrej HF, a SBP wynosi > 120 mm Hg [346–348, 350, 403]
IIa A
Rutynowe doustne leczenie beta-adrenolitykiem należy rozważyć podczas pobytu w szpitalu oraz po wypisaniu ze szpitala u wszystkich pacjentów bez przeciwwskazań do tego leczenia [344, 354–356, 404, 405]
IIa B
Należy unikać dożylnego podawania beta-adrenolityków u pacjentów z niskimi wartościami ciśnienia tętniczego, ostrą HF, blokiem AV lub znaczną bradykardią [344]
III B
Leczenie hipolipemizujące
Zaleca się jak najwcześniejsze rozpoczęcie intensywnego leczenia statynąc, przy braku przeciwwskazań, oraz jego długoterminową kontynuację [364, 366, 368]
I A
Zaleca się docelowe stężenie LDL-C < 1,8 mmol/l (70 mg/dl) lub zmniejszenie stężenia LDL-C o ≥ 50%, jeżeli po-czątkowe stężenie LDL-C wynosi 1,8–3,5 mmol/l (70–135 mg/dl) [367, 369, 376, 382]
I B
Zaleca się, aby u wszystkich pacjentów ze STEMI oceniać profil lipidowy jak najwcześniej po wystąpieniu zawału [369, 406]
I C
U pacjentów ze stężeniem LDL-C ≥ 1,8 mmol/l (≥ 70 mg/dl) mimo maksymalnej tolerowanej dawki statyny, u któ-rych ryzyko pozostaje duże, należy rozważyć dalsze leczenie w celu obniżenia stężenia LDL-C [376, 382]
IIa A
Inhibitory ACE i ARB
Zaleca się inhibitory ACE, począwszy od pierwszej doby STEMI u pacjentów z cechami HF, dysfunkcją skurczową LV, cukrzycą lub zawałem ściany przedniej [383]
I A
ARB, najlepiej walsartan, jest lekiem alternatywnym w stosunku do inhibitorów ACE u pacjentów z HF i/lub dysfunk-cją skurczową LV, zwłaszcza nietolerujących inhibitorów ACE [396, 407]
I B
Stosowanie inhibitorów ACE należy rozważyć u wszystkich pacjentów bez przeciwwskazań do tego leczenia [394, 395] IIa A MRA
Zaleca się MRA u pacjentów z LVEF ≤ 40% i HF lub cukrzycą otrzymujących już inhibitor ACE oraz beta-adrenolityk, o ile nie występuje niewydolność nerek lub hiperkaliemia [397]
I B
AV — przedsionkowo-komorowy; HF — niewydolność serca; LDL-C — cholesterol frakcji lipoprotein o niskiej gęstości; LV — lewa komora; LVEF — frakcja wyrzutowa lewej komory; PCI — przezskórna interwencja wieńcowa; SBP — skurczowe ciśnienie tętnicze
aKlasa zaleceń
bPoziom wiarygodności danych
cIntensywne leczenie statyną zdefiniowane jako podawanie atrowastatyny w dawce 40–80 mg lub rosuwastatyny w dawce 20–40 mg
Rycina 5. Kluczowe interwencje u pacjentów z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) leczonych pierwotną przezskórną interwencją wieńcową (PCI); ACE — konwertaza angiotensyny; ASA — kwas acetylosalicylowy; DAPT — podwójne leczenie przeciwpłytkowe; DES — stent uwalniający lek; ED — oddział ratunkowy; ECHO — echokardiografia; EKG — elektrokardiogram; GP IIb/IIIa — glikoproteina IIb/IIIa;
HF — niewydolność serca; i.v. — dożylnie; IRA — tętnica odpowiedzialna za zawał; LVEF — frakcja wyrzutowa lewej komory; MRA — antagonista receptora mineralokortykoidowego; p.o. — doustnie; SaO2 — wysycenie krwi tętniczej tlenem; UFH — heparyna niefrakcjonowana
Przedstawiono najczęściej stosowane interwencje (klasa I, kolor zielony oraz klasa IIa, kolor żółty) oraz oczekiwany moment ich zastosowania. Ciągłe linie oznaczają powtarzaną (codzienną) interwencję. Podwójne strzałki oznaczają przedziały czasowe, w których można przeprowadzić interwencję
1Dawka nasycająca ASA: 150–300 mg do żucia lub 75–250 mg i.v. (u pacjentów nieotrzymujących ASA przewlekle)
2Dawka nasycająca prasugrelu: 60 mg. Dawka nasycająca tikagreloru: 180 mg. Jeżeli występują przeciwwskazania do stosowania prasugrelu/tikagreloru lub leki te nie są dostępne, to wskazana jest dawka nasycająca klopidogrelu (600 mg)
3Jeżeli kardiolog inwazyjny nie jest ekspertem w zakresie wykorzystywania dostępu przez tętnicę promieniową, to preferuje się dostęp przez tętnicę udową
4Lekami alternatywnymi są enoksaparyna lub biwalirudyna (klasa IIa A)
5Dawka podtrzymująca ASA: 75–100 mg raz dziennie p.o.
6Dawka podtrzymująca prasugrelu: 10 mg raz dziennie p.o. Dawka podtrzymująca tikagreloru: 90 mg dwa razy dziennie p.o. Jeżeli występują przeciwwskazania do stosowania prasugrelu/tikagreloru lub leki te nie są dostępne, to wskazana jest dawka podtrzymująca klopidogrelu (75 mg/d.)
a90 min to maksymalny docelowy czas do reperfuzji za pomocą PCI. U pacjentów trafiających do ośrodka, w którym wykonuje się PCI czas ten wynosi 60 min
bMożna rozważyć przedłużenie stosowania tikagreloru (60 mg dwa razy dziennie p.o.) w połączeniu z ASA przez okres do 36 miesięcy u pacjentów z grupy dużego ryzyka incydentów niedokrwiennych, którzy tolerowali DAPT bez powikłań krwotocznych
Rozpoznanie STEMI
Pracownia cewnikowania serca
Zegar postępowania
Monitorowanie EKG
Powiadomienie pracowni cewnikowania serca, transport z pominięciem ED
Dawka nasycająca
ASA1 Tlen, jeżeli
SaO2 < 90%
Inhibitor GP IIb/IIIa jako leczenie ratun-kowe
Beta-adreno-lityk i.v. Opioidy i.v./
/lek przeciwlękowy Dawka
nasycająca prasugrelu lub tikagreloru2 Dostęp
przez tętnicę promieniową3
Transport z powrotem do ośrodka
niewyko-nującego PCI
UFH4
DES nowej generacji
PCI w innych naczyniach niż IRA Duża dawka
statyny
Rutynowa
ECHO Prasugrel
lub tikagrelor6
(LVEF)ECHO
MRA (jeżeli LVEF
≤ 40% i HF) DAPT
ASA5
Beta-adrenolityk p.o.
LVEF ≤ 40% lub HF LVEF > 40%, bez HF
LVEF ≤ 40% lub HF LVEF > 40%, bez HF Inhibitor ACE Przejście
prowadnikiem przez zmianę
(reperfuzja)
Wypisanie ze szpitala
Przyjęcie do szpitala
tygodni6–12 24 h 90 mina 0
1 rok
Rycina 6. Kluczowe interwencje u pacjentów z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) poddanych skutecznemu leczeniu fibrynolitycznemu; ACE — konwertaza angiotensyny; ASA — kwas acetylosalicylowy; ECHO — echokardiografia; EKG — elektrokardiogram;
HF — niewydolność serca; i.v. — dożylnie; IRA — tętnica odpowiedzialna za zawał; LVEF — frakcja wyrzutowa lewej komory; MRA — antagonista receptora mineralokortykoidowego; PCI — przezskórna interwencja wieńcowa; p.o. — doustnie; SaO2 — wysycenie krwi tętniczej tlenem; UFH — heparyna niefrakcjonowana
Przedstawiono najczęściej stosowane interwencje (klasa I, kolor zielony oraz klasa IIa, kolor żółty) oraz oczekiwany moment ich zastosowania. Ciągłe linie oznaczają powtarzaną (codzienną) interwencję. Podwójne strzałki oznaczają przedziały czasowe, w których można przeprowadzić interwencję
1Dawka enoksaparyny: bolus 30 mg i.v., a następnie 1 mg/kg mc. podskórnie co 12 h (modyfikację dawkowania u pacjentów w wieku ≥ 75 lat i z niewydolnością nerek przedstawiono w tab. 9). Zamiast enoksaparyny można stosować UFH
2Dawka nasycająca ASA: 150–300 mg do żucia lub 75–250 mg i.v.
3Dawka nasycająca klopidogrelu 300 mg p.o. (75 mg u pacjentów w wieku ≥ 75 lat)
4Dawka podtrzymująca ASA: 75–100 mg raz dziennie p.o.
5Dawka podtrzymująca klopidogrelu: 75 mg raz dziennie p.o.
6Po 48 h od fibrynolizy można rozważyć zamianę na prasugrel lub tikagrelor u pacjentów, u których wykonano PCI Zegar
postępowania
tygodni6–12 48 h 2 h
24 h 10 min 0
1 rok 30 dni
Wypisanie ze szpitala Rozpoznanie
STEMI
Przyjęcie do szpitala
Monitorowanie EKG
Dawka
nasycająca ASA2 Dawka nasycająca klopidogrelu3
Koronarografia ± PCI
PCI w innych naczyniach niż IRA
Duża dawka statyny
Opioidy i.v./
/lek przeciwlękowy
Powiadomienie i transport do ośrodka
wykonującego PCI
Tlen jeżeli SaO2 < 90%
Bolus leku
fibrynolitycznego Enoksaparyna1
Inhibitor ACE Beta-adrenolityk p.o.
LVEF ≤ 40% lub HF LVEF > 40%, bez HF
LVEF ≤ 40% lub HF LVEF > 40%, bez HF
MRA (jeżeli LVEF
≤ 40% i HF) ASA4 Klopidogrel5
Inhibitor P2Y126
(LVEF)ECHO Rutynowa
ECHO
8.1.2. Zajęcie prawej komory Patrz Dodatek internetowy.
8.2. NIEWYDOLNOŚĆ SERCA